TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA BAKARA SURESİ 200. AYET-İ KERİME

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

200- Hac ibadetlerinizi bitirince, atalarınızı andığınız gibi veya daha fazlasıyla Allahı zikredin. İnsanlardan bir kısmı: “Rabbimiz, (nimetlerini) bize dünyada ver.” der. Bunların, âhirette hiçbir nasibi yoktur.

Hac ibadetlerinizi bitirip kurbanınızı kestikten sonra, rabbinizi Övgü, şü­kür ve tekbirlerle anın. Evladın ana babaya yalvardığı, küçük çocuğun anne ve babasından bir şey istediği gibi yalvann. Hatta ondan daha şiddetli bir istekle, dünya ve âhiret hayın için onu anın. İnsanlardan bir kısmı, rablerinden sadece bu dünya malını isterler. Onlara Allahın sevabından bir pay, cennetlerinden de nasip yoktur. Çünkü onlann amelleri sadece bu dünya ve onun ziynetleri için­dir.

Âyet-i kerimede: “Hac ibadetlerinizi bitirince” buyurulmaktadır. Hac ibadetlerinin bitirilmesi, kurbanın kesilmesiyle olur.

Âyet-i kerimede: “Atalarınızı andığınız gibi veya daha fazlasıyla Allahı zikredin.” Duyuruluyor. Müfessirler bu ifade ile neyin kastedildiği hususun­da çeşitli izahlarda bulunmuşlardır.

a- Enes b. Mâlik, Mücahid, Ebu Vâil, Ebubekir b. Ayyaş, Katade, Said b. Cübeyr ve İkrimeye göre âyetin bu ifadesinden maksat şudur: Bir kısım insanlar cahiliye döneminde Hac ibadetini bitirdikten sonra bir araya toplanır, atalarının yaptıklarını sayarak övünürlerdi. Mesela: “Benim babam yemek yedirendi.” ve­ya “Benim babam falan kimselerin kâküllerini kesmiştir. (Yani onları mağlup etmiştir) gibi sözler söyleyip övünürlerdi. İslam gelince Allah teala bu gibi in­sanlara emretti ki, İslamdan önce atalarınızı andığınız kadar veya daha fazlasıy­la artık bu günden sonra Allahı zikredin, Onu ululayın başkalarıyla iftihar etme­yi bırakın.”

b- Ata, Dehhak, Rebi’ b. Enes ve Abdullah b. Abbas’a göre ise âyet-i ke­rimenin bu bölümünün izahı şöyledir: “Ey mü’minler, hac ibadetlerinizi bitirdikten sonra, çocukların babalarından birşeyler istemeleri gibi veya daha fazla bir istekle rabbinizden niyazda bulunun ve yalvann.”

c- Süddi ise bu âyet-i kerimenin izahını şöyle yapmıştır: “Sizler, hacları­nızı bitirdikten sonra, atalannızi vasıta yaparak ve onlara verilenleri zikrederek bir şey isteme yerine Allah’tan, doğrudan doğruya talepte bulunun. Dualarınızda “Ey Allahım, benim babam, çanağı büyük, kubbesi yüksek, malı çok bir kimse idi. Sen, bana da ona verdiğin gibi mal ver.” şeklinde dua etmeyin.

Taberi diyor ki: “Bana göre burada tercihe şayan olan görüş şudur: “Hac bitiminden sonra Allah tealayı ululayın. Yani teşrik günlerinde tekbir getirin. Siz bu tekbirlerinizi getirirken, çocukların, babalarından bir şey istemeleri gibi veya daha fazlasıyla Allah’a yalvann ve affınızı dileyin.”

Âyeti kerimede: “İnsanların bir kısmı “Rabbimiz (nimetlerini) bize dünyada ver.” derler.” buyurulmaktadır. Ebu Vâil, Ebubekir b. Ayyaş, Enes b. Mâlik, Mücahid, Süddi, Katade ve İbn-i Zeyd bu âyeti izah ederken şöyle de­mişlerdir: “Bir kısım insanlar vardır ki sadece dünya nimetlerini isterler. AUaha dua ederken şöyle derler: “Ey Allahım sen bize mal ve mülk ver. Sen bize yağ­mur yağdır. Sen, düşmana karşı bize zafer ver.” Bunlar, âhiretle ilgili herhangi bir istekte bulunmazlar. İşte bu gibi insanların âhirette herhangi bîr paylan yok­tur.