EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN BAKIŞ AÇISIYLA HACC SURESİ 15. VE 17. AYETLER ARASI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

15- Kim, Allah’ın ona, dünyada ve ahirette kesin olarak yardım etmeyeceğini sanıyorsa, göğe bir araç uzatsın sonra kesiversin de bir bakıversin, kurduğu düzen, onun öfkesini giderebilecek mi?(22)
16- İşte biz onu (Kur’an’ı) apaçık ayetler olarak indirdik; şüphesiz Allah, dilediğini hidayete yöneltir.
17- Gerçekten iman edenler,(23) Yahudiler,(24) yıldıza tapan (Sabii) lar,(25) Hristiyanlar,(26) ateşe tapan (Mecusi) lar (27) ve şirk koşanlar;(28) şüphesiz Allah, kıyamet günü aralarını ayıracaktır.(29) Doğrusu Allah, her şeyin üzerinde şahid olandır.

AÇIKLAMA

22. Bu ayetin gerçek anlamının ne olduğu konusunda çok farklı görüşler vardır. Bu yorumlardan bazıları şunlardır:
1) Kim Allah’ın ona (Muhammed: Allah’ın selamı onun üzerine olsun) yardım etmeyeceğini sanıyorsa, kendisini bir iple tavana assın.
2) Kim Allah’ın ona (Muhammed: Allah’ın selamı üzerine olsun.) yardım etmeyeceğini sanıyorsa iple göğe yükselsin de Allah’ın yardımını durdurmaya çalışsın.
3) Kim Allah’ın ona (Muhammed: Allah’ın selamı onun üzerine olsun) yardım etmeyeceğini sanıyorsa, göğe yükselsin de inen vahiyleri durdursun.
4) Kim Allah’ın ona (Muhammed: Allah’ın selamı onun üzerine olsun) yardım etmeyeceğini sanıyorsa, göğe yükselsin de ona inen nimetleri durdursun.
5) Kim Allah’ın ona (zanda bulunan kimsenin kendisine) yardım etmeyeceğini sanıyorsa, kendisini bir iple evinin tavanına assın.
6) Kim Allah’ın ona (zanda bulunan kimsenin kendisine) yardım etmeyeceğini sanıyorsa, yardım istemek için göğe yükselsin.
İlk dört yorum, konunun akışı içinde anlamsızdır, son ikisi ise konunun akışına uysa bile ayetin gerçek anlamını ifade etmekten uzaktır. Konuyu bütünlüğü içinde gözönünde bulundurursak, bu zanda bulunan kimsenin “Allah’a imanın sadece bir kısmına ibadet eden” kimse olduğu meydana çıkar. bu sözle o şöyle azarlanmaktadır: “Sen Allah’ın hükümlerini değiştirmek için ne yaparsan yap, bu hükümler ve emirler senin düzenlerine uygun düşsün veya düşmesin, kullandığın hiç bir alet ve tuzağın işe yaramadığını göreceksin.”
Elbette “göğe yükselsin… onda bir delik açsın” ifadesi gerçek anlamda değil mecazi anlamda kullanılmıştır.
23. Bu, Hz. Muhammed’e (s.a) kadar gelen Allah’ın peygamberlerine ve kitaplarına inanan her çağdaki müslümanlar için kullanılmıştır. Hem gerçek müslümanları hem de kararsız müslümanları içermektedir.
24. Bkz. Nisa an: 72.
25. “Sabiiler” Eski çağlarda iki grup insan bu adla tanınmaktadır:
1) Irak’ın yukarı bölgesinde büyük bir çoğunluk halinde bulunan ve vaftizi uygulayan Yahya’nın (a.s) takipçileri.
2) Dinlerini Şit ve İdris (a.s) Peygamberlere dayandıran ve elementlerin gezengenler tarafından, gezegenlerin de melekler tarafından yönetildiğine inanan yıldızlara tapan insanlar. Merkezleri Harran’dı ve kolları tüm Irak’a yayılmıştı. Bunlar, felsefe ve bilimdeki ileri bilgileri ve tıptaki başarıları ile bilinirler.
26. Bkz. Maide an: 36.
27. Yani, iki tanrıya -biri aydınlık biri karanlık tanrısı- inanan ve kendilerini Zerdüşt’in takipçileri olarak kabul eden İran’lı ateşperestler. Bunların inanç ve ahlâkları Mazdek tarafından o denli bozulmuştu ki bir adam rahatlıkla kızkardeşi ile evlenebilirdi.
28. Yani, “Yukarıdakiler gibi özel adla anılmayan Arabistan’lı ve diğer memleketlerden tüm müşrikler”
29. Yani, “Allah, farklı insanlar ve dinler arasındaki tüm tartışma ve anlaşmazlıklar hakkında kıyamet gününde hükmünü verecek ve hangisinin doğru, hangisinin yanlış olduğu konusunda kararını bildirecektir.”