SUÇUN UNSURLARI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

Suçları tarif ederken, haklarında Allah’ın hadd ve taʼzîr cezaları koyup, onları yapmaktan insanları yasakladığı dini yasaklar olduğunu söylemiştik. Yasaklar, ya yasaklanmış bir fiilin yapılması veya emredilmiş bir fiilin terkidir. Suçlar hukukîlikle vasıflandırılmıştır. Çünkü onlar hukukî hükümlerle yasaklanmalıdır. Fiil veya terk cezayı gerektirmiyorsa suç sayılmamaktadır.

Emir ve yasaklar dinî ve hukukî mükellefiyetler olduğundan bu hükümler akıl sahibi, anlayan bir insandan başkasına yöneltilmez, teklif edilmez. Çünkü – mükellefiyet bir hitaptır. Hayvan ve cansız gibi akıl ve anlayışı olmayana hitapta bulunmak imkânsızdır. Hitabın aslını anlayabilen, emir mi yahut yasak mı olduğu şeklindeki tafsilâtını anlayamayan, sevabı mı, cezayı mı gerektirdiğini kavrayamayan deli ile mümeyyiz olmayan çocuk gibi kişiler, tafsilâtları anlayamayan, sevabı mı, cezayı mı gerektirdiğini kavrayamayan deli ile mümeyyiz olmayan çocuk gibi kişiler, tafsilâtları anlamamaktaki aczlerinde, yeteneksizliklerinde cansızlara, hitabın aslını anlamaktaki aczlerinde ise hayvanlara benzerler. Bunun için de mükellef kılınmaları imkânsızdır. Çünkü mükellefiyet, hitabın aslını anlamaya dayandığı gibi tafsilâtını anlamaya da dayanmaktadır(Amidi, elšihkâm fî usûli’l-Ahkâm, c.1/215, Kahire 1914. Gazalî, el-Mustasfâ, c.1783, Bulak 1335.).

Böylece mutlaka mevcut olması gerekli suçun genel unsurları ortaya çıkmış oluyor ki, bunlar da üçtür:

1) Suçu yasaklayan ve işlenmesi halinde ceza veren bir hükmün bulunması. Bugün, modern hukuk dilinde buna suçun kanunî unsuru denilir.

11) Fiil yahut imtinâ şeklinde suç teşkil eden bir iş yapmak. Hukukta buna suçun maddî unsuru denilir.

111) Suçlunun suçtan sorumlu olması. Bugün buna suçun manevî unsuru denilir.

Her suçta genel olarak bu unsurların bulunması gerekir. Fakat ceza verilebilmesi için bu genel unsurların mevcudiyeti, müstakil olarak her suçun özel unsurlarının bulunma gerekliliğini lüzumsuz bırakmaz. Hırsızlıktaki, gizlice alma unsuru, zinadaki cinsî temas hali vs. gibi, muayyen suçların dayandığı diğer özel unsurlar gibi.

Suçun genel unsurlarıyla özel unsurları arasındaki fark: Genel unsurlar her suçta aynıdır; özel unsurlar ise, suça göre sayı ve çeşidinde ayrılık gösterir. Islâm hukukçuları her suçu incelerken, suçun genel ve özel unsurlarını da incelemişlerdir. Fakat biz, zamanımızdaki yeni gelişmelere uyarak suçun genel unsurlarını, umumî kısımda, özel unsurlarını ise, özel kısımda, suçları sırasıyla ele alıp incelediğimizde açıklayacağız(Bu unsurların, Türk ve Batı ceza hukuku teorilerine göre açıklanması için bakınız. Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku c.1/239 vd. sayfalar ve bölümler (m).).