EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA DUHAN SURESİ 43. ve 59. AYETLER

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

43- Doğrusu, o zakkum ağacı;(38)
44- Günahkâr olanın yemeğidir.
45- Pota gibi;(39) karınlarda kaynar-durur;
46- Kaynar-suyun kaynaması gibi.
47- “Onu tutun da cehennemin orta yerine sürükleyin;”
48- “Sonra kaynar suyun azabından başının üstüne dökün;”
49- “(Azabı) Tad; çünkü sen, (kendince) üstün, onurluydun.”
50- “Gerçekten bu, sizin kuşkuya kapılmakta olduğunuz şeydir.”
51- Muttakilere gelince; muhakkak onlar, güvenli bir makamdadırlar.(40)
52- Cennetlerde ve pınarlarda,
53- Hafif ipekten ve ağır işlenmiş atlastan (elbiseler) (41) giyinirler, karşılıklı olarak (otururlar) .
54- İşte böyle; ve biz onları sim-siyah iri gözlü hurilerle evlendirmişizdir.(42)
55- Orda, güvenlik içinde her türlü meyveyi istemektedirler;(43)
56- Orda, ilk ölümün dışında başka ölüm tadmazlar. Ve (Allah da) onları cehennem azabından korumuştur;(44)
57- Senin Rabbinden bir fazl ve (lütuf) olarak. İşte büyük ‘mutluluk ve kurtuluş’ budur.
58- Belki onlar öğüt alıp-düşünürler diye, biz onu (Kur’an’ı) , senin dilinle kolaylaştırdık.
59- Öyleyse sen gözleyip-bekle; gerçekten onlar da gözleyip-beklemekte olanlardır.(45)

AÇIKLAMA

38. “Zakkum” hakkında izah için bkz. Saffat an: 34.
39. “Elmühli” kelimesine müfessirler, eritilmiş maden, irin, zift, yanmış yağ gibi muhtelif anlamlar vermişlerdir. Fakat “Muhl” ile “Zakkum”un aynı anlamda kullanıldığı bile söylenebilir. Nitekim “Zakkum”, bizim Pakistan’da “Tor” diye isimlendirdiğimiz, dikenli ve tadı acı olan bir ağaçtır.

40. “Emin makam” ile hiçbir korku duyulmayan, tehlike ve endişe hissedilmeyen, zahmet bile çekilmeyen bir yer kastedilmektedir. Nitekim Rasulullah bir hadisinde şöyle buyurmuştur: “Cennet ehline denilecek ki, sizler burada hiç hasta olmayacak, daima sıhhatli kalacaksınız. Ölüm de yok, ebedi yaşayacaksınız. Sıkıntı duymayacak, hep huzur içinde olacaksınız. Yaşlanmayacak, hep genç kalacaksınız.” (Müslim; Ebu Hureyre, Ebu Said b. Hudri’den nakletmiştir.)

41. “Sundus” ince ipek kumaş için, “istebrak” ise Farsça bir kelimeden türetilmiştir. Çok parlak atlas için kullanılır.
42. “Hurin Îynin” ifadesinde geçen “HUR” kelimesi Hevra’nın çoğuludur. Hevra ise beyaz kadınlar için kullanılır. “İyn” ise “ayn” kelimesinin çoğuludur. Bu kelime ise iri gözlü kadınlara atfen kullanılır. Bkz. Saffat an: 26-29

43. “Aminîn” kelimesi ile cennet ehlinin, cennette arzu ettiği herhangi bir şeyi hizmetçilerden çekinmeden isteyebileceğine ve istediklerinin de hemen kendilerine verileceğine işaret edilmektedir. Öyle ki, kişi, dünyadayken, değil bir otelde, kendi evinde bile o kadar rahat bir şekilde arzu ettiği şeyi isteyemez.

Cennette ise mü’minler hiç düşünmeden arzu ettikleri herşeyi isteyebileceklerdir. Ayrıca orada hiçbir şeyin eksikliğini de hissetmeyeceklerdir. Çünkü cennette mal Allah’ındır ve kullarının onu dilediğince kullanma izni vardır. Allah’ın hazineleri tükenmeyeceği için bir sınır da konulmamıştır.

44. Bu ayette iki husus dikkate değerdir. Birincisi, cennetin nimetleri sayıldıktan sonra cehennem azabından kurtuluşun ayrıca zikredilmiş olmasıdır. Oysa cennete girmek, zaten kendi başına cehennem azabından kurtulmak demektir. Ancak burada cehennem azabından kurtuluşun ayrıca zikredilmesinin nedeni, Allah’ın, kullarına kendisine itaat etmekle ne kadar büyük bir felaketten kurtulduklarını ve cennetin nimetlerine kavuştuklarını hatırlatmak istemesidir. İkincisi, Allah’ın, insanları, cehennem azabından kurtulmalarının ve cennetin nimetlerine kavuşmalarının sadece kendi gayretleriyle olmadığı, bilakis kendisinin bir lütfu olduğuna işaret ederek ikaz etmesidir. Bu ikazın yapılmasıyla birlikte, Allah’ın fazl ve lütfu olmaksızın bu saadetin elde edilemeyeceği vurgulanmaktadır. Yani, cennet insanların salih amellerinin bir sonucudur, ancak salih ameller de Allah’ın yardımıyla insanlara nasip olur. Ayrıca insanoğlu ne kadar salih amel işlerse işlesin mükemmeliyete erişemez ve mutlaka bir eksik tarafı vardır. O kulun eksikliklerine göz yumması ve gayretlerini değerlendirerek mükafatlandırması Allah’ın bir lütfudur. Şayet Allah, inceden inceye kullarını hesaba çekecek olsa, cennete girecek hiçkimse bulunamaz. Aynı hususu Hz. Peygamber (s.a.) bir hadisinde şöyle açıklamıştır: “Salih amellerde bulunun ve gücünüzün yettiğince dürüst olmaya çalışın. Fakat şunu da bilin ki, hiçkimse sırf salih amellerinin yardımıyla cennete giremez. “Ya Rasulallah! Senin için de geçerli mi bu? diye soruldu. O da “Evet” diye cevap verdi. “Ben de sadece kendi amellerimin yardımıyla cennete giremem. Ancak Rabbimin lütfu müstesna. İşte o zaman cennete girebilirim.”

45. Yani, nasihat kabul etmiyorlarsa, onların feci akibetlerini bekle, zaten onlar da senin davetinin sonucunu beklemektedirler.
DUHÂN SURESİNİN SONU