TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA BAKARA SURESİ 49. AYET

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

49- Hani bir zaman sizi, Firavun ailesinden kurtarmıştık. Onlar, size azabın kötüsünü tattırıyorlardı. Oğullarınızı boğazlıyor, kadınlarınızı sağ bırakıyorlardı. Bunda, rabbiniz tarafından sizin için büyük bir imtihan vardı.

Ey İsrailoğulları sizi Firavun ailesi ve yandaşlarının zulmünden kurtar­dığımızı hatırlayın, onlar, doğar doğmaz erkek çocuklarınızı kesiyor ve kız ço­cuklarınızı Öldürmeyip sağ bırakıyorlardı. Sizi, içinde bulunduğunuz, Firavunun bu işkencelerinden kurtarmamızda sizin için bir nimet vardı.

* Taberi özetle diyor ki: “Firavunun, İsrailoğullarının erkek çocuklarını kesme sebebi, rivayet edilen şu olaydır: Bir gün Firavun rüyasında, Kudüsden Mısıra doğan bir ateşin gelip Kıpti ırkından olanları yaktığını ve İsrailoğullarına dokunmadığını görmüştü. Bunun üzerine sihirbaz ve kâhinleri toplayıp on­lardan bu rüyanın yom m unu sormuştu. Onlarda şu cevabı vermişlerdi: ” İsrailoğullarından bir çocuk doğacak, sen onun eliyle mülkünü kaybedip helak olacak­sın.” İşte bundan sonra Firavun, İsrailoğullarının doğan her erkek çocuğunu öl­dürmeyi emretmişti.

Abdullah b. Abbas diyor ki: “Bir zaman Firavun ve ileri gelenleri, Allah’ın, Hz. İbrahim’e, soyundan peygamberler ve Krallar göndereceğini vaad ettiği hususunu görüştüler ve bu konuda şu karara vardılar. “Bir kısım insanları elle­rinde usturalarla göndererek İsrailoğullarından yeni doğacak olan erkek çocuk­ları keseceklerdi. “Bu kararı uyguladılar. Firavun ve taraftarları, İsrailoğullarının yaşlılarının ölerek, çocuklarının da kesilerek tükenmekte olduklarını görün­ce. Firavun onlara dedi ki: “İsrailoğulları neredeyse tükenecekler. Sizler, onla­rın, sizin için yaptıkları hizmetleri bizzat kendiniz yapmak zorumla kalacaksı­nız. Bunun için bir yıl, doğan erkek çocukların hepsini öldürün. Ertesi yıl sağ bırakın.”

Hz. Musa’nın annesi, oğlu Hanımı, işte çocukların sağ bırakıldığı bir yılda doğurdu. Musayı ise, çocukların kesildiği yılda doğurdu.

Ebul Âliye diyor ki: “Firavun, idaresindeki insanlara dört yüz ene hük­metti. Bir gün kâhinleri “Bu sene Mısırda, İsrailoğullarından bir erkek çocuk doğacak sen onun eliyle helak olacaksın.” dediler. Bunun üzerine Firavun, Mısı­rın her bir tarafına ebe kadınlar gönderdi. Kadınlar çocuk doğurduğunda ebeler onu alıp Firavuna götürüyorlardı. Firavun, erkek çocukları öldürüyor, kız ço­cuklarını sağ bırakıyordu.

İbn-i Cüreyc, “kadınları sağ bırakıyordu” ifadesini. “Kadınları köleleştiriyordu” şeklinde izah etmişse de, Taberi, bu izah şeklinin sahabi ve Tabiinin izahlarına ters düştüğünden kabul edilemeyeceğini söylemiştir.

Âyet-i kerimede zikredilen ve “İmtihan” diye tercüme edilen ke­limesi, Abdullah b. Abbas, Süddi, Mücahid ve İbn-i Cüreyc tarafından “Nimet” olarak izah edilmiştir. Aslında imtihan kelimesi hayır için de şer için de kulla­nıldığından burada hayır anlamına geldiği söylenmiştir. Buna göre âyetin sonu­nun izahı şöyledir: “Allah’ın, sizi, Firavunun yaptığı azaptan kurtarması, si­zin için büyük bir nimettir.

“Firavun” lakabı, Mısıra hakim olan Âmâlika Krallarına verilen bir la­kaptır. Allah Teâlâ’nın, Hz. Musa’yı takib ederken suda boğduğu Firavunun adı ise, Muhammed b. İshak’ın rivayetine göre, Velid b. Musab. b. Reyyan’dır. “Fi­ravunun ailesi”nden maksat, onun dinini kabul eden, kavminden olan ve ona ta­bi olanlardır. Burada hitap aslında Firavunu görmeyen İsrailoğullarınadır. Allah Teâlâ onların atalarını Firavunun zulmünden kurtardığı için onların nesillerine, atalarına olan lütuflarını hatırlatmaktadır.

İbn-i îshak, Firavunun, İsrailoğullarına yaptığı kötülükler hakkında şun­ları söylemiştir. “Firavun, İsrailoğullarını hizmetçiler olarak kullanıyordu. On­ların sanatkârlarını çeşitli sanat dallarında işçi olarak çalıştırıyordu. Bazıları onun için ekin ekiyorlardı. Sanatı olmayanlardan ise cizye alıyordu.

Taberi diyor ki: “İsrailoğullarının erkek çocuklarını kesip kadınlarını sağ bırakan Firavunun emrini uygulayanlar onun memurlarıydı. Emri Firavunun vermesine rağmen iş onun memurlarına İsnad edilmektedir. Bu da zorba idareci­lerin emirlerine uyarak kötü işler yapanların sorumluluktan kurtulamayacakları­nı göstermektedir.