EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA ADİYAT SURESİ 1 VE 3. AYETLER

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

Rahman Rahim olan Allah’ın adıyla

1- Soluk soluğa koşan (at) lara andolsun,(1)
2- (Tırnaklarıyla) Ateş saçanlara,(2)
3- Sabah vakti baskın yapanlara,(3)

AÇIKLAMA

1. Bu ayette “koşanlar”dan kastın, atlar olduğu açıklanmamıştır. Sadece “ve’l adiyat” (yemin olsun koşanlara) buyurulmuştur. Bu nedenle, “koşanlar”dan muradın ne olduğu konusunda müfessirler arasında ihtilaf vardır. Sahabe ve Tabiin’den bir grup bundan muradın atlar olduğunu kabul etmişlerdir. Diğer bir grup ise, bundan muradın “develer” olduğunu söylemişlerdir. “Koşanlar”ın atlar olduğunu kabul edenlere göre, ayette, koşan şeyin koşarken çıkardığı ses için kullanılan “dabha” kelimesi atın solumasını ifade etmekde kullanılır. Sonraki ayetlerde de “kıvılcım çıkaranlar”, “Sabahleyin akın edenler” ve “toz koparanlar” sözkonusu edilmişlerdir. Bütün bunlar atlar için uygun düşer. Onun için pek çok araştırmacı, “koşanlar”dan muradın atlar olduğunu söylemişlerdir. İbn Cerir bu konudaki iki kavilden, “koşanlar”ın atlar olduğunu kabul eden kavli tercih etmiştir. Çünkü develerin solumasına “dabha” denmez. Bu kelime sadece atlar için kullanılır. Allah (c.c.) şöyle buyurmuştur: “Koşarken -dabh- eden koşanlara yemin ederim.” İmam Razî diyor ki, “Bu ayetlerin kelimelerinden kasıt açıkça atlardır. Çünkü -dabh- sesi atlardan başkası için kullanılmaz. Ayakların taşlara vurduğu zaman kıvılcım çıkması ise sadece atlara mahsustur. Aynı zamanda, sabahleyin akın etmenin en uygun kullanımı da atlar içindir.”

2. “Kıvılcım çıkarmak” kelimesi, atların gece vaktinde koşmalarına delalet etmektedir. Çünkü ayakları taşlara vurduğunda çıkan kıvılcım ancak gece gözükebilir.

3. Düşmanın haberi olmasın diye bir yerleşime akın etmek için gece karanlığında hareket etmeleri Arabların usulü idi. Sabah aydınlığında herşeyi görebilmeleri için, sabahın çok erken saatlerinde aniden, hedef olan kabilelere hücum ederlerdi. Bu arada, düşman onları görüp hazırlanmaya fırsat bulamasın diye çok aydınlık olmamasına da özen gösteriyorlardı.