Kabid: kökünden gelen ism-i faildir. Kullara ihsan, nimet ve rızkı bir maksada binaen kısan, daraltan, az veren manasında olup lugatta; tutmak, daraltmak, avucuna almak, sevk etmek, toplayıp döşemek, gidermek, almak, cimrilik etmek, öldürmek ve ruhları almak gibi manalara gelir.

Yüce Allah’ın sıfatı olarak el-Kabid; dilediğinin rızkını daraltan, eceli gelenlerin ruhlarını alan, kıyamet günü arzı kudreti ile düren/yokeden manalarını ifade eder.

Kur’an-ı Kerimde Yüce Allah’ın el-Kabid ism-i şerifi ile ilgi olarak ayetler mevcuttur. Bunlardan iki tanesini okuyalım.

مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ

Verdiğinin kat kat fazlasını kendisine ödemesi için Allah’a güzel bir borç (isteyene faizsiz ödünç) verecek yok mu? Darlık veren de bolluk veren de Allah’tır. Sadece O’na döndürüleceksiniz.( Bakara Suresi: 245)

Kainatta ne varsa Allah’ın mülküdür. O’nun verdiğidir.

İnsanlara vermiş olduğu nimetler dünya’da imtihan vesilesidir. Az da verir çok da verir. Kendilerine dünyalık çok nimet verilen kimseler çoğu kez onu kendinden bilip şımarıklık yapanların, bu şımarıklıkları bazen Allah (c.c)’a karşı küstahlık derecesine çıkar, oysa nimetleri veren Allah ( c.c) bir anda alma gücüne de sahiptir. Aklıselim sahibi bir kul düşününce Allah ‘ın “kabid” sıfatını idrak ederek her şeyin O’na ait olduğunu bilir. Nimetin çokluğunda şükür eder, azlığında ise istemekten bile utanır.

Kainatı yaratan, nizam ve iltizam koyan, kudret sahibi Allah ( c.c) kabid sıfatıyla bir gün bu nizamı dahi yok edecektir. Bu minvalde ayet-i kerimeler vardır. Bunlardan bir tanesini okuyalım.

وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّماوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ

O kafirler, Allah’ı gerektiği gibi takdir edemediler (büyüklüğünü anlayamadılar). Halbuki kıyamet günü, yeryüzü tamamen O’nun tasarrufundadır. Gökler de, kudret elinde dürülmüşlerdir. Allah, onların ortak koştuklarından münezzehtir ve çok yücedir.( Zümer Suresi. 67)

Muazzam nizamıyla bu kainat, ezeli olmadığı gibi ebedi de değildir. Yüce Allah ( c.c) halık sıfatıyla yaratıp “sunh” sıfatıyla şekil ve nizam verip belli bir zamana kadar ömür biçerek bir gün bu nizama son vereceğini de belirtmektedir. Verilen bu bilgiler insanların ibret alması, Yüce Allah’a teslim olması, bu nizamdan sonra başka bir nizam olan ahiret hayatında saadete ermek için çalışmak kulun hakkı ve görevidir.

Kabid ism-i şerifi ile ilgi hadislerde mevcuttur. Bunlardan bir tanesini okuyalım.

Ebü Katade (radıyallühu anh) anlatıyor: “Resülullah’la beraber bir gece boyu yürüdük. Cemaatten bazıları:

“Ey Allah’ın Resülü! Bize mola verseniz!” diye talepte bulundular. Efendimiz:

“Namaz vaktine uyuya kalmanızdan korkuyorum” buyurdu. Bunun üzerine Hz. Bilal:

“Ben sizi uyandırırım!” dedi. Böylece Resülullah (aleyhissalatu vesselam) mola verdi ve herkes yattı. Nöbette kalan Bilal de sırtını devesine dayamıştı ki gözleri kapanıverdi, o da uyuyakaldı. Güneşin doğmasıyla Resülullah (aleyhissalatu vesselam) uyandı ve:

“Ey Bilal! Sözün ne oldu?” diye seslendi ve Hz. Bilal:

“Üzerime böyle bir uyku hiç çökmedi” diyerek cevap verdi. Aleyhissalatu vesselam:

“Allah Teala Hazretleri, ruhlarınızı dilediği zaman kabzeder, dilediği zaman geri gönderir. Ey Bilal! Halka namaz için ezan oku” buyurdu. Sonra abdest aldı ve Güneş yükselip beyazlaşınca kalktı, kafileye cemaatle namaz kıldırdı. “( Buharı, Mevakit 35, Tevhid 31; Müslim, Mesacid 309-311; Muvatta, Vaktu’s-Saliit 25; Ebu Davud, Salat 11, (435-441); Tirmizi, Salat 130, (I 77), Tefsir, Tii-ha (3162); Nesai, Mevakit 53, 54, 55, (I, 294-298), İmamet 47)

El-Kahid ism-i şerifi Yüce Allah’ın esma-ül hüsnasından bir tanesidir. Bu ismin ezberlenip anlaşılması da kullar için gerekli ilimdendir.