EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA ZUHRUF SURESİ 60. ve 65. AYETLER

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

60- Eğer biz dilemiş olsaydık; elbette sizden melekler kılardık; onlar da yeryüzünde (size) halef olurlardı.
61- Hiç şüphesiz o, kıyamet-saati için bir ilimdir.(55) Öyleyse ondan (kıyametten) yana hiç bir kuşkuya kapılmayın ve bana uyun. Dosdoğru olan yol budur.
62- Şeytan sakın sizi (Allah’ın yolundan) alıkoymasın. (56) Gerçekten o, sizin için açıkça bir düşmandır.
63- İsa, açık belgelerle gelince, dedi ki: “Ben size bir hikmetle geldim ve hakkında ihtilafa düştüklerinizin bir kısmını size açıklamak için de. Öyleyse Allah’tan sakınıp-korkun ve bana itaat edin.”
64- “Şüphesiz Allah, O, benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir; şu halde O’na kulluk edin. Dosdoğru olan yol budur.”(57)
65- Sonra, içlerinden birtakım fırkalar ihtilafa düştü. (58) Artık, acıklı bir günün azabından vay o zulmetmiş olanlara.

AÇIKLAMA

54. Bu ayetin diğer bir anlamı da “dileseydik sizlerden kimini melekler yapabilirdik” şeklinde olabilir.

55. Bu cümleye şöyle bir anlam vermek mümkündür. “Kuşkusuz o kıyamet ilminin bir aracıdır” Burada geçen “kuşkusuz o” ifadesiyle ne kastedilmektedir? Hasan Basri ve Said b. Cübeyr’e göre “Kur’an” kastedilmektedir. Yani, Kur’an, kıyametle ilgili bir bilgi kaynağıdır. Ancak siyak ve sibak dikkate alındığında, bu anlamın pek uygun düşmediği görülür. Çünkü böyle bir anlamın çıkarılabilmesine delil olabilecek bir karine yoktur. Müfessirlerin çoğu burada, Hz. İsa’nın kastedildiği hususunda hemen hemen ittifak halindedirler. Fakat İsa b. Meryem’in kıyamet alameti olarak nitelenmesi nasıl mümkün olmaktadır? diye bir soru akla gelebilir. İbn Abbas, Mücahid, İkrime, Katade, Süddî, Dahhâk, Ebu Eliye ve Ebu Malik, “Bununla Hz. İsa’nın ikinci gelişi kastolunuyor” demektedirler. Eğer böyle anlarsak o takdirde ayeti, “Hz. İsa’nın yeryüzüne tekrar dönmesiyle kıyametin yakın olduğu anlaşılacaktır.” şeklinde yorumlamamız gerekir. Ancak, cümlenin devamını okuduğumuzda böyle anlam vermenin yanlış olduğu görülür. Yukarıda ismini zikrettiğimiz müfessirlerin tüm saygınlığına rağmen, onların “İsa b. Meryem’in ikinci gelişi, kıyametin kopacağını gösterir bir ilimdir” şeklindeki yorumlarını kabul etmek güçtür. İsa b. Meryem’in tekrar gelişi, onun geleceği dönemde ve ondan sonraki dönemlerde yaşayanlar için bir alamet olabilir. “Siz bundan şüphe etmeyin” şeklindeki bizzat kendilerine hitap edilen Mekke’liler için bu nasıl bir alâmet olabilir? Binaenaleyh, müfessirlerden bazılarının şu görüşü bana göre daha makbuldur. Yani Hz. İsa’nın babasız doğuşu, çamurdan kuş yapıp ona can üflemesi, ölüleri diriltmesi vb. mucizeleri kıyametin alametlerindendir. Bu ayetle bir çocuğun babasız dünyaya gelmesi, bir kulun çamurdan kuş yapıp ona can üflemesi, ölüleri diriltmesi mümkün iken Allah’ın kıyamet günü ölümlerden sonra insanları yeniden diriltmesi niçin mümkün olmasın?
56. Yani, sizleri ahirete inanmaktan alıkoymasın.

57. Yani, Hz. İsa hiçbir zaman, “ben ilahım, ben Allah’ın oğluyum ve bana kulluk edin” dememiştir. O’nun daveti de diğer peygamberlerin daveti gibidir. Nitekim Hz. Muhammed (s.a.) de sizleri aynı şeye davet etmektedir. İzah için bkz. Al’i İmran an: 45-48, Nisa an: 213-218, Maide an: 100 ve 130, Meryem an: 21-23.

58. Yani, onlardan bir grup inkarda o derece ileri gitmiştir ki, Hz. İsa’yı gayri meşru bir çocuk olarak itham etmiş ve onu çarmıha germek için götürmüşlerdir. Diğer bir grup da ona muhabbette o derece ileri gitmiştir ki, onu ilah mertebesine çıkarmışlardır. Hatta bir insanı ilah mertebesine çıkarabilmek için, bir sürü teolojik problemler ortaya atmışlar ve sonuçta sayısız gruplara bölünmüşlerdir. İzah için bkz. Nisa an: 211-216, Maide an: 39, 40, 101, 130.