EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN BAKIŞ AÇISIYLA KEHF SURESİ 84. VE 93. AYETLER ARASI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

84- Gerçekten, biz ona yeryüzünde sapasağlam bir iktidar verdik ve ona her şeyden bir yol (sebep) verdik.
85- O da, bir yol tutmuş oldu.
86- Sonunda güneşin battığı yere kadar(63) ulaştı ve onu kara çamurlu bir gözede batmakta buldu,(64) yanında da bir kavim gördü. Dedik ki: “Ey Zu’l-Karneyn, (istiyorsan onları) ya azaba uğratırsın veya içlerinde güzelliği (geçerli ilke) edinirsin.”(65)
87- Dedi ki: “Kim zulme saparsa biz onu azablandıracağız, sonra da Rabbine döndürülür, O da onu görülmemiş bir azabla azablandırıverir.”
88- Kim de iman eder ve salih amellerde bulunursa, onun için güzel bir karşılık vardır. Ona buyruğumuzdan da kolay olanını söyleyeceğiz.”
89- Sonra (yine) bir yol tutmuş oldu.
90- Sonunda güneşin doğduğu yere kadar ulaştı ve onu (güneşi) , kendileri için ona karşı bir siper kılmadığımız bir kavim üzerine doğmakta iken buldu.(66)
91- İşte böyle, onun yanında “özü kapsayan bilgi olduğunu” (veya yanında olup-biten her şeyi) Biz (ilmimizle) büsbütün kuşatmıştık.
92-93- Sonra (yine) bir yol tuttu. Nihayet iki dağ (67) arasına ulaştığı zaman orada hiç söz anlamayan bir kavim buldu. (68)

AÇIKLAMA

63. “Güneşin battığı sınır”, güneşin battığı “yer” anlamına gelmez. İbn Kesir’e göre bu Zü’l-Karneyn’in arka arkaya ülkeler fethederek batıya yürüdüğü en sonunda karanın bitip okyanusun başladığı yere ulaştığı anlamına gelir.
64. “Güneşi kara bir balçıkta (denizin kara sularında) batar buldu.” Eğer Zü’l-Karneyn Kisra idiyse burası Anadolu’nun batı sınırıdır ve “kara balçık (kara su) ise Ege Denizidir. Bu tefsir Kur’an’ın “Bahr” (deniz) yerine “Ayn” (su kaynağı, pınar) kullanması ile desteklenmektedir.
65. “Dedik ki” ifadesi, Allah’ın direkt olarak bu sözleri vahyettiği ve Zü’l-Karneyn’in bir Peygamber veya Allah’dan ilham alan bir kimse olduğu anlamına gelmez. Bu Zü’l-Karneyn’in bir ülkeyi fatih olarak ele geçirdiği ve ele geçirilen ülkelerin halklarının tamamen onun merhametine kaldığı bir dönemle ilgilidir. İşte o zaman Allah onun vicdanına şöyle bir soru yöneltmiştir: “İşte şimdi senin sınanma zamanın. Bu insanlar tamamen senin merhametine kalmış, ister onlara adaletsizce davranırsın, ister iyi ve cömertce davranırsın.”‘
66. Yani Zü’l-Karneyn doğuya doğru arka arkaya ülkeler fethederek ilerlerken medeni hayatın sona erdiği ve daha ötede ne çadır ne de bina gibi hiç bir barınakları olmayan barbar insanların yaşadığı bir ülkeye ulaştı!
67. “İki dağ” Hazar Denizi ile Kara Deniz arasında uzanan dağ sıralarının bir bölümü olmalıdır. (Ayet 96.) Bu dağların ötesinde Ye’cuc ve Me’cuc bölgesi vardı.
68. Yani, “Onlarla iletişim kurmak çok zordu. Onların dili Zü’l-Karneyn ve arkadaşlarına yabancı idi. Onlar da barbar oldukları için ne Zü’l-Karneyn’in dilini anlayabiliyorlar ne de başka bir yabancı dil biliyorlardı.”