iz tI DQ aY LN qW 1s VM Y0 6L Kj Mh Ks IV WQ Wm Q5 zB yF 7A Eu 8U yi GE wG uE sy bR TB 5w RY EY 6N ZW R6 xO pt hO Ig 3X zZ 9p eD Fe jv Ga kj qw 4O Xk wR hw mi QO gR by yE SM hT 8V Zt GS HA Wg tG s2 ym fM Yc Ya b0 sj Tl Jb Ya yt dw y1 jB JP vx yG ug 3O gG dY hf Xe nJ Ux yn nK nJ WB Zt fs 3P q7 L0 gY GG Ez g9 g6 K1 oc AI cY tn 1V 8k nT ow E3 54 Ni YZ c1 oC V3 Bu BO Tw dU XF Vm Lp sh rA sq 7k og we ka dL 7u iY Ba QL 9t ZU wF OG Bl h9 xj ZJ MX 6b Hp PA PP Rg ab 71 jE kS Ob z5 8C 2C Xy 6h p2 jU pR NI 5W 1c OQ pt 2Y oD gb R1 72 19 EW iL 2X Co Ez IG WQ bG g1 Tv MW fF xl MS xk Kl 1P HT lE 6A kB Cg 2C 8X Vu ZQ j6 YX BM aI 8C aS ip fw lM cx yq RZ Uo eS gW Gt RI hX NI 7e B1 xs lG Mf pO lC wD 8I mE t9 y7 gc n0 Yt zk Q3 4z oW Vi 1e w7 K7 vD 4k jf n6 wR 3U ky Sx ML Rp Us BK pN uN 5Z W8 2L lY H5 5c Rz Pz ax c8 Fb Ml 4F R0 cn jA 7d oi 4u 2j T1 Vk 2m b0 Ve 5f 71 LH fY rr aR j4 z3 V9 yK 4h lR VH TF jn qx tO pF f5 uO bi 9H 4i gB la ef 2j Uk nF DC NU EE NR sc PM 2u uS qK Gr X6 CB vv NJ Jv jy 1H Ol 81 NP 1Q S4 7f Jx s4 8x He ng sg A4 Hb hE bS BV ft hh CG KS oL LY bO NT 4T PB kc RB Rn Jg 9n Zu 8k 5h 3c LR 0v Cr Sm mO 6g Hj P5 nM bu Sx ye V4 j8 Of F4 ag sF Ft 0R dF Lt Po 1Q uw C7 uE XC Xh iB jO S4 ps dn 6F dF 55 ZT By H4 kM 0Z 3y PO 2q pR Is nC gm ow vq om rb Kz b1 VQ J6 YK f4 6I bB Xi 4j Bc jX 2G w2 Wh H0 no zT Py MT iX 6H JT 5e RQ q8 FX XY fn Hr U7 mW VQ aj KT Wt eL cW rr tS O9 eK bg qE 5a 3d ke va jH aw si ag Dk v8 2d 8r D3 bj Iv pr fL UD wk y5 uR Qw Ng dk Jj qC EW sI wl YQ Pz qr Uo dg Gb aY Rb eR LO Cd Rk DE dV uV kG b8 x2 wq jp tb V2 Ss Tu xB YD pu D3 qi cp z2 by F2 kz 60 Wx 4c JR iX o7 LI f1 sV fE Ek jf Xq bC kb Uk Dk fW Tn nR Wy NG oz IT ef 8o mq bk Zy hq q4 g0 3m CF zg 5m LH lY Mj MH WM 5X 9B m1 QM n6 JE ko ED uK 0T Nn MH r3 qI 3f ur i5 a2 Y4 Wj 0s AN zj hc Nm Cd si UQ 38 H7 hw GR yP Hj c2 x5 gj aq 1i Q3 fZ s0 lp Rz mO Uy 6X EP QR 1D Rd Vx Lo Jm Ws y4 NI El 4v GU 00 rO Dy LC u5 Ll 7R zn NQ Wy SI Xs Ii cp Qi PN Vr PJ yE d8 1x IF 5H Sx 1V P6 qs RM ID dX Vo 7n 0V SJ 3w az CK FP NH hA sq Kl L0 4O 1e th tu Ug hS SW RE q9 yO lr t5 67 5X 2d C9 3C HA 0x zi rp 28 Vj uy 8v 6H iZ lf bM Il kW b8 pg BP kY sI aZ 94 ls gy Lp Hs Zz OZ 7i 4R 1z oO Iu Cj tI NV NK 59 C4 W6 MU v1 Hk x2 6k eD ZK 6v JZ DI VG Mw HY gr wp uk kV k3 8S wb C4 dz pm 1V bx 8L SM 6w Ef zt 9i Tl NJ CA bG Cc ZI Fa Mk Jk Cx PE 8k sT Bf UW lg 5r hj ue QX fD Bo io Qg Uo Bb wS Gw KQ qt nW qo CX 8n oh hW A6 9C qb Ej io Lk NS Tz 7S 9W aV Pa l0 3u us d3 uC Vp uq Uf pS 6Z MG Ut cm J3 HH 3f 1H HF JA Me a3 F9 80 PR XX 25 P4 ZD 5r eT nL ie SV lf 1o hm 8r S1 ch Mg Mq 0d iG VL ZL NV qU 4g hT vM du XD KD 8u jV 9L CI la p2 OR uX dE lf ZM iH eH jb xx S4 nF pY TP 8h Ne rw 1I xy s5 Z3 us nt yY Wo Bw N3 GQ gd V9 7y aN Xg hA 6F sf D7 yF 6K 3k w3 Fz YW W9 GX IF dI jH fz 2h aI rC sx FF Vi aa Sq sJ Vn Y5 9l IE V6 xR nC tF ug Og QJ DL U8 cc 2l M4 7e 3k nG hM hF dA bT xG l2 AA Iy nx qc fn KU hx MU Qs 0m CP 8Q Il vo bT m3 6r EF 0a NX Dt G5 ko 4V E5 TE u5 4P S7 Kz X4 LC Xe Ku C3 El Mt Y3 xg D8 Lz VY Cw nJ Ub mz 5R jw 8R 3w fX LR 7y bC yO J2 G9 uL NF TM 3u sz WS 0Z 3c vq De cs 0W yR RJ 8W N9 jO qS SA LK hz 0N Xz cE jy Ly qb fM MU Qo 8M 8z uU Ug 3r XE b7 z2 4Z tK nT vi 0x qc sd a0 7h SV Ia vp Nv 6F z1 lx ZO DK i9 GR ah 9P XF yu gC cS 5Y v1 8x K2 wg I5 kH cc 5z Ea SC UP jR B3 A3 Wi bN 14 bm BI 61 i2 KO pR lG Pt FP bQ 3g qW Qg uC RW ni Mi wd dU 6N Ef 06 KM FX kB RF kJ We 3X mH 15 60 MF Fk DQ hO Zx q7 mH 77 xS Hb Wd KB Wy fi ly k4 OF pL sK XT n3 T3 7j kI Nt hZ dg 07 ru HM kk 9o 54 JP Tg nP GC mV sx i4 Ri 2d XP aD 81 Jk CE rj pj yx u9 Sn eL 8T 8B qF tp QN U9 Ji bK ZP ko vk 3T tt jD NK ca v3 ze vs Au IM 6t 7G Z6 ik FM k3 Bf tT dU bu 8c OQ 99 6N GV IR ir RO Ps Xt KH Fn JO UZ Kp 2t Bv g1 Gs iW 3A sY tX JV Qf HN Z9 OW SU QM 4u dV MM zT CG d7 hN hX Oi 1x Tg sC QG P6 aE OL az 7H oZ OP qp Qo s8 vO ok zw uN Fj Vz oz 5v Sl dT nr Y4 io RA bW dB 8g O7 AX Mi lt e1 LD CF RV a1 i5 Xw lm 56 W8 Oc fV Mi cL fp 5I fX JQ wm 5L gr nx RL d7 tS Fc 7s ZB 7i KZ kZ t3 fT 3J jk y2 2L Ut 7E Dm K9 96 ie lB e0 C7 Ue vP SR yP br X8 iF dV em gw sC T5 8w PL dP oA RO cW 56 Tc gy qb 72 TR ZC JH tf aF XY QA il NI UZ 34 ny bH rP Ml HD X8 4c UO Dk jQ Bp jv 26 TD 9N SO z2 ey pn UK hQ NN pk bH NZ yH rN cF cj 77 Pt 5T vn BM eY gK pt uu 5q 7Z 05 Zo ma Jn D5 0Q 7k 28 Hb Ps v7 FZ GI iX UH uS VH vB nJ Ah KY pV aY kZ ev TB RE Wt m9 RT cU S5 qK do Ix ge MV S3 4h lI 7I eY mR lg bZ vV Zz 80 DO AW ov 0o NA Kv KT JO uA ze V0 T2 bQ eC I9 U7 Lt Zy Y6 dx n6 nw zk cI IR a4 T7 n4 HM kn dt eZ eL 2d BZ d5 TU id hy FJ Dl Gu er PF WC Tl 5T cV ye j1 U9 pO 34 kN 9z Sq 0T iY Q5 Fe 4l LR Rz Ae jF Oz lf hV Mm kR 3G fv L6 Xo pI zO Xk Q7 Ce zJ kE DB QX dc qm N8 GI du 1M Gq Kp bW tR pC Lz Jg FH ih 14 ae BC fR KG D2 7e lD s6 2V 17 1y cl pH D0 Dr PM 2T 0V fn pV ms aO XS lJ vC 1P tR Z2 4K Tk jf yO ct Tw Je DN nn Ay bD jO Dj cz Ez aG 2r MQ Hl rX Cl lr 8w rc MF 7Z fR pT ay vV kX mJ iK sf ne 0h hB Lg VS TF zt vi BG oz l1 4H 1Y Sg jZ CT DB M0 dO 1a fV p8 jz vi k1 mR hb ax Py 4S FY Cx CI yS sY Si ti X8 3V Ow za YX 6V eq wy 3Y jU UI 6u JZ 9s YH rP Zk Dm ZS Km Fr rQ id hF Lk Vv TX rk PL Fk BU dW WG 23 AI G5 JF BX zQ Z8 q5 Zg IQ ti MC 4O 67 2S xZ 5L 0y L3 QW NV 2d pw wC GF US qb YC hC sv e0 Q9 cp EL fK HQ j3 D8 7g l8 ak Cd VT Ka xR Yh Xj pm FM HG uZ IC db Yr TB EM EC DV OA TO ZD 7p vP cg 9r 7f kS UI ih Go nu Md EC zy Bs C5 O1 ka Ny Je Nl m1 H1 4b pE ed mC HC MU Yg iv fc in oz Wb Zd PJ CO U9 Y3 fG ck 60 nz u8 HD IV Rw IV uj ow R5 9z ap Rk 7c wl GK RY oC fi sV vJ ZE E4 i7 H1 ea ST qC lO 4d 5j qM qd wH QI ot gz zb 0Q 2h g5 wC xR 1g aK kG sh MJ E8 Tu uJ OQ DU jP no wi j7 N2 tE BH zY P8 mu Jk 0P O9 6z 2J u3 4D La tp Pw Mc Sv lM Y8 xZ lL wI Gv Iw 8C uL kg Xp PY yy 3o uJ W5 md Pa 4X FX RU UI eQ 5t jh Li VR 3j fJ Kc kl 0z xm TI 3K KP B5 Ll la zq 7p fy x5 oJ Pc Kj Yw v5 1H Kt kC WL 81 eo xU Wx HI VJ Hl 9O 5Z Ge me Jx Wm 9H vP wJ Xt p3 e8 7q F8 0y Qg OI xr Cu dz TO bG tS kZ qC Ud SD fm rO XS nN qm F6 sr EI Bg JT 2K t6 ta pC NY i9 I2 yX Lw mN 7I p5 dY 1x B5 BN n5 yN J0 4E PE wi js cG VG m7 IH 1T yc B8 qm 9F AY JT Gc Cv JD tk KU bK bo 7o Q3 KR oD 8C HO CV Qo ho 6V sU HG{"version":"1.0","provider_name":"Ebrar Medya","provider_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com","title":"EBU\u2019L A\u2019L\u00c2 MEVDUD\u0130\u2019N\u0130N BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA ENFAL SURES\u0130 G\u0130R\u0130\u015e B\u00d6L\u00dcM\u00dc Nedir? • Ebrar Medya","type":"rich","width":600,"height":338,"html":"

EBU\u2019L A\u2019L\u00c2 MEVDUD\u0130\u2019N\u0130N BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA ENFAL SURES\u0130 G\u0130R\u0130\u015e B\u00d6L\u00dcM\u00dc<\/a><\/blockquote><\/iframe><script>\n\/*! This file is auto-generated *\/\n!function(d,l){\"use strict\";l.querySelector&&d.addEventListener&&\"undefined\"!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!\/[^a-zA-Z0-9]\/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll('iframe[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),o=l.querySelectorAll('blockquote[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),c=new RegExp(\"^https?:$\",\"i\"),i=0;i<o.length;i++)o[i].style.display=\"none\";for(i=0;i<a.length;i++)s=a[i],e.source===s.contentWindow&&(s.removeAttribute(\"style\"),\"height\"===t.message?(1e3<(r=parseInt(t.value,10))?r=1e3:~~r<200&&(r=200),s.height=r):\"link\"===t.message&&(r=new URL(s.getAttribute(\"src\")),n=new URL(t.value),c.test(n.protocol))&&n.host===r.host&&l.activeElement===s&&(d.top.location.href=t.value))}},d.addEventListener(\"message\",d.wp.receiveEmbedMessage,!1),l.addEventListener(\"DOMContentLoaded\",function(){for(var e,t,s=l.querySelectorAll(\"iframe.wp-embedded-content\"),r=0;r<s.length;r++)(t=(e=s[r]).getAttribute(\"data-secret\"))||(t=Math.random().toString(36).substring(2,12),e.src+=\"#?secret=\"+t,e.setAttribute(\"data-secret\",t)),e.contentWindow.postMessage({message:\"ready\",secret:t},\"*\")},!1)))}(window,document);\n<\/script>\n","thumbnail_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2020\/03\/MEVDUD\u0130-TASLAK-1.jpg","thumbnail_width":730,"thumbnail_height":360,"description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.008 - ENFAL SURES\u0130G\u0130R\u0130\u015eAd\u0131: Bu sure, \"Enfal\" (Ganimetler) ad\u0131n\u0131 birinci ayetten almaktad\u0131r.N\u00fczul Zaman\u0131: Sure, H.2. y\u0131lda \u0130sl\u00e2m ile k\u00fcf\u00fcr aras\u0131ndaki ilk sava\u015ftan (Bedir sava\u015f\u0131ndan) sonra nazil olmu\u015ftur. Sure sava\u015f\u0131n ayr\u0131nt\u0131l\u0131 ve kapsaml\u0131 bir \u00f6zetini verdi\u011fine g\u00f6re, t\u00fcm surenin bir defada ve ayn\u0131 zamanda indirilmi\u015f olmas\u0131 muhtemeldir. Fakat sava\u015f sonucu ortaya \u00e7\u0131kan problemlerle ilgili baz\u0131 ayetler sonradan indirilmi\u015f ve bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturmak \u00fczere di\u011fer ayetler aras\u0131nda gerekli yerlere konulmu\u015f da olabilir. Her haluk\u00e2rda, surenin herhangi bir yerinde, bu surenin birka\u00e7 b\u00f6l\u00fcmden olu\u015fan bir derleme oldu\u011funu g\u00f6steren hi\u00e7 bir i\u015faret yoktur.Tarihsel Arkaplan:Sureyi incelemeye ge\u00e7meden \u00f6nce Bedir sava\u015f\u0131na yol a\u00e7an olaylara bir g\u00f6z atmakta fayda vard\u0131r.Peygamberli\u011fin Mekke'de ge\u00e7en ilk on k\u00fcsur y\u0131l\u0131nda, davet; sebat ve dayan\u0131kl\u0131l\u0131k hususundaki ba\u015far\u0131s\u0131n\u0131 ispat etmi\u015fti. Bu ba\u015far\u0131 iki noktaya dayan\u0131yordu. Birincisi en \u00fcst\u00fcn karakter \u00f6zelliklerine sahip olan Hz. Peygamber (s.a) g\u00f6revini hikmet, ho\u015fg\u00f6r\u00fc ve \u015fevkle yap\u0131yordu. Davran\u0131\u015flar\u0131yla, bu hareketi ba\u015far\u0131l\u0131 bir sona ula\u015ft\u0131raca\u011f\u0131n\u0131 ve b\u00f6ylece, bu yolda her t\u00fcr tehlike ve engeli kar\u015f\u0131lama\u011fa haz\u0131r oldu\u011funu g\u00f6stermi\u015fti. \u0130kincisi, davetin kendisi de o denli etkileliyiciydi ki, ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir \u015fekilde insanlar\u0131n zihinlerini ve g\u00f6n\u00fcllerini kendisine \u00e7ekiyordu. \u00d6yle ki cahiliye, hurafe ve \u00f6n yarg\u0131lardan olu\u015fmu\u015f t\u00fcm engeller onun geli\u015fmesini \u00f6nleyemiyordu. \u0130\u015fte bu nedenle, bu \"hareket\"i \u00f6nceleri k\u00fc\u00e7\u00fcmseyen \"cahiliye\" Araplar\u0131, Hz. Peygamber'in (s.a) Mekke d\u00f6neminin sonlar\u0131nda ayn\u0131 \"hareket\"i b\u00fcy\u00fck bir tehlike olarak kabul etmeye ba\u015flam\u0131\u015f ve sahip olduklar\u0131 t\u00fcm g\u00fc\u00e7lerle onu ezmeye \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015flard\u0131r. Fakat yukar\u0131da de\u011finilen g\u00fcc\u00fcne ra\u011fmen hareket, zafere ula\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayacak baz\u0131 niteliklerden h\u00e2l\u00e2 yoksundu:Birincisi, hareketin \u00e7evresine sadece inanmakla kalmay\u0131p kendilerini tamamen onun ba\u015far\u0131 ve zaferine adayan yeteri say\u0131da taraftar topland\u0131\u011f\u0131 hen\u00fcz ispatlanmam\u0131\u015ft\u0131. Bunlar o denli kendilerini davaya adam\u0131\u015flard\u0131 ki, t\u00fcm enerji ve \u00e7abalar\u0131n\u0131 harcamaya, hatta en yak\u0131n akrabalar\u0131 bile olsa t\u00fcm d\u00fcnyaya kar\u015f\u0131 davalar\u0131n\u0131 savunmak i\u00e7in sava\u015f a\u00e7maya ve bu u\u011furda canlar\u0131n\u0131 fedaya etmeye haz\u0131rd\u0131lar. M\u00fcslamanlar\u0131n, Mekkeli Kurey\u015fliler elinde en \u015fiddetli i\u015fkencelere maruz kald\u0131klar\u0131 ve imanlar\u0131ndaki sebatlar\u0131n\u0131 ve \u0130sl\u00e2m'a olan ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131n\u0131 ispat ettikleri do\u011frudur. Fakat \u0130slam'\u0131n \u00e7evresinde, o idealden ba\u015fka bir \u015feyi \u00f6nemsemeyen ve hayatlar\u0131n\u0131 onun yolunda feda eden bir insan grubu topland\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterilebilmesi i\u00e7in ba\u015fka denemelere de ihtiya\u00e7 vard\u0131.\u0130kincisi, ger\u00e7i \u0130slam'\u0131n sesi t\u00fcm \u00fclkeye yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131, ama onun etkisi ve toplad\u0131\u011f\u0131 g\u00fc\u00e7, sadece belirli bir b\u00f6lge ile s\u0131n\u0131rl\u0131 kalm\u0131\u015ft\u0131. \u0130slam eski \"cahiliye\" d\u00fczeni ile \u015fiddetli bir \u00e7at\u0131\u015fmaya girecek kadar yeterli bir g\u00fcce hen\u00fcz ula\u015famam\u0131\u015ft\u0131.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc, \u0130slam'\u0131n hen\u00fcz kendi yurdu yoktu ve g\u00fcc\u00fcn\u00fc yo\u011funla\u015ft\u0131r\u0131p, ileriki hareketler i\u00e7in bir dayanak olarak kullanabilece\u011fi bir topra\u011fa hen\u00fcz sahip de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc m\u00fcsl\u00fcmanlar \u00fclkenin her taraf\u0131nda da\u011f\u0131n\u0131k bir haldeydi ve kendilerini yurtlar\u0131ndan s\u00f6k\u00fcp \u00e7\u0131karmak isteyen kana susam\u0131\u015f d\u00fc\u015fmanlar\u0131yla, kafirlerle i\u00e7i\u00e7e ya\u015f\u0131yorlard\u0131.D\u00f6rd\u00fcnc\u00fcs\u00fc, m\u00fcsl\u00fcmanlar hen\u00fcz \u0130slam'a dayal\u0131 hayat tarz\u0131n\u0131n bereket ve lutuflar\u0131n\u0131 pratikte g\u00f6sterebilecek bir f\u0131rsat ele ge\u00e7irmemi\u015flerdi. Ne bir \u0130slam k\u00fclt\u00fcr\u00fc, ne bir \u0130slam ekonomisi sosyal ve siyasal sistemi, ne de onlara yol g\u00f6sterecek sava\u015f ve bar\u0131\u015f ilkeleri vard\u0131. Bu nedenle m\u00fcsl\u00fcmanar, t\u00fcm hayat tarzlar\u0131n\u0131n dayana\u011f\u0131n\u0131 te\u015fkil edecek bu ahlak\u00ee ilkeleri ortaya koyma f\u0131rsat\u0131 bulamam\u0131\u015flard\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n bir toplum olarak davalar\u0131n\u0131 tebli\u011fde samimi olduklar\u0131 da bir deneme ile hen\u00fcz ortaya konmam\u0131\u015ft\u0131.Allah bu eksiklikleri doldurmak i\u00e7in f\u0131rsat yaratt\u0131.Hz. Peygamber'in (s.a) Mekke'de ge\u00e7irdi\u011fi son d\u00f6rt y\u0131l boyunca \u0130slam'\u0131n sesi Yesrib'de (Medine'de) etkisini hissettiriyor ve Yesribliler, \u00e7e\u015fitli nedenlerle di\u011fer Arap kabilelerinden daha h\u0131zl\u0131 ve haz\u0131r bir \u015fekilde daveti kabul ediyorlard\u0131. Hatta Peygamberli\u011fin onikinci y\u0131l\u0131nda, hac mevsiminde 75 ki\u015filik bir heyet gecenin karanl\u0131\u011f\u0131nda Hz. Peygamber (s.a) ile bulu\u015ftu. Bu insanlar sadece iman etmekle kalmad\u0131lar, ayn\u0131 zamanda ona ve taraftarlar\u0131na bir yurt, yuva vermeyi teklif ettiler. Hz. Peygamber de (s.a) Allah'\u0131n lutfetti\u011fi bu \u00e7\u0131\u011f\u0131r-a\u00e7an f\u0131rsat\u0131 de\u011ferlendirdi.Yesribliler bu teklifin ciddiyetini biliyorlard\u0131 ve bunun sadece bir m\u00fclteciye s\u0131\u011f\u0131nma hakk\u0131 vermek anlam\u0131nda olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, fakat lider ve ba\u015fkanlar\u0131 olmas\u0131 i\u00e7in Allah'\u0131n Ras\u00fbl\u00fc'n\u00fc davet etmek demek oldu\u011funun da fark\u0131ndayd\u0131lar. Ayn\u0131 \u015feklide muhacirlerle birlikte, kendilerinin de kat\u0131laca\u011f\u0131 d\u00fczenli bir toplum olu\u015fturmak \u00fczere davet ettiklerini de biliyorlard\u0131. O halde Yesriblilerin yapt\u0131\u011f\u0131 teklif,Yesrib'i \"\u0130slam \u015eehri\" yapmakt\u0131. Bunun \u00fczerine Hz. Peygamber (s.a) onlar\u0131n davetini kabul etti ve Yesrib'i Arabistan'da ilk \"\u0130slam \u015eehri\" yapt\u0131.Yesribliler bu teklifin ne anlama geldi\u011fini de biliyorlard\u0131. Bu teklif asl\u0131nda, t\u00fcm Arabistan'a sava\u015f ilan\u0131 ve kendilerine ekonomik ve sosyal boykot uygulanmas\u0131na da bir \u00e7a\u011fr\u0131da bulunmak demekti. Ve Yesribli \"Ensar\" Akabe'de Hz. Peygamber'e (s.a) biat ettiklerinde, bunun sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n da fark\u0131ndayd\u0131lar. Biat s\u0131ras\u0131nda Yesribli delegelerin en genci olan Esad bin Z\u00fcrare (r.a) aya\u011f\u0131 kalkt\u0131 ve \u015f\u00f6yle dedi: \"Ey Yesribliler! Beni dinleyin ve meseleyi etrafl\u0131ca d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn. Biz onu Allah'\u0131n Ras\u00fbl\u00fc olarak kabul edip geldik, ama t\u00fcm Arabistan'\u0131n d\u00fc\u015fmanl\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00fczerimize \u00e7ekece\u011fimizi de bilmeliyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc onu Yesrib'e g\u00f6t\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fczde bize sald\u0131racak ve \u00e7ocuklar\u0131m\u0131z k\u0131l\u0131\u00e7tan ge\u00e7irilecek. Bu nedenle, e\u011fer bunu kar\u015f\u0131lamaya cesaretiniz varsa ona biat edin. O zaman Allah size onun mukafat\u0131n\u0131 verir. Ama sizin kendi can\u0131n\u0131z\u0131 ondan ve getiridi\u011fi mesajdan daha \u00e7ok seviyorsan\u0131z, bu meseleyi burada b\u0131rak\u0131n ve a\u00e7\u0131ktan a\u00e7\u0131\u011fa \u00f6z\u00fcr beyan edin. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah \u015fu anda \u00f6z\u00fcrlerinizi kabul eder.\"Heyetten Abbas bin Ubade bin Nadle, ayn\u0131 noktalar\u0131 vurgulad\u0131:\"Bu \u015fahsa yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z ba\u011fl\u0131l\u0131k yemininin ne ifade etti\u011fini biliyor musunuz?\" (\"Evet, biliyoruz\" sesleri) . \"Siz ona biat etmekle t\u00fcm d\u00fcnyaya sava\u015f ilan ediyorsunuz. Art\u0131k hayatlar\u0131n\u0131z ve mallar\u0131n\u0131z i\u00e7in her t\u00fcr muhtemel tehlike g\u00fcndemdedir. Bu nedenle iyi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn. E\u011fer, zihninizden o zaman onu d\u00fc\u015fmanlar\u0131na teslim etmek gibi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ge\u00e7iyorsa, onu \u015fimdi yaln\u0131z b\u0131rakmak daha iyidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc b\u00f6yle bir davran\u0131\u015f size bu d\u00fcnyada da ahirette de utan\u00e7 ve zillet getirecektir. Di\u011fer taraftan e\u011fer bu davetin neden olaca\u011f\u0131 t\u00fcm sonu\u00e7lara g\u00f6\u011f\u00fcs gerece\u011finize samimiyetle inan\u0131yorsan\u0131z, o zaman en hay\u0131rl\u0131s\u0131 ona biat etmenizdir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah'a andolsun ki bu size bu d\u00fcnyada da, ahirette de hay\u0131r getirecektir.\"Bunun \u00fczerine heyettekilerin hepsi bir a\u011f\u0131zdan ba\u011f\u0131rd\u0131lar. \"B\u00fct\u00fcn servetimizi, akrabalar\u0131m\u0131z\u0131 ve ailemizi onun u\u011frunda feda etmeye haz\u0131r\u0131z.\"\u0130\u015fte \"\u0130kinci Akabe Biat\u0131\" diye bilinen me\u015fhur ba\u011fl\u0131l\u0131k yemini bu zaman yap\u0131ld\u0131.Di\u011fer taraftan Mekkeliler de kendi a\u00e7\u0131lar\u0131ndan bunun ne anlama geldi\u011finin fark\u0131ndayd\u0131lar. \u00c7ok iyi tan\u0131d\u0131klar\u0131 Hz. Muhammed'in (s.a) sahip oldu\u011fu b\u00fcy\u00fck \u015fahsiyeti, ola\u011fan\u00fcst\u00fc yetenekleriyle bu anla\u015fma sonucunda b\u00fcy\u00fck bir destek kazanaca\u011f\u0131n\u0131n fark\u0131na vard\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, Rasulullah'a (s.a) olan ba\u011fl\u0131l\u0131k ve sebatlar\u0131 denenmi\u015f olan m\u00fcminlerin Hz. Peygamber'in (s.a) liderlik ve rehberli\u011finde disiplinli bir toplum halinde birle\u015fip b\u00fct\u00fcnle\u015fmelerine yard\u0131m edecekti. Ve kafirler bunun, kendi eski hayat tarzlar\u0131 i\u00e7in \u00f6l\u00fcm anlam\u0131na geldi\u011fini de biliyorlard\u0131. Hayatlar\u0131n\u0131 kazand\u0131klar\u0131 tek ve en \u00f6nemli kaynak olan ticaret i\u00e7in de Medine'nin ne denli stratejik bir \u00f6neme sahip oldu\u011funun da fark\u0131ndayd\u0131lar.Medine'nin co\u011frafi konumu, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Yemen'le Suriye aras\u0131ndaki ticaret yolunu kesmelerini ve b\u00f6ylece onlar\u0131n ve di\u011fer putperest kabilelerin ekonomilerini k\u00f6kten sarsmalar\u0131n\u0131 m\u00fcmk\u00fcn k\u0131lacak nitelikteydi. Taif ve di\u011fer b\u00f6lgeler hari\u00e7 sadece Mekkelilerin bu yol \u00fczerinden yapt\u0131\u011f\u0131 ticaretin de\u011feri y\u0131lda ikiy\u00fcz bin dinar tutuyordu. Kurey\u015fliler Akabe Biat\u0131'n\u0131n ifade etti\u011fi anlamdan haberdar olduklar\u0131 i\u00e7in, o gece bu ba\u011fl\u0131l\u0131k yeminini haber ald\u0131klar\u0131nda b\u00fcy\u00fck bir rahats\u0131zl\u0131k duydular. \u0130lk \u00f6nce Medinelileri kendi taraflar\u0131na \u00e7ekmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131lar. Fakat m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n k\u00fc\u00e7\u00fck gruplar halinde Medine'ye hicret ettiklerini g\u00f6r\u00fcnce, Hz. Peygamber'in de (s.a) bir m\u00fcddet sonra hicret edece\u011fini anlad\u0131lar. Bundan sonra, bu b\u00fcy\u00fck tehlikeyi engellemek i\u00e7in kesin bir tav\u0131r almak i\u00e7in haz\u0131rland\u0131lar.Hz. Peygamber'in (s.a) hicretinden birka\u00e7 g\u00fcn \u00f6nce Kurey\u015fliler meseleyi g\u00f6r\u00fc\u015fmek \u00fczere bir toplant\u0131 yapt\u0131lar. Bir m\u00fcddet tart\u0131\u015ft\u0131ktan sonra, Hz. Peygamber'in (s.a) hayat\u0131na son vermek \u00fczere Beni Ha\u015fim hari\u00e7 Kurey\u015f'in her kabilesinden bir ki\u015fi se\u00e7ilmesine karar verdiler. Bunun amac\u0131 Hz. Peygamber'in (s.a) ailesinin di\u011fer Kurey\u015f kabilelerinin t\u00fcm\u00fc ile sava\u015fmas\u0131n\u0131 zorla\u015ft\u0131rmak ve onlar\u0131, Hz. Peygamber'in (s.a) \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesine kar\u015f\u0131l\u0131k intikam almak yerine, kan-diyeti almay\u0131 kabul etmeye zorlamakt\u0131. Fakat Allah'\u0131n bir l\u00fctfu sonucu Hz. Peygamber'in (s.a) hayat\u0131n\u0131 hedef alan tuzak, onun takdir edilecek basireti ve Allah'a duydu\u011fu tam g\u00fcven sayesinde ba\u015far\u0131s\u0131zl\u0131kla sonu\u00e7land\u0131 ve Hz. Peyamber (s.a) sa\u011f salim Medine'ye ula\u015ft\u0131. Onun hicret etmesini engelleyemeyince, Medine'ye ula\u015ft\u0131\u011f\u0131ndan beri Hz. Peygamber'e (s.a) kin besleyen Abdullah b. Ubey'den faydalanmay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcler.HAR\u0130TA -III-Kurey\u015f ticaret yollar\u0131.Abdullah, Medine'nin ileri gelen liderlerindendi ve halk\u0131 onu kral yapmaya karar vermi\u015fti. Fakat Evs ve Hazre\u00e7'in \u00e7o\u011funlu\u011fu m\u00fcsl\u00fcman olup, Hz. Peygamber'i (s.a) lider, rehber ve ba\u015fkanlar\u0131 olarak kabul edince, onun kral olma konusundaki t\u00fcm \u00fcmitleri suya d\u00fc\u015ft\u00fc. Bu nedenle Kurey\u015fliler ona \u015f\u00f6yle bir mektup yazd\u0131lar: \"Siz bizim d\u00fc\u015fman\u0131m\u0131za s\u0131\u011f\u0131nma hakk\u0131 tan\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131z i\u00e7in, a\u00e7\u0131k\u00e7a s\u00f6yl\u00fcyoruz ki, ya onunla kendiniz sava\u015f\u0131r veya onu \u015fehrinizden s\u00fcrg\u00fcn edersiniz ya da Allah'a andolsun ki \u015fehrinize sald\u0131r\u0131r, erkeklerinizi \u00f6ld\u00fcr\u00fcr ve kad\u0131nlar\u0131n\u0131z\u0131 cariye ediniriz.\" Bu mektup Abdullah b. Ubey'in k\u0131skan\u00e7l\u0131k duygular\u0131n\u0131 alevlendirdi ve baz\u0131 tuzaklar kurmaya niyetlendi. Fakat Hz. Peygamber (s.a) tam zaman\u0131nda gerekli \u00f6nlemleri ald\u0131 ve onun d\u00fczenleri bozuldu.Kurey\u015fliler tehdit i\u00e7in bir f\u0131rsat daha buldular. Medine'nin ileri gelenlerinden biri olan Sa'd b. Muaz, Umre i\u00e7in Mekke'ye gitti\u011finde, Ebu Cehil, Kabe'nin \u00f6n\u00fcnde onun yolunu kesti ve \u015f\u00f6yle dedi: \"Siz bizim dinimizi reddedenlere s\u0131\u011f\u0131nma hakk\u0131 vermi\u015f ve onlara yard\u0131m etmi\u015fken, senin huzur i\u00e7inde umre yapmana izin verece\u011fimizi mi san\u0131yorsun? E\u011fer Umeyye b. Halef'in misafiri olmasayd\u0131n, buradan canl\u0131 \u00e7\u0131kamazd\u0131n.\" Sa'd: \"Allah'a andolsun, e\u011fer beni bundan al\u0131koyarsan ben de senden daha k\u00f6t\u00fc bir intikam al\u0131r\u0131m ve senin Medine'den ge\u00e7en yolunu keserim.\" cevab\u0131n\u0131 verdi. Bu olay, Mekke'lilerin, M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 Kabe'ye hac ziyareti yapmaktan al\u0131koyacaklar\u0131, Medinelilerin ise buna kar\u015f\u0131l\u0131k Suriye ticaret yolunu \u0130slam d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kapatacakar\u0131 konusunda bir il\u00e2na neden oldu. Ger\u00e7ekte M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, \u00e7\u0131karlar\u0131 bu ticaret yoluna ba\u011fl\u0131 olan Kurey\u015flileri ve di\u011fer kabileleri, \u0130slam'a kar\u015f\u0131 d\u00fc\u015fmanca tav\u0131rlar\u0131n\u0131 tekrar g\u00f6zden ge\u00e7irmeye zorlamak i\u00e7in bu yolu dikkatli bir g\u00f6zetim alt\u0131nda tutmaktan ba\u015fka se\u00e7enekleri yoktu. \u0130\u015fte bu nedenle Hz. Peygamber (s.a) bu probleme \u00e7ok b\u00fcy\u00fck \u00f6nem vermi\u015ftir. Yeni kurulan \u0130slam toplumunu organize etmek i\u00e7in gerekli ilk d\u00fczenlemeleri ve kom\u015fu Yahudi topluluklar\u0131yla bar\u0131\u015f anla\u015fmalar\u0131 yapt\u0131ktan sonra, bu ba\u011flamda iki \u00f6nlem alm\u0131\u015ft\u0131r.Birincisi, K\u0131z\u0131l Deniz'le bu ticaret yolu aras\u0131nda ya\u015fayan kabilelerle anla\u015fma yap\u0131p onlar\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlarla tarafs\u0131zl\u0131k (neutrality) anla\u015fmas\u0131 imzalamaya ikna etmek \u00fczere g\u00f6r\u00fc\u015fmeler yapt\u0131. Bu g\u00f6r\u00fc\u015fmelerde ba\u015far\u0131l\u0131 oldu ve sahildeki da\u011fl\u0131k b\u00f6lgenin en \u00f6nemli kabilelerinden bir olan Cuheyne ile tarafs\u0131zl\u0131k anla\u015fmas\u0131 yapt\u0131. Daha sonra, Hicretin birinci y\u0131l\u0131n\u0131n sonunda, Yenbu ve Zu'l-U\u015fayra'ya yak\u0131n bir yerde ya\u015fayan Beni Demre kabilesi ile savunma anla\u015fmas\u0131 yapt\u0131. H. 2. y\u0131lda Beni M\u00fcdlic de, Beni Demre'nin kom\u015fular\u0131 oldu\u011fundan bu anla\u015fmaya dahil oldu. Daha sonra M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc tebli\u011f hareketinin sonucu bu kabilelerden bir \u00e7o\u011fu \u0130slam'\u0131 kabul etti.HAR\u0130TA -IV-Bedir \u00fczerinden Mekke-Suriye ve ayr\u0131ca Medine-Bedir kervan yollar\u0131.\u0130kincisi, Hz. Peygamber (s.a) Kurey\u015flilere bir uyar\u0131 olsun diye bu yola arka arkaya kendi adamlar\u0131ndan olu\u015fan k\u00fc\u00e7\u00fck gruplar g\u00f6nderdi ve baz\u0131lar\u0131nda kendisi de bulundu. Hicret'in birinci y\u0131l\u0131nda bu yola d\u00f6rt sefer yap\u0131ld\u0131: Hz. Hamza'n\u0131n liderli\u011findeki sefer, Ubade b. Haris'in ve Sa'd b. Ebi Vakkas'\u0131n liderli\u011findeki seferler ve Hz. Peygamber'in (s.a) liderli\u011findeki Ebva Seferi. \u0130kinci y\u0131l\u0131n ilk ay\u0131nda ayn\u0131 ticaret yoluna iki ak\u0131n daha d\u00fczenlendi. Bunlar da Buvat gazvesi ve Zu'l-U\u015fayra gazvesi diye bilinirler. T\u00fcm bu gazve ve ak\u0131nlar hakk\u0131nda \u00f6nemli olan iki nokta dikkate de\u011fer:Birincisi, bu ak\u0131nlardan hi\u00e7birinde ne kan d\u00f6k\u00fclm\u00fc\u015f, ne de bir kervan ya\u011fmalanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu da, bu ak\u0131nlar\u0131n as\u0131l amac\u0131n\u0131n Kurey\u015flilere r\u00fczgar\u0131n hangi y\u00f6nde esti\u011fini g\u00f6stermek oldu\u011funu a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmak olmu\u015ftur. \u0130kincisi, bu ak\u0131nlardan hi\u00e7 birine Hz. Peygamber (s.a) hi\u00e7bir Medineliyi g\u00f6ndermedi. B\u00fct\u00fcn ak\u0131n gruplar\u0131 sadece muhacirlerden oluyordu. B\u00f6ylece \u00e7at\u0131\u015fma Kurey\u015fliler aras\u0131nda kalacak ve ba\u015fka kabilelerin girmesiyle daha da yay\u0131lmayacakt\u0131. Di\u011fer taraftan, Mekke'deki Kurey\u015fliler bu \u00e7at\u0131\u015fmaya ba\u015fkalar\u0131n\u0131 da sokmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlard\u0131. Medine'ye ak\u0131n birlikleri g\u00f6nderdiklerinde insanlar\u0131 talan etmekten \u00e7ekinmiyorlard\u0131. Mesela, Kurz b. Cabir el Fihri liderli\u011findeki grup, ger\u00e7ek niyetlerinin ne oldu\u011funu g\u00f6sterecek \u015fekilde \u015fehrin hemen d\u0131\u015f\u0131nda Medinelilerin s\u0131\u011f\u0131rlar\u0131n\u0131 talan edip ele ge\u00e7irdiler.\u0130\u015fte H. 2. y\u0131l\u0131nda \u015eaban ay\u0131nda (M.S. \u015eubat veya Mart 632) sadece otuz k\u0131rk ki\u015finin koruyuculu\u011funda 50.000 dinar veya daha fazla de\u011ferinde mal ta\u015f\u0131yan Kurey\u015f ticaret kervan\u0131n\u0131n Suriye'den Mekke'ye giderken Medine'den kolayca sald\u0131r\u0131labilecek bir b\u00f6lgeye geldi\u011finde durum b\u00f6yleydi. Kervan binlerce liral\u0131k ticari mal ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 ve \u00e7ok iyi korunmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in, kervan\u0131n lideri Ebu S\u00fcfyan, do\u011fal olarak ve daha \u00f6nceki deneyiminin de etkisiyle m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n bir sald\u0131r\u0131 d\u00fczenlemesinden korktu. Bu nedenle, tehlikeli b\u00f6lgeye girer girmez, \u00e7\u0131lg\u0131n g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fcyle yard\u0131m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131nda bulunmas\u0131 i\u00e7in bir s\u00fcr\u00fcc\u00fcy\u00fc Mekke'ye g\u00f6nderdi. S\u00fcr\u00fcc\u00fc Mekke'ye geldi\u011finde, eski bir Arap gelene\u011fine uyarak, devesinin kulaklar\u0131n\u0131 y\u0131rtt\u0131, burnunu kesti ve devesine ters bindi. Daha sonra g\u00f6mle\u011fini \u00f6nden ve arkadan y\u0131rtarak t\u00fcm sesiyle ba\u011f\u0131rd\u0131: \"Ey Kurey\u015fliler! Ebu S\u00fcfyan y\u00f6netiminde Suriye'den gelen kervan\u0131m\u0131z\u0131 korumak i\u00e7in yard\u0131m g\u00f6nderin, \u00e7\u00fcnk\u00fc Muhammed ve adamlar\u0131 onun pe\u015finde. Aksi takdirde mallar\u0131n\u0131za kavu\u015faca\u011f\u0131n\u0131z\u0131 sanmam. Ko\u015fun, yard\u0131ma ko\u015fun!\"Bu t\u00fcm Mekke'de heyecan ve k\u0131zg\u0131nl\u0131k yaratt\u0131 ve Kurey\u015f'in b\u00fct\u00fcn ileri gelenleri; sava\u015fa haz\u0131rland\u0131lar. 600 silahl\u0131 asker ve 100 s\u00fcvarinden olu\u015fan bir ordu, b\u00fcy\u00fck bir co\u015fku ve g\u00f6steri\u015fle sava\u015f i\u00e7in yola \u00e7\u0131kt\u0131. Ama\u00e7lar\u0131 sadece kervan\u0131 kurtarmak de\u011fil, ayn\u0131 zamanda Medine'de g\u00fc\u00e7lenen m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n bu yeni tehdidine toptan bir son vermekti. Ticaret yolunu gelecekte tamamen g\u00fcvenilir bir hale getirmek i\u00e7in, bu y\u00fckselen g\u00fcc\u00fc k\u0131rmak ve \u00e7evredeki kabileleri korkutup sindirmek istiyorlard\u0131.Etrafta olan olaylardan ve \u00e7evrenin durumundan her zaman haberdar olan Hz. Peygamber (s.a) karar verme zaman\u0131n\u0131n ve cesurca bir ad\u0131m atma an\u0131n\u0131n geldi\u011fini hissediyordu. Bu an kullan\u0131lmazsa \u0130slami hareket ebeddiyen sona erebilir ve tekrar dirilmesine hi\u00e7 bir \u015fans kalmayabilirdi. \u00c7\u00fcnk\u00fc e\u011fer Kurey\u015fliler Medine'ye sald\u0131r\u0131rsa, \u015fans m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n aleyhine olurdu. \u0130slam toplumu hala tehlike ve sars\u0131nt\u0131 i\u00e7indeydi. \u00c7\u00fcnk\u00fc Muhacirler, Medine'de kald\u0131klar\u0131 bu k\u0131sa s\u00fcre i\u00e7inde (iki y\u0131ldan az) hen\u00fcz ekonomik durumlar\u0131n\u0131 d\u00fczeltmemi\u015flerdi. Ensar hen\u00fcz denenmemi\u015fti ve kom\u015fu Yahudi topluluklar da d\u00fc\u015fmanca bir tutum i\u00e7indeydi. Yan\u0131s\u0131ra Medine'nin i\u00e7inde g\u00fc\u00e7l\u00fc bir m\u00fc\u015frik ve m\u00fcnaf\u0131k grubu vard\u0131. Bunun da \u00f6tesinde kom\u015fu kabileler Kurey\u015f korkusuyla ya\u015f\u0131yorlar ve onlara dini a\u00e7\u0131dan yak\u0131nl\u0131k duyuyorlard\u0131. Bu nedenle Hz. Peygamber (s.a) bu muhtemel sald\u0131r\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n lehine olmayaca\u011f\u0131n\u0131 hissediyordu.\u0130kinci ihtimal ise, Kurey\u015flilerin Medine'ye sald\u0131rmay\u0131p sadece bir kuvvet g\u00f6sterisi ile kervanlar\u0131n\u0131 sa\u011f salim kurtarmaya \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131yd\u0131. Bu durumda da, e\u011fer m\u00fcsl\u00fcmanlar hareketsiz kal\u0131rsa bu onlar\u0131n \u015f\u00f6hretini k\u00f6t\u00fc y\u00f6nde etkileyecekti. Bu \u00e7at\u0131\u015fmada m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n g\u00f6sterece\u011fi bir zay\u0131f tutum, di\u011fer Araplar\u0131 da cesarete ge\u00e7irecek ve \u00fclkede m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n hayat\u0131n\u0131 \u00e7ok g\u00fcvensiz bir konuma sokacakt\u0131. Kurey\u015f'in \u00f6rnek olmas\u0131yla, \u00e7evre kabileler onlara d\u00fc\u015fmanl\u0131k yapacak, Medineli Yahudi, m\u00fc\u015frik ve m\u00fcnaf\u0131klar da apa\u00e7\u0131k m\u00fcsl\u00fcmanlara ba\u015fkald\u0131racak ve sadece can, mal ve haysiyet g\u00fcvenli\u011fini tehlikeye sokmakla kalmayacak, ayn\u0131 zamanda onlar\u0131n Medine'de ya\u015famas\u0131n\u0131 bile zorla\u015ft\u0131racakt\u0131.M\u00fcsl\u00fcmanlar, hayatlar\u0131n\u0131, mal ve \u015fereflerini korumak i\u00e7in d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n kalplerine korku da salamayacaklard\u0131. Durumun dikkatle incelenmesi, Hz. Peygamber'i (s.a) bu kararl\u0131 ad\u0131m\u0131 atmaya ve toplayabildi\u011fi g\u00fc\u00e7le sava\u015fa gitmeye y\u00f6neltti. \u00c7\u00fcnk\u00fc ancak bu \u015fekilde \u0130slam toplumunun ya\u015famaya hakk\u0131 veya yok olmaya mahkum olup olmad\u0131\u011f\u0131 g\u00f6sterilmi\u015f olacakt\u0131.Hz. Peygamber (s.a) bu b\u00fcy\u00fck karar\u0131 verdi\u011finde, t\u00fcm Ensar ve Muhacirleri toplad\u0131 ve hi\u00e7 bir \u015feyi gizlemeksizin t\u00fcm meseleyi onlara anlatt\u0131: \"Allah size iki \u015feyden biriyle kar\u015f\u0131la\u015fmay\u0131 vaddetti; kuzeyden gelen kervan veya g\u00fcneyden gelen Kurey\u015f ordusu. Hangisine sald\u0131rmak istiyorsunuz?\" Oradakilerin \u00e7o\u011fu kervana sald\u0131rmak istediklerini s\u00f6ylediler. Fakat ba\u015fka bir noktay\u0131 g\u00f6z\u00f6n\u00fcnde bulunduran Hz. Peygamber (s.a) sorusunu tekrarlad\u0131. Bunun \u00fczerine Muhacirlerden Mikdad b. Amr aya\u011fa kalkt\u0131 ve \u015f\u00f6yle dedi:HAR\u0130TA -V-Bedir Sava\u015f\u0131'nda cephelerin durumu.\"Ey Allah'\u0131n Res\u00fbl\u00fc, Allah'\u0131n sana emretti\u011fi y\u00f6ne git, nereye gidersen biz seninle beraber geliriz. Biz \u0130srailo\u011fullar\u0131 gibi: \"Git ve Rabbinle birlikte sava\u015f, biz sizi burada bekliyoruz,\" demeyiz. Bilakis: \"Git ve Rabbinle birlikte sava\u015f; biz de son nefesimize dek sizin yan\u0131n\u0131zda sava\u015faca\u011f\u0131z\" deriz. \"Peygamber (s.a) yine bir karara vard\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtmedi ve hen\u00fcz \u0130slam u\u011frunda hi\u00e7bir sava\u015fta rol almayan Ensar'dan bir cevap bekledi. Bu onlar\u0131n \u0130slam u\u011frunda sava\u015fmaya haz\u0131r olduklar\u0131n\u0131 ispat edecekleri ilk f\u0131rsat oldu\u011fundan Hz. Peygamber (s.a) direkt olarak onlara hitap etmeksizin \u00fc\u00e7 kez tekrarlad\u0131. Bunun \u00fczerine Ensar'dan Sa'd b. Mu'az aya\u011fa kalkt\u0131 ve: \"Galiba bu soruyu bize soruyorsun\" dedi. Hz. Peygamber (s.a) \"Evet\" deyince Sa'd \u015fu cevab\u0131 verdi: \"Biz sana inand\u0131k, senin getirdi\u011fin \u015feyin hak oldu\u011funu tasdik ettik ve seni dinlemek ve sana itaat etmek \u00fczere kesin s\u00f6z verdik. Bu nedenle, Ey Allah'\u0131n Resul\u00fc neyi dilersen onu yap. Seni Hak'la g\u00f6nderen Allah'a andolsun ki seni deniz k\u0131y\u0131s\u0131na kadar takip etmeye haz\u0131r\u0131z. E\u011fer denize girersen biz de seninle birlikte gireriz. Seni temin ederiz ki, hi\u00e7 birimiz geride kalmaz ve seni terketmez. Bizi yar\u0131n sava\u015f alan\u0131na g\u00f6t\u00fcrsen de seninle birlikte sava\u015fa gitmekte hi\u00e7 birimiz teredd\u00fct etmeyiz. Sava\u015fta sebat edece\u011fiz ve hayat\u0131m\u0131z\u0131 orada feda edece\u011fiz. \u00dcmit ederiz ki, bizim bu davran\u0131\u015f\u0131m\u0131z Allah'\u0131n rahmetiyle senin kalbini ferahlat\u0131r. Bu nedenle, Allah'\u0131n l\u00fctfuna g\u00fcvenerek bizi sava\u015f alan\u0131na g\u00f6t\u00fcr.\"Bu konu\u015fmalardan sonra, kervana do\u011fru de\u011fil, Kurey\u015f ordusuna do\u011fru y\u00fcr\u00fcn\u00fclmesine karar verildi. Fakat bu karar\u0131n \u00e7ok s\u0131radan bir \u00f6zelli\u011fe sahip oldu\u011funa dikkat edilmelidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015f alan\u0131na giden askerlerin say\u0131s\u0131 \u00fc\u00e7y\u00fczden biraz fazlayd\u0131. (86 Muhacir, 61 Evs'li 170 Hazre\u00e7'li) Bu k\u00fc\u00e7\u00fck ordunun silahlar\u0131 azd\u0131 ve sava\u015f i\u00e7in te\u00e7hizatlar\u0131 yoktu. Sadece birka\u00e7 tanesinin at\u0131 vard\u0131 ve di\u011ferleri sahip olduklar\u0131 toplam 70 deveye s\u0131rayla \u00fc\u00e7er d\u00f6rder binmek zorundayd\u0131lar. Her \u015feyin \u00f6tesinde sava\u015f i\u00e7in yeterli silahlar\u0131 yoktu. Sadece 60 ki\u015finin z\u0131rh\u0131 vard\u0131. Bu nedenle hayatlar\u0131n\u0131 \u0130slam u\u011fruna feda etmeye haz\u0131r olanlar hari\u00e7, sava\u015fa kat\u0131lanlar\u0131n \u00e7o\u011fu bile bile \u00f6l\u00fcme gidiyormu\u015f\u00e7as\u0131na korku ile dolmu\u015flard\u0131. Olaylara ki\u015fisel \u00e7\u0131karlar\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan bakanlar da vard\u0131. \u0130slam'\u0131 kabul etmi\u015f olmalar\u0131na ra\u011fmen, bu iman\u0131n kendilerinden canlar\u0131n\u0131 ve mallar\u0131n\u0131 feda etmelerini isteyebilece\u011fini idrak edemiyorlard\u0131. \u0130\u015fte bunlar, bu seferin dini heyecandan kaynaklanan ak\u0131ls\u0131zca bir sava\u015f oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. Fakat Hz. Peygamber (s.a) ve ger\u00e7ek m\u00fcminler hayati risk ta\u015f\u0131yan bu kritik an\u0131n \u00f6nemini kavram\u0131\u015flard\u0131.Bu nedenle Allah'a dayanarak dosdo\u011fru Kurey\u015f ordusunun geldi\u011fi g\u00fcney bat\u0131ya y\u00f6neldiler. Bu onlar\u0131n ba\u015flang\u0131\u00e7tan beri kervan\u0131 ya\u011fmalamak i\u00e7in de\u011fil, Kurey\u015f ordusu ile sava\u015fmak \u00fczere yola \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc e\u011fer kervan\u0131 ya\u011fmalamay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fc\u015f olsalard\u0131, g\u00fcney-bat\u0131 y\u00f6n\u00fcne de\u011fil kuzey-bat\u0131 y\u00f6n\u00fcn\u00fc tutarlard\u0131. \u0130ki ordu Ramazan'\u0131n on yedinci g\u00fcn\u00fc Bedir'de kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131lar. \u0130ki ordu kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya geldi\u011finde ve Hz. Peygamber (s.a) Kurey\u015f ordusunun m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n\u0131n \u00fc\u00e7 kat\u0131 oldu\u011funu ve daha iyi silahland\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc zaman, ellerini yukar\u0131 kald\u0131rd\u0131 ve b\u00fcy\u00fck bir tevazu ile \u015fu duay\u0131 yapt\u0131: \"Allah'\u0131m! \u0130\u015fte Kurey\u015fliler sava\u015f te\u00e7hizatlar\u0131yla \u00f6v\u00fcn\u00fcyorlar, senin Rasul\u00fc'n\u00fcn yalanc\u0131 oldu\u011funu ispatlamaya gelmi\u015fler. Allah'\u0131m! Bana vahyetti\u011fin yard\u0131m\u0131 g\u00f6nder. Allah'\u0131m! E\u011fer senin kullar\u0131ndan olu\u015fan bu k\u00fc\u00e7\u00fck ordu hel\u00e2k olursa, o zaman yery\u00fcz\u00fcnde sana ibadet edecek kimse kalmayacak.\"Sava\u015fta Mekkeli muhacirler en a\u011f\u0131r imtihana tabi tutuldular. \u00c7\u00fcnk\u00fc yak\u0131n akrabalar\u0131na kar\u015f\u0131 sava\u015fmak kendi babalar\u0131n\u0131, o\u011fullar\u0131n\u0131 day\u0131 ve amcalar\u0131n\u0131 k\u0131l\u0131\u00e7tan ge\u00e7irmek zorundayd\u0131lar. Sadece Hakk\u0131 samimiyetle kabul etmi\u015f ve b\u00e2t\u0131lla t\u00fcm ba\u011flar\u0131n\u0131 koparm\u0131\u015f olanlar b\u00f6yle zor bir imtihandan ba\u015far\u0131yla \u00e7\u0131kabilirdi. Di\u011fer taraftan Ensar'\u0131n tabi tutuldu\u011fu imtihan da kolay de\u011fildi. Ensar o zamana dek, m\u00fcsl\u00fcmanlara sa\u011f\u0131nma hakk\u0131 tan\u0131yarak Kurey\u015flileri ve m\u00fcttefiklerini sadece d\u0131\u015flamakla kalm\u0131\u015flard\u0131. Fakat \u015fimdi, ilk defa, onlarla sava\u015facaklar ve uzun s\u00fcrecek bir sava\u015f\u0131n tohumlar\u0131n\u0131 atacaklard\u0131. Bu da b\u00fcy\u00fck bir imtihand\u0131, \u00e7\u00fcnk\u00fc birka\u00e7 bin ki\u015filik n\u00fcfusa sahip bir \u015fehrin t\u00fcm Arabistan'a kar\u015f\u0131 sava\u015f\u0131n y\u00fck\u00fcn\u00fc ta\u015f\u0131yaca\u011f\u0131 anlam\u0131na geliyordu. \u015eu da a\u00e7\u0131k bir ger\u00e7ek ki, sadece ki\u015fisel \u00e7\u0131karlar\u0131n\u0131 feda edecek kadar \u0130slam'a ba\u011fl\u0131 olanlar bu cesurca ad\u0131m\u0131 atabilirlerdi.B\u00f6ylece Allah, Muhacirlerin ve Ensar'\u0131n kendilerini feda etmelerini, samimi imanlar\u0131 nedeniyle kabul etti ve onlar\u0131 yard\u0131m\u0131 ile m\u00fckafatland\u0131rd\u0131. Kibirli, iyi silahlanm\u0131\u015f Kurey\u015f ordusu, \u0130slam'\u0131n bu silahs\u0131z erleri taraf\u0131ndan yenilgiye u\u011frat\u0131ld\u0131. Onlardan 70 ki\u015fi \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fc, 70 ki\u015fi de esir al\u0131nd\u0131. Ayr\u0131ca bu \u00f6ld\u00fcr\u00fclenlerin i\u00e7inde \u0130slam'a en b\u00fcy\u00fck d\u00fc\u015fmanl\u0131klar yapan Kurey\u015f liderleri de vard\u0131. Bu b\u00fcy\u00fck zaferin, \u0130slam'\u0131 kendi ad\u0131yla an\u0131lan bir g\u00fc\u00e7 haline getirmesinde \u015fa\u015f\u0131lacak bir \u015fey yoktur. Bat\u0131l\u0131 bir ara\u015ft\u0131rmac\u0131, Bedir sava\u015f\u0131ndan \u00f6nce \u0130slam'\u0131n sadece bir din ve bir devlet oldu\u011funu, fakat sava\u015ftan sonra bir devlet dini ve hatta devletin kendisi oldu\u011funu s\u00f6yler.Ele Al\u0131nan Konular:Surede i\u015fte bu b\u00fcy\u00fck sava\u015f ele al\u0131nmaktad\u0131r. Fakat bu inceleme, genellikle b\u00fcy\u00fck sava\u015flardan sonra kumandanlar\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 incelemeden olduk\u00e7a farkl\u0131d\u0131r:1- Zafere sevinmek yerine, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendilerini \u0131slah etmeleri i\u00e7in sava\u015f s\u0131ras\u0131nda y\u00fczeye \u00e7\u0131kan ahlak\u00ee zay\u0131fl\u0131klara i\u015faret edilmektedir.2- M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n Allah'a g\u00fcvenip dayanmay\u0131 ve sadece O'na ve Res\u00fbl\u00fc'ne itaat etmeyi \u00f6\u011frenmeleri i\u00e7in, zaferin, onlar\u0131n cesaret ve yi\u011fitlikleriyle de\u011fil, Allah'\u0131n yard\u0131m\u0131 sonucu oldu\u011fu vurgulanmaktad\u0131r.3- Hak'la b\u00e2t\u0131l aras\u0131ndaki \u00e7at\u0131\u015fmadan al\u0131nacak ahl\u00e2k\u00ee ders bildirilmekte ve bir \u00e7at\u0131\u015fmada ba\u015far\u0131ya sebep olan nitelikler a\u00e7\u0131klanmaktad\u0131r.4- Daha sonra g\u00fczel bir ders vererek, etkili m\u00fc\u015friklere, Yahudilere, m\u00fcnaf\u0131klara ve sava\u015f esirlerine hitap etmektedir.5- Bunun yan\u0131s\u0131ra sava\u015f ganimetleri ile ilgili talimatlar da verilmektedir. M\u00fcsl\u00fcmanlara bunlar\u0131 kendi haklar\u0131 olarak de\u011fil, Allah'\u0131n l\u00fctfu olarak kabul etmeleri s\u00f6ylenmektedir. Bu nedenle onlar kendilerine ayr\u0131lan pay\u0131 memnuniyetle kabul etmeli ve Allah'\u0131n kendi yolunda ve fakirlere harcanmas\u0131 i\u00e7in ay\u0131rd\u0131\u011f\u0131 pay\u0131 g\u00f6n\u00fcl ho\u015flu\u011fu ile b\u0131rakmal\u0131d\u0131r.6- Daha sonra sure sava\u015f ve bar\u0131\u015f kanunlar\u0131 ile ilgili talimatlar da verir, \u00e7\u00fcnk\u00fc bunlar \u0130slam\u00ee hareketin o d\u00f6nemde i\u00e7inde bulundu\u011fu a\u015fama i\u00e7in \u00e7ok zaruriydi.Burada m\u00fcsl\u00fcmanlara, sava\u015fta ve bar\u0131\u015fta \"cahiliye\" adetlerinden sak\u0131nmalar\u0131 ve b\u00f6ylece yery\u00fcz\u00fcnde kendi ahl\u00e2k\u00ee \u00fcst\u00fcnl\u00fcklerini kurmalar\u0131 emredilmektedir. Bu, ayn\u0131 zamanda, \u0130sl\u00e2m'\u0131n ta ba\u015f\u0131ndan beri t\u00fcm d\u00fcnyaya tebli\u011f etti\u011fi ve pratik hayat\u0131n dayana\u011f\u0131n\u0131 te\u015fkil etmesi gerekti\u011fini savundu\u011fu ahlak\u0131n, pratikte uygulanmas\u0131 ve bunun t\u00fcm d\u00fcnyaya g\u00f6sterilmesi anlam\u0131na geliyordu.7- Sure ayn\u0131 zamanda, Dar'\u00fcl \u0130slam'da (\u0130slam yurdu) ve bunun s\u0131n\u0131rlar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda ya\u015fayayan m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n stat\u00fclerini belirlememize yarayacak \u0130slam anayasas\u0131n\u0131n baz\u0131 maddelerini de ortaya koymaktad\u0131r.\u00d6ZETKONU: C\u0130HADLA \u0130LG\u0130L\u0130 SORUNLARBu sure, Bedir sava\u015f\u0131n\u0131 anlat\u0131rken (cihad\u0131n sadece bize ait y\u00f6n\u00fc olan) sava\u015f ve bar\u0131\u015fla ilgili genel ilkeler vazeder ve bunlar\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ahl\u00e2k\u00ee e\u011fitimi i\u00e7in kullan\u0131r.Konular ve Birbirleriyle \u0130li\u015fkisi:1-41 Bu b\u00f6l\u00fcm \"sava\u015f ganimetleri\" ile ilgili sorular\u0131 ele al\u0131r. Kur'an, bunlar\u0131n sava\u015f ganimetleri de\u011fil, \"Allah'\u0131n nimet ve l\u00fctfu\" oldu\u011funu s\u00f6yler ve Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n (ve di\u011fer sava\u015fanlar\u0131n da) m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7abalar\u0131 ile de\u011fil, Allah'\u0131n yard\u0131m\u0131 ile kazan\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stererek bunu ispat eder. Ayn\u0131 zamanda (39. ayette) m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n sava\u015ftaki amac\u0131n\u0131n, ganimet toplamak de\u011fil, \u0130slam\u0131n vazedilmesine engel olan t\u00fcm elveri\u015fsiz \u015fartlar\u0131 ortadan kald\u0131rmak olmas\u0131 gerekti\u011fi s\u00f6ylenir. Bunun yan\u0131s\u0131ra, ganimetler, Allah'\u0131n nimetleri oldu\u011fu i\u00e7in Allah ve Res\u00fbl\u00fc'ne aittir ve onlar\u0131 toplama hakk\u0131 sadece Allah ve Res\u00fbl\u00fc'ne aittir. Daha sonra m\u00fcsl\u00fcmanlar bu \u015fartlar\u0131 kabul edecek bir konuma getirildikten sonra 41. ayette ganimetlerin nas\u0131l b\u00f6l\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclece\u011fi a\u00e7\u0131klan\u0131r.42-54 Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n sonucu, \u0130slam'\u0131n \"cahiliye\"ye galip gelece\u011fi bir \u015fekilde Allah taraf\u0131ndan daha \u00f6nce belirlenmi\u015fti. Bundan al\u0131nacak ders, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n Allah'a g\u00fcvenmeleri ve kafirler gibi \u015feytan\u0131n sapt\u0131rmalar\u0131na kanmamalar\u0131d\u0131r.55-59 Anla\u015fmalara sadakat emredilmekte ve m\u00fcsl\u00fcmanlardan kar\u015f\u0131 taraf bozmad\u0131k\u00e7a yap\u0131lan anla\u015fmalara uymalar\u0131 istenmektedir.60-66 M\u00fcsl\u00fcmanlar her an cephede sava\u015fmaya haz\u0131r olmal\u0131d\u0131rlar, fakat, kar\u015f\u0131 taraf istedi\u011finde her an bar\u0131\u015f yapmaya da haz\u0131r olmal\u0131d\u0131rlar.67-71 Bu ayetlerde sava\u015f esirleri ile ilgili talimatlar verilmektedir.72-75 M\u00fcsl\u00fcmanlara d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 bir b\u00fct\u00fcn halinde olabilmeleri i\u00e7in, birbirleriyle uyumlu bir ili\u015fki i\u00e7inde olmalar\u0131 gerekti\u011fi \u00f6\u011fretilmektedir."}