EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN BAKIŞ AÇISIYLA YUSUF SURESİ 23. VE 25. AYETLER ARASI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

23- Onun evinde kalmakta olduğu kadın, ondan murad almak istedi ve kapıları sımsıkı kapatarak: “İsteklerim senin içindir, gelsene” dedi. Dedi ki: “Allah’a sığınırım. Çünkü o benim efendimdir, yerimi güzel tutmuştur. Gerçek şu ki, zalimler kurtuluşa ermez.”(21)
24- Andolsun kadın onu arzulamıştı,(22) -eğer Rabbinin (zinayı yasaklayan) kesin kanıt (burhan) ını görmeseydi -o da onu arzulamıştı. Böylelikle biz ondan kötülüğü ve fuhşu geri çevirmek için (ona delil gönderdik) .(23) Çünkü o, muhlis kullarımızdandı.
25- Kapıya doğru ikisi de koştular. Kadın onun gömleğini arkadan çekip yırttı. (Tam) Kapının yanında kadının efendisiyle karşılaştılar. Kadın dedi ki: “Ailene kötülük isteyenin, zindana atılmaktan veya acıklı bir azabtan başka cezası ne olabilir?”

AÇIKLAMA

21. Mütercim ve müfessirlerin genel görüşü Hz. Yusuf’un (a.s) (rabbî: efendim) sözcüğünü evin efendisi için kullandığı yolundadır. Böyle anlayınca ayet şu anlama gelir: “Efendim bana pek cömert davrandı, evde çok hoş tuttu beni. Bu durumda onun hanımıyla zina etmek gibi yakışıksız ve hayasız bir işi nasıl işler nasıl nankörlük yaparım?” Ne var ki ben bu ayetin bu şekilde tercüme ve tefsirine şiddetle karşıyım. Her ne kadar Arapçada “rabb” kelimesinin bu anlamda kullanılışı cari ise de, iki yeter sebepten dolayı burada başka anlamda kullanılmış olmalıdır. Bir kere,
Allah’tan başkasını dikkate alarak günahtan çekinmesi bir peygamberin izzetine yakışmaz. İkincisi, bir peygamberin Allah’tan başka biri için “rabbim” kelimesini kullanması hakkında Kur’an’da tek bir örnek yoktur. Hz. Yusuf’un (a.s) ilerideki 4l, 42 ve 50. ayetlerde Rabbinin Allah olduğunu söyleyerek mesajını saflaştırdığını ve kendi itikadıyla Mısırlılarınkini birbirinden ayırdığını görüyoruz. Diğer insanlar onların rabbleri olabiliyor iken, Hz. Yusuf’un Rabbi yalnızca Allah’tı. Dolayısıyla ayete başka bir zaviyeden bakmak gerekir. “Rabbî” kelimesi aynı zamanda “Rabb’ım” demek olduğuna göre Hz. Yusuf (a.s) “Allah”ı kastetmiş olmalıdır. Hem sonra neden itikadına ters bir anlamı ihtiva edecek şekilde “efendim” demek istemiş olsun?
22.”Rabbının burhanı” demek, Allah’tan gelen ilham demektir ki bu ilham kendisini, bir kadının tahrikine kapılmanın hiçbir kar getiremeyeceği şuuruna erdirmiştir. “Bu burhan neydi?” sorusunun karşılığı da daha önceki ayette zaten geçmektedir: “Rabbim bana karşı bunca ihsanda bulundu. Şu halde ben niye böyle yanlış bir iş yapayım? Zalimler asla felah bulmaz”. Şu halde, gençliğine rağmen Hz. Yusuf’u (a.s) bu büyük tahrikten koruyan “ilahi burhan” anlaşılmış olmalıdır.
“Rabbinin burhanını görmeseydi Yusuf da ona meyledecekti” ifadesinin anlamı şudur: Hz. Yusuf (a.s) gibi bir peygamber bile, eğer Allah burhanıyla kendisine doğru yolu göstermezse günahtan korunamayabilir. Şu varki bu ayet peygamberlerin günaha karşı “bağışıklı” tabiatlarını da açığa çıkarmaktadır. Bu demek değildir ki, peygamberler yanılmaz, hatalı iş yapmaz, günah işlemez, yanlışa düşmez. Burada kastedilen şudur: Diğer insanlar gibi peygamber de tutkulara, duygulara ve cinsi isteklere sahip olmasına ve ayrıca günah işleme kabiliyetine sahip bulunmasına rağmen, Hz. Yusuf (a.s) öylesine erdemliydi, öylesine Allah’tan korkmaktaydı ki, kast-ı mahsusla böyle kötü bir niyet asla besleyemezdi; zira kendisine Rabbinden gelen burhan, behimî şehvetinin şuurundan gelen sese galip gelmesini mümkün kılmamıştır.
Ve eğer insanî zaafının hilafına davranmaya güç yetiremeseydi, Allah hemen kendisine vahiy indirir ve onu doğru yola sokardı. Çünkü bu hatasının sonuçları yalnızca şahsını bağlamaz tüm ümmete yansırdı; zira onun önemsiz bir hatası bile başkalarını en korkunç günahlara sevkedebilirdi.
23. “Kendisinden kötülük ve fuhşu uzaklaştıralım diye” ifadesi iki şeyi tazammun eder. Birincisi şudur: “Lütfumuzun nedeni, burhanımızı idrak etsin ve kendisini günahtan sakındırsın diye idi. Çünkü biz kötülük ve fuhşu bu seçilmiş kulunuzdan uzaklaştırmak istedik.” İkinci anlamı daha da derindir; zira bu olay ruhi eğitimine bir temel hazırlaması bakımından Yusuf’un hayatında önemli bir yere sahiptir: “Kötülük ve fuhşa karşı bağışıklık kazansın diye onu böyle bir imtihandan geçirmeyi biz istedik. Çünkü bu kışkırtma karşısında takvasının kazandırdığı tüm güçleri kullanarak böyle şeylerin gelecekte kendisine hiç bir kazanç getirmeyeceğini anlayacak ve bu bilinç onda güçlü bir karakter oluşturacaktı.” Böyle sıkı bir imtihanın önem ve gerekliliği o dönem Mısır toplumunun manevi-ahlaki şartları gözönünde bulundurulursa, apaçık ortaya çıkmaktadır. 30. ayetten 32. ayete şöyle bir göz atınca görürüz ki, genelde kadınlar ve özelde yüksek sosyete “bayanlar”ı, bugün “medeni” Batı’da ve batılılaşmış Doğu’da olduğu gibi hemen hemen aynı cinsel özgürlüğün sefasını sürmekteydiler. Allah, Hz. Yusuf’a (a.s) efendisinin evinde böyle özel bir eğitimden geçirmenin düzenini kurdu; çünkü, Hz. Yusuf (a.s) baştan çıkmış bir toplumda ilahi misyonunu yerine getirmek, üstelik sıradan bir adam olarak değil bir yönetici olarak görev yapmak durumundaydı. Yüksek sosyete “bayanları”nın davranışlarından anlaşıldığına göre, bu genç ve yakışıklı köleyi kendilerine çekmek için yapamayacakları şey yoktu. Genç kölenin güzelliği karşısında duydukları hayranlığı açıkça utanç duymaksızın belli etmeleri, evin “hanım”ının da onu tahrik için elinden geleni yaptığını ve yapmaya da devam edeceğini çekinmeden utanmadan, itiraf etmesi sosyete bayanlarının durumunu yeterince sergilemektedir. Böylece Allah onu böyle sıkı bir imtihandan geçirmek suretiyle gelecekteki bu tür tahriklere karşı direncini artırmakla kalmadı, aynı zamanda sözkonusu bayanların bu konuda herhangi bir başarı kazanma umutlarını da kırmış oldu. Yani bir köleyi baştan çıkaramayanlar bir yöneticiyi nasıl baştan çıkarabilirler?