EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA A’LÂ SURESİ 6 VE 12. AYETLER

6- Sana okutacağız, sen de unutmayacaksın.(7)
7- Ancak Allah’ın dilediği başka. Çünkü O,(8) açıkta olanı da bilir, saklı duranı da.(9)
8- Ve seni kolay olan için başarılı kılacağız.
9- Şu halde, eğer ‘öğüt ve hatırlatma’ bir yarar sağlayacaksa,(10)
10- ‘(Allah’tan) İçi titreyerek korkan’ öğüt alır-düşünür.(11)
11- ‘Mutsuz-bedbaht’ olan da ondan kaçınır.
12- Ki o, en büyük ateşe yollanacaktır.

AÇIKLAMA

7. Hakim’in Sa’d bin Ebu Vakkas’tan, İbn Merduye’nin de İbn Abbas’tan rivayet ettiği bir hadise göre, Resulullah ayetleri unutmamak için korkudan aceleyle tekrarlardı. Mücahid ve Kelubî, Rasulullah’ın, Cibril’den vahyi aldıktan sonra unutmak endişesiyle, birinci kısmı tekrarlamaya başladığını naklederler. Bu sebepten dolayı Allah, Rasulullah’a “Emin ol, biz sana okutacak ve hafızana yerleştireceğiz. Unuturum diye endişelenme, hiçbir kelimeyi unutmayacaksın. Cibril sana vahyi okurken sadece dinle” demiştir. Burada üçüncü kez Rasulullah’a vahyi nasıl alacağı hakkında yol gösteriliyor Bu husus bundan önce iki farklı yerde (Taha-114 ve Kıyamet-16-19) de ifade edilmişti. Bu ayetler ile Kur’an Rasulullah’a nasıl bir mucize olarak nazil olmuşsa, her kelimenin ezberletilmesinin de mucize olduğu anlaşılmaktadır. Öyle ki Rasulullah’ın, kendisine okunan bir kelimeyi unutarak, aynı anlamda farklı bir kelime dahi söylemesi mümkün değildir.

8. Bu ifade iki anlama da gelebilir. Birincisi Kur’an’ın Rasulullah’a kelime kelime ezberletilmesi şeklindedir.
Yani bu, Rasulullah’ın kendi yetenekleriyle başardığı bir iş olmayıp, bilâkis Allah’ın bir lütuf ve keremidir. Şayet Allah (c.c.) Teâlâ isterse ona unutturabilir. Aynı husus Kur’an’da başka bir yerde şu şekilde ifade edilmiştir; “Andolsun biz dilersek sana vahyettiğimizi tamamen gideririz.” (İsra-86) İkinci bir anlamı da şöyle olabilir. Rasulullah bazen bazı ayetleri bir anlık unutabiliyordu. Ancak bu ona verilen va’din dışındaki hadiselerdir. Çünkü Rasulullah’ın müstakil olarak Kur’an’dan bir kelimeyi dahi unutması mümkün değildir ve Allah (c.c.) Kur’an’ı korumayı üzerine almıştır. Her insanın da bazen unutkanlık içinde olabileceği gibi, Rasulullah da bazı zamanlar onutkanlık içinde bulunabiliyordu. Buhari’daki bir rivayet bu hususu doğruluyor. Bu rivayete göre, bir gün Rasulullah sabah namazını kıldırırken bir ayeti atlamıştı. Namazdan sonra Hz. Ubbi bin Ka’b, Rasulullah’a, “Ya Rasulullah! siz şu ayeti okumadınız. Yoksa bu ayet mensuh mudur? diye sordu. Rasulullah, “Hayır, ben bu ayeti unutmuşum” diye cevap verdi.

9. Bu çok bilinen bir sözdür. Allah’ın gizli ya da açık herşeyi bildiği anlamına gelir. Fakat bu, konu içinde müteala edilirse şu şekilde de anlaşılabilir. Rasulullah Cibrili Emin ile birlikte, vahyi tekrarlarken, unutmamak için acele ettiğini Allah (c.c.) bilmektedir. Bunun üzerine Allah Teâlâ Elçisine, “Müsterih ol, sen vahyi asla unutmayacaksın” diye buyurdu.

10. Genel olarak müfessirler bunu, birinci cümleyi “Biz sana kolay bir şeriat verdik, ona uymak kolaydır”, ikinci cümleyi, “Nasihat et, çünkü nasihat faydalıdır” şeklinde iki ayrı cümle olarak anlamışlardır. Benim anladığıma göre fezekkir kelimesi bu iki cümleyi birleştirmektedir. Yani, Ey Nebi! Senin dini tebliğ ederken zor durumda kalmanı istemiyorum. Sen sağır ve körlere yol göstermekle mükellef değilsin. Bilakis sana tebliğ yapabilmen için en kolay yolu öğrettik. Sen tebliğ ettiğinde tebliğinden kimlerin yararlanıp, yararlanmadığı ortaya çıkacaktır. Sen tebliğe devam et. Tebliğine kim kulak verir ve kabul ederse, o zaman onu terbiye etmek sana düşer. Tebliğe sırtını çeviren kimselerin peşinden gitmene gerek yok. Aynı konu Abese suresinde daha değişik bir şekilde ifade edilmiştir: “Kendisini müstağni gören kimseye gelince, sen ona yöneliyorsun. Onun arınmamasından sana ne? Fakat koşarak sana gelen, sana gelmişken, sen onunla ilgilenmiyorsun. Hayır o bir hatırlatmadır. dileyen onu düşünüp öğüt alır” (Abese-5-12)

11. Yani, ancak Allah’tan korkan ve kötü akibetinden dehşetle endişe duyan kimseler, kendi gittiği yoldan emin olmak ister ve Allah’ın sözüne kulak verirler. Çünkü bu nasihat, hidayet ve dalalet arasındaki farkı anlatır; kurtuluş ve mutluluğun yollarını gösterir.