EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA FATİR SURESİ 1. ve 3. AYETLER

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

Rahman Rahim olan Allah’ın adıyla

1- Hamd, gökleri ve yeri yaratan, ikişer üçer ve dörder(1) kanatlı melekleri(2) elçiler kılan Allah’ındır; O, yaratmada dilediğini arttırır.(3) Şüphesiz Allah, her şeye güç yetirendir.
2- Allah, insanlar için rahmetinden her neyi açacak olsa, artık onu kısıp-tutacak olan yoktur; her neyi de kısar-tutarsa, artık onu da ondan sonra salıverecek olan yoktur.(4) O, üstün ve güçlü olandır, hüküm ve hikmet sahibidir.(5)
3- Ey insanlar, Allah’ın sizin üzerinizdeki nimetini anın.(6) Gökten ve yerden sizi rızıklandıran Allah’ın dışında da bir başka yaratıcı var mı? O’ndan başka ilah yoktur. Öyleyse nasıl olur da çevriliyorsunuz?(7)

AÇIKLAMA

1. Buradaki “Rasûl” (elçi) ifadesi, Allah’dan Hz. Peygamber’e (s.a) mesaj getiren melekler anlamına gelmekle birlikte, tüm kâinattta Allah’dan aldıkları emirleri yerine getiren ve uygulayan melekler anlamında da kullanılmış olabilir. Bu açıklamaların gayesi şudur: Mekkeli müşrikler “melekleri” Allah’ın kızları olarak kabul ediyorlardı.

Oysa bunlar sadece Allah’ın hizmetkarları ve emir kullarıdır. Bir hükümdarın hizmetkarları onun emirlerini yerine getirmek için nasıl koşuşup dururlarsa, aynı şekilde melekler de kâinatın gerçek hükümdarı olan Allah’ın emirlerini yerine getirmek için uçuşup dururlar. Kısaca meleklerin Allah’ın hükümranlığında söz hakkı yoktur ve onlar sadece memurdurlar.

2. Bizlerin meleklerin kanatlarının niteliği hakkında bir bilgi sahibi olmamız mümkün değildir. Ancak Allah, meleklerin kanatları hakkında insanların kuşlar için kullandıkları bir kavramı seçmiştir… Dolayısıyla bu kanatların kuşların kanatları gibi olması en muhtemel görüştür. Ayrıca “ikişer, üçer, dörder kanatları” oldukları zikrediliyor. Bundan da meleklerin sınıf sınıf oldukları, kendilerine görevlerine göre kanat ve kuvvet verilmiş olduğu anlaşılıyor.

3. Bu ifadeden meleklerin dörtten fazla kanatlı olanlarının da bulunduğu anlaşılmaktadır. Abdullah bin Mes’ud’dan (r.a) rivayet edilen bir hadiste, Rasûlullah’ın (s.a) Cibril’i 600 kanatlı olarak gördüğünü söylemiştir. (Buhari, Müslim, Tirmizi) Yine Hz. Aişe’den mervidir ki, Rasûlullah (s.a) Cibril-İ Emin’i iki kez asıl şeklinde görmüştür. Cibril’in 600 kanadı varmış ve bütün ufku kaplıyormuş. (Tirmizi)

4. Bu ifade ile müşriklere şu anlatılmak isteniyor. Sizlere Allah’tan başka hiç kimse rızık veremez, evlat veremez ve hastalıktan sonra şifa da veremez. Allah’ın ortağı olduğu şeklindeki tüm düşünceler asılsızdır. Bu, yalnız Allah’ın lütfudur ve bağışladığı nimetler sadece O’ndandır. Bu husus Kur’an-ı Kerim ve Hadislerde çeşitli şekillerde açıklanmıştır. İnsanlar kendilerine fayda ve zarar verebilecek tek kudretin sadece Allah olduğunu anlasınlar ve böylece çeşitli yerlerde Allah’tan başkasını çağırmasınlar ve ortak koşmasınlar.

5. “Aziz” ifadesi ile herşey üzerinde galip ve iktidar sahibi olan Allah kastolunmaktadır. O’nun emirlerinin uygulanmasına hiç kimse engel olamaz. O Hakîm’dir ve O’nun tüm emirleri bir hikmete mebnidir. Bir kimseye bir şey bağışlasa da, bağışlamasa da bunun mutlak bir hikmeti vardır. O’nun hiçbir işi hikmetsiz değildir.

6. Yani, nankörlük etmeyin ve elinizde ne varsa onun Allah’ın bir lütfu olduğunu unutmayın. Ayrıca bir kimse herhangi bir nimet için Allah’tan başkasına yalvarırsa veya “bir başkası verdi” diye Allah’a şükrettiği gibi ona da şükrederse, o en büyük nankördür, şeklinde de anlaşılabilir.

7. Burada birinci ile ikinci cümle arasında latif bir boşluk bırakılarak, böyle bir manzaranın okuyucunun kafasında oluşması istenmiştir. Yerden ve gökten kimin rızık verdiği soruluyor ve ortalığı bir sessizlik kaplıyor. Mecliste herkes susunca, bu sefer cevabı hatibin kendisi veriyor: “Allah’tan başka ilah yoktur ve O’ndan başka hiçkimse size rızık veremez. Bunu bildiğiniz halde niçin kandırılıyor ve başkalarına kulluk yapıyorsunuz? Yaratan ve rızık veren sadece Allah ise, itaate ve ibadete layık olan da sadece O’dur.”