TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA AL-İ İMRAN SURESİ 188. VE 190. AYETLER

188- O, yaptıklarına sevinen ve yapmadıkları şeylerle de övünmek is­teyenleri sakın azaptan kurtulmuş zannetme. Sakın bunu sanma. Onlar için can yakıcı bir azap vardır.

Ey Muhammed, senin Peygamberliğini insanlardan saklayarak, yaptıkla­rıyla sevinen ve kendileri Allaha ibadet etmedikleri halde, insanların, kendileri­ni “itaatkâr kullar” diye övmelerinden memnun olan ehl-i kitabın, Alhıhın aza­bından kurtulacaklarını sakın zannetme. Böyle bir taliminde sakın bulunma. On­lar için âhirette can yakıcı bir azap vardır.

Müfessirler bu âyette zikredilen insanlardan kimlerin kastedildiği husu­sunda farklı görüşler zikretmişlerdir.

a- Ebu Said el-Hudri ve İbn-i Zeyde göre bu âyet-i kerime bazı münafık­lar hakkında inmiştir. Resulullah, savaşa çıktığında, bunlar savaşa gitmeyip yer­lerinde kalırlardı. Resulullah döndükten sora da ondan üzür dilerler ve savaşma­dıkları halde, insanların, özürlerini kabul ederek kendilerini övmelerini isterler­di.

b- Diğer bir kısım müfessirler ise bu âyet-i kerimenin, Yahudiler hakkın­da nazil olduğunu söylemişler ancak, Yahudilerin, hangi ameli işleyenleri hak­kında nazil olduğu hususunda farklı izahlarda bulunmuşlardır.

aa- Said b. Cübeyr ve İkrimeye göre bu âyet-i kerime, Finhas ve Eşya’ gi­bi, insanları saptırmakla sevinen ve aynı zamanda insanların kendilerini, âlim olarak övmelerini isteyen Yahudi Hahamları hakkında nazil olmuştur.

bb- Dehhak, Süddi ve Abdullah b. Abbastan nakledilen diğer bir görüşe göre bu âyet-i kerime, Resulullah yalanlamada ittifak içinde olmaktan dolayı se­vinen, aynı zamanda insanların, kendilerine “Namaz kılanlar, oruç tutanlar” di­yerek övmelerini isteyen Yahudiler hakkında nazil olmuştur.

cc- Mücahide göre ise bu âyet-i kerime Allanın, kendilerine verdiği Tev-ratı değiştirmekten dolayı sevinen ve insanların bu değiştirmeden dolayı kendi­lerini Övmesini isteyen Yahudiler hakkında nazil olmuştur.

dd- Said b. Cübeyre göre bu âyet-i kerime, Allanın İbrahim (a.s.)ın ailesi­ne verdiği üstünlüklerle sevinen ve bunların gereğini yapmadıkları halde insan­ların kendilerini Övmesini isteyen Yahudiler hakkında nâzfl olmuştur.

ee- Abdullah b. Abbasa göre bu âyet, Resulullahın, kendilerine bir şey sorması üzerine onu gizleyen, bu gizlemelerinden dolayı da sevinen ve aynı za­manda Resululİaha verdikleri yanlış cevap ile de Resulullah ve müminler tara­fından övülmelerini isteyen Yahudiler hakkında nazil olmuştur. Bu hususta Ab­dullah b. Abbas diyor ki:

“Resulullah, Yahudileri çağırdı ve onlara bir şey sordu. Onlar, sorduğu şeye doğru cevap vermeyip gerçeği gizlediler ve başka bir cevap verdiler. Resu-lullahin yanından ayrılırken de, soruya doğru cevap vermiş gibi görünerek ayrıl­dılar ve bundan dolayı takdir edilmelerini istediler. Ayrıca doğru cevap verme­melerinden dolayı da sevindiler. İşte bunun üzerine bu âyet nazil oldu. ^[1][339]

ff- Katadeye göre ise bu âyet-i kerime, Hayber Yahudileri hakkında nazil olmuştur. Onlar, Resulullaha gelmişler, sapıklıklarına bağlı oldukları halde, Re-sulullaha tabi imişler gibi görünmüşler ve gerçekte iman etmedikleri halde Re-sulullahın kendilerini övmesini istemişlerdir. İşte âyet-i kerime bunları ifade et­mektedir.

Taberi diyor ki: “Bu görüşlerden tercihe şayan olan görüş, bu âyet-i keri­menin bundan Önceki âyette belirtilen ehl-i kitap hakkında nazil olduğunu söy­leyen görüştür. ^[2][340]

189- Göklerde ve yerde olanların mülkü ancak Allahındır. O, her şe­ye kadirdir.

Yahudiler: “Şüphesiz ki Allah fakirdir biz ise zenginiz. ^[3][341]diyorlardı, Halbuki, göklerde ve yerde bulunan her şeyin mülkü sadece Allaha aittir. O hal­de o nasıl fakir olabilir? Allah her şeye kadirdir. Her yalancı ve iftiracının ceza­sını derha vermeye de gücü yetendir. ^[4][342]

190- Göklerin ve yerin yaratılmasında, gece ile gündüzün değişme­sinde, akıl sahipleri için şüphesiz deliller vardır.

Ey insanlar ibret alın. Şüphesiz ki göklerin ve yerin yaratılışında ve bun­ların içinde ihtiyacınız olan şeyleri var etmesinde, gece ile gündüzün birbirin ar­dınca gelmesinde akıl sahipleri için ibretler vardır. Gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesi, gündüzün çalışıp rızık temin etmeniz, geceleyin de istirahat et­meniz içindir. Allah bunları sizin menfaatiniz için böyle takdir etmiştir. Bunu ancak, aklı selim sahipleri idrak ederler.