KELİMELER VE KAVRAMLAR 26) DUA

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

                                                             DUA

Seslenmek, çağırmak, yardıma çağırmak, Allah’a yalvarmak, O’ndan dilekte bulunmak, O’na yakarmak.

O halde dua sadece Allah’a yapılmalı, araya başka biri aracı olarak sokulmamalıdır. Nitekim namazın her rekâtında tekrar ettiğimiz Fatiha Sûresi’nde: “Sadece sana ibadet eder ve sadece senden yardım dileriz. ” (el-Fatiha, 1/4) buyurulur.

Allah insana şahdamarından daha yakındır ve O’nun insana merhameti, bir annenin çocuğuna merhametinden çok fazladır. Bir âyette şöyle buyurur: “Kullarım sana beni sorunca, ben şüphesiz onlara yakınım. Bana dua edenin duasını kabul ederim. ” (el-Bakara, 2/186)

Duanın muhteviyatı, Allah’tan istenen meseleyle ilgili olmalıdır. Meselâ yemek duası ayrıdır yolculuğa çıkıldığında yapılacak dua ayrıdır… Birçok konuda Hz. Peygamber (s.a.s.)’den nakledilmiş dualar mevcuttur. Kur’ân-ı Kerim’de geçmiş peygamberlerin duaları zikredilir. Dua bu me’sur dualarla yapılabileceği gibi, kişinin kendi gönlünden kopanın anlatımı da olabilir. Ancak belli davranışlarda; meselâ kabir ziyaretlerinde, yemeklerden sonra, helâya girerken, yeni bir elbise giyerken, yolculuğa çıkarken… Hz. Muhammed (s.a.s.)’den nakledilmiş dualarla dua etmek hem sünnet, hem de daha güzeldir.

Hz. Peygamber (s.a.s.) de şöyle buyurur: ” Allah katında duadan daha şerefli bir şey yoktur.” (Tirmizî, Daavat,1; İbn Mace, Dua,1) Dua aynı zamanda bir ibadettir. “Dua ibadetin ta kendisidir. ” (Tirmizî, el-Bakara Sûresi Tefsiri, 16)

Müslüman müslüman kardeşi için dua edebilir. Rasûlullah, ” Kim bir hidayete çağırırsa, o hidayete tabi olanların mükafatının aynısı onların mükafatından hiçbir eksilme olmaksızın bu kimseye de verilir. ” buyurmuştur. (Müslim, İlm, 16; Ebû Dâvûd, Sünnet, 6; Tirmizî, İlm,15) Ebeveyn, kendilerine dua eden çocuklarının amelinden istifade eder: “İnsanoğlu öldüğü zaman artık ameli kesilmiştir. Yalnız şu üç şey bunun dışındadır: Sadaka-i cariye, faydalanılan ilim ve dua eden salih evlât ” (Müslim, Vasiyyet,14; Ebû Dâvud, Vesâyâ, 14). Rasûlullah, ümmetinden kendisine dua etmelerini istemiştir. Cenâb-ı Hak, “O’na salât ve selâm getirin ” (Ahzâb, 33/56) diye emretmiştir. Mümin, Allah’tan peygamber için vesîleyi isterse kıyamette o kimseye onun şefaati haktır. Rasûlullah umreye giden Ömer (r.a.)’e: “Bizi de duandan unutma kardeşim.” demiştir (Ebû Dâvûd, Vitr, 23; Tirmizî, Daavât 109; İbn Mâce, Menâsik 5) Rasûlullah her zaman ümmetini sadece Allah’a kulluğa çağırmıştır. Hanefi fukâhâsı: “Bir yaratık aracılığıyla Allah’tan bir şey istenemez” demiştir[1]

Duada asıl hedef, kulun kendi durumunu Allah’a (cc) arz etmesi olduğuna göre, bu kul ile Allah arasındaki bir ilişkidir.Bu ilişkide kul, kendini yaratan ve rızık veren Rabbine halini arz eder, acizliğini ve güçsüzlüğünü dile getirir, hatalarını ve eksiklerini iletir; bunun karşısında o yüce makamdan yardım, bağış, af, merhamet, güç ve destek ister.Bu durum kulun Allah’a bir bağlığı teslimiyetidir.[2]

Cevap vermek ayrıdır, kabul etmek ayrıdır. Her dua için cevap vermek var; fakat kabul etmek her istediğini vermek Cenab-ı Hakkın hikmetinde tabidir.Mesela hasta bir çocuk feryat eder : ‘Ey doktor! Bana bak.’ Doktor : ‘Buyrun’ diye cevap verir. Çocuk : ‘ŞU ilacı ver bana’ der. Hekim ise ; ya aynen istediğini verir, yahut hastalığına zarar olduğunu bilir, hiç vermez.İşte Allahu Teala Hakim-i mutlak, hazır,nazır olduğı için kulun duasına cevap verir.Yalnızlık  ve kimsesizliğini duasının cevabıyla ortadan kaldırır.Fakat, insanın heva ve heveslerinin istikametinde değil, belki himet-i rabbaniye’nin iktizasıyla ve istediğini veya daha iyisini verir, veya hiç vermez.Hem dua bir ubudiyyettir.Ubudiyyetin ise meyveleri ahirette verilir.Dünyevi maksatlar ise, o nevi dua ve ibadetin vakitleridir.

Kur’anda ve Sünnette dua ile ilgili şunlar geçmektedir;

“Rabbiniz dedi ki: “Bana dua edin, size icabet edeyim. Doğrusu Bana ibadet etmekten büyüklenen (müstekbir)ler; cehenneme boyun bükmüş kimseler olarak gireceklerdir.” (Mü’min/60)

“İbrahim, İsmail’le birlikte Evin (Ka’be’nin) sütunlarını yükselttiğinde (ikisi şöyle dua etmişti): “Rabbimiz bizden (bunu) kabul et. Şüphesiz, Sen işiten ve bilensin”;Rabbimiz, ikimizi sana teslim olmuş (müslümanlar) kıl ve soyumuzdan sana teslim olmuş (müslüman) bir ümmet (ver). Bize ibadet yöntemlerini (yer veya ilkelerini) göster ve tevbemizi kabul et. Şüphesiz, Sen tevbeleri kabul eden ve esirgeyensin.Rabbimiz, içlerinden onlara bir elçi gönder, onlara ayetlerini okusun, kitabı ve hikmeti öğretsin ve onları arındırsın. Şüphesiz, Sen güçlü ve üstün olansın, hüküm ve hikmet sahibisin.Kendi nefsini aşağılık kılandan başka, İbrahim’in dininden kim yüz çevirir? Andolsun, biz onu dünyada seçtik, gerçekten ahirette de O Salihlerdendir.”(Bakara/127-130)

De ki: “Sizin duanız olmasaydı Rabbim size değer verir miydi? Fakat siz gerçekten yalanladınız; artık (bunun azabı da) kaçınılmaz olacaktır.” (Furkan/77)

Hz. Ebû Hüreyre (radıyallâhu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki:

“Allah’a duayı, size  icabet edeceğinden emin olarak yapın.  Şunu bilin ki Allah celle şânuhu (bu inançla olmayan ve) gafletle (başka meşguliyetlerle) oyalanan kalbin duasını kabul etmez.”[3]

[1] Şamil İA

[2] H.Ece-İslam’ın Temel Kavrmları

[3] Tirmizî, Daavât 66. (3474.)