GÜNAHLARA VERİLEN TA’ZÎR CEZASI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

Suç (isyan) ister Allah’a karşı isterse insan haklarına karşı olsun, hadd ve

Keffaret cezalarıyla cezaladırılmıyorsa, bunların ta’zîr suçu olduğu ittifakla sabittir(75). İsyanın Allah’a karşı olmasının anlamı, günahın toplum haklarına yahut umumî emniyet ve asâyişine zararlı olmasıdır. Suçun insan haklarına karşı Olması ifadesinin anlamı ise, kişilerin haklarına zarar verici mahiyette bulunması demektir.

Suç veya isyan, İslâm’ın yasakladıklarını yapmak ve vazife haline getirdiği

Şeyleri terketmektir.(76) Yasak (Haram): Yükümlüden yapılmaması kesinlikle istenilen fiil olarak tanımlanır. Yapmama isteğinin ifadesi kesinliğe delâlet eder: “Ölü, kan, domuz Eti üzerinize haram edilmiştir.”(77) meâlindeki âyet-i kerime gibi; yasaklama kesinliği gösterenle bir arada bulunur: “Zinâya yaklaşmayın. Çünkü o şüphesiz bir hayasızlıktır.”(78), “Kısas ve zina gibi şeylerden dolayı meşrû bir hak olmadıkça Allahın haram ettiği cana kıymayın.’’(79) meâlindeki âyetler gibi. Yahut kaçınma fiili emir sigası şeklinde gelir, kesinlik ifadesiyle bir arada bulunur: “İçki, Kumar, tapmaya mahsus dikili taşlar fal okları ancak şeytanın amelinden birer murdardır. Onun için bunlardan kaçının.”(80) meâlindeki âyet gibi; yahut yapmama isteği, emri, ceza ile bir arada bulunur; meselâ, “Namuslu ve hür kadınlara zina isnadıyla iftira atan, sonra bu hususta dört şahit getirmeyen kimselerin her birine de seksen değnek vurun.”(81) anlamındaki âyet gibi. Emir (farz ve vâcib), yapılması, yükümlüden mutlaka istenilen fiil şeklinde tanımlanır. Yapma isteği kesinliği gösteren bir kelimeyle birlikte bulunur: “Sizden öyle bir cemaat bulunmalıdır ki, onlar herkesi hayra çağırsınlar, iyiliği emretsinler, kötülükten vazgeçirmeye çalışsınlar.”’(82), “Şüphesiz ki, Allah size emanetleri ehil ve erbabına vermenizi, insanlar arasında hükmettiğinizde adâletle Hükmeylemenizi emreder.”(83) meâlindeki âyetler gibi.

Yasak (haram), mekruhtan, çirkin görülenden farklıdır. Çünkü mekruh, yükümlüden yapılmaması kesin olmayarak istenilen fiildir. Eğer istememe kesin ise, o zaman haram olur. Emir, (vacib veya farz) mendubdan, hoşgörülenden farklıdır. Çünkü mendub, mükelleften yapılması kesin olmayarak istenilen fiildir, eğer isteme kesin ise o zaman emir (vâcib veya farz) dir. Bazen haram, mekruhla; farz veya vacibde mendubla karıştırılabilir. O zaman emir veya yasağın çeşidi ve derecesinin açıklığa kavuşması için karinelere bakılır; eğer karineler kesinlikle yapmamayı gösterirse fiil yasak (haram)dır. Mutlaka yapılmasını gösterirse fiil emir (farz veya vâcib)dir. Şayet kesin olmayan yasağı gösterirse fiil mekruh; kesin olmayan emri, yapmayı gösterirse fiil mendubdur. Karıştırma durumunda en önemli ve geçerli karinelerden biri, ceza karinesidir. Bir başka karine, kesinlik ifade etmiyorsa isteğe aykırı davranma cezayı gerektiriyorsa, fiil haram (yasak) veya emir (farz veya vâcib)dir; cezayı gerektirmiyorsa fiil mekruh veya mendubdur. Bundan dolayı bazı usûl âlimleri yasağı, haramı, fiilin cezayı gerektirmesi; emri, farz veya vâcibi, yapmayanın cezaya çarptırılışını; mekruhu, işlemesi halinde kinanmayı gerektirse de failin cezaya çarptırılmamasını; mekruhu, işlemesihalinde kınanmayı gerektirse de failin cezaya çarptırılmamasını; mendubu ise,yapmayan bazen kinanmaya müstehak olsa da cezalandırılmasını gerektirmeyen fiildir, şeklinde tanımlamışlardır. Fakat diğer bazılarına göre, bu tanımlar tam, her yönüyle maksada yeterli olmaktan, hizmetten uzaktır(84)

• el-Mühezzeb, c.2/306. M. Celîl, c.6/319, 320. El-Muğní, c. 10/347. Ibn Abidin, c.3/251. Ez-Zeylai, c.3/207.
• Isyanın teknik anlamı, tamamen kanunlardaki suç kelimesi manasınadır.
• Kur’an, Mâide 3.
• Kur’an, Isrâ 32.
• Kur’an, Enâm 151.
• Kur’an, Mâide 90.
• Kur’an, Nur 4.
• Kur’an, Âl-i İmrân 104.
• Kur’an, Nisâ 58.
• el-Ihkâm fi Uşûli’l-Ahkâm, c.1/160, 174. Ilmu Usûli’l-Fıkıh, s. 79, 89.
• Burada hadden maksad; hadd cezasını gerektiren suçlardır.

86)Mevahibu’l-Cell, c.6/247. Şerhu’d-Dırdir, c.4/224.