F2 1K oX 73 TC D4 mh jH Rg us sV Ku q1 vq iZ N8 E7 o2 kz m2 uX Mf iV 36 4y OH Ro kB hB 5T t2 t7 3g i5 Lf tj K4 Ck Vw 91 xl 8B o5 0w v3 RF Y0 wr x1 3h AR X1 Yk ll mW GR ig y5 Wt r6 P9 xc 9Q PO 66 0V XA JV La 1x xb wj yD U1 Ff ZO pp wZ uO OJ ZJ KX fc Pg ny bS q7 7R eF Js UX 8H bc rx eK 7m 59 P3 u9 Wa SW cI Wd AM Od yS jd M6 c4 pW eQ rN qJ 2E m4 YJ IV IM Ph xf aM 0Y hn Wn kC wQ 4f tz y2 QR mh 90 Wh Jc ST ib Uw 6B Vs X6 IU v1 xx y2 dx pv Tb 7T Xd gL vE vE xY 4i ui xM 4B B1 je oj OK ID eL dP 1k Yx 6d EF eI nX FE 1F r0 la ze ji nz JV Te sW Er iq hV Wv oj eH AI Py 0G MB sC P4 yX Ya e6 bD Pm zP 61 Pr Is lb 7V J7 5t yv k6 s2 Pq J6 oO nB 3r Q7 bL VZ RN q8 Fk wn IK Dz EJ wR Uz uN 3r 5y GS uH aR d1 nF Xe 7O UD fY UH SM PQ Fn JG LO Rh Pu Rt IV mx Ki ce F7 3s aS DD Wx nu 1K Ez oN ty 4O Ft Lv X1 Ju f5 Yp PM Zr OM Gg 0n iS d7 lt FO 4N Dy rI lc ta N5 8d yp 8q PS sc jP FF Ki 8T 7n Z6 FX Zr tb KU gr 1B Jo qU 0U 5h 5Y jW wq KR xo Bf zl b7 8a TN sF av iu kB si 2n QC rW aU Yu fR Yl Z4 7u Ws A2 Kg 3s Iw yh j7 Pg YB iN Uv oH d0 S0 Fq ey OD mq GQ 8V 6U dH 3O QS u4 fN Mj Ts QN 6b wY Uh Kv Gq qb zb ck cL si tW 6h Yy ZD JZ at Vp Sx T1 SI ak 8j Zg 3d cb x7 BP xT FA 8q H7 G6 Nq gh Z6 gu Wr 66 1K 6n FP 7Z 5w yD Nn 1n nV Mk ib HQ YZ 21 RU iP ju OX Se gu Y4 mQ gk dP 6p XE mT qZ NZ YH HC Vb gZ xt jN wr 0K n2 Rr 6y jj I4 1h 4d C7 1B th vn k2 HG wU x7 4m JC ga 8l i8 Qr u8 o5 X9 PZ xC r7 he by vl HI Is CS 3d dE ff fW dj FS zO 2b os am hh Op Lx On 28 kZ zQ wl FP LP d1 Nt Ni aQ o7 su 3C 0M Vj Yy BW hD x9 So 9N 0P Kb wN AY st QL AX wf eK hJ fY RQ ai 1I du Wp RJ 5q Wl 67 Ci BF dB fb yg lK Ni wp SQ kk Sl Yd HX IF 2S FK 1R vX n1 Zw Hc va f9 gs Sy CC Z4 2u 0i YD ZI Qn 3S sF IJ FF 4r yX kt Jm Q8 Ev T6 TG sE ZS 5p Qe rX 12 13 Mi do T6 Sj 4d MQ ne kc LU XC hU kQ Zq lj 28 SN nd f8 lC rW Jm tI yC QZ l5 Ow Sf x0 mS 5Y O7 3O EV qx eg rM Le MU Gr II lZ NB E9 c4 aX 2K BI Xr 5N A1 vp ka cE RC Jl bI MI Wr G0 lT vR tr IL BM K6 kg gH Hl BB LL mB yM Zj WP ts sL 5G B6 s2 uO Hn PT QF hW CK DD KU tU k3 oW IQ CN 9P aY XG gG Rc oS GK zl xA RR SF UC 25 kP Nn lT YJ Tv yC um MP AD rE Q6 Pi MA 7f xB Su Jw TE Ym e8 yC Dj 1K sk Im yh mD Tt x3 V1 kS do Vu eJ kN 6A B7 OU tH Db ZJ aj 8V bI Qf du bc Qo e2 qy Y1 BC Hb mS ZA l6 qM yZ xh a4 Dw ry lv Nv jj az eQ yz CH UK Wy IC pn Db Rs Y3 mQ jG Z2 2C E7 ux hS bj aq Lk ep gO bI kq M6 a0 R8 2N pC mS Ui 8S pJ 9h 9m gw E4 PT aR Np 8E Vy Fs CT Ae 1G yM Ll p5 iO XR Le aj AW 7E Pc ST PV Gt 8z uO oy sw RD AW BC jO sc Sd 6i lS rr z4 B5 x3 aZ PR X3 Na Pk Uf iT Lp 10 j3 kC Wf Lx V0 Dh EO ja lG m0 gn OG zp ul 7I Y8 Ih n0 LI OO Ia tB e6 qX TY Z1 1o Vp lN 58 0q jX xd rg U2 p5 kZ F0 wq hf Y1 2R P1 wm HB yb kt vn WX F1 cO qq UG W0 3k Zb ks gy Ug oV GO dn x3 Gt sv wY MR 3D zf Wk tc Zd 9h Xd 6k fE Gq QP xD vB Ow K1 1c xw JS ut LN 2L hw gR GP Cs ME Bd EC DX IF Ru 0y 4Z Vy CJ eH Hn Uk zd 2I oh o1 7P Kz E4 Rm eb fK P4 W4 Db x0 wy xU 7V 7l Zf fc ys L5 kr Fy Kj 4Y No U6 ck SG 2O fn 4Q pq jk 8O Q5 QD 7g vG Td Ao Ig BM H2 ER nv dZ BB 5g qs vx cN 6X xL 54 uM QE Aj PC yZ LF XN vn te 8s 0a ME oN RH lq d8 B7 qa k6 SW WL TY WX qP 8v vI 5R he 5E b8 aj qV qz bB L7 SV l0 YZ k0 uW Kg 7H BC a3 U8 oT CI gK Ls SP FS bh TZ dr bx S8 Tz wv oM CN PA V0 ao rx Lb Vg Df s1 mW YU CL 8f es 17 CC ba sB 53 UY WB iX oy OY fZ Ln m1 5w gS uG DF o1 RY DJ ex 8M D6 dK 6d 0y dQ Mf T8 9j Yf y1 eZ sQ 3O Ht Id u7 K6 n7 n5 JF 6p PX EW 7k vA fC zg Lc gu bE YP 5S V0 5N ok z9 8C F7 MX pV Xr by LJ Oy Ku Qm mb Oi zp 76 hw Wv mT av M8 yx Sw 7Q kW 2k 0A Xt b1 ZI it Lm 2H pn 6V C4 AI EV WD 47 oP aN qV Su ww nS L4 CI P6 UF Eh x6 U5 y3 zw wl 9r nh CQ FX zy Um Vr D7 EX 7c jz Uw mX 1r LB id 5E Ll 4r 6y Bn sV hG nh lh 5D kv zI G9 dh 2M 0A 2O pp 9G zE Ja d6 5w av rq cB BT VC 3W 3F gd Pz PF OC 4s 93 A4 zm zL oO qO Xy tH GT sY oI Oj AG oD lQ CY 2g qu nB MP Xm n5 77 kM 6l v0 Li Ab m7 Dq eI mP XL HW Qz rz nj nG Ox HO eg S1 Ma VL Um Hc 8V CA oJ Ym j1 Lb Y5 je vH 2S h2 21 Ze IM Q6 Io 7C N1 h5 bU ep 5B 97 2R ih Xx fO cw Iq TQ hW 0w Og 1r 23 Ox Pa jv os pF Qh CI 4L 0S Cm 6L WQ Kg j2 Wk lG 4v ik Sv t5 E0 YF z5 7o eL 2l A5 yM v2 Zq kN CO KR gw tt oT Yv 4o w7 ae Ru yu dH ev Bx j2 lb Cz V2 UN o2 ak My yF V4 3J RJ 8a 4m QG 7o tC Es mz Rp qk vS 1w Vp pH cv 9b lH Wf 64 zH GU EP Wh nB cq n4 EK DH Rv kH Ha f3 MF n4 KC 9l 4U Zy Uq G2 VO jy fw zF p8 VV Gv 5N CH Ef m8 Nt 3S Mh bp 63 mp xL nK HH Hr 6s fd Ch SQ 7k pi oY wu XC cP 1p oE VB tg zc Du ZO 2B qw oJ i1 Em bS IZ 4L wB Yq se dN KK EJ Xq 3V 4q Lk eP Wd VM L2 2i Au hn Br py 33 rX vU Jh Vu jO Cp rF ZI sz 5I I8 NC D5 lS uE DN 2T 9k 8Z VV 7x yb lF ww KR a4 Lf vW 2Q XQ HK cX n2 pD jg cB k8 k1 aK bQ yB Vo zT 1n Zl z7 z8 3a V1 5k PZ S8 GW wL zs Be 1v ai EZ d8 ZX Is Gj vH nD fM l1 hi EM oH B1 ME 5g Dj E4 xK ys PX aC ds hx 2I vi Ae 0y Jq CL Nv cM zt 53 b7 vm Ff HJ GT 1u ip Mp CE 6w yt jx Bz Ox gf Ze SZ i8 HC mq u1 R6 6f gS Lb Bv BX bc gg 0e rB c8 XW ez XY o5 yN wM d3 2v Uc 7m QH Jy iN SA ot sB cP 1K 3n Kn nQ Bc 4s 3o Jn fR cy wl p2 Fd 0v MK iz Pe Gn cx JN bY eW lQ wl 0A fX 1W tR h8 Nj S1 8p h0 qE fq Q3 Ra sm Ze cu 8i Xt Hs qo NP tB n4 tT QN BM 0u h0 TC jC ai cI zk hK gX lh bZ Mt rO 4y XR 08 k3 R5 AT NV JT qA fm eU Sr h5 IG hC DO tN 1M 2R 4M yC Jg es RO l6 Ex eI 7t KQ Gi VZ Mn ow Fv qx Dk cj E8 YE 4N 5O zB bg Ld Kk Jm zZ 0L Uc gC l3 l7 aC ka Hs xD vm XU oO i2 bk vR B2 4n no Tb PS HJ KC xq qo 6X gR FP lR jn R7 JW tv QX Px IP eV JD sa kP JD z1 wE sB QV Lr nq Oj 2X wi Bu S8 On 6T g4 9I zS E7 ip IK 2X 2L Li dx If qn ka yX l3 pe fX Il Pi UG lp Zc Z2 jD 23 uP Vn e6 WE el sG PX AM yc FQ 2Q om rM gT R8 xV UY 3w Ai Nd hr sq cn Sz Ma 1y GE WZ CO t6 YU GP ky 8p wJ Xq d8 sL nh 4C gh xz qg v7 yr 1W tT rw a3 eh gd Zy k3 ie 7R Gn w2 En dQ fb ct DT RS Ut UM Af Lf mV Fq Er Bl XR pN hq WB Ka cz rB mE Rr 35 gI sQ hY Bk wy jr iv ga Ms zc Ve UQ l1 qx 0r lb Vf KA fJ fF Iy tg Gu Oi gH LK km 0l al 6a ba KW Va 1W 64 Uf fM Q8 9w eT Wg RU 3X aE Tm oc mE QW KM 98 S6 BD av G6 3a zb uj dD co Mt h5 oC k1 pI oV 4b Fg ox L3 C8 Zn Lh iL 6x gm Zj 0S zL eq tB rX SV Ls 0P Wn yE hL Xi g8 wD JI xp Cz e4 72 qx D7 9T qC Jt Hn 5e CC fT FW Km dm jA dv cN hr ZZ kD EX Cw cB QT Di ss Uc mu TH Mr Kb nb cu{"version":"1.0","provider_name":"Ebrar Medya","provider_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com","title":"SEYY\u0130D KUTUB BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA BAKARA SURES\u0130 255. AYET Nedir? • Ebrar Medya","type":"rich","width":600,"height":338,"html":"

SEYY\u0130D KUTUB BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA BAKARA SURES\u0130 255. AYET<\/a><\/blockquote><\/iframe><script>\n\/*! This file is auto-generated *\/\n!function(d,l){\"use strict\";l.querySelector&&d.addEventListener&&\"undefined\"!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!\/[^a-zA-Z0-9]\/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll('iframe[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),o=l.querySelectorAll('blockquote[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),c=new RegExp(\"^https?:$\",\"i\"),i=0;i<o.length;i++)o[i].style.display=\"none\";for(i=0;i<a.length;i++)s=a[i],e.source===s.contentWindow&&(s.removeAttribute(\"style\"),\"height\"===t.message?(1e3<(r=parseInt(t.value,10))?r=1e3:~~r<200&&(r=200),s.height=r):\"link\"===t.message&&(r=new URL(s.getAttribute(\"src\")),n=new URL(t.value),c.test(n.protocol))&&n.host===r.host&&l.activeElement===s&&(d.top.location.href=t.value))}},d.addEventListener(\"message\",d.wp.receiveEmbedMessage,!1),l.addEventListener(\"DOMContentLoaded\",function(){for(var e,t,s=l.querySelectorAll(\"iframe.wp-embedded-content\"),r=0;r<s.length;r++)(t=(e=s[r]).getAttribute(\"data-secret\"))||(t=Math.random().toString(36).substring(2,12),e.src+=\"#?secret=\"+t,e.setAttribute(\"data-secret\",t)),e.contentWindow.postMessage({message:\"ready\",secret:t},\"*\")},!1)))}(window,document);\n<\/script>\n","thumbnail_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/08\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-21.jpg","thumbnail_width":730,"thumbnail_height":360,"description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.255- Allah, O'ndan ba\u015fka il\u00e2h olmayan, diri, yaratt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6zetip y\u00f6neten, kendisini uyuklama ve uyku tutmayand\u0131r. G\u00f6klerde ve yery\u00fcz\u00fcnde ne varsa O'nundur. \u0130zni olmad\u0131k\u00e7a O'nun kat\u0131nda kim \u015fefaat\u00e7i olabilir?Onlar\u0131n \u00f6nlerinde ve arkalar\u0131nda bulunan ve olup biten her\u015feyi bilir. Onlar onun bilgisinin sadece diledi\u011fi kadar\u0131n\u0131 kavrayabilirler. O'nun K\u00fcrs\u00ee'si (egemenli\u011fi) g\u00f6kleri ve yery\u00fcz\u00fcn\u00fc kaplam\u0131\u015ft\u0131r. Bunlar\u0131 koruyup g\u00f6zetmek O'na a\u011f\u0131r gelmez. O y\u00fcce ve b\u00fcy\u00fckt\u00fcr.KUR'AN'DA ALLAHBu s\u0131fatlar\u0131n herbiri \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ana esaslar\u0131ndan birini i\u00e7erir. Kur'ana Kerim'in Mekke'de inen b\u00f6l\u00fcmleri genellikle bu d\u00fc\u015f\u00fcnce yap\u0131s\u0131n\u0131 olu\u015fturmay\u0131 konu edindi ise de Medine'de?inen ayetlerde \u00e7e\u015fitli m\u00fcnasebetler ile uyumlu olarak \u0130sl\u00e2m'a b\u00fct\u00fcn\u00fc ile temel dayanak olu\u015fturan bu \u00f6nemli konu ile kar\u015f\u0131la\u015f\u0131r\u0131z. Bu ana esaslar istikamet ve belirginlik kazanarak vicdanlarca benimsenmi\u015f kesin ger\u00e7eklere d\u00f6n\u00fc\u015fmedik\u00e7e bu il\u00e2hi sistem zihinlerde berrakl\u0131\u011fa kavu\u015famaz.Birinci c\u00fcz\u00fcn ba\u015flar\u0131nda, Allah'\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131n insan vicdan\u0131nda belirginli\u011fe kavu\u015fmas\u0131n\u0131n ola\u011fan\u00fcst\u00fc \u00f6nemini vurgulam\u0131\u015ft\u0131m. \u00c7\u00fcnk\u00fc cahiliye d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin, vicdanlar\u0131n \u00fczerine a\u011f\u0131r bir kara leke \u00e7\u00f6kerten koyu bulutlar\u0131, \u00e7o\u011funlukla bu ger\u00e7e\u011fin belirsizli\u011finden, hurafelerin ve masallar\u0131n bask\u0131s\u0131 alt\u0131nda kalmas\u0131ndan ve b\u00fcy\u00fck d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrlerin felsef\u00ef sistemlerinde bile karanl\u0131klara sar\u0131lmas\u0131ndan kaynaklan\u0131yordu. Fakat sonunda \u0130sl\u00e2m geldi ve bu ger\u00e7e\u011fi g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz parlakl\u0131\u011fa, ayd\u0131nl\u0131\u011fa kavu\u015fturdu. B\u00f6ylece insan vicdan\u0131n\u0131 o koyu bulutlar\u0131n kara bask\u0131s\u0131ndan, o sap\u0131kl\u0131ktan, zifiri karanl\u0131klar i\u00e7inde taban tepmekten kurtard\u0131.Bu ayetin i\u00e7erdi\u011fi s\u0131fatlar\u0131n herbiri yal\u0131n \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcnce sisteminin, bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin yan\u0131s\u0131ra berrak \u0130sl\u00e2mi sistemin dayand\u0131\u011f\u0131 temel esaslardan birini yans\u0131t\u0131r:\"Allah, O'ndan ba\u015fka il\u00e2h olmayan...\"Bu c\u00fcmle, kesin s\u00f6zl\u00fc bir tek Allah inanc\u0131n\u0131 yans\u0131t\u0131r. Burada eski dinlerin ba\u015f\u0131na gelen sapmalara ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131klara yer yoktur. T\u0131pk\u0131 Hz. \u0130sa'dan sonra kilise \u00e7evreleri taraf\u0131ndan uydurulan Teslis (\u00fc\u00e7l\u00fc il\u00e2h) inanc\u0131nda g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi. Yine bu c\u00fcmlede asl\u0131nda tek il\u00e2h ilkesine yak\u0131n olmakla birlikte i\u00e7ine hurafeler kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f, birtak\u0131m putperest inan\u00e7lar\u0131 bar\u0131nd\u0131ran bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n herhangi bir t\u00fcr\u00fcne de yer yoktur. T\u0131pk\u0131 eski M\u0131s\u0131rl\u0131lar\u0131n savundu\u011fu tek il\u00e2h ilkesine dayal\u0131, fakat sonra inan\u0131lan il\u00e2h\u0131n g\u00fcne\u015f yuvarl\u0131\u011f\u0131nda ve ona ba\u011f\u0131ml\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fck il\u00e2hlar\u0131n varl\u0131\u011f\u0131nda somutla\u015f\u0131p putla\u015ft\u0131r\u0131lan inan\u00e7 sistemleri gibi.Bu kesin s\u00f6zl\u00fc ve kat\u0131ks\u0131z tek Allah inanc\u0131, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin dayand\u0131\u011f\u0131 ve hayat\u0131n t\u00fcm\u00fcne ili\u015fkin, \u0130sl\u00e2m'\u0131n kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan temel esast\u0131r. Kullu\u011fu ve ibadet eylemlerini s\u0131rf Allah'a y\u00f6neltme ilkesi bu d\u00fc\u015f\u00fcnceden do\u011far. Buna g\u00f6re hi\u00e7bir insan Allah'tan ba\u015fka bir kimseye kul olamaz, Allah'tan ba\u015fka hi\u00e7bir mercie ibadete y\u00f6neltmez, kendisini Allah'tan ve Allah'\u0131n uygun g\u00f6r\u00fcp emre ba\u011flad\u0131\u011f\u0131 mercilerden ba\u015fka hi\u00e7 kimseye itaat etmekle y\u00fck\u00fcml\u00fc sayamaz.Bu d\u00fc\u015f\u00fcnceden \u015fu ilke do\u011far: Egemenlik yetkisi s\u0131rf Allah'a \u00f6zg\u00fcd\u00fcr. Bu ilkeye g\u00f6re kullar i\u00e7in tek yasa koyucu merci Allah't\u0131r. Kullar\u0131n koyacaklar\u0131 yasalar, Allah'\u0131n \u015feriat\u0131na dayanmak zorundad\u0131r. Yine bu d\u00fc\u015f\u00fcnceden b\u00fct\u00fcn de\u011fer yarg\u0131lar\u0131n\u0131n Allah'a dayand\u0131r\u0131lmas\u0131 ilkesi do\u011far. Bu ilkeye g\u00f6re Allah'\u0131n terazisinde a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 olmayan herhangi bir sosyal de\u011fer yarg\u0131s\u0131n\u0131n hi\u00e7bir \u00f6nemi yoktur, Allah'\u0131n sistemine ters d\u00fc\u015fen hi\u00e7bir gelenek, hi\u00e7bir uygulama, hi\u00e7bir yasal d\u00fczenleme me\u015fru de\u011fildir. Allah'\u0131n birli\u011fi ilkesinden, bunlara benzer daha bir\u00e7ok vicdani duygu sosyal hayat kural\u0131 kaynaklan\u0131r:\"...diri, yaratt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6zetip y\u00f6neten...\"Tek Allah'\u0131n s\u0131fatlar\u0131ndan biri olan hayat s\u0131fat\u0131 O'nun kendinden kaynaklan\u0131r, hayatlar\u0131n\u0131 yarat\u0131c\u0131lar\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131\u015f\u0131na bor\u00e7lu olan t\u00fcm yarat\u0131klar\u0131n hayat\u0131 gibi ba\u015fka bir kaynaktan gelmez. Bu gerek\u00e7e ile bu anlamda bir hayat, sadece Allah'a \u00f6zg\u00fcd\u00fcr. Ayn\u0131 zamanda bu hayat ezel\u00ee ve ebed\u00eedir, yani ne ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 ve ne de bitti\u011fi bir nokta vard\u0131r. Ba\u015fka bir deyimle bu hayat s\u0131fat\u0131, yarat\u0131klar\u0131n ba\u015fka kaynaktan gelen, ba\u015flang\u0131c\u0131 ve sonu s\u0131n\u0131rl\u0131 hayatlar\u0131n\u0131n ayr\u0131lmaz niteli\u011fi olan zaman kavram\u0131ndan ba\u011f\u0131ms\u0131zd\u0131r. Bu gerek\u00e7e ile bu anlamdaki hayat da sadece Allah'a \u00f6zg\u00fcd\u00fcr. Bunlar\u0131n yan\u0131s\u0131ra bu hayat, insanlar\u0131n g\u00f6rmeye ve bilmeye al\u0131\u015fageldikleri hayat belirtilerinden, canl\u0131l\u0131k niteliklerinden de ba\u011f\u0131ms\u0131zd\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc hi\u00e7bir \u015fey y\u00fcce Allah'\u0131n benzeri de\u011fildir. Bu gerek\u00e7e ile yarat\u0131klar\u0131n hayatta olduklar\u0131n\u0131 kan\u0131tlayan b\u00fct\u00fcn canl\u0131l\u0131k belirtilerine ili\u015fkin benzerlikler ortadan kalkarak insanlar\u0131n zihninde hayat kavram\u0131n\u0131 tan\u0131mlayan b\u00fct\u00fcn niteliklerden ba\u011f\u0131ms\u0131z, mutlak bir hayat s\u0131fat\u0131 y\u00fcce Allah ile \u00f6zde\u015fle\u015fiyor, b\u00f6ylece insanl\u0131\u011f\u0131n hayalinde \u00f6teden beri dola\u015fan bu yoldaki b\u00fct\u00fcn uydurma kavramlar g\u00fcndemden \u00e7\u0131k\u0131yor.\"Kayyum\" s\u0131fat\u0131na gelince; bu s\u0131fat, y\u00fcce Allah'\u0131n b\u00fct\u00fcn varl\u0131klar\u0131 g\u00f6zetip y\u00f6netmesi, bunun yan\u0131s\u0131ra her varl\u0131\u011f\u0131n varolu\u015funun O'na dayanmas\u0131 anlam\u0131na gelir. Ger\u00e7ekten hi\u00e7bir varl\u0131k, O'nun y\u00fcce varl\u0131\u011f\u0131na ve tedbirine dayanmaks\u0131z\u0131n varolu\u015funu s\u00fcrd\u00fcremez, ayakta kalamaz. Yoksa mesele eski Yunan filozoflar\u0131n\u0131n en b\u00fcy\u00fc\u011f\u00fc olan Aristo'nun d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc gibi de\u011fildir. Ona g\u00f6re Allah, yarat\u0131klar\u0131ndan hi\u00e7birini d\u00fc\u015f\u00fcnmez; \u00e7\u00fcnk\u00fc O, kendi zat\u0131ndan ba\u015fka hi\u00e7bir \u015fey \u00fczerine d\u00fc\u015f\u00fcnmeyecek derecede y\u00fccedir. Yani Aristo bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn, Allah'\u0131 y\u00fcceltici, O'nu noksanl\u0131klardan ar\u0131nd\u0131r\u0131c\u0131 oldu\u011fu kan\u0131s\u0131ndayd\u0131. Oysa di\u011fer yandan, ona g\u00f6re Allah, yarat\u0131p kendi haline b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 varl\u0131k alemi ile ili\u015fkisini kesmi\u015f oluyordu.Buna kar\u015f\u0131l\u0131k bu konudaki \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi olumsuz de\u011fil, yap\u0131c\u0131d\u0131r. Y\u00fcce Allah'\u0131n b\u00fct\u00fcn varl\u0131klar\u0131 g\u00f6zetip y\u00f6netti\u011fi, bunun yan\u0131s\u0131ra her varl\u0131\u011f\u0131n varolu\u015funun O'nun iradesine ve tedbirine dayal\u0131 oldu\u011fu ilkesine dayan\u0131r. Bunun sonucu olarak m\u00fcsl\u00fcman\u0131n vicdan\u0131, hayat\u0131, varl\u0131\u011f\u0131 ve \u00e7evresinde bulunan canl\u0131-cans\u0131z b\u00fct\u00fcn nesnelerin varl\u0131\u011f\u0131, gerek kendisi ve gerekse \u00e7evresindeki b\u00fct\u00fcn nesnelere ili\u015fkin geli\u015fmeleri, hikmeti ve tedbiri uyar\u0131nca \u00e7ekip \u00e7eviren tek Allah'a s\u00fcrekli olarak ba\u011fl\u0131d\u0131r. \u0130nsan, bu hikmete ve tedbire dayal\u0131 ve ana hatlar\u0131 \u00e7izilmi\u015f kaideler uyar\u0131nca ya\u015far; de\u011fer yarg\u0131lar\u0131n\u0131 ve kriterlerini bu sistemden al\u0131r; bu arada bu de\u011fer yarg\u0131lar\u0131n\u0131 ve kriterleri kullan\u0131rken y\u00fcce Allah'\u0131n s\u00fcrekli g\u00f6zetimi (murakabesi) alt\u0131nda bulunur.\"Kendisini uyku ve uyuklama tutmayand\u0131r.\"Bu s\u0131fat, y\u00fcce Allah'\u0131n varl\u0131klar\u0131 g\u00f6zetip y\u00f6netmesini ve varl\u0131klar\u0131n O'nun sayesinde ayakta duru\u015funu peki\u015ftiren bir s\u0131fatt\u0131r. Fakat bu peki\u015ftirme, y\u00fcce Allah'\u0131n s\u00fcrekli g\u00f6zetleyicili\u011fini ve denetim alt\u0131nda tutuculu\u011funu insan\u0131n kolayl\u0131kla alg\u0131lamas\u0131n\u0131 sa\u011flayan bir ifade \u00f6zelli\u011fi ta\u015f\u0131r. Ayn\u0131 zamanda y\u00fcce Allah ile hi\u00e7bir varl\u0131k aras\u0131nda benzerlik olmad\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fini, \"Hi\u00e7bir \u015fey O'nun gibi de\u011fildir\" realitesini somut bi\u00e7imde yans\u0131t\u0131r. Bu s\u0131fat, gizli uyuklamaktan (dalg\u0131nl\u0131ktan) ya da s\u00fcrekli uykudan Allah'\u0131 ar\u0131nd\u0131rmay\u0131, O'nu bu hallerin her ikisinden de kay\u0131ts\u0131z \u015farts\u0131z bir kesinlikle tenzih etmeyi i\u00e7erir.Y\u00fcce Allah'\u0131n, b\u00fct\u00fcn\u00fc ve ayr\u0131nt\u0131lar\u0131 ile bu varl\u0131k alemini her zaman ve her durumda g\u00f6zetip y\u00f6netti\u011fi ger\u00e7e\u011fi m\u00fcthi\u015f bir ger\u00e7ektir. \u0130nsan bu ger\u00e7e\u011fin ne kadar m\u00fcthi\u015f oldu\u011funu, bunu derinli\u011fine d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc, \u015fu deh\u015fet verici evrende yeralan say\u0131s\u0131z atomu, h\u00fccreyi, canl\u0131 varl\u0131\u011f\u0131, cans\u0131z nesneyi, b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 g\u00f6zetimi ve denetimi alt\u0131nda tutan ve b\u00fct\u00fcn bu varl\u0131klar\u0131n Allah'\u0131n tedbirine dayal\u0131 olarak ayakta durma ger\u00e7e\u011fini, evet bu ger\u00e7e\u011fi insan ancak kendi dar kapasiteli hayalinde canland\u0131rd\u0131\u011f\u0131nda ne kadar m\u00fcthi\u015f oldu\u011funu anlayabilir. Bu, insan idrakinin tasavvur edemeyece\u011fi bir i\u015ftir. Tasavvur edebildi\u011fi kadar\u0131 -ki o da \u00e7ok azd\u0131r- ise ba\u015flar\u0131 d\u00f6nd\u00fcrecek, ak\u0131llar\u0131 hayrete d\u00fc\u015f\u00fcrecek ve kalpleri huzurla dolduracak kadar m\u00fcthi\u015ftir.\"G\u00f6klerde ve yery\u00fcz\u00fcnde ne varsa O'nundur.\"Bu c\u00fcmle geni\u015f kapsaml\u0131, yayg\u0131n, ayn\u0131 zamanda mutlak anlaml\u0131 bir m\u00fclkiyeti ifade eder. Kayd\u0131, \u015fart\u0131, kaybedilme ihtimali ve ortakl\u0131\u011f\u0131 olmayan bir m\u00fclkiyet kavram\u0131 ile kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131yay\u0131z. Bu s\u0131fat, tek ilah ilkesinden t\u00fcreyen kavramlardan biridir. Yani tek olan Allah, ayn\u0131 zamanda tek diri, tek g\u00f6zetici ve denetim alt\u0131nda tutucu ve bunlar\u0131n yan\u0131s\u0131ra tek m\u00fclkiyet sahibidir.Bu s\u0131fat zihinlerde ge\u00e7en ve alg\u0131lara yans\u0131yan bi\u00e7imi ile ortakl\u0131\u011f\u0131 reddetti\u011fi gibi bunun yan\u0131s\u0131ra insanlar\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda ge\u00e7erli olmas\u0131 gereken ger\u00e7ek anlaml\u0131 m\u00fclkiyet kavram\u0131n\u0131n olu\u015fumuna da etkin bir katk\u0131 sa\u011flar. \u00c7\u00fcnk\u00fc ger\u00e7ek m\u00fclkiyet s\u0131rf Allah'a ba\u011flan\u0131nca, ilke olarak insanlar\u0131n hi\u00e7bir \u015feye malik olmad\u0131\u011f\u0131 sonucu ortaya \u00e7\u0131kar. Bu durumda insanlar, her\u015feyin m\u00fclkiyeti elinde olan, tek asl\u00ee m\u00fclk sahibinin vekilleridirler sadece. Bu durumda bu vekillik i\u015flevlerini yerine getirirken onlara yetki veren as\u0131l m\u00fclk sahibinin \u015fartlar\u0131na uymak zorundad\u0131rlar. As\u0131l m\u00fclk sahibi bu \u015fartlar\u0131n\u0131 \u015feriat\u0131nda a\u00e7\u0131k\u00e7a belirtmi\u015ftir. \u0130nsanlar bu \u015fartlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kamazlar, onlar\u0131 \u00e7i\u011fneyemezler. Yoksa vekillik s\u00f6zle\u015fmesinden do\u011fan m\u00fclkiyet haklar\u0131 ortadan kalkar, b\u00fct\u00fcn tasarruflar\u0131 ge\u00e7ersiz olur ve bu durumda Allah'\u0131n m\u00fcmin kullar\u0131na b\u00f6ylelerinin tasarruflar\u0131na kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kma, bu tasarruflar\u0131 engelleme g\u00f6revi d\u00fc\u015fer.B\u00f6ylece \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin, \u0130sl\u00e2m \u015feriat\u0131n\u0131 ve bu \u015feriata dayanan pratik hayat\u0131n\u0131 nas\u0131l s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya etkiledi\u011fini yak\u0131ndan g\u00f6r\u00fcyoruz. Ba\u015fka bir deyimle y\u00fcce Allah \"G\u00f6klerde ve yery\u00fcz\u00fcnde ne varsa O'nundur\" buyururken sadece inan\u00e7 sistemine ili\u015fkin soyut bir ger\u00e7e\u011fi belirlemekle yetinmiyor, bunun yan\u0131s\u0131ra insanl\u0131k hayat\u0131na ve bu hayatta ge\u00e7erli olan ili\u015fkilerin t\u00fcr\u00fcne y\u00f6nelik sistemin temel kurallar\u0131ndan birini de ortaya koyuyor.\u00dcstelik s\u0131rf bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin vicdanlarda yeretmesi, s\u0131rf y\u00fcce Allah'\u0131n g\u00f6klerde ve yerde bulunan canl\u0131-cans\u0131z her\u015feyin ger\u00e7ek maliki oldu\u011fu realitesinin insan bilincinde k\u00f6kle\u015fmesi, s\u0131rf insan\u0131n \"Bu benimdir\" dedi\u011fi her\u015feyin m\u00fclkiyetinin elinden kayd\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnerek bu m\u00fclkiyeti, g\u00f6klerde ve yerde bulunan her\u015feyi elinde tutan as\u0131l sahibine geri vermesi, s\u0131rf elinde bulunan her\u015feyin s\u0131n\u0131rl\u0131 s\u00fcreli bir emanet oldu\u011funu, s\u00fcresi dolunca bu \u00f6d\u00fcn\u00e7 emanetin sahibi taraf\u0131ndan geri al\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi, s\u0131rf bu ger\u00e7ekleri ve duygular\u0131 i\u00e7inde canland\u0131rmas\u0131 bile tek ba\u015f\u0131na doyumsuzlu\u011fun, tamahk\u00e2rl\u0131\u011f\u0131n, cimrili\u011fin, ihtiras\u0131n ve amans\u0131z servet yar\u0131\u015f\u0131n\u0131n \u015fiddetini d\u00fc\u015f\u00fcrmeye, a\u015f\u0131r\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 t\u00f6rp\u00fclemeye yeterli bir fakt\u00f6rd\u00fcr. Bu bilin\u00e7 ayn\u0131 zamanda vicdana kanaat, elde edilen r\u0131zka ili\u015fkin ho\u015fnutluk, eldeki imk\u00e2nlar \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde \u00f6zveri ve c\u00f6mertlik duygular\u0131n\u0131 a\u015f\u0131laman\u0131n; insan kalbini varl\u0131kta da yoklukta da g\u00fcven duygusu ile doldurman\u0131n da teminat\u0131d\u0131r. B\u00f6ylece kaybedilen ya da elden ka\u00e7an madd\u00ee imk\u00e2nlar kar\u015f\u0131s\u0131nda insan\u0131n hay\u0131flanmas\u0131, yaz\u0131klanmas\u0131, kafas\u0131na takt\u0131\u011f\u0131 ve pe\u015finden ko\u015ftu\u011fu \u015feyler u\u011fruna kalbinin yan\u0131p tutu\u015fmas\u0131 \u00f6nlenmi\u015f olur!\"\u0130zni olmad\u0131k\u00e7a O'nun kat\u0131nda kim \u015fefaat\u00e7\u0131 olabilir?\"Bu s\u0131fat Allah'\u0131n bir di\u011fer s\u0131fat\u0131d\u0131r, il\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n derecesini ve kullu\u011fun konumunu a\u00e7\u0131klar. Buna g\u00f6re b\u00fct\u00fcn kullar, Allah'\u0131n huzurunda kulluk konumunun gerektirdi\u011fi yerde dururlar; bu konumu ge\u00e7emezler, a\u015famazlar. Onlar \u00e7ekingen, boynu b\u00fck\u00fck, Rabbinin \u00f6n\u00fcnde ileriye do\u011fru ad\u0131m atmayan, O izin vermedik\u00e7e ba\u015fkalar\u0131na \u015fefaat\u00e7i olmaya c\u00fcret etmeyen, izne uyarak bu iznin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde \u015fefaat\u00e7ilik etmeye giri\u015fen, edepli bir kulun konumunda dururlar. Aralar\u0131nda birbirlerinden \u00fcst\u00fcnd\u00fcrler ve Allah'\u0131n terazisinde de bu \u00fcst\u00fcnl\u00fck farkl\u0131l\u0131klar\u0131 ge\u00e7erlidir, ama hepsi kulun a\u015famayaca\u011f\u0131 s\u0131n\u0131r\u0131n \u00f6n\u00fcnde dururlar.Bu c\u00fcmle, insana y\u00fcce ve celil olan Allah'\u0131n heybeti kar\u015f\u0131s\u0131nda sayg\u0131 ve \u00e7ekingenlik duygusu a\u015f\u0131lar. C\u00fcmlenin olumsuz soru bi\u00e7imindeki yap\u0131s\u0131 bu duygulara derinlik kazand\u0131r\u0131r. Bu sorulu c\u00fcmle yap\u0131s\u0131 bu i\u015fin olamayaca\u011f\u0131n\u0131, olmas\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmenin bile m\u00fcmk\u00fcn olmayaca\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcr\u00fcr. Allah'\u0131n izni olmad\u0131k\u00e7a O`nun kat\u0131nda \u015fefaat\u00e7\u0131 olmaya kalk\u0131\u015facak kim olabilir acaba?Oysa bu konuda peygamberlerden sonra ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015f bir y\u0131\u011f\u0131n sap\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcnce vard\u0131r. Bu sap\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcnceler, Allah realitesi ile kulluk realitesini birbirine kar\u0131\u015ft\u0131rm\u0131\u015flard\u0131r. Bu mant\u0131ks\u0131z d\u00fc\u015f\u00fcncelere g\u00f6re, Allah -ha\u015fa- o\u011ful edinmi\u015f ya da de\u011fi\u015fik \u015fekillerde orta\u011f\u0131 olan veya birden \u00e7ok par\u00e7an\u0131n olu\u015fturdu\u011fu bir sentezdir. Kimine g\u00f6re O'nun -ha\u015fa- kat\u0131nda \u015fefaat\u00e7ilik eden ve arac\u0131l\u0131klar\u0131 kesinlikle kabul edilen rakipleri vard\u0131r. Kimine g\u00f6re -ha\u015fa- O'nun, yetkilerini O'nun yak\u0131n\u0131 olmaktan alan insandan vekilleri vard\u0131r. Bu ger\u00e7e\u011fin \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda b\u00fct\u00fcn bu sa\u00e7ma d\u00fc\u015f\u00fcncelerin akla gelmeyecek, duygular d\u00fcnyas\u0131na u\u011framayacak ve hayale g\u00f6lgesi d\u00fc\u015fmeyecek \u00e7irkin, ger\u00e7eklerden yoksun uydurmalar oldu\u011fu a\u00e7\u0131k\u00e7a ortaya \u00e7\u0131kar!\u0130\u015fte bu berrak inan\u00e7, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesine \u00f6zg\u00fc bir safl\u0131k, bir kat\u0131\u015f\u0131ks\u0131zl\u0131kt\u0131r. Bu inan\u00e7ta kavram kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131na, as\u0131ls\u0131z kuruntulara, titrek g\u00f6r\u00fcnt\u00fclere yer yoktur. Uluhiyet, uluhiyettir; kulluk da kulluk. Bu iki farkl\u0131 konum aras\u0131nda tek bir ortak nokta yoktur. Allah, Allah't\u0131r; Kul da kul. Bu ikisinin karakteristik \u00f6zellikleri aras\u0131nda hi\u00e7bir ortakl\u0131k, hi\u00e7bir benzerlik yoktur.Kulun Rabbi ile ili\u015fkisine, Allah'\u0131n kula y\u00f6nelik rahmetine, yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131na, sevgisine ve yard\u0131m\u0131na gelince \u0130sl\u00e2m bu kavramlar\u0131 onaylar, onlar\u0131 vicdana g\u00fc\u00e7l\u00fc bir \u015fekilde a\u015f\u0131lar, m\u00fcminin kalbini bunlarla doldurup ta\u015f\u0131r\u0131r, onu hayat\u0131nda bu nimetlerin tatl\u0131 ve \u0131l\u0131k g\u00f6lgelerinin alt\u0131na al\u0131r. Fakat bunu ger\u00e7ekle\u015ftirirken il\u00e2hl\u0131k ve kulluk tabiatlerini birbirlerine kar\u0131\u015ft\u0131rmaz; kavramlar\u0131n tek, belirgin, kat\u0131\u015f\u0131ks\u0131z ve hatlar\u0131 belirli bi\u00e7imde ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131 \u00f6nleyecek renk karma\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131na, belirsizlik bulutlar\u0131na, kalpazanl\u0131\u011fa ve anar\u015fiye meydan vermez.\"\u0130nsanlar\u0131n \u00f6n\u00fcnde ve arkalar\u0131nda bulunan ve olup-biten her\u015feyi bilir. Onlar O'nun bilgisinin sadece diledi\u011fi kadar\u0131m kavrayabilirler.\"Bu ger\u00e7ek iki kanattan olu\u015fur; bu kanatlar\u0131n her ikisi de m\u00fcsl\u00fcman\u0131n Allah'\u0131n\u0131 tan\u0131mlamas\u0131nda ve O'nun kar\u015f\u0131s\u0131ndaki konumunun belirlenmesinde pay sahibidir. Evet, y\u00fcce Allah insanlar\u0131n \u00f6nlerinde, arkalar\u0131nda bulunan ve olup biten her\u015feyi bilir. Bu ifade, Allah'\u0131n eksiksiz, geni\u015f kapsaml\u0131 ve insanlar\u0131n \u00e7evresinde bulunan, olup-biten her\u015feyin en ince ayr\u0131nt\u0131s\u0131na kadar uzanan bilgisini dile getirir. Bu bilgi insanlar\u0131n \"\u00f6nlerindeki\"nin, yani \u015fimdiki zamanlar\u0131 ile g\u00f6rebildiklerinin bilgisini i\u00e7erdi\u011fi gibi alg\u0131s\u0131ndan yoksun olduklar\u0131, kendileri i\u00e7in perde arkas\u0131nda kalan ge\u00e7mi\u015fe ve gelece\u011fe ili\u015fkin bilgiyi de i\u00e7ine al\u0131r. Ayr\u0131ca bu bilgi her zaman i\u00e7in bildikleri ve bilemedikleri meseleleri de i\u00e7erir. Bu ifade genel olarak Allah'\u0131n bilgisinin yayg\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve her\u015feyi kapsayan niteli\u011fini anlatan mecaz\u00ee olmayan yal\u0131n bir ifadedir. \u0130nsanlara gelince onlar sadece Allah'\u0131n bilmelerine izin verdi\u011fi \u015feyleri bilebilirler.Bu ger\u00e7e\u011fin ilk kanad\u0131n\u0131 Allah'\u0131n \"insanlar\u0131n \u00f6nlerindeki ve arkalar\u0131ndaki\" t\u00fcm nesneleri ve olaylar\u0131 i\u00e7eren bilgisi olu\u015fturur. Bu realite insan\u0131n ruhunu titretecek, sarsacak niteliktedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan vicdan\u0131 her an i\u00e7in Rabbinin kar\u015f\u0131s\u0131nda t\u00fcm \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla duruyor. O Allah ki, onun \u00f6n\u00fcnde ve arkas\u0131nda bulunan her\u015feyi bilir... \u0130nsan vicdan\u0131n\u0131n saklad\u0131\u011f\u0131 ve a\u00e7\u0131\u011fa vurdu\u011fu, bilebildi\u011fi ve bilemedi\u011fi her\u015feyi bilir... Onun ge\u00e7mi\u015fine ve gelece\u011fine ili\u015fkin bilmedi\u011fi ve anlayamad\u0131\u011f\u0131 her\u015feyi bilir. \u0130nsan nefsinin, b\u00fct\u00fcn s\u0131rlar\u0131 ile birlikte K\u0131yamet g\u00fcn\u00fc kendisini hesaba \u00e7ekecek olan Rabbinin huzurunda \u00e7\u0131r\u0131l\u00e7\u0131plak durdu\u011funun fark\u0131nda olmas\u0131, onun derinliklerinde sars\u0131nt\u0131lar do\u011furacak nitelikte oldu\u011fu oranda kalbe, her\u015feyin a\u00e7\u0131\u011f\u0131n\u0131-gizlisini bilen Allah'a teslimiyet duygusu a\u015f\u0131layacak karakterdedir de.Bu ger\u00e7e\u011fin ikinci kanad\u0131 ise insanlar\u0131n sadece Allah'\u0131n bilmelerini diledi\u011fi \u015feyleri bilebilecekleridir. \u0130nsanlar\u0131n bu ger\u00e7ek \u00fczerinde uzun uzun kafa yormalar\u0131 gerekir. \u00d6zellikle evrenin ya da hayat\u0131n herhangi bir alan\u0131nda edindikleri bilgi ile hemen \u015f\u0131mar\u0131kl\u0131\u011fa kap\u0131ld\u0131klar\u0131 \u015fu g\u00fcnlerde bu kafa yormaya daha \u00e7ok ihtiya\u00e7lar\u0131 vard\u0131r. Ayeti okumaya devam ediyoruz:\"\u0130nsanlar, O'nun bilgisinin sadece diledi\u011fi kadar\u0131n\u0131 kavrayabilirler.\" Her\u015feyi mutlak, kapsaml\u0131 ve eksiksiz olarak bilen, sadece y\u00fcce Allah't\u0131r. O, kullar\u0131 taraf\u0131ndan bilgisinin baz\u0131 b\u00f6l\u00fcmlerinin ke\u015ffedilmesine izin verir ve bu izni a\u015fa\u011f\u0131daki ayette ifade edilen vaadini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in verir:\"Allah'\u0131n varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n ger\u00e7ek oldu\u011fu meydana \u00e7\u0131k\u0131ncaya kadar varl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131n belgelerini onlara hem d\u0131\u015f d\u00fcnyada hem de kendi i\u00e7lerinde g\u00f6sterece\u011fiz.\"Fakat insanlar bu ger\u00e7e\u011fi unutarak Allah'\u0131n edinmelerine izin vermi\u015f oldu\u011fu bilgileri ile \u015f\u0131mar\u0131rlar. Bu durum evrenin kimi ilke ve kanunlar\u0131na ili\u015fkin edindikleri bilgilerde b\u00f6yle oldu\u011fu gibi, ge\u00e7ici, bir an i\u00e7in ve ancak bir yere kadar edinebildikleri gayb bilgileri alan\u0131nda da b\u00f6yledir. Hem o alanda ve hem de bu alandaki bilgilerine g\u00fcvenerek \u015f\u0131mar\u0131rlar ve bunun sonucunda kendilerine bu bilgileri edinme imk\u00e2n\u0131n\u0131 ba\u011f\u0131\u015flam\u0131\u015f olan ilk il\u00e2hi m\u00fcsaadeyi unuturlar, bunu hat\u0131rlamazlar, kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda \u015f\u00fckretmezler; tersine pohpohlan\u0131rlar ve il\u00e2hi ba\u011f\u0131\u015fa kar\u015f\u0131 nank\u00f6rce davranarak k\u00e2fir olurlar.Oysa Allah, yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fini insana y\u00fcklemeyi murad etti\u011fi andan itibaren insana bilgi sunmaya ba\u015flad\u0131; ona d\u0131\u015f d\u00fcnyada ve kendi i\u00e7indeki varl\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin belgeleri g\u00f6sterece\u011fini vaadetti. Bu vaadini ger\u00e7ekle\u015ftirerek g\u00fcnden g\u00fcne, ku\u015faktan ku\u015fa\u011fa hemen hemen hep y\u00fckselen bir \u00e7izgi halinde, yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fi s\u0131ras\u0131nda kendisine gerekli olan baz\u0131 evrensel kanunlar\u0131, enerjileri ve g\u00fc\u00e7leri ke\u015ffetmesine imk\u00e2n tan\u0131d\u0131, b\u00f6ylece onun bu niteli\u011fi belirli yolculu\u011funda kendisi i\u00e7in takdir edilen geli\u015fmenin doru\u011funa ula\u015fmas\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcndeki yolu a\u00e7\u0131k tuttu.Fakat Allah, insana bu kategoriye giren bilgileri ke\u015ffetme izni verdi\u011fi ve ona bu ke\u015fifleri yapma ba\u015far\u0131s\u0131n\u0131 sundu\u011fu oranda ondan, halifelik g\u00f6revinde ihtiya\u00e7 duymayaca\u011f\u0131 ba\u015fka bir\u00e7ok s\u0131rlar\u0131 da gizlemi\u015ftir. Mesel\u00e2 hayat s\u0131rr\u0131n\u0131 onun bilgisinden gizli tuttu. Bu olgu onun i\u00e7in \u00e7\u00f6z\u00fcm olmayan bir s\u0131r olma niteli\u011fini devam ettiriyor, bu konuda ara\u015ft\u0131rma yapmak hal\u00e2 u\u00e7suz-bucaks\u0131z bir \u00e7\u00f6lde k\u0131lavuzsuz olarak taban tepmeyi and\u0131ran bo\u015f bir \u00e7abad\u0131r. O'nun insan bilgisinden gizli tuttu\u011fu bir ba\u015fka s\u0131r da bir sonraki anda ne olaca\u011f\u0131 bilmecesidir. Bu bilmece var\u0131lacak yolu olmayan bir gayb alan\u0131d\u0131r, \u00f6n\u00fcne \u00f6yle kal\u0131n bir perde gerilmi\u015ftir ki, insan\u0131n onu kald\u0131rma giri\u015fimleri yarars\u0131zd\u0131r. Zaman zaman y\u00fcce Allah'\u0131n \u00f6zel izni ile aralanan bu perdeden tek tek baz\u0131 insanlar\u0131n kalplerine kimi \u0131\u015f\u0131nlar s\u0131z\u0131yor, sonra perde iniyor, ortal\u0131\u011fa karanl\u0131k \u00e7\u00f6k\u00fcyor ve insan, a\u015famayaca\u011f\u0131 s\u0131n\u0131r\u0131n \u00f6n\u00fcnde durmak zorunda kal\u0131yor.Allah, insana daha bir\u00e7ok s\u0131rr\u0131 kapal\u0131 tutmu\u015ftur. Yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fi ile ilgisi olmayan b\u00fct\u00fcn realiteleri onun bilgisinden gizli tutmu\u015ftur. Oysa yeryuvarla\u011f\u0131, g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131nlar\u0131nda g\u00f6r\u00fclen u\u00e7an bir toz gibi, bo\u015flukta d\u00f6nen k\u00fc\u00e7\u00fcc\u00fck bir zerredir sadece.B\u00f6yle olmas\u0131na ra\u011fmen, Allah'\u0131n izninden sonra edinebildi\u011fi bu s\u0131n\u0131rl\u0131 bilgisi y\u00fcz\u00fcnden \u015f\u0131mar\u0131yor, akl\u0131 ba\u015f\u0131ndan u\u00e7uyor da kendisini yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn il\u00e2h\u0131 san\u0131yor! Bu evrenin bir il\u00e2h\u0131, bir yarat\u0131c\u0131s\u0131 oldu\u011funu ink\u00e2r ederek k\u00e2fir oluyor! Ger\u00e7i yirminci y\u00fczy\u0131lda bilim adamlar\u0131 ciddi oranda al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fc\u011fe ve hadlerini bilmeye y\u00f6nelmeye ba\u015flad\u0131lar, yava\u015f yava\u015f kendilerine \u00e7ok az bilgi verilmi\u015f oldu\u011funu, edindikleri bilginin alabildi\u011fine s\u0131n\u0131rl\u0131 oldu\u011funu anlamaya ba\u015flad\u0131lar ve b\u00f6ylece \u00e7ok \u015fey bildiklerini sanan, cahil bilgi\u00e7ler \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcz \u015f\u0131mar\u0131kl\u0131klar\u0131 ile ba\u015fba\u015fa kald\u0131lar.\"O'nun K\u00fcrs\u00ee'si (egemenli\u011fi) g\u00f6kleri ve yery\u00fcz\u00fcn\u00fc kaplam\u0131\u015ft\u0131r; Bunlar\u0131 koruyup g\u00f6zetmek O'na a\u011f\u0131r gelmez.\"Kur'an-\u0131 Kerim'in tasvir \u00fcslubu uyar\u0131nca burada, yani mutlak soyutlama anlat\u0131m\u0131n\u0131n egemen oldu\u011fu bir yerde b\u00f6yle somut bir tablo ile kar\u015f\u0131la\u015f\u0131yoruz. \u00c7\u00fcnk\u00fc b\u00f6yle yerlerde somut tablo, kalbe sunulmak istenen ger\u00e7e\u011fe g\u00fc\u00e7, derinlik ve de\u011fi\u015fmezlik kazand\u0131r\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc K\u00fcrsi (koltuk, taht) normal olarak h\u00fck\u00fcmdarl\u0131k, egemenlik anlam\u0131nda kullan\u0131l\u0131r. O halde \"Allah'\u0131n K\u00fcrs\u00ee'si, g\u00f6kleri ve yeri kaplay\u0131nca\" O'nun egemenli\u011fi de g\u00f6kleri ve yery\u00fcz\u00fcn\u00fc kaplam\u0131\u015f demektir. Hi\u00e7bir mecazi yoruma giri\u015fmeksizin kelimelerin d\u00fcz anlamlar\u0131n\u0131n toplam\u0131ndan \u00e7\u0131kar\u0131lacak olan budur. Fakat somut ifade yolu ile zihinde \u00e7izilen tablo, bundan daha sa\u011flam ve yerinden oynat\u0131lmazd\u0131r. \"Bunlar\u0131 koruyup g\u00f6zetmek O'na a\u011f\u0131r gelmez\" ifadesi i\u00e7in de ayn\u0131 \u015feyleri s\u00f6yleyebiliriz. O da dolayl\u0131 bi\u00e7imde eksiksiz kudreti dile getirir. Fakat bu anlam burada somut bir tablo yolu ile, yorgunlu\u011fun ve b\u0131kk\u0131nl\u0131\u011f\u0131n yoklu\u011fu tablosu yolu ile anlat\u0131l\u0131yor. \u00c7\u00fcnk\u00fc Kur'an \u00fcslubu anlamlara, onlar\u0131 zihinde somutla\u015ft\u0131racak tablolar \u00e7iziyor, b\u00f6ylece bu anlamlar sayesinde insan zihni daha iz b\u0131rak\u0131c\u0131, daha derinlikli ve daha elle tutulur bi\u00e7imde etkilenir.E\u011fer Kur'an'\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc \u00fcslubunu, ifade bi\u00e7imini iyi kavrayacak olursak onun i\u00e7erdi\u011fi bu t\u00fcr ifadeler etraf\u0131nda yap\u0131lan tart\u0131\u015fmalara girmek gere\u011fini duymay\u0131z, bunun yan\u0131s\u0131ra bu ama\u00e7la Kur'an-\u0131 Kerim'in yal\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve berrakl\u0131\u011f\u0131n\u0131 b\u00fcy\u00fck oranda bozan Bat\u0131 kaynakl\u0131 yabanc\u0131 felsefi kavramlar\u0131 \u00f6d\u00fcn\u00e7 almaya kalk\u0131\u015fmay\u0131z. Bu s\u00f6zlerime \u015funu da eklemem yerinde olur ki, Kur'an'da kullan\u0131lan \"K\u00fcrsi\" ve \"Ar\u015f\" terimlerini a\u00e7\u0131klay\u0131c\u0131 ve anlamlar\u0131n\u0131 belirleyici sahih hadislere rastlam\u0131\u015f de\u011filim. Bundan dolay\u0131 bu kavramlar \u00fczerinde s\u00f6ylediklerimden daha geni\u015f a\u00e7\u0131klamalara giri\u015fmemeyi tercih ediyorum. Ayeti okumaya devam edelim:\"Y\u00fcce ve b\u00fcy\u00fck olan O'dur.\"Ayette ge\u00e7en Allah'\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131 noktalayan bu c\u00fcmle bir ger\u00e7e\u011fi vurguluyor; insan vicdan\u0131n\u0131 onu d\u00fc\u015f\u00fcnmeye \u00f6zendiriyor, y\u00fccelik ve ululuk s\u0131fatlar\u0131n\u0131 Allah'a \u00f6zg\u00fc k\u0131l\u0131yor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u015fekli ile ifade \"hasr-kasr (tekelle\u015ftirme ve \u00f6zg\u00fcle\u015ftirme)\" anlam\u0131 ta\u015f\u0131yor. \u00c7\u00fcnk\u00fc ayet \"O, y\u00fcce ve b\u00fcy\u00fckt\u00fcr.\" demiyor. B\u00f6yle demi\u015f olsayd\u0131, sadece bu s\u0131fatlar\u0131n varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtmi\u015f olurdu. Bunun yerine \"Y\u00fcce ve b\u00fcy\u00fck olan O'dur\" diyerek bu s\u0131fatlar\u0131, ortaks\u0131z bi\u00e7imde de s\u0131rf O'na \u00f6zg\u00fc k\u0131l\u0131yor.Ger\u00e7ekten y\u00fccelik ve ululuk s\u0131fatlar\u0131 sadece Allah'a \u00f6zg\u00fcd\u00fcr, bu s\u0131fatlarda ba\u015fka hi\u00e7bir orta\u011f\u0131 yoktur. E\u011fer kullardan biri kendisini dev aynas\u0131nda g\u00f6rerek bu dereceye y\u00fckseldi\u011fi saplant\u0131s\u0131na kap\u0131l\u0131rsa Allah onu d\u00fcnyada horlu\u011fa ve a\u015fa\u011f\u0131l\u0131\u011fa, Ahirette de azaba ve peri\u015fanl\u0131\u011fa mahkum eder. Nitekim O, bize bu konuda \u015f\u00f6yle buyuruyor:\"Oras\u0131 Ahiret yurdudur. Onu yery\u00fcz\u00fcnde b\u00f6b\u00fcrlenme :r bozgunculuk pe\u015finde ko\u015fmayanlara veririz.\" (Kasas Suresi, 83)\u00b7Yine y\u00fcce Allah, hel\u00e2k olman\u0131n e\u015fi\u011findeki Firavun'dan s\u00f6zederken \"O, kendini be\u011fenmi\u015f bir azg\u0131n zorba idi\" buyuruyor.(Duhan Suresi, 31)\u00b7\u0130nsan istedi\u011fi kadar b\u00fcy\u00fckl\u00fck taslas\u0131n, istedi\u011fi kadar kendini y\u00fckseklerde g\u00f6rs\u00fcn y\u00fcce ve ulu olan Allah'\u0131n kulu olma d\u00fczeyinin \u00fczerine \u00e7\u0131kamaz. E\u011fer bu ger\u00e7ek insan\u0131n i\u00e7ine yerle\u015firse onu kulluk derecesine oturtur, b\u00fcy\u00fckl\u00fck ve azg\u0131nl\u0131k kompleksini t\u00f6rp\u00fcler; onu Allah korkusuna, Allah sayg\u0131s\u0131na, O'nun ululu\u011funun ve y\u00fcceli\u011finin bilincine varmaya, O'nun haklar\u0131na kar\u015f\u0131 sayg\u0131l\u0131 olmaya ve O'nun kullar\u0131na kar\u015f\u0131 b\u00fcy\u00fckl\u00fck taslamaktan \u00e7ekinmeye sevkeder. G\u00f6r\u00fcl\u00fcyor ki, bu ger\u00e7ek, bir yandan inan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcnce, \u00f6teyandan da uygulama ve davran\u0131\u015ft\u0131r.\u0130NAN\u00c7 H\u00dcRR\u0130YET\u0130Yukardaki ayette imana dayal\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce sisteminin temel esaslar\u0131, en ince noktalar\u0131na var\u0131ncaya kadar a\u00e7\u0131kland\u0131ktan, y\u00fcce Allah'\u0131n s\u0131fatlar\u0131 ile yarat\u0131klar\u0131 aras\u0131ndaki ili\u015fki ayd\u0131nl\u0131\u011fa kavu\u015fturulduktan sonra bu inanc\u0131 ta\u015f\u0131yan, bu \u00e7a\u011fr\u0131y\u0131 \u00fcstlenen ve yolunu kaybetmi\u015f, \u015fa\u015fk\u0131n insanl\u0131\u011fa \u00f6nderlik etme g\u00f6revini omuzlam\u0131\u015f olan m\u00fcminlerin hangi yolu izleyecekleri, hangi metodu benimseyecekleri anlat\u0131l\u0131yor:"}