Baki: kökünden türeyen ism-i faildir, mastan “beka'” dır. Kelime olarak; kalmak, devam etmek, sonsuz olmak, sabit olmak, gözetlemek ve sonlu olmamak gibi anlamlara gelir.

Yüce Allah’ın sıfatı olarak el-Baki; ebedi olan, varlığı sonsuz olan, ölümlü olmayan ve daima var olan demektir.

Kur’an-ı Kerim’de Allah (c.c)’ın el-Baki oluşuna dair bazı ayet-i kerimeler vardır. Bazıları da Allah’ın fiilleri veya kulların durumları için kullanılmaktadır. Yüce Allah’ın isim ve fiilerine dair baki lafzının bulunduğu iki ayet-i kerimeyi okuyalım.

إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنَا لِيَغْفِرَ لَنَا خَطَايَانَا وَمَا أَكْرَهْتَنَا عَلَيْهِ مِنَ السِّحْرِ وَاللَّهُ خَيْرٌ وَأَبْقَى

Gerçekten biz Rabbimize iman ettik; günahlarımızı ve sihir dolayısıyla bizi kendisine karşı zorlayarak sürüklediğin (suçumuzu) bağışlasın. Allah, daha hayırlıdır ve daha süreklidir.( Ta-Ha Suresi: 73)

Yüce Allah’ın baki oluşu kadim oluşunun da bir ifadesi ve gereğidir. Çünkü kadim olmayan baki olmaz, baki olmayan da kadim olmaz. Yani sonradan var olan muhakkak sonradan yok olur, sonradan yok olan da muhakkak sonra da var olmuştur. Varlığı bir sebebe mebni olarak meydana gelen veya bir sebebe mebni olarak varlığını devam ettiren sebebin ortadan kalkmasıyla yok olur. Fakat Allahu Teala’nın varlığı veya varlığını devam ettirmesi için bir sebebe ihtiyaç yoktur.

مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

Sizin yanınızdaki tükenir, Allah katında olan ise kalıcıdır. Elbette sabredenlere, yapmakta olduklarının en güzeliyle mükafatlarını vereceğiz.( Nahl Suresi: 96)

İmam-ı Gazali ise bu ismi şöyle açıklar:

“Geçmiş” ve “gelecek” bizim için geçerli olan kavramlardır.

Bize göre “geçmiş”, belirli bir sürenin geçmiş olmasını, “gelecek” ise, henüz gelmemiş zamanı ifade eder. Yani hayat bizim için kesinleşmiş geçmiş zaman, şimdiki zaman ve gelmesi muhtemel gelecek zamandan ibarettir. Halbuki Hak Teala için zaman kavramı geçerli değildir. O, zaman üstü bir varlıktır. Çünkü zamanı O, yaratmıştır. Bu nedenle zaman, O’nun zatından hiçbir şey değiştiremez. Zaman henüz yaratılmadan önce zaman diye bir şey yoktu. O halde Allah’ın varlığı, zaman yaratıldıktan sonra da ön­ceden olduğu gibi aynen devam etmektedir.( Gazali, a.g.e., s. 107)

Yüce Allah’ın el-Baki sıfatı; kıdem sıfatının zorunlu bir sonucudur. Başlangıcı olmayanın hiçbir değişikliğe uğramadan sonunun da olmayarak devam etmesi gereklidir. Kezalik Allahu Teala’nın beka sıfatı kıdem sıfatının gereğidir. Bu kıdem ve beka arasında zaman mefhumu yoktur. Çünkü zamanda bir mahlüktur ve Allah yaratmıştır, Allahu Teala’nın el-Baki ism-i şerifınin manasında olan zatı sıfatlardan beka sıfatını önceden izah etmiştik. Bu nedenle daha fazla izaha ihtiyaç görmedik.

Yüce Allab’ın el-Baki ismi hususunda İbni Mace, Tinnizi, Beyhaki, Hakim ve İbni Hibban’ın el-esma-ul husna ile ilgili rivayetlerindeki hadis-i şerifte geçmektedir.

Yüce Allah’ın el-Baki ismi şerifini bilen; Allahu Teala’nın başlangıç ve sonunun olmadığını bütün mahlukatın devamını O’nun devam ettirdiğini tefekkür ederek kibirden, ğururdan uzak durarak acziyyetini kabullenip O’nun huzuruna varmak istediğini bir şekilde ğayret eder.