Alim: kökünden gelen feil vezninde ism-i fail manasında olan bir kelimedir. Mübalağalı ism-i fail olarak “Allam” veya ismi taftil olarak “A’lam” kelimeleride en iyi bilen manasında kullanılır. Atim kelimesi lugatta; bilmek, anlamak, tanımak, hakikatini idrak etmek, işaretlemek gibi manalara gelir.

Yüce Allah’ın sıfatı olarak el-Alim; Allah (c.c) sırları, gizlilikleri, olanları ve olacakları, görülen ve görülmeyen alemleri ve içindekileri, yerde ve gökte olup bitenleri, geçmişi, hali ve geleceği, canlı ve cansız bütün varlıkları, hücreleri ve atomlarıyla hulasa her şeyi bilendir.

İnsanların kalpleriden geçen gizli ve aşikar her şeyi bütün tefarruatıyla yaşadığı halde bildiği gibi onları yaratmadan öncede biliyordu. Yani Allah ( c.c) henüz yerleri ve gökleri, arşı ve kursiyi, dünya ve içindekileri yaratmadan önce insanların hangi zamanda nerede, ne konuşacağını, nasıl hareket edeceğini ve kalbinde neler geçeceğini ezelden biliyordu. Gelecekte de bilmeye devam eder. Bir anda sadece bir şeye yönelip görmek ve bakmak gibi sınırlı olarak bilmek değil, her şeyi geçmişi ve geleceğiyle ezelden ebede daima Alim olan Allah bilir. Yüce Allah’ın bilmesine zaman ve mekan engel olmadığı gibi duyu organları ve haber almak gibi herhangi bir vasıtaya ihtiyacı olmaz.

“Her şeyi bilen” manasına gelen “el-Alim” ism-i şerifi Kur ‘an-ı Kerim de 162 defa zikredilmiştir. 4 defa da “el-Allam” çok iyi bilen manasında zikredilmiştir. İlim kelimesi 105 defa tekrarlanmıştır.

Her şeyi bilen ve yaratan Yüce Allah ( c.c )’ın ilim sıfatının ifade olunduğu iki ayet-i kerimeyi okuyalım.

هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعاً ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

O, yaratıcıdır ki, yerde ne varsa (faydalanıp ibret alasınız diye) hepsini sizin için yarattı. Sonra semayı (yaratmayı) kasdetti de onları (semaları), yedi gök halinde nizama koydu. O her şeyi hakkıyla bilendir.”(Bakara Suresi: 29)

Yüce Allah’ın ilim sıfatını insanların bilmesi gibi tanımlamaya çalışmak en büyük yanlışlık olur. Çünkü Allah (c.c)’ın ilminin keyfiyetini ve mahiyetini, akılların kavraması mümkün değildir. Allahu Teala görüleni, görülmeyeni ve geleceği bilir gaybın mahiyetini insanın idrak etmesi mümkün değildir. Zira gaybın ilmi ve anahtarları O’nun katındadır. Bu hususta diğer ayet-i kerimeyi de okuyalım.

وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُهَا وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ

Gaybın anahtarları, Allah’ın katındadır. Onları ancak Allah bilir. Karada ve denizde ne varsa hepsini O bilir. O’nun ilmi dışında bir yaprak dahi düşmez. Yerin karanlıkları içindeki tek tane, yaş ve kuru her şey Allah’ın ilmindedir (Levhi Mahfuzdadır).( En’am Suresi: 59)

Yüce Allah’ın ilim sıfatıyla ilgili daha birçok ayet-i kerimeler mevcuttur. Bu iki ayet-i kerimeyle iktifa edip bu hususta mevcut olan birçok hadisi şeritler içirişinden bir tanesini okuyalım.