EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN BAKIŞ AÇISIYLA AL-İ İMRAN SURESİ 168. VE 179. AYETLER ARASI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

168- Onlar, kendileri oturup kardeşleri için: “Eğer bize itaat etselerdi, öldürülmezlerdi” diyenlerdir. De ki: “Eğer doğru sözlüler iseniz, ölümü kendinizden savın öyleyse.”
169- Allah yolunda öldürülenleri sakın ‘ölüler’ saymayın. Hayır, onlar, Rableri katında diridirler,(120) rızıklanmaktadırlar.
170- Allah’ın kendi fazlından onlara verdikleriyle sevinç içindedirler.(121) Onlara arkalarından henüz ulaşmayanlara müjdeler vermektedirler ki onlara hiç bir korku yoktur, mahzun da olacak değillerdir.
171- Onlar, Allah’tan bir nimeti bir fazlı (bolluğu) ve gerçekten Allah’ın mü’minlerin ecrini boşa çıkarmadığını müjdelemektedirler.
172- Kendilerine yara isabet ettikten sonra, Allah ve Resulünün çağrısına icabet edenler,(122) içlerinden iyilik yapanlar ve sakınanlar için büyük bir ecir vardır.
173- Onlar,(123) kendilerine insanlar: “Size karşı insanlar topla(n) dılar, artık onlardan korkun” dedikleri halde, (buna rağmen) imanları artanlar ve: “Allah bize yeter, O ne güzel vekildir” diyenlerdir.

AÇIKLAMA

120. Bkz. Bakara an: 155
121. Müsned-i Ahmed’de geçen bir hadise göre; Hz. Peygamber (s.a) şöyle buyurmuştur: “İyi amellerle ahiret’e göçen bir kimseye Allah tarafından orada o kadar güzel ve cazibeli bir hayat verilir ki, hiç bu dünyaya dönmeyi istemez. Fakat şehidin durumu farklıdır. O bu dünyaya tekrar gelip, kendisini Allah yolunda ölüme terkettiği zaman hissettiği zevk ve mutluluğu bir kez daha yaşamak ister.”
122. Bu ayet, çok kritik bir dönemde bile Kureyşlilerin peşinden gitmekte olan Hz. Peygamber’e (s.a) eşlik eden samimi ve muttaki müslümanları kasteder.
Uhud savaşından sonra Kureyş ordusu geri dönüp Mekke’ye doğru yürümeye başladı. Medine’den belli bir miktar uzaklaştıktan sonra, müslümanları yok etmek imkanından ve fırsatından yararlanamadıklarının farkına vardılar ve pişman oldular. Bu mükemmel şansı kullanmamakla ne büyük aptallık ettik, dediler. Bu nedenle hemen konakladılar ve bir savaş konseyi topladılar. Medine’ye dönüp ani bir saldırı yapmaya taraftar olmalarına rağmen geri dönme cesaretini gösteremediler ve yolarına devam ettiler. O sırada Hz. Peygamber de (s.a) düşmandan bir saldırı gelebileceğini tahmin ediyordu. Bu nedenle Uhud’un ertesi günü müslümanları topladı ve: “Kureyş’in peşinden gidelim” dedi. Çok kritik bir durum olmasına rağmen müminler ve Allah’a bağlı kullar, çağrıya cevap verdiler ve gönüllü olarak Hz. Peygamber’le (s.a) birlikte Medine’den sekiz mil uzakta yer alan Hamra’ül-Esed’e kadar gittiler.
123. 173-175. ayetler Bedir savaşından bir yıl sonra nazil olmuştur. Fakat aynı olaylara ve konulara değindiği için bu bölümde yer almıştır.

174- Bundan dolayı, kendilerine hiç bir kötülük dokunmadan bir bolluk (fazl) ve Allah’tan bir nimetle geri döndüler. Onlar, Allah’ın rızasına uydular. Allah, büyük fazl (ve ihsan) sahibidir.
175- İşte bu şeytan, ancak kendi dostlarını korkutur. Siz onlardan korkmayın, eğer mü’minlerseniz, Ben’den korkun.(124)
176- Küfürde ‘büyük çaba harcayanlar’ seni üzmesin. Çünkü onlar, Allah’a hiç bir şeyle zarar veremezler. Allah, onları ahirette pay sahibi kılmamayı ister. Onlar için büyük bir azab vardır.
177- Onlar, imana karşılık küfrü satın alanlardır. Onlar, Allah’a hiç bir şeyle zarar veremezler. Onlar için acıklı bir azab vardır.
178- O küfre sapanlar, kendilerine tanıdığımız süreyi sakın kendileri için hayırlı sanmasınlar, biz onlara, ancak günahları daha da artsın, diye süre vermekteyiz. Onlar için aşağılatıcı bir azab vardır.
179- Allah, murdar olanı, temiz olandan ayırd edinceye kadar mü’minleri, sizin kendisi üzerinde bulunduğunuz durumda bırakacak değildir.(125) Allah sizi gayb üzerine muttali kılacak da değildir.(126) Ama Allah, peygamberlerinden dilediğini seçer. Öyleyse siz de Allah’a ve Resulüne iman edin. Eğer iman eder ve korkup-sakınırsanız, sizin için büyük bir ecir vardır.

AÇIKLAMA

124. Bu ayet Medine’de yayılan korkunç söylentilere değinir. Ebu Süfyan, Uhud’dan dönüşte müslümanları Bedir’in yıldönümünde tekrar savaşa davet etmişti. Fakat o zaman gelince, Mekke’de süren bir kıtlık nedeniyle savaşma cesareti bulamadı. Bu nedenle durumu kurtarmak için sorumluluğu müslümanların üzerine atmaya uğraştı. Bunu yapabilmek için Medine’ye, Kureyş’in savaş için büyük hazırlıklara giriştiği ve Arabistan’daki her orduyu yenebilecek güçte bir ordu topladığı haberini yayacak bir casus gönderdi. Ebu Süfyan istediği telaşı yaratmayı başardı. Hz. Peygamber (s.a) kararlaştırılan zamanda Bedir’de Kureyşlilerle savaşmayı teklif ettiğinde müslümanlardan cesaret verici bir cevap alamadı. O kadar ki, Allah’ın Rasûlü, (s.a) topluluğun önünde şöyle ilân etmek zorunda kaldı: “Benimle hiç kimse gelmese de, söz verilen savaşa tek başıma ben gideceğim.” İşte o zaman 1500 gönülü O’nunla birlikte Bedir’e gittiler. Diğer taraftan Ebu Süfyan 2000 kişilik bir ordu ile Mekke’den ayrılmıştı. Fakat iki gün yol aldıktan sonra, adamlarına bu yıl savaş yapmalarının uygun olmadığını ve gelecek yıl savaş için geleceklerini açıkladı. Daha sonra adamlarıyla birlikte Mekke’ye döndü. Hz. Peygamber (s.a) yine de Bedir’de sekiz gün onu bekledi. Bugünlerde Rasûlullah’ın (s.a) ashabı bir ticarî grupla ticarî anlaşmalar ve kârlı işler yaptılar. Daha sonra kâfirlerin Mekke’ye geri döndüğü haberi gelince Medine’ye döndüler.
125. Yani, “Allah, aynı müslüman topluluk içinde müminlerle münafıkların karışık bir halde bulunmasından hoşlanmaz.”
126. “Allah müminleri münafıklardan, onlara; münafıklar şöyle şöyle insanlardır diye bildirerek ayırmaz.” O, müminleri, münafıklardan fiilî olaylar yaratarak ayırır ve iki grup birbirinden apayrı şekilde kendini belli eder.