EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN BAKIŞ AÇISIYLA YUSUF SURESİ 16. VE 20. AYETLER ARASI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

16- Akşam üstü babalarına ağlar vaziyette geldiler.
17- Dediler ki: “Ey Babamız, gerçek şu ki, biz gittik, yarışıyorduk. Yusuf’u da yiyeceklerimizin (veya eşyamızın) yanında bırakmıştık. Fakat onu kurt yemiş. Ama biz doğruyu söyleyenler olsak bile sen bize inanacak değilsin.”
18- Ve üzerine yalandan kan (sürülmüş) olan gömleğini getirdiler. “Hayır” dedi. Nefsiniz, sizi yanıltıp (böyle) bir işe sürüklemiş, bundan sonra (bana düşen) güzel bir sabırdır.(13) Sizin bu düzüp-uydurduklarınıza karşı (kendisinden) yardım istenecek olan Allah’tır.”(14)
19- Bir yolcu-kafilesi geldi, sucularını (kuyuya su almak için) gönderdiler. O da kovasını sarkıttı. “Hey, müjde.. Bu bir çocuk.” dedi. Ve onu (kuyudan çıkarıp) “ticaret konusu bir mal” olarak sakladılar. Oysa Allah, yapmakta olduklarını bilendi.
20- Onu ucuz bir fiyata,(15) sayısı belli (birkaç) dirheme sattılar. Onlar onu pek önemsemediler.

AÇIKLAMA

13. “Sabrun Cemilun” ibaresinin kelime anlamı “güzel sabır”dır. Bu şekil sabır, kişiye, tüm felaket ve meşakkatleri sükunetle, kendine hakim biçimde, ağlanıp sızlanmadan yüce ruhlu insanlara yakışır biçimde göğüsleme gücü verir.
14. Hz. Yakub’un (a.s) Hz. Yusuf’un (a.s) ölüm haberine gösterdiği tepki de Kitab-ı Mukaddes ve Talmud’da zikredilenden farklıdır. Bu kitaplara göre Hz. Yakub (a.s) sözkonusu kötü haber karşısında alt-üst olmuş ve sıradan bir baba gibi davranmıştır. Kitab-ı Mukaddes şöyle diyor: “Ve Yakub elbisesini parçaladı ve çulunu beline doladı. Ve oğlu için yıllarca ağladı.” (Tekvin, 37:34) . Talmud ise acıklı haberi aldıktan sonra kendini kederin kucağına koyverdiğini ve yüzünü yerlere çaldığını söyleyerek Hz. Yakub’un işin aslından haberdar oluşunu reddeder. Güya Yakub: “Vahşi bir hayvan Yusuf’u parçaladı ve bir daha onu asla göremeyeceğim” diyerek haykırmış ve “Yıllarca Yusuf için ağlamıştır” (Tehe Talmud, H. Polano, sh. 78. 79) .
Bu tabloyu Kur’an’da zikredilenle karşı karşıya getirdiğimizde, Kur’ani tabloda metanetli ve büyük bir şahsiyetin sergilendiğini görürüz: Hz. Yakub (a.s) sevgili oğlunun acıklı haberi kendisine ulaşınca en azından kendini kaybedecek denli alt-üst olmamış, anında meselenin künhüne vararak düşman ağabeylere şöyle demiştir: “Hikayeniz yalan ve uydurma”. Ve bir Rasul’ün Allah’a duyması gereken emniyet hissi içinde “güzel sabır” örneği sergilemiştir.
15. Her ne kadar Hz. Yusuf’un (a.s) kardeşleri tarafından terkedilmesi basit bir mesele idiyse de Kitab-ı Mukaddes hikayeyi iyice dolambaçlı hale getirmiştir. Kardeşlerinin Hz. Yusuf’u kuyuya atarak uzaklaşıp gittikleri ortadadır. Daha sonra oraya bir kervan gelmiş, Hz. Yusuf’u kuyudan çıkarmış ve onu Mısır’a götürerek satmıştır. Fakat Kitab-ı Mukaddes’e göre ağabeyleri onu bir çukura atmış sonra İsmailoğulları’ndan bir grup oraya gelip Hz. Yusuf’u kendilerine satması için ağabeylerini ikna etmişti. (Tekvin, 37:25-28) . Ne var ki Kitab-ı Mukaddes yazarları bu satış anlaşmasını unutmuş, ilerde, 36. ayette Hz. Yusuf’un (a.s) 28. ayette olduğu gibi İsmailoğulları tarafından değil, Mısır’da Medyenliler tarafından satıldığını söylemişlerdi. Fakat hadisenin Talmud versiyonu bundan biraz farklıdır. Talmud derki, “Medyenliler Yusuf’u hendekten çıkarıp beraberlerinde götürdüler. Geçip giderlerken Yakub’un oğulları Yusuf’u onlarla gördü ve onları kölelerini çalmakla suçladı. Bunun üzerine aralarında öfkeli bir tartışma çıktı. Neredeyse tartışma kanlı bir çarpışmaya dönüşecekti. Sonunda anlaşma sağlandı ve Yakub’un oğulları kardeşleri Yusuf’u yirmi gümüş paraya Medyenlilere sattılar. İsmailoğulları kendisini Mısır’a götürdü ve orada sattı”. İşe bakın ki Yusuf ‘un kardeşleri tarafından satıldığına dair zikredilen Talmud rivayeti müslümanlar arasında hadis mesabesine yükselmiştir. Fakat bu rivayetin Kur’an tarafından teyid edilmediğini belirtmek gerekir.