Muhyi: kökünden türeyen if al babından ism-i faildir, mastan “ihya” ‘dır. Kelime olarak; yaşatmak, hayat vermek, dirltmek, canlandırmak gibi manalara gelir.

Yüce Allah’ın sıfatı olarak el-Muhyi; diriltmek, gerek cansız olarak dirilten, gerekse ölümden sonra dirilten demektir.

Yüce Allah’ın muhyi sıfatı Kur’an-ı Kerim’de “ehya-yuhyi” ve “muhyi” şeklinde geçmektedir. Bunlardan iki tanesini okuyalım:

فَانظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ ذَلِكَ لَمُحْيِي الْمَوْتَى وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

Artık Allah ‘ın rahmetinin eserlerine bak, nasıl diriltiyor toprağı ölümü ardından! İşte bu Muhyi, ölüleri elbette diriltir. O, herşeye Kadir’dir.( Rum Suresi: 50)

Yüce Allah’ın Muhyi ismi anlam olarak çok açıktır. Bu ism-i şerif hem isim hemde fiil olarak zikrolunmaktadır. Yüce Allah bir et parçasına can verip onu dirilten Allah’dır. Diriltme Allah’a mahsustur, Allah’tan başkası diriltemez. Kendi kendim diriltemeyen başkasım nasıl diriltir. Ölümden kaçıp kurtulamayan başkasını nasıl diriltebilir.

إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ

Şüphesiz biz, ölüleri mutlaka diriltiriz. Onların yaptıklarını ve bıraktıkları eserlerini yazarız. Biz, her şeyi apaçık bir kitapta (Levh-i Mahfuz’da) bir bir kaydetmişizdir.( Yasin Suresi: 12)

Yüce Allah cansıza can verip dirilttiği gibi, ölüleri de tekrar diriltmeye kadirdir. Öldükten sonra tekrar ruhları iade ederek çürümüş bedenleri yeniden diriltecek olan Allah’dır. Kalbleri marifet nuruyla dirilten, ölümünden sonra insanları tekrar diriltecektir. Yağmur yağdırarak toprağı, yeniden hareket ettirip, onda bitkileri canlandırıp çıkartan O’dur.

Yüce Allah’ın el-Muhyi ismiyle alakalı olarak okuduğumuz bu ayet-i kerimelerden sonra Yüce Allah’ın hem el-Muhyi hem de el­Mumit manasını birlikte içeren bir hadis-i şerifi okuyalım:

Hz, Ebu Hüreyre (radıyallahu anlı) Resülullah’a ref ederek demiştir ki: “Yunus kavminin duaları arasında şu da vardı: “Ey diri olan, ey (mahlukata) kıyam veren, ey hiçbir hayat sahibinin olmadığı zamanda hayat sahibi olan, ey bayat veren, ey ölüm veren, ey celal ve ikram sahibi! “( Tirmizi, Da’avat 38, (3427, 3428); İbnu Mace, Dua 22, (3892).] [Rezin ilavesidir.)

İnsana hayatı bahşeden insanın kendisi değildir. Yani insanoğlu kendi kendisini yaratmamıştır. Onu yaratan Allahu Teala (cc)’dır. Bu sebeble insana düşen kendisini vareden Allahu Teala ( cc )’nın hükümlerine göre yaşamaktır. Yeryüzündeki hiçbir gücün kendi kanunlarına göre insan hayatına son verme hakkı yoktur. İnsanın üzerine kanun koyma ve ölüm cezası tayin etme hakkı sadece Allah’ındır

Mümin Allah’ın el-Muhyi ismini anlamak suretiyle Allah’ı çok sevip, şükür ve ibadetle hayatı boyunca Allah’a karşı vazifesini yerine getirmeye çalışır.