TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA BAKARA SURESİ 85. AYET

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

85- Sonra siz o kimselersiniz ki, birbirinizi öldürüyorsunuz. İçiniz­den bir kısım insanları yurtlarından çıkarıyorsunuz. Onların aleyhine gü­nah işlemek ve düşmanlık yapmakta yardımlaşıyorsunuz. Bununla beraber size esir olarak başvurduklarında fidye verip kurtarıyorsunuz. Halbuki onları yurtlarından çıkarmak size haramdı. Siz, kitabın bir kısmına iman ediyor bir kısmını inkar mı ediyorsunuz? İçinizden bunu yapanın cezası, dünya hayatında rezil olmaktır. Kıyamet gününde de böyleleri en şiddetli azaba uğratılırlar. Allah, yaptıklarından habersiz değildir.

Ey Yahudi topluluğu, ahdi kabul ettikten sonra da din kardeşlerinizi öldürüyorsunuz. Müşriklere, zulüm ve düşmanlıklarında yardımcı olarak, kendi dininize mensup bazı gurupları yurtlarından çıkarıyorsunuz. Onların aleyhine, günah işlemek ve düşmanlık yapmakta yardımlaşıyorsunuz. Sizden olanları. düşmanlarınızın elinde esir olarak gördüğünüzde de fidyesini verip kurtarıyorsunuz. Halbuki onları yurtlarından çıkarmak size haram kılınmıştı. O halde nasd oluyor da onların, düşmanlarının elinde esir kalmalarını caiz görmüyorsunuz da öldürülmelerini caiz görüyorsunuz? Tevrat’ın bir kısmını tasdik ediyor da bir kısmını inkâr mı ediyorsunuz? İçinizden, Allah’a verilen ahdi bozanların cezası, âhiret hayatından evvel daha bu dünyadayken zillet ve alçaklığa düşmektir. Böyleler! âhirette de, bu dünyadayken zillet ve alçaklığa düşmektir. Böyleleri âhirette de, bu dünyadayken kendi düşmanları için hazırlamış oldukları azaptan daha şiddetlisine çarptırılırlar, Allah, sizin bu çirkin işlerinizden habersiz değil­dir. Bilakis onları zaptedip muhafaza etmektedir. Onları yapanları âhirette rezil ve rüsvay edecektir.

Yahudilerin birbirlerini öldürmeleri ve esirlerini de fidye vererek kur­tarmaları hususunda özetle şunlar zikredilmiştir:

Abdullah b. Abbas diyor ki “Allah Teala, Yahudilere Tevratta birbirlerinin kanlanın dökmelerini haram kılmış ve esirlerini fidye vererek kurtarmalarını da farz kılmıştı. Yahudiler iki fırkaya ayrılmaktaydılar. Bunlardan Kaynuka oğulları, Araplardan, müşrik olan Hazreç kabilesiyle muahabe yapmışlardı. Bu müşrik Arap kabileleri birbirleriyle savaşırken, herbiriyle sözleşme yapan Yahudi kabileleri de onlara, düşmanlarına karşı yardım ediyorlardı. Böylece Yahu­diler, ellerindeki Tevratta bulunan, Allah’ın kan dökme yasağını bilmelerine rağ­men, dolaylı yollardan birbirlerinin kanlanın döküyorlardı. Evs ve Hazreç kabi­leleri müşrik olduklarından putlara tapıyorlardı. Cennet ve cehenneme inanmı­yorlardı. Öldükten sonra dirilip hesap vermeye de inanmıyor, haram helal bilmi­yorlardı. Buna rağmen, ehl-i kitap olan Yahudiler onlara destek oluyorlardı. Fa­kat Yahudiler, savaş bittikten sonra, kendi dindaşlarından esir düşenleri fidye vererek kurtarıyorlardı. Bu davranışlarıyla da Tevratın hükümlerine uyduklarına inanıyorlardı. İşte bu sebeple Allah Teala onları bu âyette “Siz kitabın bir kısmı­na iman ediyor, bir kısmını inkâr mı ediyorsunuz?” buyurarak kınadığını beyan etmektedir.

Süddi ise Kureyza oğullarından olan Yahudilerin, Arapların müşrik olan Evs kabilesiyle muahade yaptıklarını Nadr oğulları Yahudilerinin de Hazreç kabilesiyle Mahade yaptıklarını böylece onların savaşlarına katılarak kendi dinle­rinden olan Yahudileri Öldürdüklerini, esir düşenlerini ise, kabile farkı gözetme­den fidye vererek kurtardıklarını bu sebeple de âyette kınandıklarını söylemiştir. Süddi sözlerine devamla diyor ki: “Arpalar Yahudilerin bu şekildeki davranışla­rından dolayı onları ayıplıyor ve onlara “Hem kendi dindaşlarını öldürüyor hem de esir düşenlerinizi, iki Yahudi kabilesi birleşerek kurtarıyorsunuz, bu nasıl oluyor?” diyorlardı. Yahudiler ise “Bize, onları esaretten kurtarmak emredilmiş ve birbirimizi öldürmemiz yasaklanmıştır” diyorlardı. Araplar da “O halde niçin onları öldürüyorsunuz?” diye sorduklarında onlar “Biz, kendileriyle antlaşma yaptığımız dostlarımızın zelil düşmelerinden utanıyoruz ve bu sebeple savaşıyo­ruz.” diyorlardı.

Ebul Âliye ise bu âyeti şöyle izah ediyor “İsrailoğulları, içlerinden bir kavmi zayıf gördükleri zaman onları yurtlarman çıkarıp sürgün ediyorlardı. Hal­buki onlardan Tevratta, birbirlerinin kanlarını akıtmayacaklarına ve birbirlerini yurtlarından çıkarmayacaklarına dair söz alınmıştı. İşte âyet-i kerime, Yahudile­rin bu hallerini beyan etmektedir.

Allah teala, Yahudilerin birbirlerini öldürmelerini Tevrat’ın bir bölümünü inkar etmek saymış ve fidye vererek esirlerini kurtarmalarını da Tevrat’ın bir bö­lümüne iman etme kabul etmiştir. Ve Yahudilerin, kendilerine gönderilen kita­ba, heva ve heveslerine göre uyduklarım beyan etmiştir. Hz. Ömer (r.a.) bu âyeti izah ederken “Şüphesiz ki, artık İsrailoğulları gitmiştir. Bu âyet şimdi siz­leri kastetmektedir.” demiştir.

Âyet-i kerimede “İçinizden, bunu yapanın cezası, dünya hayatında rezil olmaktır.” Duyurulmaktadır. Yani siz Yahudilerden, birbirlerini öldüren­lerin ve birbirlerini yurtlarından çıkaranların cezası, dünya hayatında rezil ve zelil olmaktır.” demektir.

Yahudilerin dünya hayatında, nasıl rezil oldukları ise farklı şekillerde izah edilmiştir. Bazı müfessirlere göre, onların dünya hayatlarında rezil edilmelerinden maksat, Allah
Tealanın Hz. Muhammed’e gönderdiği şeriatta katillere karşı kısas yapılması ve zalimlerden, mazlumun hakkının alınması hükmüdür. Bu hükümlerle, Yahudilerin katilleri ve zalimleri zelil kılınmıştır. Diğer bir kısım müfessirlere göre ise, Yahudilerin, dünyada zelil kılınmalarından maksat, dinlerinde kaldıkları müddetçe boyun eğerek bizzat kendi elleriyle cizye vermeleridir. Diğer bir kısım müfessirlere göre ise Yahudilerin dünyada uğratıldıktan zilletten maksat, Resulullah’ın Nadr oğullarından olan yahudileri kovması Kureyzaoğlu Yahudilerinin ihanet eden savaşçılarını öldürmesi ve soylarım esir al­masıdır.