• İrade

Dilemek, istemek demektir. Yüce Allah’ın bir şeyin olması veya olmaması hususunda birine karar kılarak dilemesidir.

İrade sıfatı da vaciptir. İrade sıfatının zıddı olan bizzat icab ve zorunluluk ise Yüce Allah için müstahildir. Allah (c.c)’dan başka (masivai) varlıkların hudusu (var oluşu) Yüce Allah’ın bizzat icabıyla faili olmayıp irade ve ihtiyarı ile faili hakiki olduğuna delalet eder. Allah (c.c) hiçbir şekilde iradesinde mecbur veya muhtaç değildir.

Allah (c.c)’ın iradesi kulun iradesi gibi sınırlı ve sebeplere muhtaç değildir. Allah indinde bir şeyin olmasını veya olmamasını murad etmek musavidir. Allah (c.c)’ın iradesinde değişiklik olmaz.

Allah (c.c) ilminde değişiklik olmadığı gibi iradesinde de hilaf olmaz. Havadisten bize göre meydana gelen değişiklik dahi Yüce Allah’ın ilmi ezelisinde malum ve iradesinin o cihetten olduğu içindir. Diğer sıfatı Celilelerde olduğu gibi Yüce Allah’ın irade sıfatıda ezeli ve ebedi olarak kemal sıfatlanndandır.

Allah ( c.c) nasıl irade ederse iradesi olduğu halde yani dilediği gibi gerçekleşir. Yüce Allah Kur’an’ı Kerimde;

إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ

Bir şeyi dilediği zaman, O’nun emri o şeye ancak “Ol!” demektir. O da hemen oluverir”( Yasin Suresi: 82)

Bir hadis-i şerifte Resullullah (s.a.v); “Allah’ın dilediği olur, dilemediği olmaz”( Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B.110, Hds. 5075) Diye buyurmuştur.

Bu ayet-i kerime ve hadis-i şeriftende Yüce Allah’ın iradesi ve murad ettiği her şeyin iradesi üzerine tahakkuk ettiği anlaşılmaktadır. Aynca İrade ve Kudret sıfatlarının ayrı ayn sıfatlar olduğu ancak meşiyeti ilahi ile İrade-i ilahinin aynı oldukları ehl-i sünnet ulemasının ittifakıyla sabittir. Yüce Allah’ın iradesi iki türlüdür.