B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

2- Musa’ya kitap verdik(2) ve “Benden ba\u015fka vekil edinmeyin”(3) diye onu \u0130srailo\u011fullar\u0131 i\u00e7in k\u0131lavuz k\u0131ld\u0131k.<\/strong>
\n3- (Ey) Nuh ile birlikte ta\u015f\u0131d\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131n \u00e7ocuklar\u0131!(4) \u015e\u00fcphesiz o, \u015f\u00fckreden bir kuldu.<\/strong>
\n4- Kitapta(5) \u0130srailo\u011fullar\u0131na \u015fu h\u00fckm\u00fc verdik: “Muhakkak siz yer (y\u00fcz\u00fcn) de iki defa bozgunculuk \u00e7\u0131karacaks\u0131n\u0131z ve olduk\u00e7a ‘kibirli bir y\u00fckseli\u015fle’ muhakkak ‘kibirlenip-y\u00fckseleceksiniz’.(6)<\/strong>
\n5- Nitekim o ikiden ilk-vaid geldi\u011fi zaman, olduk\u00e7a zorlu olan kullar\u0131m\u0131z\u0131 \u00fczerinize g\u00f6nderdik de (sizi) evlerin aralar\u0131na kadar girip ara\u015ft\u0131rd\u0131lar. Bu yerine getirilmesi gereken bir s\u00f6zd\u00fc.(7)<\/strong><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n

2. Bu ayetin g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde Mi’rac olay\u0131yla hi\u00e7 bir ilgisi yoktur. Bu nedenle y\u00fczeysel bir okuyucuya her iki ayetten birinin yerlerinin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f olabilece\u011fi hissini verebilir. Fakat meseleyi t\u00fcm surede sunulan ana fikir \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131rsak bu ikisi aras\u0131ndaki ilgiyi hemen anlayabiliriz. Bu surenin en b\u00fcy\u00fck gayesi Mekkeli m\u00fc\u015frikleri uyarmakt\u0131r. Bu nedenle Mi’rac olay\u0131 surenin hemen ba\u015f\u0131nda yer alm\u0131\u015ft\u0131r. Sanki \u015f\u00f6yle demek ister: “Sizin sahtek\u00e2r diye \u015f\u00fcphe etti\u011finiz ve kendisine g\u00f6nderilen kitab\u0131 reddedi\u011finiz kimse, \u00e7\u0131plak g\u00f6zleriyle Allah’\u0131n ayetlerini g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fcr. Bu nedenle, Allah’\u0131n kitab\u0131n\u0131 bir kenara atan ve bu y\u00fczden ac\u0131kl\u0131 bir azaba u\u011frat\u0131lan \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131n tarihinden bir ders almal\u0131s\u0131n\u0131z.”
\n3. Arap\u00e7a “vekil” kelimesi, g\u00fcvenliir, ki\u015finin i\u015flerinde g\u00fcvenip dayanabilece\u011fi yard\u0131m ve korunma istenilebilecek bir kimse anlam\u0131na gelir.
\n4. Yani, “Siz Hz. Nuh ve ashab\u0131n\u0131n torunlar\u0131s\u0131n\u0131z. Bu nedenle onlara yara\u015f\u0131r bir \u015fekilde davranmal\u0131s\u0131n\u0131z. Sadece Allah’\u0131 vekil (dost, yard\u0131mc\u0131) edinmelisiniz; \u00e7\u00fcnk\u00fc atalar\u0131n\u0131z, sadece Allah’\u0131 vekil edindikleri i\u00e7in Tufan’dan kurtuldular.”
\n5. Burada “kitap” kelimesi, Tevrat i\u00e7in de\u011fil, b\u00fct\u00fcn il\u00e2h\u00ee kitaplar i\u00e7in kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.
\n6. Bu t\u00fcr uyar\u0131lar Kitab-\u0131 Mukaddes’in \u00e7e\u015fitli b\u00f6l\u00fcmlerinde yer alm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130lk fitneleri ve bunun k\u00f6t\u00fc sonu\u00e7lar\u0131 ile ilgili olarak \u0130srailo\u011fullar\u0131 Mezmurlar, \u0130\u015faya Yeremya ve Hezekiel’de uyar\u0131lmakta ve onlar ikinci sap\u0131kl\u0131klar\u0131 ve bunun sonucu \u00e7ektikleri ceza ise Matta ve Luka \u0130ncilinde yer almaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131ya Kur’an’\u0131n bu ifadesini destekleyen b\u00f6l\u00fcmler al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.
\n\u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131 sap\u0131kl\u0131k ve fesat \u00e7\u0131karmalar\u0131 nedeniyle ilk uyaran ki\u015fi Mezmurlarda bu uyar\u0131s\u0131n\u0131 yapan Hz. Davud’dur. (a.s) :
\n“Rabbin onlara emretti\u011fine uyup kavimleri helak etmediler. Fakat o milletlerle kar\u0131\u015ft\u0131lar ve onlar\u0131n i\u015flerini \u00f6\u011frendiler. Onlar\u0131n putlar\u0131na kulluk ettiler. Onlar da kendilerine tuzak oldular. O\u011fullar\u0131n\u0131 ve k\u0131zlar\u0131n\u0131 \u015feytanlara kurban ettiler. O\u011fullar\u0131n\u0131n ve k\u0131zlar\u0131n\u0131n kan\u0131na var\u0131ncaya dek bir \u00e7ok kan d\u00f6kt\u00fcler…………… Rabbin \u00f6fkesi kavmine kar\u015f\u0131 tutu\u015ftu ve miras\u0131ndan tiksindi. Rabb onlar\u0131 o milletlerin eline teslim etti” (Mezmurlar: 106, 34-38, 40, 41)
\nYukar\u0131daki olaylar sanki ger\u00e7ekten olmu\u015f gibi ge\u00e7mi\u015f zaman kipiyle anlat\u0131lmaktad\u0131r. Kutsal Kitaplar \u00f6nceden haber verilen \u015feylerin \u00f6nemini vurgulamak i\u00e7in bu t\u00fcr bir ifade kullan\u0131rlar.
\nBu k\u00f6t\u00fcl\u00fckler meydana geldi\u011finde \u0130\u015faya peygamber bunlar\u0131n k\u00f6t\u00fc sonu\u00e7lar\u0131yla \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131 uyard\u0131: “Ah, ey su\u00e7lu millet, haks\u0131zl\u0131\u011f\u0131 y\u00fcklenmi\u015f olan kavim, k\u00f6t\u00fcl\u00fck i\u015fleyenlerin z\u00fcrriyeti, ba\u015ftan \u00e7\u0131km\u0131\u015f \u00e7ocuklar! Rabbi b\u0131rakt\u0131lar, \u0130srail’in Kud\u00fcs\u00fc’n\u00fc hor g\u00f6rd\u00fcler, yabanc\u0131la\u015ft\u0131lar ve gerilediler. Ni\u00e7in sap\u0131kl\u0131\u011f\u0131 art\u0131rarak yine vurulmak istiyorsunuz? Sad\u0131k \u015fehir nas\u0131l fahi\u015fe oldu! O \u015fehir ki hakla dolu idi, onda adalet yer tutmu\u015ftu, \u015fimdi ise adam \u00f6ld\u00fcrenler. Sizin reisleriniz asi, h\u0131rs\u0131z da onlar\u0131n ortaklar\u0131. Her biri r\u00fc\u015fvet seviyor ve hediyeler pe\u015finde ko\u015fuyor. \u00d6ks\u00fcz\u00fcn hakk\u0131n\u0131 vermiyorlar ve dul kad\u0131n\u0131n davas\u0131 onlar\u0131n \u00f6n\u00fcne gelmiyor. Bundan dolay\u0131d\u0131r ki Rab, ordular\u0131n Rabbi, \u0130srail’in Kadir’i diyor ki: Oh, has\u0131mlar\u0131ndan rahat bulaca\u011f\u0131m ve d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan \u00f6\u00e7 alaca\u011f\u0131m: Onlar \u015farktan gelen \u015feylerle dolu, onlar da Filistinliler gibi m\u00fczeccim ve ecnebilerin \u00e7ocuklar\u0131 ile el ele veriyorlar ve onlar\u0131n memleketi putlarla dolu, kendi parmaklar\u0131 ile yapt\u0131klar\u0131na, ellerinin i\u015fine tap\u0131yorlar. Ve Rab dedi ki: Madem ki Sion k\u0131zlar\u0131 kibirlidir ve boyunlar\u0131n\u0131 ileri uzatarak g\u00f6z edip y\u00fcr\u00fcyorlar, gezerken k\u0131r\u0131t\u0131yorlar ve ayaklar\u0131n\u0131n halkalar\u0131n\u0131 \u015f\u0131ng\u0131rdat\u0131yorlar; bundan \u00f6t\u00fcr\u00fc Rab, Sion k\u0131zlar\u0131n\u0131n tepesini kil ile vuracak ve Rab onlar\u0131n gizli yerlerini a\u00e7acak, erkekleri k\u0131l\u0131\u00e7la ve yi\u011fitleri cenkte d\u00fc\u015fecekler.
\nVe Sion kap\u0131lar\u0131 ah \u00e7ekip yas tutacak ve kimsesiz kal\u0131p toprakla oturacak. Bunun i\u00e7in i\u015fte Rab, \u0131rma\u011f\u0131n bol ve kuvvetli sular\u0131n\u0131 A\u015fur kral\u0131n\u0131 ve onun b\u00fct\u00fcn izzetini onlar\u0131n \u00fczerine \u00e7\u0131kar\u0131yor. F\u0131rat nehri b\u00fct\u00fcn yataklar\u0131ndan y\u00fckselecek ve b\u00fct\u00fcn k\u0131y\u0131lar\u0131 \u00fczerine ta\u015facak. \u00c7\u00fcnk\u00fc o asi bir kavim, yalanc\u0131 o\u011fullar, Rabbin \u015feriatini duymak istemeyenler o\u011fullard\u0131r. Onlar ki g\u00f6renlere: “G\u00f6rmeyin” ve Peygamberlere de “Bize do\u011fru \u015feyler bildirmeyin, bize yumu\u015fak \u015feyler s\u00f6yleyin, hileli yollar \u00f6\u011fretin” derler. Bundan dolay\u0131 \u0130srail’in Kudd\u00fcs’\u00fc \u015f\u00f6yle diyor: Madem ki bu s\u00f6z\u00fc hor g\u00f6r\u00fcyorsunuz ve gaddarl\u0131\u011fa ve sap\u0131kl\u0131\u011fa g\u00fcveniyorsunuz ve onlara dayan\u0131yorsunuz, o halde bu fesat, sizin \u00fczerinize d\u00fc\u015fmek \u00fczere olan \u00e7atlak bir duvar gibi olacakt\u0131r. Ve \u00e7\u00f6mlek\u00e7i kab\u0131 nas\u0131l k\u0131r\u0131l\u0131rsa onu esirgemeden par\u00e7alay\u0131p, \u00f6yle k\u0131racak ve par\u00e7alar\u0131 aras\u0131nda ocaktan ate\u015f getirmek, yahut sarn\u0131\u00e7tan su almak i\u00e7in bir par\u00e7a kalmayacak.” (\u0130\u015faya Bap 1: 4-5; 21-24: Bap 2: 6, 8 Bap 3: 16-17; 25-26; Bap 8-7; Bap 30: 9-10, 12-14)
\nBundan sonra sap\u0131kl\u0131k ve fesat her \u015feyi \u00f6n\u00fcne kat\u0131p s\u00fcr\u00fcklemeye ba\u015flad\u0131\u011f\u0131nda Yeremya Peygamber sesini y\u00fckseltti.
\n“Rab \u015f\u00f6yle diyor: Atalar\u0131n\u0131z bende ne haks\u0131zl\u0131k buldular da benden uzakla\u015ft\u0131lar ve bo\u015fluk ard\u0131nca gidip bo\u015f oldular? Meyvas\u0131n\u0131 ve iyi \u015feyleri yiyesiniz diye sizi verimli bir diyara getirdim; ve miras\u0131m\u0131 kerih bir \u015fey yapt\u0131n\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc boyunduru\u011funu eski zamandan k\u0131rd\u0131n ve ba\u011flar\u0131n\u0131 kopard\u0131n. “Kulluk etmem” dedin ve her ye\u015fil a\u011fac\u0131n alt\u0131nda fahi\u015felik ederek yatt\u0131n. H\u0131rs\u0131z tutulunca nas\u0131l utan\u0131rsa, \u0130srail evi de kendileri, krallar\u0131 ve kahinleri ile peygamberleri \u00f6yle utan\u0131yorlar. Onlar ki a\u011faca: Babams\u0131n; ta\u015fa: Beni sen do\u011furdun derler. \u00c7\u00fcnk\u00fc bana y\u00fczlerini de\u011fil s\u0131rtlar\u0131n\u0131 d\u00f6nd\u00fcrd\u00fcler. Fakat onlara bela gelince: Kalk ta bizi kurtar diyecekler. Ya kendi icat etti\u011fin ilahlar\u0131n nerede? Ba\u015f\u0131na bela geldi\u011fi vakit seni kurtarabilirlerse kalks\u0131nlar, \u00e7\u00fcnk\u00fc senin il\u00e2hlar\u0131n, \u015fehirlerinin say\u0131s\u0131na g\u00f6redir, ey Yahuda. Ve Kral Ya\u015fiya’n\u0131n g\u00fcnlerinde Rab bana dedi: D\u00f6nek \u0130srail’in yapt\u0131\u011f\u0131 \u015feyi g\u00f6rd\u00fcn m\u00fc? Her y\u00fcksek da\u011f\u0131n \u00fczerine ve her ye\u015fil a\u011fac\u0131n alt\u0131na gidip orada fahi\u015felik etti. Hain k\u0131zkarde\u015fi Yahuda da bunu g\u00f6rd\u00fc. Ve g\u00f6rd\u00fcm ki d\u00f6nek \u0130srail zina etmi\u015f oldu\u011fundan \u00f6t\u00fcr\u00fc, onu bo\u015fayarak kendisine bo\u015f ka\u011f\u0131d\u0131 verdi\u011fim zaman hain k\u0131zkarde\u015fi Yahuda yine kovmad\u0131 ve gidip o da fahi\u015felik etti. Ve vaki oldu ki zinas\u0131n\u0131n velvelesi ile diyar murdar oldu, ta\u015flarla ve a\u011fa\u00e7larla zina etti. Yeru\u015falim’in (Kud\u00fcs) sokaklar\u0131n\u0131 dola\u015f\u0131n ve \u015fimdi bak\u0131n, anlay\u0131n ve meydanlar\u0131nda aray\u0131n e\u011fer bir adam bulursan\u0131z. E\u011fer hakk\u0131 ifade eden hakikat\u0131 arayan varsa ben de ona ba\u011f\u0131\u015flar\u0131m. Sana nas\u0131l ba\u011f\u0131\u015flayay\u0131m? O\u011fullarla and ettiler. Ben onlara duyurunca zina ettiler ve fahi\u015felerin evine b\u00f6l\u00fck b\u00f6l\u00fck ko\u015fu\u015ftular. Ba\u015f\u0131 bo\u015f besili ayg\u0131r oldular, her biri kom\u015fusunun kar\u0131s\u0131na ki\u015fniyor. Ben bunlardan \u00f6t\u00fcr\u00fc yoklamaz m\u0131y\u0131m? Rab diyor: Nefsim b\u00f6yle bir milletten \u00f6\u00e7 almaz m\u0131? \u0130\u015fte ey \u0130srail evi uzaktan \u00fczerinize bir millet getirece\u011fim.
\nO, zorlu bir millet, eski bir millettir. Bir millet ki sen onun dilini bilmez ve ne dediklerini anlamazs\u0131n. Onlar\u0131n ok k\u0131l\u0131f\u0131 a\u00e7\u0131k bir kabirdir, hepsi yi\u011fitlerdir. G\u00fcvenmekte oldu\u011fun duvarl\u0131 \u015fehirlerini k\u0131l\u0131\u00e7la vurup yakacaklar. Ve kavmin le\u015fleri yerin canavarlar\u0131na ve g\u00f6klerin ku\u015flar\u0131na yem olacak ve onlar\u0131 korkutan olmayacak. Ve Yahuda \u015fehirlerinden ve Yeru\u015falim (Kud\u00fcs) sokaklar\u0131ndan, meserret sesini, sevin\u00e7 sesini ve gelin ile g\u00fcveyin sesini sona erdirece\u011fim, \u00e7\u00fcnk\u00fc diyar harap olacak. Ve vaki olacak sana nereye \u00e7\u0131kal\u0131m dedikleri zaman onlara diyeceksin: Rab \u015f\u00f6yle diyor: \u00d6l\u00fcm i\u00e7in olan \u00f6l\u00fcme; k\u0131l\u0131\u00e7 i\u00e7in olan k\u0131l\u0131ca, k\u0131tl\u0131k i\u00e7in olan k\u0131tl\u0131\u011fa ve s\u00fcrg\u00fcn i\u00e7in olan s\u00fcrg\u00fcne. Ve onlar\u0131n \u00fczerine d\u00f6rt \u00e7e\u015fit dini koyaca\u011f\u0131m: \u00d6ld\u00fcrmek i\u00e7in k\u0131l\u0131c\u0131, par\u00e7alamak i\u00e7in k\u00f6pekleri, yiyip bitirmek ve helak etmek i\u00e7in g\u00f6klerin ku\u015flar\u0131n\u0131 ve yerin canavarlar\u0131n\u0131.” (Yeremya, Bap: 2: 5-7, 20, 26-28; Bap 3: 6-9; Bap 5: 1, 7-9, 15-17; Bap 7: 33, 34; Bap 15: 2, 3.)
\nHezekiel peygamber onlar\u0131 uyarmak i\u00e7in tam zaman\u0131nda tebli\u011fine ba\u015flad\u0131. Kud\u00fcs’e hitaben \u015f\u00f6yle dedi:
\n“Ey vakti gelsin diye kendi i\u00e7inde kan d\u00f6ken \u015fehir ve kendisini murdar etmek i\u00e7in kendi aleyhine putlar yapan \u015fehir! \u0130\u015fte her biri elinden geldi\u011fi kadar kan d\u00f6kmek i\u00e7in \u0130srail beyleri senin i\u00e7inde idiler. Sende babay\u0131 ve anay\u0131 hi\u00e7e sayd\u0131lar; senin i\u00e7inde misafire kar\u015f\u0131 zorbal\u0131k ettiler, sende \u00f6ks\u00fcze ve dul kad\u0131na haks\u0131zl\u0131k ettiler. Mukaddes \u015feylerini hor g\u00f6rd\u00fcn ve semtlerimi bozdun. Kan d\u00f6kmek i\u00e7in iftirac\u0131 adamlar senin i\u00e7inde idiler; sende hayas\u0131zl\u0131k ettiler. Babalar\u0131n\u0131n \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131n\u0131 sende a\u00e7t\u0131lar, kad\u0131n kirli iken sende ona tecav\u00fcz ettiler. Kimi kom\u015fusunun kar\u0131s\u0131 ile mekruh i\u015f etti, kimi hayas\u0131zl\u0131kla gelinini kirletti, kimi sende k\u0131zkarde\u015fini, babas\u0131n\u0131n k\u0131z\u0131n\u0131 al\u00e7altt\u0131. Senin i\u00e7inde kan d\u00f6kmek i\u00e7in r\u00fc\u015fvet ald\u0131lar. Faiz ve murabaha k\u00e2r\u0131 ald\u0131n ve zorbal\u0131kla kom\u015fular\u0131ndan haks\u0131z kazan\u00e7lar ald\u0131n. Beni unuttun, peki seninle i\u015fe giri\u015fece\u011fim g\u00fcnlerde y\u00fcre\u011fin dayanabilecek mi, ellerin kuvvetli olabilecek mi? Seni milletler aras\u0131nda da\u011f\u0131taca\u011f\u0131m ve seni memleketler aras\u0131na sa\u00e7aca\u011f\u0131m ve murdarl\u0131\u011f\u0131n\u0131 senden giderece\u011fim. Milletlerin g\u00f6z\u00fc \u00f6n\u00fcnde sen kendili\u011finden bozulacaks\u0131n; ve bileceksin ki Ben Rabbim.” (Hezekiel Bap 22: 3, 6-12, 14-16)
\n\u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131n ilk sap\u0131kl\u0131klar\u0131 s\u0131ras\u0131nda onlara yap\u0131lan yukar\u0131da de\u011finilen uyar\u0131lar\u0131n yan\u0131s\u0131ra, ikinci sap\u0131kl\u0131klar\u0131 s\u0131ras\u0131nda bunun sonu\u00e7lar\u0131 ve k\u00f6t\u00fc akibetine kar\u015f\u0131 Hz. \u0130sa (a.s) taraf\u0131ndan uyar\u0131lm\u0131\u015flard\u0131r. Hz. \u0130sa (a.s) \u00e7ok sert bir hitapla onlar\u0131n bozulmalar\u0131n\u0131 \u015f\u00f6yle ele\u015ftirmi\u015ftir:
\n“Ey Kud\u00fcs, peygamberleri \u00f6ld\u00fcren ve kendisine g\u00f6nderilenleri ta\u015flayan Kud\u00fcs! Tavuk, yavrular\u0131n\u0131 kanatlar\u0131 alt\u0131na nas\u0131l toplarsa, ben de senin \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 ka\u00e7 kere \u00f6yle toplamak istedim, fakat siz istemediniz. \u0130\u015fte eviniz size \u0131ss\u0131z b\u0131rak\u0131lacak. Do\u011frusu size derim ki, burada ta\u015f \u00fcst\u00fcnde y\u0131k\u0131lmad\u0131k ta\u015f b\u0131rak\u0131lmayacak.” (Matta Bap 23: 37, 38; Bap 24: 2)
\nRomal\u0131 y\u00f6neticiler Hz. \u0130sa’y\u0131 (a.s) \u00e7arm\u0131ha germek i\u00e7in g\u00f6t\u00fcr\u00fcrken, O, a\u011flay\u0131p yas tutan kad\u0131n ve erkeklerden olu\u015fan toplulu\u011fa hitap etmi\u015f ve son uyar\u0131s\u0131n\u0131 yapm\u0131\u015ft\u0131r.
\n“\u0130sa onlara d\u00f6n\u00fcp dedi: “Ey Yeru\u015falim (Kud\u00fcs) k\u0131zlar\u0131 benim i\u00e7in a\u011flamay\u0131n, fakat kendiniz ve \u00e7ocuklar\u0131n\u0131z i\u00e7in a\u011flay\u0131n. \u00c7\u00fcnk\u00fc i\u015fte g\u00fcnler geliyor ki, o g\u00fcnlerde: Ne mutlu k\u0131s\u0131rlara, do\u011furmam\u0131\u015f rahimlere ve emzirmemi\u015f memelere! diyecekler. O zaman da\u011flara; \u00fczerimize d\u00fc\u015f\u00fcn ve tepelere: Bizi \u00f6rt\u00fcn! demeye ba\u015flayacaklar.” (Luka Bap 23: 28-30)
\n7. Burada Asurlular\u0131n ve Babillerin \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131 helak etmesi kastedilmektedir. Bunun tarihi arka plan\u0131n\u0131 sadece yukar\u0131da zikredilen “Peygamberlerin sahifelerinden anlamak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Allah’\u0131n vahyolunan Kitab\u0131na inand\u0131klar\u0131n\u0131 iddia eden bu kavmi insanlar\u0131n \u00f6nderi seviyesinden indirip en zelil ve hakir bir kavim haline getirmesine neden olan durum ve \u015fartlar\u0131n tam anla\u015f\u0131labilmesi i\u00e7in \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131n tarihini \u00f6zetle zikretmekte fayda vard\u0131r.
\nHz. Musa’n\u0131n (a.s) \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra \u0130srailo\u011fullar\u0131, Filistin’e girdiklerinde Filistin’de, Hittiler, Kenanl\u0131lar, Perizziler, Filistinliler, Yebusiler, Hiviler, Amoriler vard\u0131. Bu topluluklar putperestli\u011fin en k\u00f6t\u00fc \u015fekillerini benimsemi\u015flerdi. En b\u00fcy\u00fck il\u00e2hlar\u0131, t\u00fcm il\u00e2hlar\u0131n babas\u0131 olarak kabul ettikleri ve bo\u011fa-heykelleri ile temsil edilen “Ayl” idi. Onun e\u015fi “A\u015fera” idi ve bu ikisinden t\u00fcremi\u015f yetmi\u015fe yak\u0131n tanr\u0131 ve tanr\u0131\u00e7a vard\u0131. Bunlar\u0131n aras\u0131nda en g\u00fc\u00e7l\u00fc tanr\u0131 olarak Baal kabul ediliyordu ve onun ya\u011fmur ve b\u00fcy\u00fcme il\u00e2h\u0131 ve g\u00f6klerin ve yerlerin rabbi oldu\u011funa inan\u0131l\u0131yordu. Onun kar\u0131s\u0131na kuzey b\u00f6lgelerinde Anathotu, Filistinde ise Ashtaroth deniliyordu. Bu ikisi a\u015fk ve \u00fcreme tanr\u0131\u00e7alar\u0131yd\u0131. Bunlar\u0131n yan\u0131s\u0131ra, \u00f6l\u00fcm tanr\u0131s\u0131, hastal\u0131k ve k\u0131tl\u0131k tanr\u0131s\u0131 ve sa\u011fl\u0131k tanr\u0131\u00e7as\u0131 gibi tabii olay ve d\u00fcnyevi g\u00fc\u00e7lere atfedilen bir s\u00fcr\u00fc tanr\u0131 ve tanr\u0131\u00e7a vard\u0131. Bu insanlar tanr\u0131 ve tanr\u0131\u00e7alar\u0131na o denli a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k ve pis \u00f6zellikler atfettiler ki en ahl\u00e2ks\u0131z kimse bile b\u00f6yle bilinmekten ka\u00e7\u0131n\u0131r. Tap\u0131nma ve dayanma a\u00e7\u0131s\u0131ndan b\u00f6yle tanr\u0131lar edinen bir toplulu\u011fun ahl\u00e2k\u00ee y\u00f6nden en k\u00f6t\u00fc dejenerasyonlardan uzak kalamayaca\u011f\u0131 a\u00e7\u0131kt\u0131r; \u00e7a\u011f\u0131m\u0131zda yap\u0131lan arkeolojik kaz\u0131lar da bunu g\u00f6stermektedir.
\n\u00c7ocuklar\u0131n kurban edilmesi onlar aras\u0131nda \u00e7ok yayg\u0131n bir gelenekti. Onlar\u0131n ibadet yerleri sanki geneleve d\u00f6n\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fc. \u0130badet yerlerinde kad\u0131nlar dini fahi\u015feler olarak yer al\u0131yor ve onlarla ili\u015fki kurmak ibadet ve tap\u0131nman\u0131n bir par\u00e7as\u0131 olarak kabul ediliyordu.
\nTevrat’ta verilen emirlerde \u0130srailo\u011fullar\u0131’na a\u00e7\u0131ka bu topluluklar\u0131 yok etmeleri, Filistini onlardan almalar\u0131, bu insanlarla kar\u0131\u015fmaktan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131 ve ahl\u00e2k\u00ee ve ideolojik zay\u0131fl\u0131klardan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131 emredilmekteydi.
\nFakat \u0130srailo\u011fullar\u0131 Filistin’e girer girmez bu hidayeti (yol g\u00f6stermeyi) bir kenara att\u0131lar. Sadece birle\u015fik bir krall\u0131k kurmay\u0131 becerememekle kalmad\u0131lar ayn\u0131 zamanda kavmiyet\u00e7ili\u011fin dar g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc i\u00e7ine hapsolundular. Her kabile fethedilen topraklardan bir k\u0131sm\u0131n\u0131 ele ge\u00e7irip ba\u011f\u0131ms\u0131z bir devlet kurmak istiyordu. Aralar\u0131ndaki bu birlik eksikli\u011fi hi\u00e7 bir kabilenin topraklar\u0131ndan putperestleri atmas\u0131n\u0131 sa\u011flayacak g\u00fcce sahip olamamas\u0131n\u0131 sa\u011flad\u0131. B\u00f6ylece hepsi de putperestlere kendi topraklar\u0131nda ya\u015fama izni vermek zorunda kald\u0131lar. Bunun yan\u0131s\u0131ra fethedilen topraklar i\u00e7inde \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131n ba\u015fa \u00e7\u0131kamad\u0131\u011f\u0131 baz\u0131 putperest \u015fehir devletleri de kalm\u0131\u015ft\u0131. Yukar\u0131da an: 6’da Mezmurlar’dan yap\u0131lan al\u0131nt\u0131da de\u011finilen nokta i\u015fte budur.
\nBu putperest topluluklarla kar\u0131\u015fman\u0131n birinci sonucu \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131n putperest olmalar\u0131 ve yava\u015f yava\u015f ba\u015fka k\u00f6t\u00fcl\u00fcklere de al\u0131\u015fmalar\u0131d\u0131r. Bu noktaya Hakimler’de \u015f\u00f6yle de\u011finilmektedir; “\u0130srailo\u011fullar\u0131 Rabbin g\u00f6z\u00fcnde k\u00f6t\u00fc olan\u0131 yapt\u0131lar ve Baallara kulluk ettiler. Kendilerini M\u0131s\u0131r diyar\u0131ndan \u00e7\u0131karan, atalar\u0131n\u0131n il\u00e2h\u0131 olan Rabbi b\u0131rakt\u0131lar ve etraflar\u0131nda olan milletlerin il\u00e2hlar\u0131ndan olan ba\u015fka il\u00e2hlar\u0131n ard\u0131nca y\u00fcr\u00fcd\u00fcler ve onlara e\u011fildiler. Rabbi \u00f6fkelendirdiler. Rabbi b\u0131rak\u0131p Baala ve Astartilere kulluk ettiler.” (Hakimler 2: 11-13)
\n\u0130srailo\u011fullar\u0131’na isabet eden ikinci akibet ise, fethetmedikleri \u015fehir devletlerinin ve topraklar\u0131na hi\u00e7 dokunmad\u0131klar\u0131 Filistinlerin birle\u015fip arka arkaya yapt\u0131klar\u0131 sald\u0131r\u0131larla Filistinin b\u00fcy\u00fck bir b\u00f6l\u00fcm\u00fc ele ge\u00e7irmeleri ve sonunda Kutsal Tabut’u da elde etmeleridir. En sonunda \u0130srailo\u011fullar\u0131 bir kral\u0131n y\u00f6netiminde birle\u015fmeleri gerekti\u011fi sonucuna vard\u0131lar ve Samuel peygamber onlar\u0131n iste\u011fi \u00fczerine M.\u00d6. 1020’de Talut’u onlara kral tayin etti. (Ayr\u0131nt\u0131lar i\u00e7in bkz. Bakara: 246-248 ve an: 268-270)
\nBirle\u015fik krall\u0131k \u00fc\u00e7 kral taraf\u0131ndan y\u00f6netildi: Talut (M.\u00d6. 1020-M.\u00d6. 1004) , Davud Peygamber (M.\u00d6. 1004-M.\u00d6. 965) , S\u00fcleyman Peygamber (M.\u00d6. 965-M.\u00d6.926) . Bu krallar Hz. Musa’n\u0131n (a.s) \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131n yar\u0131m b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 g\u00f6revi tamamlad\u0131lar. Kuzeydeki Finike devleti ve g\u00fcney k\u0131y\u0131daki Filistin devleti d\u0131\u015f\u0131ndaki t\u00fcm devletleri ele ge\u00e7irdiler, bu iki devleti de haraca ba\u011flad\u0131lar.
\nHz. S\u00fcleyman’\u0131n (a.s) \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra \u0130srailo\u011fullar\u0131 tekrar sap\u0131tt\u0131lar ve kendi aralar\u0131nda \u00e7arp\u0131\u015f\u0131p biri ba\u015fkenti “Samaria” olan Kuzey Filistin ve \u00dcrd\u00fcn’de \u0130srail krall\u0131\u011f\u0131, di\u011feri ba\u015fkenti Kud\u00fcs olan g\u00fcney Filistin ve Edom’da Yuda kr\u0131lla\u011f\u0131 olmak \u00fczere iki krall\u0131\u011fa ayr\u0131ld\u0131lar. Bu iki krall\u0131k da ba\u015flang\u0131\u00e7tan beri didi\u015fme \u00fczerine kurulmu\u015flard\u0131 ve sonuna dek de b\u00f6yle devam etti.
\nKom\u015fu topluluklar\u0131n ideolojik ve ahl\u00e2k\u00ee zay\u0131fl\u0131klar\u0131ndan ilk \u00f6nce etkilenen \u0130srail krall\u0131\u011f\u0131n\u0131n y\u00f6neticileri ve halk\u0131 oldu. \u00d6zellikle kral Ahab’\u0131n putperest Zidon prensesi Yezebel ile evlenmesinden sonra, putperestlik ve di\u011fer k\u00f6t\u00fcl\u00fckler devletin \u00f6nderli\u011finde kontrols\u00fczce yay\u0131lmaya ba\u015flad\u0131. \u0130lyas ve Eli\u015fa peygamberler bu tufan\u0131 durdurmak i\u00e7in ellerinden geleni yapt\u0131lar, fakat h\u0131zla bozulan ve sap\u0131t\u0131lan \u0130srailo\u011fullar\u0131 onlar\u0131 dinlemediler. En sonunda Allah’\u0131n \u0130srailo\u011fullar\u0131’na bir gazab\u0131 olarak Asurlular M.\u00d6. 900 y\u0131l\u0131ndan itibaren Filistin’e say\u0131s\u0131z sald\u0131r\u0131lar d\u00fczenlediler. Bu d\u00f6nemde Amos (M.\u00d6. 787-747) ve Ho\u015f\u00e7a (M.\u00d6. 747-735) peygamberler \u00e7\u0131kt\u0131lar ve \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131 tekrar tekrar uyard\u0131lar. Fakat bu sap\u0131k topluluk onlar\u0131n uyar\u0131lar\u0131n\u0131 dinlemedi ve t\u00fcm s\u0131n\u0131rlar\u0131 \u00e7i\u011fnedi. Amos Peygamber, \u0130srail kral\u0131 taraf\u0131ndan Samaia’dan s\u00fcrg\u00fcn edildi ve \u00fclkede davetini yaymas\u0131 yasakland\u0131. Bundan \u00e7ok k\u0131sa bir s\u00fcre sonra \u0130srail krall\u0131\u011f\u0131 ve toplulu\u011fu \u00fcst\u00fcne Allah’\u0131n gazab\u0131 indi. Asur kral\u0131 Sargon M.\u00d6. 71’de Samaria’\u0131 ald\u0131 ve bu kuzey krall\u0131\u011f\u0131na bir son verdi. \u0130srailo\u011fullar\u0131’ndan binlercesi k\u0131l\u0131\u00e7tan ge\u00e7irildi; ileri gelenlerinden 27 bini de anayurtlar\u0131ndan \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131p Asur imparatorlu\u011funun do\u011fu s\u0131n\u0131rlar\u0131 taraf\u0131na da\u011f\u0131t\u0131ld\u0131 ve imparatorlu\u011fun di\u011fer b\u00f6lgelerinden gelen gruplarla de\u011fi\u015ftirildi. Kendi memleketlerinde kalan \u0130srailo\u011fullar\u0131’ndan bir grup ise yabanc\u0131larla kar\u0131\u015ft\u0131klar\u0131 i\u00e7in yava\u015f yava\u015f ulusal ve k\u00fclt\u00fcrel kimliklerini kaybettiler.
\n\u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131n g\u00fcney Filistin’de kurduklar\u0131 Yuda Krall\u0131\u011f\u0131 dedikleri di\u011fer krall\u0131kta Hz. S\u00fcleyman’\u0131n (a.s) \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra k\u00fcfre sapt\u0131. Fakat bunlar\u0131n ahl\u00e2k\u00ee bozulmalar\u0131 di\u011fer krall\u0131\u011fa g\u00f6re daha yava\u015f ger\u00e7ekle\u015fti. Bu nedenle tarih sahnesinde daha uzun kalabildi. Daha sonra, aynen \u0130srail krall\u0131\u011f\u0131 gibi s\u00fcrekli sald\u0131r\u0131lara u\u011frad\u0131, \u015fehirleri harap edildi, ba\u015fkenti ku\u015fat\u0131ld\u0131. Fakat bu krall\u0131k Asurlular taraf\u0131ndan tamamen yok edilmedi, sadece haraca ba\u011fland\u0131. Daha sonralar\u0131 \u0130\u015faya ve Yeremya peygamberlerin t\u00fcm \u00e7abalar\u0131na ra\u011fmen Yuda halk\u0131 putatap\u0131c\u0131l\u0131ktan ve di\u011fer k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden vazge\u00e7meyince Babil Kral\u0131 Nebukadnazar M.\u00d6. 598’de Kud\u00fcs dahil t\u00fcm Yuda krall\u0131\u011f\u0131n\u0131 ele ge\u00e7irdi ve Yuda kral\u0131n\u0131 da esir ald\u0131. O zaman bile \u0130srailo\u011fullar\u0131 yola gelmediler ve Yeremya Peygamberin s\u00f6zlerine ve uyar\u0131lar\u0131na kulak asmad\u0131lar. Durumlar\u0131n\u0131 d\u00fczeltecekleri yerde Babillilere isyan edip y\u00f6netimi ele ge\u00e7irmeyi planlad\u0131lar. En sonunda Nebukadnazar M.\u00d6. 587’de Yuda’y\u0131 istila edip t\u00fcm \u00f6nemli \u015fehirleri yerle bir ederek onlar\u0131 a\u011f\u0131r bir \u015fekilde cezaland\u0131rd\u0131. Kud\u00fcs’\u00fc ve Hz. S\u00fcleyman’\u0131n mabedini yerle bir etti ve ta\u015f \u00fcst\u00fcnde ta\u015f b\u0131rakmad\u0131. \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131n \u00e7o\u011funu oradan \u00e7\u0131kard\u0131 ve onlar\u0131 \u00e7evre \u00fclkelere da\u011f\u0131tt\u0131. Geride kalan topluluk, \u00e7evre topluluklar taraf\u0131ndan lanetlendi ve her t\u00fcr k\u00f6t\u00fcl\u00fcklere maruz kald\u0131.
\nBu, \u0130srailo\u011fullar\u0131’na uyar\u0131 olarak verilen ilk felaket ve bunun sonucu \u00e7ektikleri ilk ceza idi.
\nHAR\u0130TA -1-
\nHz. Musa’dan sonra Filistin
\nA\u00e7\u0131klama:
\nHz. Musa’n\u0131n (a.s.) \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra \u0130srailo\u011fullar\u0131 Ye\u015fu’nun \u00f6nderli\u011finde b\u00fct\u00fcn Filistin’i ele ge\u00e7irdiler, fakat birle\u015fik bir krall\u0131k kurmak yerine b\u00fct\u00fcn topraklar\u0131 miras olarak aralar\u0131nda payla\u015ft\u0131rlar.
\nBu harita Filisitin’in nas\u0131l par\u00e7aland\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve \u0130srailo\u011fullar\u0131n\u0131n 12 kabilesi taraf\u0131ndan nas\u0131l al\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir. Bu 12 kabile \u015funlard\u0131: Yuda, Simeon, Dan, Benjamin, Efraim, Reuben, Gad, Manasseh, \u0130ssacher, Zebulun, Haftali, A\u015fer.
\nZay\u0131f ve par\u00e7alanm\u0131\u015f olduklar\u0131 i\u00e7in Tevrat\u0131n, putperest Kenarl\u0131lar\u0131 Filistin’den \u00e7\u0131karma emrine yerine getiremediler. Kenanl\u0131lar onlar\u0131n aralar\u0131nda ya\u015famaya devam etti ve g\u00fc\u00e7l\u00fc \u015fehir devletleri kurdular. Kitab-\u0131 Mukaddes Talut’un zaman\u0131na kadar Sidon, Tyre, Dor, Meggiddo, Beth-Shaan, Gezer, Kud\u00fcs, … vs. gibi \u015fehirlerin Kenanl\u0131lar\u0131n elinde kald\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve onlar\u0131n putperest k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fcn\u00fc \u0130srailo\u011fullar\u0131’n\u0131 etkiledi\u011fini s\u00f6yler.
\nBunun da \u00f6tesinde \u0130srail s\u0131n\u0131rlar\u0131 \u00e7evresinde hala g\u00fc\u00e7l\u00fc devletler vard\u0131r. Filistiler, Edomiler, Moabiler ve Ammoniler daha sonralara \u0130srail’e s\u00fcrekli sald\u0131r\u0131lar d\u00fczenlemi\u015fler ve topraklar\u0131ndan b\u00fcy\u00fck bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc ele ge\u00e7irmi\u015flerdir. E\u011fer Allah’\u0131n rahmeti olmasa ve Talup zaman\u0131nda birle\u015fmi\u015f olmasalar \u0130srailo\u011fullar\u0131 Filistin’den bile s\u00fcr\u00fclebilirdi.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 2- Musa’ya kitap verdik(2) ve “Benden ba\u015fka vekil edinmeyin”(3) diye onu \u0130srailo\u011fullar\u0131 i\u00e7in k\u0131lavuz k\u0131ld\u0131k. 3- (Ey) Nuh ile birlikte ta\u015f\u0131d\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131n \u00e7ocuklar\u0131!(4) \u015e\u00fcphesiz o, \u015f\u00fckreden bir kuldu. […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":12335,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-12334","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-gundem"],"yoast_head":"\n