EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA İNŞİKAK SURESİ 5 VE 15. AYETLER

5- Ve ‘kendi yaratılış gereğine uygun’ olarak Rabbine boyun eğdiği zaman.(4)
6- Ey insan, gerçekten sen, hiç durmaksızın Rabbine doğru bir çaba harcayıp durmaktasın;(5) sonunda O’na varacaksın.
7- Artık kimin kitabı sağ yanından verilirse,
8- O, kolay bir hesap (sorgu) ile sorguya çekilecek,(6)
9- Ve kendi yakınlarına da sevinç içinde dönmüş olacaktır.(7)
10- Kimin de kitabı ardından verilirse,(8)
11- O da, helâk (yok olmay) ı çağıracak,
12- Çılgın alevli ateşe girecek.
13- Çünkü o, (dünyada) kendi yakınları arasında sevinçliydi.(9)
14- Doğrusu o, (Rabbine) bir daha dönmeyeceğini sanmıştı.
15- Hayır; gerçekten onun Rabbi, kendisini çok iyi görendi.(10)

AÇIKLAMA

4. Buraya kadar Rabbine mülâki olan insanın sonunun ne olacağı izah edilmemiştir. Ancak daha sonraki ayetlerde bu husus açıklanmaktadır. Rabbine doğru bir yol tutan insan, O’nun huzurunda hazır bulunacak ve yaptıklarının karşılığında ceza veya mükafat görecektir.

5. Yani dünyadaki tüm telaş, zahmet ve meşakkatı insan ‘sadece bu dünya vardır’ inancıyla çekmektedir. Oysa gerçek, insanın ister istemez kendini Allah’ın huzurunda bulacağıdır.

6. Yani onların (iyilerin) hesabı zor olmayacak ve onlara dünyada hangi kötülükleri yaptın? diye sorulmayacaktır. Şayet iyilikleri kötülüklerinden ağır basarsa, onların hesabı görülürken kötülükleri affedilecek ve onlara bu konuda hesap sorulmayacaktır. Kur’an’a göre kötüler hesaba çekilirken hesapları çok zor olacaktır. Bu husus Rad-18’de hesabın en kötüsü ifadesi ile anlatılmıştır. Salih insanlar için ise, Ahkaf-16’da hesaplarının nasıl olacağı hakkında şöyle buyurulmuştur: “Onlar öyle kimselerdir ki, yaptıklarının en iyisini onlardan kabul eder ve onların kötülüklerinden geçeriz, cennet halkı arasındadırlar. Bu kendilerine doğru vaadedilen vaaddir.” İmam Ahmet, Buhari, Müslim, Tirmizi, Nesei, Ebu Davut, Hakim İbn Cerir, Abd bin Hamid ve İbn Merdûye, değişik ifadelerle Hz. Aişe’den rivayet edilen şöyle bir hadisi nakletmişlerdir. “Her kimden hesap sorulduğunda vay onun haline!” Hz. Aişe (r.a) Rasulullah’a şöyle dedi: Ya Rasulallah! Allah, kimin eline defteri sağdan verilirse onun hesabı kolay olacaktır, demiyor mu? Hz. Peygamber (s.a) : “Onun sadece hesabı görülecektir. Öyle uzun uzun soruşturulmayacaktır.” buyurdu. Diğer bir rivayete göre Hz. Aişe şöyle der: “Bir defasında Rasulullah’ı namazda şöyle dua ederken duydum: “Yarabbi! Hesabım kolay olsun!” Selam verdikten sonra, ona bu duanın anlamını sordum. Rasulullah (s.a) şöyle buyurdu: “Kolay hesap kulun hesabının hemen görülmesi ve affedilmesidir. Ya Aişe! Her kimden hesap sorulduysa o helâk oldu.”

7. Ayette geçen onun ehli ifadesi ile onun akrabası, dostları ve onun gibi azaptan kurtulanlar kastolunuyor.

8- Hakka Suresi’nde “amel defterlerinin sol elleri tarafından verileceği” beyan edilmişti. Bunun nedeni herhalde şu olmalıdır. Kâfir yaptığı işlerin kötü olduğunu bildiği için, utanarak eline arkaya çekecek, fakat buna rağmen amel defteri arkasından eline verilecektir. Kısaca bundan kurtuluş yoktur.

9. Yani onların hâli salih insanların tam tersidir. Bu husus hakkında Tur-260’da şöyle buyurulmuştur: “Daha önce biz ailemiz içinde korkardık dediler” Yani onlar çoluk-çocuklarının muhabbet ve sevgisi, ahiret hayatlarını tehlikeye sokmasın diye, her an bunun korkusu içinde yaşarlardı. Kâfirler ise, tam aksine çoluk-çocuklarına eğlence dolu bir hayat geçirtebilmek için haram-helâl demeden her yola başvururlar ve onların refahı için başkalarının haklarına tecavüz ederek, Allah’ın hudutlarını çiğnerlerdi.

10. Yani eğer Allah (c.c.) onlardan hesap sormayacak olursa, bu O’nun insaf ve adaletine ters düşmüş olurdu.