EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA MÜ’MİN SURESİ 15. VE 17. AYETLER

15- Dereceleri yükselten(23) Arş’ın sahibi (Allah) ,(24) (ahiretteki) ‘toplanma ve buluşma’ günü ile uyarıp-korkutmak için, kendi emrinden olan ruhu kullarından dilediğine indirir.(25)

16- O gün onlar, orta yere çıkarlar.(26) Onlardan hiç bir şey Allah’a karşı gizli kalmaz. (Allah sorar:) “Bugün mülk kimindir?(27) Bir olan, kahhar olan Allah’ındır.”

17- Bugün her bir nefis, kendi kazandığıyla karşılık görür.(28) Bugün zulüm yoktur. Şüphesiz Allah, hesabı seri görendir.(29)

AÇIKLAMA

23. Yani, Allah, yarattığı herşeyin üstündedir. Sözgelimi, melekler, peygamberler, veliler vs. bir diğerinden ne kadar üstün olursa olsun, Allah’ın makamına kadar yükselemeyeceği için yine de onlar mahlukturlar. Onların, Allah’ın sıfatlarında ve iktidarında pay sahibi olabileceğini düşünmek mümkün değildir.

24. Yani, tüm kainatın hükümdarı ve sahibidir. (İzah için bkz. A’raf an: 41, Yunus an: 4, Rad an: 3, Taha an: 2)

25. “Ruh” kelimesiyle vahiy ve nübüvvet kastolunmaktadır. (Bkz. İsra an: 103, Nahl an: 3) “Emrinden olan ruhu, kullarından dilediğine indirir” ifadesiyle de “Ben dilediğimi peygamberlik ile şereflendiririm. Bu konuda hiçkimseye itiraz hakkı verilmemiştir.” denilmek isteniyor.

Allah bir kimseye güzellik, zekâ ve buna benzer müstesna özellikleri verdiğinde, nasıl hiçkimse “Allah onlara bu özellikleri veriyor da bize niçin vermiyor.” diyemezse, bir şahıs peygamberlikle şereflendiğinde de, yine, “Peygamberlik niçin bize değil de ona verildi” de diyemez.

26. Yani, o gün insanlar, cinler ve şeytanlar Allah’ın huzurunda toplanacaklar ve ayrıca onların yaptıklarına şahitlik edecek olanlar da hazır bulunacaklardır.

27. Yani, dünyada birçok ahmak, kendi kendilerine ceberrut ve hükümdarlık iddiasında bulunmuşlar ve pekçok insan da onların bu iddiasını kabul etmişlerdir. Söyleyin bakalım, bugün asıl iktidar sahibi kimdir ve kimin hükümleri geçerlidir? Bu öyle bir ayettir ki, ne kadar büyük bir hükümdar olursa olsun, akıl sahibi bir insan, onu düşündüğünde haşyetinden titreyecektir. Nitekim yeri gelmişken burada tarihi bir olayı zikretmekte yarar vardır. Samanî hanedanından bir hükümdar olan Nasır b. Ahmed (H. 301’den 331’e kadar) , Nişabur’u fethettikten sonra meclisin toplanmasını emretti ve tahtına çıktıktan sonra, Kur’an okunarak toplantının açılmasını istedi. Salih bir şahıs öne çıktı ve Kur’an’ın yukarıda sözü edilen bölümünü okudu. Nasır bu ayeti işitince dehşetle irkildi ve titremeye başladı. Hemen tahttan indi ve tacını başından çıkarıp “Ey Allah’ım! Hükümranlık bana değil sana aittir” diyerek secdeye kapandı.

28. Yani, “Hiçbir surette adaletsizlik olmayacaktır.” Adaletsizlik çok farklı şekillerde olabilir. Birincisi, bir kimse hakkettiği mükafatı alamaz. İkincisi, bir kimse hakettiği mükafatı tam olarak alamaz. Üçüncüsü, kişi hakketmediği halde haksız yere cezalandırılır. Dördüncüsü, kişi cezayı hakkettiği halde ceza görmekten kurtulur. Beşincisi, bir kimseye hakkettiği cezadan daha azı verilir. Altıncısı, zulmeden beraat ederken, mazlum öylece bakakalır. Yedincisi, kişinin günahı bir başkasına yüklenir vs. Allah Teâlâ burada mahkemesinde bu tür adaletsizlikler yapılmayacağını ve herkesin yaptıklarının tam karşılığını alacağını buyuruyor.

29. Allah için sorgulama ve hesaba çekme hiç de zor iş değildir. Çünkü O, herkese rızık vermekte ve tüm kainatı da idare etmektedir. O her şeyi aynı anda işitir ve küçük büyük her iş O’nun kontrolü altında cereyan eder. Hiçbir surette O’nun bir işle meşgul olması, başka bir işle meşgul olmasını engellemez. Bu yüzden herkesi aynı anda hesaba çekmek, yargılamak ve karara bağlamak O’nun için zor değildir. Çünkü O, bütün ayrıntılara vakıftır. Ve hiçbir yalan O’nun mahkemesinde geçerli olmayacaktır.