EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA ŞUARA SURESİ 85. ve 97. AYETLER ARASI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

85- “Beni nimetlerle-donatılmış cennetin mirasçılarından kıl,”
86- “Babamı da bağışla, çünkü o şaşırıp-sapanlardandır.”(63)
87- “Ve beni (insanların) diriltilecekleri gün küçük düşürme,”(64)
88- “Malın da, çocukarın da bir yarar sağlayamadığı günde.”
89- “Ancak Allah’a selim bir kalp ile gelenler başka.”(65)
90- (O gün) (66) Cennet takva sahiplerine yaklaştırılır.
91- Cehennem de azgınlar için sergilenir.(67)
92- Ve onlara: “Tapınmakta olduklarınız nerede?” denilir.
93- “Allah’ın dışında olan (ilah) lar; size yardımları dokunuyor mu, veya kendilerine yardımları oluyor mu?
94- Artık onlar ve azgınlar onun içine dökülüverilmiştir.
95- Ve İblis’in bütün orduları da.(68)
96- Orada birbirleriyle çekişip-tartışarak derler ki:
97- “Andolsun Allah’a, biz gerçekten apaçık bir sapıklık içindeymişiz,”

AÇIKLAMA

63. Bazı müfessirler, Hz. İbrahim’in (a.s) babasının bağışlanması için yaptığı bu duayı, bağışlanma ve her halûkârda İman’la bağlantılı ve İman’a bağlı olduğundan, babasına İslâm’ı kabul nimetini bahşetmesi için Allah’a dua ettiği şeklinde yorumlamışlardır. Fakat bu yorum, Kur’an’daki ilgili diğer ayetlere uygun düşmemektedir. Kur’an, Hz. İbrahim’in (a.s) , babasının acımasız davranışları karşısında yurdunu terk ederken şöyle dediğini anlatır: “Sana selam olsun” dedi, “senin için Rabbimden bağışlanma dileyeceğim; şüphesiz o bana karşı çok lütufkârdır” (Meryem: 47) . Bu sözünü yerine getirmek için yalnızca babası için değil, hem annesi, hem de babası için istiğfarda bulunmuştur: “Rabbimiz, beni anne-babamı bağışla…” (İbrahim: 41) . Fakat ardından, bir müminin babası bile olsa, Hakk’ın düşmanının istiğfarı hak etmeyeceğini farketti: “İbrahim’in babası için istiğfarı, yalnızca ona karşı yaptığı bir vaatten ötürü idi; fakat, kendisine onun Allah düşmanı olduğu açık-seçik belli olunca ondan uzaklaştı…” (Tövbe:114) .
64. Yani, “Hüküm Günü herkesin önünde, ben çaresiz görüp dururken, babama azab ederek üzerime leke getirme.”

65. 88 ve 89. ayetlerin Hz. İbrahim’in (a.s) duasının bir bölümü mü, yoksa Allah’ın eklemesi mi olduğunu kestirmek güçtür. Birinci durumda, İbrahim Peygamber’in (a.s) babası için dua ederken, gerçekleri çok iyi kavramış olduğu anlamı çıkar. İkinci durumda, bunlar Hz. İbrahim’in (a.s) duasına Allah’ın şöyle denircesine bir yorumu olur: “Hüküm Günü mal ve çocuklar değil, ancak selim bir kalb, imanlı, isyan ve günahtan arınmış bir kalb fayda verecektir. Çünkü, ancak kalb selim olursa, malın ve çocukların bir faydası olabilir. Mal, ancak kişi onu içten gelerek Allah yolunda harcarsa, faydalı olacaktır. Aksi halde, bir milyoner, milyarder bile orada yoksuldur. Yine, ancak iman ve salih amel üzerine eğitilmiş çocukların yardımı olacaktır orada; aksi halde, oğul peygamber bile olsa, babası küfür üzere öldüyse -böyle bir babanın çocuklarının iyiliğinde payı olamayacağından- cezadan kurtulamayacaktır.”
66. 90-102. ayetler, Hz. İbrahim’in (a.s) sözlerinin bir bölümü değil, Allah’ın sözü olarak görülmektedir.
67. Yani, bir yandan muttakilere Allah’ın lütfuyla cennette tadacakları sayısız nimetler gösterilirken, öte yandan, Mahşer’de dalâlettekilere cehennem bütün korkunçluğu ile açılacaktır.
68. Metinde “Kübkibû” nun iki anlamı vardır: 1) Birbiri ardınca cehenneme yığılacaklar; 2) Cehennem’in derinliklerine yuvarlanmaya devam edecekler.