VEHBE ZUHAYLİ’NİN (RH.A) BAKIŞ AÇISIYLA BAKARA SURESİ 221. AYET

Müslüman Erkeğin Müşrik Kadın İle Evlenmesi

221- Müşrik kadınları iman edinceye kadar nikahlamayın. Mümin bir cariye hoşunuza gitse bile müşrik bir kadın­dan elbette daha hayırlıdır. Müşrik er­keklere de iman edinceye kadar nikah­lamayın. Mümin bir köle hoşunuza git­se bile müşrik bir erkekten elbette da­ha hayırlıdır. Onlar ateşe çağırırlar. Allah ise izniyle cennete ve mağfirete davet eder ve ayetlerini insanlara ib­ret alsınlar diye apaçık bildirir.

Nüzul Sebebi

İbnü’l-Münzir, İbni Ebi Hatim ve el-Vâhidî, Mukatil’den şöyle dediğini ri­vayet etmektedirler: Bu ayet-i kerime İbni Ebi Mersed el-Ganevî hakkında nazil olmuştur. O, Peygamber (s.a.) den Anâk adındaki çok güzel bir müşrik kadınla evlenmek için izin istemişti. İşte bu ayet-i kerime buna dair nazil olmuştur.

Bir diğer rivayette de şöyle denilmektedir: Resulullah (s.a) Mersed b. Ebî Mersed el-Ğanevî’yi orada bulunan birtakım müslümanları çıkartmak üzere Mekke’ye göndermişti. O câhiliye döneminde Anâk adında bir kadını seviyor­du. Bu kadın yanına geldi ve: Başbaşa kalalım mı? diye teklifte bulundu. Kadı­na “Yazık sana! İslâm bizim aramıza engeldir.” dedi. Kadın: Peki benimle evle­nir misin? dedi. Mersed: “Evet, fakat Resulullah (s.a.)’a dönüp onunla danışa­cağım” dedi. Onunla danışması üzerine de bu ayet-i kerime nazil oldu.

el-Vahidî’nin es-Süddî yoluyla rivayetine göre Ebû Mâlik, İbni Abbâs’dan şöyle dediğini rivayet etmektedir: Bu ayet-i kerime Abdullah b. Revâha hak­kında nazil olmuştur. Onun siyah bir cariyesi vardı. Bir seferinde kızdı ve ona bir tokat vurdu. Daha sonra yaptığı bu işten dehşete kapıldı. Resulullah (s.a.)’ın yanına varıp ona durumu bildirdi ve: Andolsun, onu azad edip onunla evleneceğim, dedi ve dediğini yaptı. Bazı kimseler bundan dolayı onu tenkid ederek: Bir cariye ile mi nikahlanıyor? diye sordular. Allah da bu ayet-i kerime­yi inzal buyurdu. Bunu İbni Cerîr et-Taberî de es-Süddî’den munkatı’ olarak nakletmiştir.

Süyutî’nin de belirttiği gibi nüzul sebebinde iki husus gözönünde bulundu­rulur: Birincisi ashabın bir ayetin nüzul sebebine dair bir rivayeti, o ayetin ma­nasını açıklamak içindir. Aynı zamanda bu rivayet meydana gelen benzer hu­susları da kapsar.

Ashabın zikrettiği sebep, bazan ayetin nüzulünden sonra da meydana gel­miş olabilir. [1][46]

Açıklaması

Bu ayet-i kerime İslâm toplumunun yapılanmasını sağlayan hükümler arasında yer alır. Yüce Allah yetimlerle evlilik dolayısıyla bir arada bulunmaya izin verince, peşisıra müşriklerle nikâhlanmanın sahih olmayacağını da açıkla­maktadır.

Ayetin anlamı şudur: Ey müminler! Kitapları olmayan müşrik kadınlarla Allah’a ve âhiret gününe iman edip Muhammed’i tasdik edinceye kadar evlen­meyiniz. Müşrik lafzı bu anlamıyla Yüce Allah’ın şu buyruğunda yer almakta­dır: “Kitap Ehli’nden olan kâfirler de müşrikler de Rabbinizden üzerinize her­hangi bir hayrın indirilmesini istemezler.” (Bakara, 2/105); “Kitap Ehli’nden ve müşriklerden olan kâfirler, kendilerine apaçık delil gelinceye kadar ayrılmaya­caklardır.” (Beyyine, 98/1). Özetle; şirkleri üzere devam ettikleri sürece müşrik kadınlarla evlenmeyiniz.

Allah’a ve rasûlüne iman eden bir câriye, toplumsal açıdan aşağı konumda ve köle olsa dahi, güzelliği, soyu, konumu ve malı olan müşrik bir kadından da­ha üstündür. Çünkü dinin de hayatın da kemali ve şerefi ancak iman iledir. Mal ve mevki ile ise sadece dünyevî kemal sözkonusu olur. Dine ve ona bağlı olan dünyadan tabi olan şeylere riayet etmek yalnızca dünyaya riâyet etmek­ten önce gelir.

Mümin kadınlarınızı da, Allah’a ve rasûlüne iman edinceye kadar müş­rik erkeklerle evlendirmeyiniz. Sosyal bakımdan aşağı konumlarda olmasına rağmen, Allah’a ve rasûlüne iman eden bir köle ile kadınlarınızı evlendirme­niz, hür ve müşrik bir erkekle evlendirmenizden sizin için daha hayırlıdır. İsterse bu müşrik makam, mevki, soy ve şeref itibariyle hoşunuza gitmiş ol­sun.

Müslüman erkeğin, müşrik kadın ile, müslüman kadının da ister Kitap Ehli olsun, ister müşrik olsun mutlak olarak kâfir bir erkek ile evlenmesinin haram kılınış sebebi şudur: Bu müşrik erkekler ve kadınlar müslümanları küf­re ve cehenneme götüren, kötü olan her şeyi işlemeye sebep olabilirler. Zira bunların doğruya iletecek sağlıklı bir dinleri, kendilerini hakka iletecek semavî bir kitapları da yoktur. Üstelik imanın nurunun bulunduğu bir kalp ile karan­lık ve sapıklığın yer ettiği bir kalbin tabiatları arasında da karşılıklı nefretleş-me ve soğukluk sözkonusudur.

O bakımdan müşriklerle birlikte olmayınız, onlarla evlilik dolayısıyla ak­rabalığınız da olmasın. Çünkü evlilik dolayısıyla akrabalık bir arada bulunma­ya, ülfete, sevgiye ve onlardan etkilenmeye yol açar. Sapık fikirlerin onlardan geçmesine, şer’î olmayan fiil ve adetlerin de taklid edilmelerine sebep olur. Üs­telik çocuklar da hevâ ve sapıklıklara uygun olarak yetiştirilir, eğitilir. Kısaca­sı müşrik kadınların nikâhlanmalarının haram kılınmasının sebebi neticede ateşe sürüklenmeye vesile olabilir. Yüce Allah ise indirmiş olduğu Kitabı ve peygamberleri aracılığı ile cennete, cennetin nimetlerine ulaştıran şeylere çağı­rır ve onlara iletir. İzniyle, emir ve iradesiyle hak olan yolu göstermesiyle mağ­firete, günahların örtülmesine davet eder. İnsanlara ayetlerini, hüküm ve delil­lerini öğüt alsınlar, hayır ve şerri birbirinden ayırdedebilsinler, O’nun emrine aykırı hareket etmesinler, nevalarının gösterdiği yolda veya şeytanın ardından gitmesinler diye açıklar. Çünkü hükümlerin illet ve delilleriyle sözkonusu edil­mesi, o hükümlere razı olmaya ve onları yerine getirmek üzere eli çabuk tut­maya daha bir iticidir.[2][47]