Hakim: k\u00f6k\u00fcnden t\u00fcreyen ism-i fail olan bir laf\u0131zd\u0131r, mastan “hikem”dir. Kelime olarak; h\u00fckmetmek, y\u00f6netmek, hikmetli olmak, d\u00fczeltmek, d\u00fczenlemek, hakem olmak, d\u00fczeltmek i\u00e7in men etmek, sa\u011flam yapmak ve yarg\u0131layan gibi manalara gelir. Ayn\u0131 k\u00f6kten gelen mastar olarak “hakem” ise; tarafs\u0131z karar vermek, uzman hakim, tarafs\u0131z ve adaletle h\u00fckmetmek, h\u00fckmetme yetkisi elinde olmak, alim olmak, hata ve yanl\u0131\u015fl\u0131klar\u0131 \u00f6nlemek gibi manalar\u0131 ifade eder. Feilun vezninden gelen “hekim” ise; doktor, filozof ve bilge gibi manalarda da kullan\u0131l\u0131r. Ayn\u0131 k\u00f6kten gelen “hikmet” masdar\u0131 ise; iradenin, rahmetin, adaletin, c\u00f6mertli\u011fin, ihsan\u0131n ve en g\u00fczel y\u00f6nleriyle e\u015fyay\u0131 yerli yerine koyman\u0131n kemalini i\u00e7ermektedir.<\/p>\n
Y\u00fcce Allah’\u0131n s\u0131fat\u0131 olarak el- Hakim; her i\u015fi, her karar\u0131 ve h\u00fckm\u00fc, her emir ve yasa\u011f\u0131 hikmetli, do\u011fru, isabetli ve y\u00fcksek bir gayeye y\u00f6nelik olan mahlukat\u0131 m\u00fckemmel ve sa\u011flam bir \u015fekilde var eden, onlar\u0131 nizam ve intizam\u0131yla idare eden ve bilen zat demektir. Bununla beraber buyru\u011fu ve h\u00fckm\u00fc ilminden ve<\/p>\n
hikmetinden kaynaklanmaktad\u0131r. Rasuller g\u00f6ndermeyi, m\u00fckafat\u0131n ve cezan\u0131n sabit ve yerli yerince oldu\u011funu g\u00f6sterir.<\/p>\n
Kur’an-\u0131 Kerim de el-Hakim ismi 91 ayet-i kerimede ge\u00e7mektedir. Bunlardan 2 tanesini okuyal\u0131m:<\/p>\n
<\/p>\n
Melekler, “Seni b\u00fct\u00fcn eksikliklerden uzak tutar\u0131z. Senin bize \u00f6\u011frettiklerinden ba\u015fka bizim hi\u00e7bir bilgimiz yoktur. \u015e\u00fcphesiz her \u015feyi hakk\u0131yla bilen, her \u015feyi hikmetle yapan sensin” dediler.(<\/strong> Bakara Suresi: 32)<\/strong><\/p>\n <\/p>\n Y\u00fcce Allah’\u0131n el-Hakim ism-i \u015ferifi Kur’an-\u0131 Kerimde el\u00adAlim ismi ile birlikte \u00e7ok kez zikredilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc ilim ve hikmet birbiriyle \u00e7ok alakadard\u0131r. Y\u00fcce Allah Hakim’dir. Her \u015feyi yerli yerince yarat\u0131r. Bu yarat\u0131na ilim ve hikmet ile olur. Nitekim bu manay\u0131 i\u00e7eren ayet-i kerime, kulun ve kaderinin \u00fczerine takdir edilen delaleti gerekli k\u0131lar. Hikmetin ispat\u0131 anlam\u0131n\u0131 ifade eder. Y\u00fcce Allah ilmi de zikretti. \u00c7\u00fcnk\u00fc O, i\u015flerin hakikat\u0131n\u0131 ve e\u015fyay\u0131 yerli yerine koymay\u0131, m\u00fcstehak olana cezay\u0131 ve hayr\u0131 vermeyi murad eder. Bu durum dahi ilim olmaks\u0131z\u0131n meydana gelmez. Y\u00fcce Allah hidayete veya dalalete lay\u0131k olan\u0131 ilmiyle bilir, hikmetiyle verir, iradesi ve kudretiyle takdir eder.<\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n Nuh, Rabbine seslendi. Dedi ki: “Rabbim, \u015f\u00fcphesiz benim o\u011flum ailemdendir ve senin va’din de do\u011frusu hakt\u0131r. Sen hakimlerin hakimisin.(<\/strong> Hud Suresi: 45)<\/strong><\/p>\n <\/p>\n Kullarda da ilim ve hikmet vard\u0131r. Ancak Allah’\u0131n s\u0131fatlar\u0131yla mukayese edilemez. Allah alimler alimidir. Yani b\u00fct\u00fcn ilimler O’nun ilmindendir. O’nun ilmi her \u015feyi ku\u015fatm\u0131\u015ft\u0131r, hi\u00e7bir \u015fey<\/p>\n O’nun ilmini ihata edemez. Hakeza Y\u00fcce Allah hakimler hakimidir. Kullarda hikmet ve h\u00fck\u00fcm c\u00fcz’i olarak olsa da b\u00fct\u00fcn h\u00fck\u00fcm ve hikmet O’ndand\u0131r ve O’nun yetkisindedir. Kullar i\u00e7in hakimler hakimi denilemez.<\/p>\n “\u015ean\u0131 Y\u00fcce olan Allah alemlerin Rabb’idir, hakimler hakimidir, geni\u015f hikmet ve bol nimetler sahibidir. O’nun hikmeti kudretinin ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 her yere ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. Her \u015feyde Y\u00fcce Allah’\u0131n kar\u015f\u0131 konulmaz kudreti ve hidayetleri oldu\u011fu gibi yine her \u015feyde O’nun g\u00f6zleri kama\u015ft\u0131ran hikmeti vard\u0131r. Biz burada ancak ondan denizden bir damla kadar\u0131n\u0131 zikrettik. E\u011fer bu da olmasayd\u0131; be\u015fer akl\u0131, O’nun mahlukat\u0131ndan bir \u015feyde dahi hikmetinin kemalini kapsaml\u0131 bir \u015fekilde bilmekten daha aciz, daha zay\u0131f ve daha k\u0131s\u0131r kal\u0131rd\u0131.( \u0130bni kayyimel-cevzi; \u015eif\u00fcu’l-Aljl, s. 238)<\/p>\n Y\u00fcce Allah’\u0131n el- Hakim ism-i \u015ferifi hususunda okudu\u011fumuz bu ayetlerle iktifa ederek ayn\u0131 ehemmiyeti ifade eden bir hadis-i \u015ferif okuyal\u0131m:<\/p>\n <\/p>\n Ebu Zerr (rad\u0131yallahu anh) anlat\u0131yor: “Res\u00fclullah (aleyhissalatu vesselam) gece namaz\u0131na kalkt\u0131 ve sabah vakti girinceye kadar namaza devam etti. Namazda tek ayet okudu. O da \u015fu (mealdeki) ayettir: “Onlara azab edersen, do\u011frusu onlar senin kullar\u0131nd\u0131r. Onlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flarsan, g\u00fc\u00e7l\u00fc olan, Hakim olan \u015f\u00fcphesiz ancak sensin. <\/strong>“( Maide Suresi: 118- Nesai, \u0130ftitah 79)<\/p>\n \u00a0<\/sup><\/p>\n Y\u00fcce Allah’\u0131n el-Hakim ism-i \u015ferifinin tecellisi olan hikmeti islam ulemas\u0131 iki k\u0131s\u0131mda incelemi\u015flerdir.<\/p>\n Birincisi: Hikmet; Allah’\u0131n yaratmas\u0131ndad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Y\u00fcce Allah b\u00fct\u00fcn mahlukat\u0131 hak ve hakk\u0131 kapsay\u0131c\u0131 olarak yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Y\u00fcce Allah’\u0131n murad\u0131 budur. Yani yaratmayla murad edilen hakt\u0131r. Bu<\/p>\n itibarla her hak; bir hikmettir. Allah b\u00fct\u00fcn kainat\u0131, k\u00fclli nizam\u0131 ve her c\u00fcz’\u00fcn nizam\u0131n\u0131 bir hak ve hikmetle yani yerli yerince ve gere\u011fince yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Mahlukattan hi\u00e7bir \u015fey yarat\u0131l\u0131\u015fta fuzuli ve abes de\u011fildir.<\/p>\n \u0130kincisi: Hikmet; Y\u00fcce Allah’\u0131n \u015feriat\u0131nda ve buyru\u011fundad\u0131r.<\/p>\n Allah (c.c) Adem (a.s)’dan bu yana insanl\u0131\u011f\u0131n saadeti i\u00e7in \u015feriatler nazil k\u0131ld\u0131 ve kanunlar koymu\u015ftur. B\u00fct\u00fcn bunlar hikmettir ve insanl\u0131\u011f\u0131n faydas\u0131nad\u0131r. \u0130nsano\u011flu Allah’\u0131n tekvini kanunlar\u0131nda ve kainat nizam\u0131nda maddi hayatlar\u0131 i\u00e7in istifade etmeye muhta\u00e7 olduklar\u0131 kadar manevi ve ebedi hayatlar\u0131n\u0131n saadeti i\u00e7in Y\u00fcce Allah’\u0131n te\u015fri’i kanunlarla belirlemi\u015f oldu\u011fu \u015feriat nizam\u0131na da en az o kadar muhta\u00e7t\u0131rlar. Allah’\u0131n \u015feriat\u0131na tabi olan topluluklar esasen d\u00fcnya hayat\u0131nda da huzur ve saadet bulmu\u015f ve en g\u00fczel medeniyete sahip olmu\u015flard\u0131r. Oysa Allah’\u0131n nizam\u0131ndan uzakla\u015fan toplumlar ise insanl\u0131k vas\u0131flar\u0131ndan bile uzakla\u015fm\u0131\u015f, cehalet, vah\u015fet ve felakete d\u00fc\u00e7ar olmu\u015flard\u0131r.<\/p>\n Kuvvette, uygarl\u0131kta ve medeniyette korkun\u00e7 s\u0131n\u0131rlara ula\u015fan di\u011fer \u00fcmmetlere bir bak\u0131n! Fakat onlar ne zaman dinin ruhundan, rahmetinden ve adaletinden y\u00fcz \u00e7evirmi\u015flerse zararlar\u0131 faydalar\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck ve \u015ferleri hay\u0131rlar\u0131ndan daha fazla olmu\u015ftur. Onlar\u0131n alimleri, hakimleri ve reisleri onlardan meydana gelen \u015ferleri telafi etmekten aciz kalm\u0131\u015flard\u0131r. Onlar bu hal \u00fczere devam ettikleri m\u00fcddet\u00e7e elbette buna g\u00fc\u00e7 yetiremeyeceklerdir. \u0130\u015fte bundan dolay\u0131 Hz. Muhammed (s.a.v.)’in din hakk\u0131nda getirmi\u015f olduklar\u0131 Y\u00fcce Allah’\u0131n hikmetindendir. Kur’an, Hz. Peygamber (s.a.v.)’in do\u011frulu\u011funa delalet eden delillerin en b\u00fcy\u00fc\u011f\u00fcd\u00fcr.<\/p>\n Ba\u015fka bir deyi\u015fle hikmet; Allah’\u0131n h\u00fck\u00fcmlerinin kendisidir.<\/p>\n \u0130nsan\u0131n bu hikmetten istifade etmesi ise onlar\u0131 anlamak ve ya\u015famakla m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bu itibarla Allah Rasulu (s.a.v)’nun s\u00fcnneti ve \u0130slam Siyaseti dahi hikmettir. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u0130slam ancak onun ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 ve takip etti\u011fi metotla ya\u015fan\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Hakim: k\u00f6k\u00fcnden t\u00fcreyen ism-i fail olan bir laf\u0131zd\u0131r, mastan “hikem”dir. Kelime olarak; h\u00fckmetmek, y\u00f6netmek, hikmetli olmak, d\u00fczeltmek, d\u00fczenlemek, hakem olmak, d\u00fczeltmek i\u00e7in men etmek, sa\u011flam yapmak ve yarg\u0131layan gibi manalara gelir. Ayn\u0131 k\u00f6kten gelen mastar olarak “hakem” ise; tarafs\u0131z karar vermek, uzman hakim, tarafs\u0131z ve adaletle h\u00fckmetmek, h\u00fckmetme yetkisi elinde olmak, alim olmak, hata ve […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":1999,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[8785,1],"tags":[],"class_list":["post-1998","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-allahc-c-sifatlari","category-gundem"],"yoast_head":"\n\u0648\u064e\u0646\u064e\u0627\u062f\u064e\u0649 \u0646\u064f\u0648\u062d\u064c \u0631\u0651\u064e\u0628\u0651\u064e\u0647\u064f \u0641\u064e\u0642\u064e\u0627\u0644\u064e \u0631\u064e\u0628\u0651\u0650 \u0625\u0650\u0646\u0651\u064e \u0627\u0628\u064f\u0646\u0650\u064a \u0645\u0650\u0646\u0652 \u0623\u064e\u0647\u0652\u0644\u0650\u064a \u0648\u064e\u0625\u0650\u0646\u0651\u064e \u0648\u064e\u0639\u0652\u062f\u064e\u0643\u064e \u0627\u0644\u0652\u062d\u064e\u0642\u0651\u064f \u0648\u064e\u0623\u064e\u0646\u062a\u064e \u0623\u064e\u062d\u0652\u0643\u064e\u0645\u064f \u0627\u0644\u0652\u062d\u064e\u0627\u0643\u0650\u0645\u0650\u064a\u0646<\/h1>\n