EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA CASİYE SURESİ 10. ve 13. AYETLER

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

10- Arkalarından cehennem (onları izlemektedir) .(11) Kazanmakta oldukları şeyler, onlara hiç bir yarar sağlamaz; Allah’tan başka edinmekte oldukları veliler de.(12) Onlar için büyük bir azab vardır.
11- İşte bu (Kur’an) bir hidayettir. Rablerinin ayetlerini inkâr edenler ise, onlar için, (en) iğrenç olanından acı bir azab vardır.
12- Allah; kendi emriyle onda gemiler akıp gitsin (13) ve O’nun fazlından ararsınız diye,(14) sizin için denize boyun eğdirdi. Umulur ki şükredersiniz.
13- Kendinden (bir nimet olarak) göklerde ve yerde olanların tümüne sizin için boyun eğdirdi.(15) Şüphesiz bunda, düşünebilen bir kavim için(16) gerçekten ayetler vardır.(17)

AÇIKLAMA

11. “min verâîhim cehennem” ifadesindeki “vera” lugatta, “Önde veya arkada olsun, gözden gizli bir şey” için kullanılır. Dolayısıyla “Onların arkasında cehennem vardır” şeklinde bir anlam verilebilmesi mümkündür.

Eğer birinci anlamda kabul edilecek olursa, “Onlar ahiretten habersiz kendi şerleriyle meşguldürler, oysa cehennemin arkalarında olduğunun farkında bile değillerdir.” şeklinde anlaşılır. Fakat ikinci anlam kabul edilirse, bu sefer, “Onlar hiç düşünmeden gidiyorlar, oysa cehennemin önlerinde bulunduğunu ve onun içine düşeceklerini biliyorlar” şeklinde anlaşılır.
12. “Veli” kelimesi, burada iki anlamda kullanılmıştır. Birincisi, müşriklerin ölü olan tanrılarıdır. Müşrikler, onların öbür dünyada kendilerini azabtan kurtaracaklarına inanırlar. İkincisi, insanların Allah’a aldırmaksızın itaat ettikleri liderler, yöneticiler, hükümdarlardır. Bu ayet, müşriklere, veli edindikleri her iki grubun da kendilerine hiçbir şekilde yardım edemeyeceklerini haber vermektedir.

13. İzah için bkz. İsra an: 83, Rum an: 65, Lokman an: 65, Mü’min an: 110, Şura an: 54.
14. Yani deniz vasıtasıyla ticaret yapar, balık avlar, gemicilik ve diğer helal yollarla rızkınızı elde edersiniz.
15. İzah için bkz. İbrahim an: 44, Lokman an: 35.

16. Bu cümle iki anlama gelir. Birincisi, “Allah’ın ihsanı, dünyadaki hükümdarların, halktan alarak dilediklerine ihsan etmesi gibi değildir. Kainattaki herşey, zaten O’nundur ve yine yaratan O olduğu için, O’nun ihsanı insanlarınkine benzemez.” İkincisi, “Tüm nimetlerin yaratıcısı Allah’tır, ve O’nun bir ortağı yoktur. Çeşit çeşit nimetleri insanların hizmetine veren sadece O’dur ve hiçkimsenin O’nun bu ihsanında bir payı yoktur.”

17. Yani, bunların hepsini de insanlar için Allah yaratmış ve yararlansınlar diye onların hizmetine vermiştir. Bu hakikat tüm yeryüzünü ve gökyüzünü, kainattaki herşeyi Allah’ın yarattığına, onların yegane sahibinin Allah olduğuna ve bunların O’nun kanununa tabi olduğuna açık bir işarettir. Yüce hikmetiyle kainattaki herşeyi, insanların ilerlemeleri, rızıklarını temin etmeleri ve medeniyetler kurmaları için kendilerine yardımcı olsunlar diye yaratmıştır. Dolayısıyla O’ndan başka hiçkimse ibadete layık değildir. Zira hiçkimsenin bunca varlığı ve gücü insanların hizmetine vermesinde, Allah’a bir yardımı olmamıştır.