TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA BAKARA SURESİ 205. AYET-İ KERİME

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

205- O, iş başına geçtiği zaman yeryüzünde fesat çıkarmak, ekini ve nesli helak etmek için çalışır. Allah, bozgunculuğu sevmez.

Ey Resulüm, bu münafık senin yanından ayrılıp gittiğinde, Ali ahin kulla-nnı korkutmak için, yol keserek, orada anarşi çıkararak yeryüzünde Allanın ha­ram kıldığı işleri yapar. Ekinleri yok etmek ve Allanın helal kılmadığı hayvan­ları ve diğer canlıları helak etmek için çalışır. Allah günah işlemeyi, yol kesme­yi ve oralarda korkulacak durumlar meydana getirmeyi sevmez.

Âyet-i kerimede zikredilen ve “O, iş başına geçtiği zaman” şeklinde tercüme edilen cümlesi, Abdullah b. Abbas tarafından “O, senin yanından ayrıldığı zaman” şeklinde izah edilmiş, İbn-i Cüreyc tarafından ise “O, senin yanından öfkeli olarak ayrıldığı zaman” şeklinde izah edilmiştir.

Müfessirler burada, münafık tarafından yeryüzünde çıkaracağı fesattan neyin kastedildiği hususunda iki görüş zikretmişlerdir. Bazılarına göre burada zikredilen fesattan maksat, “Yol kesmek” ve insanları korkutmaktır. Nitekim Ahnes b. Şerik bunu yapmıştır.

Diğer bir kısım müfessirlere göre ise burada zikredilen “Fesaf’tan mak­sat, akrabalık bağını koparmak ve müslümanlann kanını akıtmaktır.

Taberi, âyet-i kerimenin genel ifadesinin her iki fesat şeklini de kapsar mahiyette olduğunu ve âyetten, bütün isyanların anlaşıldığını söylemiştir.

Âyet-i kerimede: “O, ekini ve nesli helak etmek için çalışır.” Duyurul­maktadır. Münafıkın, ekin ve nesilleri nasıl helak ettiği hususunda farklı görüş­ler zikredilmiştir.

a- Süddiye göre burada zikredilen ekinlerin helakinden maksat, Ahnes b. Şerikin yaptığı gibi onlan yakmak, nesilleri helak etmekten maksat ise, yine bu kişinin yaptığı gibi belli hayvanları keserek soylarını bitirmek istemektir.

b- Mücahide göre ise, münafıkın, ekinleri helak etmesinden maksat, Alla-, ha isyanı yüzünden yağmur rahmetinin kesilmesi ve böylece ekinlerin yok ol­masına sebep olmasıdır. Soyları helak etmesinden maksat ise, ekinlerin helak olmasına vesile olarak insanların da helakine vesile olmasıdır.

Taberi diyor ki: “Her ne kadar Mücahidin söylediği de âyetin izahında muhtemel bir tevil ise de Süddinin ki âyetin zahirine daha uygundur. Bu sebeple biz bunu tercih ettik. Taberi devamla diyor ki: “Ekinden maksat, ziraat ürünleri­dir. Nesilden maksat ise soy ve çocuktur. Münafıkın ziraat ürünlerini helak et­mesi, Süddinin söylediği gibi, onu yakmasıyla da olabilir, Mücahidin söylediği gibi, Allaha isyanı yüzünden yağmurun kesilmesine sebep olmasıyla da olabilir. Hatta tarımla meşgul olanları ve işçileri öidürmesiyle de olabilir. Keza münafı­kın, nesilleri helak etmesi, anne ve baba olacak insanları öldürmekle de olabilir. Mücahidin dediği gibi, insanların gıdalan olan ekinleri helak etmesiyle de ola­bilir. Her ne kadar âyet-i kerimenin zahiri, Süddinin rivayet ettiği izaha daha uygun ise de, âyeti genel anlamda almak ve her ekini helak edenin ve soyun helakine sebep olan herkesin bu âyetin ifadesine girdiğini söylemek uygundur. Ni­tekim Abdullah b. Abbas, Mücahid, Dehhak, Rebİ b. Enes, Ata, Said b. Abdü-laziz ve Mekhul, bu âyette ki, “Ekin”den maksadın, ekilen bütün ekinler oldu­ğunu ve soydan maksadın da “Her canlının soyu” olduğunu söylemişlerdir. Bu­na göre her ekini ifsad eden ve her soyu helak eden münafık bu âyetin ifadesine girmektedir.