TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA TEVBE SURESİ 34. VE 35. AYETLER

34- Ey iman edenler, Hahamlar ve Papazlardan bir çoğu, haksız yere insanların mallarını yerler. Onları Allahin yolundan alıkoyarlar. Ey Mu-hammed, altın ve gümüşü biriktirip Allah yolunda sarfetmeycnleri ise can yakıcı bir azap ile müjdele.

Ey iman edenler, Yahudi Hahamlarından ve Hristiyan papazlarından bir çoğu, verdikleri hükümler karşılığında rüşvet alırlar. İşlerini idare ettikleri in­sanlardan az bir şey almak için Allahın kitabını tahrif ederler. Böylece insanla­rın mallarını haksız yere yemiş olurlar. Ve onların, İslam dinine girmelerine en­gel olurlar.

Ey Muhammed, altın ve gümüşü biriktirip de, insanların, onlardaki Zekât gibi haklarını vemıeyenleri, kıyamet gününde uğrayacakları can yakıcı bir azap ile müjdele.

Müfessirler,ayet-i kerimede zikredilen “Altın ve gümüşü biriktirme” ifadesinden neyin kastedildiği hususunda çeşitli görüşler zikretmişlerdir.

a- Abdullah b. Ömer, İkrime, Süddi ve Şa’biye göre bu âyette zikredilen, biriktirilen mardan maksat kendisinden zekât vernıek farz olduğu halde zekatı verilmeyen her türlü malın zekâtım vermektir. Âyet-i kerime’de, mallarının zekâtlarını vermeyenlerin, insanların mallarını haksız yere yedikleri ve o mal­lardan zekatı ayırmayıp biriktirdikleri, Allah yolunda harcamadıkları, bu sebep­le can yakıcı bir azapla azap görecekleri beyan edilmiştir.

Bu hususta Abdullah b. Ömer diyor ki: “Zekâtım verdiğin her türlü mal, yere gömülüp depolanmış olsa dahi, biriktirilmiş mal değildir. Buna mukabil zekâtı verilmeyen her mal, Allahın, Kur’an’da zikrettiği biriktirilmiş mal’dır. Sa­hibi hahirette bu mal ile dağlanacaktır. Bu mal, biriktirilip gömülmemiş bir mal dahi olsa.

b- Ca’de b. Hubeyre’nin, Hz. Ali’den rivayet ettiğine göre ise bu âyette zikredilen “Biriktirilen mal”dan maksat, dört bin dirhem miktarını aşan mal’dır. Kişi, bunun zikâtını verse de vermese de yine bu, biriktirilmiş mal’dır. Mal sahi­bi, ancak dört bin dirhem miktarında bir mal tutabilir. Bundan faziasmı Allah yolunda harcamak zorundadır.

c- Ebuzer el-Gifariye göre ise, bu âyette zikredilen “Biriktirilen mardan maksat, mal sahibinin ihtiyacından arta kalan mal’dır. Kişi, ihtiyacından artan malt, Allah yolunda harcamak mecburiyetindedir. Onu biriktirip yanında tutma­sı caiz değildir.

Ebu Mucib diyor ki: “Ebu Hureyre’nin kılıcının kını gümüştendi. Ebuzer bunu görünce Ebu Hureyre’yi bundan sakındırdı ve dedi ki: “Resulullah buyur­du ki: “Kim öldükten sonra geriye sanyı (altını) ve beyazı (gümüşü) bırakacak olursa onlarla dağlanır.

Sevban diyor ki:

“Altın ve gümüşü biriktirenler âyet-i kerimesi nazil olduğunda, biz, Resu­lullah ile birlikte yolculukta bulunuyorduk. Resulullahın sahabilerinden bazıları dediler ki: “Altın ve gümüş hakkında bu hüküm indi. Hangi malın daha hayırlı olacağını bilsek te onu mal edinsek.” Resulullah da buyurdu ki: “Bunların en hayırlısı, zikreden dil, şükreden kalb ve kocasının imanına (dinine) yardımcı olan mümin bir  ^[1][44]

Ebu Ümame diyor ki:

“Suffe ashabından biri öldü. Onun peştemalında bir dinar bulundu. Resu­lullah buyurdu ki: “Bunun için bir dağlama vardır.” Sonra onlardan başka bin daha öldü. Onun peştamalında da iki dinar bulundu. Resulullah: “Bunun içinde iki dağlama vardır. ^[2][45]buyurdu.

Taberi diyor ki: “Bu görüşlerden tercihe şayan olanı, Abdullah b. Ömer’in zikrettiğidir. O da, zekatı veriien her mal, biriktirilen mal değildir. Mal sahibi, malının zekâtını verdikten sonra dilediği kadar mal biriktirebilir. Buna mukabil, zekât verilecek miktarda olup ta kendisinden zekât verilmeyen her mal, birikti­rilmiş mal’dır. İşte bu malın sahibi cezalandırılacaktır. Allanın lütfuyîa affetme durumu müstesnadır. Bu görüşün doğru olduğu şu hususlardan anlaşılmaktadır. Alİah teala, Resulullahın lisanıyla, beş Ukye’ye ulaşan gümüşün onda birinin dörtte birini, yine yirmi miskale ulaşan altının da onda birinin dörtte birini (yani kırkta birini) zekat olarak vermeyi farz kılmıştır. Mal sahibi, mallarından, farz kılınan bu miktarları zekât olarak verdikten sonra yükümlülükten kurtulmuş olur. Şayet, zekât vermesine rağmen yine de mal biriktirmiş kabul edilecek olur­sa, Allah teala’nm böyle bir kişiye malının kırkta birini zekât olarak vermesini emretmesinin ne anlamı olur? Buna, Hz. Ali’den nakledilen görüşe göre malının dört bin dirhemden daha fazlasını vermesi emredilirdi. Veya Ebuzer’den nakle­dildiğine göre malının, ihtiyacından arta kalanını vermesi emredilirdi. Bunu yapmadığı takdirde de cezalandırılacağı bildirilirdi. Halbuki durum böyle değil­dir. Mal sahiplerine zekât nisabına ulaşan mallarının kırkta birini zekât olarak vermeleri emredildi ve bu zekâtı vermemeleri halinde cezalandırılacakları, çe­şitli hadisi şeriflerde beyan edildi.

Bu hususta Ebu Hureyre, Resulullahın, şöyle buyurduğunu rivayet etmiş­tir.

“Hiçbir altın ve gümüş sahibi yoktur ki, onlarda olan hakları vermezse o kimse için kıyamet gününde ateşten tabaklar biçilmiş olmasın. O tabaklar, ce­hennemin ateşinde kızdırılır. Onlarla o kişinin alnı, yanı ve sırtı dağlanır. Her soğudukça bu tekrarlanır. Bu öyle bir günde olacaktır ki, onun miktarı elli bin senedir. Bu hal, kullar arasında hüküm verilip o kulun yolu tayin edilinceye ka­dar devam edecektir. O da ya cennete veya cehenneme giden yol’dur.” Denildi ki: “Ey Allahın Resulü ya devenin durumu nedir?” Resulullah da buyurdu ki: “Herhangi bir deve sahibi devenin hakkını ödemezse ki, devenin su içtiği gün onu sağması da devenin haklarındandır. (Yani, deveyi sağıp onun sütünden fa­kirlere vermesi de onun haklarındandır.) Kıyamet gününde o kişi düz bir alanda devenin altma yüzü koyun yatırılır, Deve de en besili halinde gelir. Onun yavru­larından hiçbiri eksik bırakılmaz. Develer o kişiyi ayaklarıyla çiğner, ağızlarıyla ısırırlar. Sürünün önü geçtikçe sonda olanlar aynı şeyi yaparlar. Bu da miktarı elli bin yıl olan bir günde yapılır. Bu iş, kullar arasında hüküm verilip o mal sa­hibinin hangi yola gideceği ortaya çıkıncaya kadar devam eder. Onun yolu da ya cennete veya cehenneme’dir.” Denil di ki: “Ey Allahın Resulü, sığır ile ko-yu’nun durumu nedir?” Resulullah da buyurdu ki: “Herhangi bir sığır veya ko­yun sahibi, onların haklarını vermezse kıyamet gününde, düz bir alanda onların altlarına yatırılır. Onlardan hiçbiri eksik bırakılmaz. Onların içinde boyunuzu kıvnk olan boynuzsuz olan ve boyunuzu kırılmış olan yoktur. Onlar bu mal sa­hibini boynuzlanyla vuracaklar tırnaklarıyla çiğneyeceklerdir.Öndekiler bu işi yaptıkça arkadan gelenler onları takibedeceklerdir. Bu iş, miktarı elli bin yıl olan bir günde yapılacaktır. Bu azap, kullar arasında hüküm verilip o kişinin yo­lu belli oluncaya kadar devam edecektir. Onun yolu da Cennete veya cehenne-me’dir. ^[3][46]

Abdullah b. Abbas.bu âyetin izahında şöyle demiştir. Bu âyet-i kerime, müslumanlardan sadece belli kimseleri kastetmektedir. Bunlar da mallarının zekâtlarını vermeyen müslümanlardir. Ehl-i kitabın ise tümünü kastetmektedir. Çünkü onlar kâfir oldukları için hiçbirinin infakı kabul edilmemektedir. Dolayı­sıyla mal biriktirenler sınıfına girmişlerdir.

Muaviye b. Ebi Süfyan da bu âyet-i kerime’nin her para biriktiren ehl-i kitabı kastettiğini, müminleri kastetmediğini söylemiştir. Bu hususta Zeyd b.Vehb diyorki: “Ben, Rebzede Ebuzer el-Ğifariye uğradım ve dedim ki: “Ey Ebuzer bu belaya ne sebeple düştün?” O da dedi ki: “Ben, Şam’da idim. “Altın ve gümüşü biriktirip Allah yolunda sarf etmeyenler” âyetini okudum. Muaviye dedi ki: “Bu âyet bizim hakkımızda değil, ehl-i kitap hakkındadır. Ben de dedim ki: “Bu âyet, hem bizim hakkımızda hem de onların hakkındadır.” Bunun üzeri­ne aramızda tartışma kızıştı. O, Osman’a mektup yazdı ve beni şikayet etti. Os­man da bana mektup yazdı ve “Buraya gel” dedi. Ben de kalkıp geldim. Medi­ne’ye gelince sanki insanlar, daha önce beni görmemişler gibi başıma biriktiler. Ben bu durumu Osmana şikayet ettim. O da dedi ki: “Buradan ayni, yakın bir yere git.” Dedim ki: “Allaha yemin olsun ki ben, söylediğim sözden geri dön­mem.” ^[4][47]

35- Kıyamet gününde bunlar, cehennemin ateşinde kızdırılır. Bunl-larla, biriktirenlerin alınları, böğürleri ve sırtlan dağlanır. Onlara: “İşte kendiniz için biriktirdiğiniz şeyler bunlardır. Şimdi biriktirdiklerinizi ta­dın.” denir.

Kıyamet gününde, biriktirmiş oldukları bu mallar, altınlar, gümüşler, ce­hennem ateşinde kızdırılıp bunlarla alınları, böğürleri ve sırtlan dağlanır. Ve onlara “Dünyada kendiniz için biriktirmiş olduğunuz mallar işte bunlardır. Bu biriktirdiklerinizin cezasını tadın.” denir.

Ebuzer el-Ğifari şöyle derdi: “Mal biriktirenleri, alınlarının dağlanma-sıyla, yanlannın dağlanmasıyla ve sırtlarının dağlanmasiyla müjdele. Onlar bu dağlanmanınhararetini içlerinde hissedeceklerdir.”

Ahnes b. Kays diyorki: “Ben, Medine’ye gittim. Kureyşin ileri gelenleri­nin bulunduğu bir topluluğun içinde bulundum. O anda kıyafeti bozuk, vücudu sert, yüzü haşin bir adam çıkageldi. Kureyşlilerin yanına da durdu ve “Sen, mal biriktirenleri, cehennem ateşinde kızdırılan ocak taşı ile müjdele. O taş, mal biriktirenlerden birinin memesine konduğunda onun vücudunu delip omuzunun kemiğinden dışarı çıkacaktır. Omuz kemiğine konacak, memesinin ucundan çı­kacaktır. Ve o kişiyi titretecektir.” dedi. Ahnes b. Kays diyor ki: “Orada bulu­nanlar, başlarını yere eğdiler. Ona bir şey söyleyen her hangi bir kimse görme­dim. Sonra o adam dönüp gitti. Ben onu takip ettim.O gidip bir direğin dibinde oturdu. Ben de dedim ki: “Onların, senin söylediğinden hoşlanmadıklarını gör­düm.” O da dedi ki: “Onlar birşey anlamazlar.”

Ebu Hureyre, Resulullah’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir.:

Kim, geride biriktirilmiş mal bırakacak olursa o mal kıyamet gününde o kimse için kel bir yılana dönüşecek ve onu kavolayacaktır. O yılanın, gözlerinin üzerinde iki siyah nokta bulunmaktadır. O yılan, mal biriktireni durmadan kova­layacak, o da “Val haline, sen nesin?” diyecektir. Yılan: “Ben, kendinden sonra bıraktığın birikmiş mallarınım” diyecek ve o kişinin elini ağzına alarak çiğneyip koparacak sonra bütün vücuduna böyle yapacaktır. ^[5][48]