1- \u0130nsan, an\u0131lmaya de\u011fer bir varl\u0131k olmadan \u00f6nce uzun y\u0131llar ge\u00e7ti, \u00f6yle de\u011fil mi?<\/em><\/strong><\/p>\n

2- Biz insan\u0131 s\u0131navdan ge\u00e7irmek amac\u0131 ile kar\u0131\u015f\u0131m nitelikli bir s\u0131v\u0131 damlas\u0131ndan yaratt\u0131k. Bunun i\u00e7in onu i\u015fitme ve g\u00f6rme yetenekleri ile donatt\u0131k.<\/em><\/strong><\/p>\n

3- biz ona yolu g\u00f6sterdik. Art\u0131k ister \u015f\u00fckreder isterse nank\u00f6r olur.<\/em><\/strong><\/p>\n

Surenin ba\u015f taraf\u0131ndaki soru edat\u0131 c\u00fcmleye olumlu y\u00f6nde peki\u015ftirme anlam\u0131 katmaktad\u0131r. Fakat insan\u0131n kendi kendine \u015fu sorular\u0131 sormas\u0131na zemin haz\u0131rlar gibidir. Acaba insan, an\u0131lmaya de\u011fer bir varl\u0131k olmadan \u00f6nce uzun y\u0131llar ge\u00e7ti\u011fini bilmiyor mu? insan bu ger\u00e7e\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcnmez, \u00fczerinde kafa yormaz m\u0131? i\u00e7inden bu ger\u00e7e\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcnce kendisini varl\u0131k sahnesine \u00e7\u0131karan, \u00fczerine \u0131\u015f\u0131k tutan, uzun bir “an\u0131lmazl\u0131k” d\u00f6neminden sonra kendisini an\u0131labilirlik a\u015famas\u0131na erdiren y\u00fcce “el”in fark\u0131na varmaz m\u0131?<\/p>\n

Bu soru i\u015fareti zihnimize bir\u00e7ok mesaj ta\u015f\u0131yor. Bu mesajlar vicdanlar\u0131m\u0131zda \u00e7ok say\u0131da d\u00fc\u015f\u00fcnceyi uyand\u0131ran yumu\u015fak ve k\u00f6kl\u00fc mesajlard\u0131r.<\/p>\n

Bu mesajlardan biri vicdanlar\u0131m\u0131z\u0131 insan\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131ndan, yoktan varedili\u015finden \u00f6nceki d\u00f6neme y\u00f6neltir. Vicdanlar\u0131m\u0131z bu “insans\u0131z” d\u00f6nemi evrenle birlikte hayalinde canland\u0131r\u0131r. Acaba vicdan\u0131n\u0131z o d\u00f6nemi nas\u0131l g\u00f6r\u00fcr? \u00c7\u00fcnk\u00fc insan kendini be\u011fenmi\u015f bir varl\u0131kt\u0131r, de\u011ferini \u00e7ok abart\u0131r. \u00d6yle ki, bu evrenin kendisi olmadan nice uzun y\u0131llar varoldu\u011funu, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131n\u0131 unutur. Kim bilir belki de evren “insan” denen bir varl\u0131\u011f\u0131n yarat\u0131laca\u011f\u0131n\u0131 hi\u00e7 beklemiyordu. Fakat y\u00fcce Allah’\u0131n iradesi bu canl\u0131 t\u00fcr\u00fcn\u00fcn varl\u0131k sahnesine \u00e7\u0131kmas\u0131 y\u00f6n\u00fcnde tecelli etti de bunun sonucunda varoldu.<\/p>\n

Bu mesajlar\u0131n bir di\u011feri hayalimizi insan\u0131n varoldu\u011fu ana do\u011fru \u00e7eker. Bu ana ili\u015fkin \u00e7e\u015fitli d\u00fc\u015f\u00fcnceler ve imajlar canland\u0131r\u0131r. Oysa bu yeni canl\u0131 t\u00fcr\u00fcn\u00fc evrene katan o an\u0131n i\u00e7 y\u00fcz\u00fcn\u00fc sadece y\u00fcce Allah bilir. Allah bu canl\u0131y\u0131 yaratmadan \u00f6nce ince hesapl\u0131 plan\u0131na alm\u0131\u015f, bu evrenin uzun ak\u0131\u015f \u00e7izgisindeki rol\u00fcn\u00fc \u00e7ok \u00f6nceden belirlemi\u015ftir.<\/p>\n

Bu mesajlar\u0131n bir ba\u015fkas\u0131 bizi y\u00fcce Allah’\u0131n g\u00fc\u00e7l\u00fc elini d\u00fc\u015f\u00fcnmeye y\u00f6neltir. Y\u00fcce Allah, “insan” denen bu yeni canl\u0131y\u0131 varl\u0131k sahnesine s\u00fcr\u00fcyor, onu rol\u00fcne haz\u0131rl\u0131yor, rol\u00fcn\u00fc ona haz\u0131rl\u0131yor, hayat\u0131n\u0131n iplerini t\u00fcm varl\u0131\u011f\u0131n olu\u015fturdu\u011fu ana eksene ba\u011fl\u0131yor, kendisi i\u00e7in ya\u015famaya ve rol\u00fcn\u00fc oynamaya elveri\u015fli \u015fartlar haz\u0131rl\u0131yor, arkas\u0131ndan onu att\u0131\u011f\u0131 her ad\u0131mda izliyor. Bu ad\u0131mlar\u0131 atarken ipinin ucu b\u00fcy\u00fck evrenin di\u011fer b\u00fct\u00fcn ipleri gibi varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fcn eksenine ba\u011fl\u0131 kal\u0131r.<\/p>\n

Bu ayetler bunlar gibi daha bir\u00e7ok mesaj\u0131 vicdanlar\u0131m\u0131za iletmekte, daha bir\u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fcnceyi kafam\u0131zda uyand\u0131rmaktad\u0131r. Bu mesajlar\u0131n ve d\u00fc\u015f\u00fcncelerin sonucu olarak zihnimizde \u015fu bilin\u00e7 olu\u015fur: \u0130nsan\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131, hayat yolculu\u011fu ve bu yolculu\u011fun ak\u0131beti bir amaca, belirli bir plana ba\u011fl\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Bu hayat sahnesinde belirleme a\u015famas\u0131ndan sonra varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesi, hayat s\u00fcrecini devam ettirmesine gelince bunun ayr\u0131 bir hikayesi vard\u0131r. Okuyoruz:<\/p>\n

“Biz insan\u0131 s\u0131navdan ge\u00e7irmek amac\u0131 ile kar\u0131\u015f\u0131m nitelikli bir su damlas\u0131ndan yaratt\u0131k. Bunun i\u00e7in onu i\u015fitme ve g\u00f6rme yetenekleri ile donatt\u0131k.”<\/strong><\/p>\n

Ayetin orjinalinde ge\u00e7en “em\u015fac” s\u00f6zc\u00fc\u011f\u00fc “\u00e7e\u015fitli elementlerden olu\u015fmu\u015f kar\u0131\u015f\u0131m” anlam\u0131na gelir. Bu s\u00f6zc\u00fck belki insan yavrusunun ana maddesini olu\u015fturan su damlas\u0131n\u0131n erkeklik h\u00fccresi ile di\u015filik yumurtas\u0131n\u0131n d\u00f6llenme sonucundaki birle\u015fmesine i\u015farettir. Belki de kar\u0131\u015f\u0131m\u0131 olu\u015fturan elementlerden maksat d\u00f6llenmi\u015f h\u00fccredeki kromozomlar\u0131n i\u00e7erdi\u011fi “gen”lerdir. Bu genler birinci derecede insan soyunun karakteristik niteliklerini, ikinci derecede de ailenin niteliklerini ta\u015f\u0131yarak geli\u015fecek olan insan yavrusuna a\u015f\u0131larlar. \u0130nsan yavrusunu olu\u015fturan su damlas\u0131 bu genler g\u00f6sterdi\u011fi do\u011frultuda geli\u015ferek ba\u015fka bir hayvan yavrusu de\u011fil de insan yavrusu olu\u015fturur. Bunun yan\u0131s\u0131ra bu genler aileden ge\u00e7en \u00f6zel niteliklerin de ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131lar\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca bu deyim, \u00e7e\u015fitli kal\u0131t\u0131mlar\u0131n ortak kar\u0131\u015f\u0131m\u0131 anlam\u0131na da gelebilir.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah insan\u0131 anlatt\u0131\u011f\u0131m\u0131z kar\u0131\u015f\u0131m nitelikli su damlas\u0131ndan yarat\u0131rken i\u015f olsun diye, bo\u015funa ya da rastgele yaratmad\u0131. Tersine onu s\u0131navdan ge\u00e7irmek i\u00e7in, imtihan etmek i\u00e7in, denemek i\u00e7in yaratt\u0131. Asl\u0131nda y\u00fcce Allah insan\u0131n ne oldu\u011funu, ge\u00e7irece\u011fi s\u0131nav\u0131 ve bu s\u0131nav\u0131n sonunda ne not alaca\u011f\u0131n\u0131 ba\u015ftan biliyor. Fakat \u00f6n bilgisinin varl\u0131k sahnesinde ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131, varl\u0131\u011f\u0131n \u00f6z\u00fcnde pl\u00e2na ba\u011flanm\u0131\u015f olan bu \u00f6n bilginin sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n insan\u0131n eylemlerine yans\u0131mas\u0131n\u0131, bu bilginin sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n onu ad\u0131m ad\u0131m izlemesini ve s\u0131navdan ortaya \u00e7\u0131kacak sonu\u00e7lar\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131klar\u0131na \u00e7arpt\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 istemi\u015ftir.<\/p>\n

Bundan dolay\u0131 o, insan\u0131 “i\u015fitici” ve “g\u00f6r\u00fcc\u00fc” yapm\u0131\u015f, yani onu gerekli duyu organlar\u0131 ve alg\u0131lama yetenekleri ile donatm\u0131\u015ft\u0131r. Ama\u00e7 onun alg\u0131layabilmesi, kar\u015f\u0131l\u0131k verebilmesi, nesneleri ve de\u011ferleri kavrayabilmesi, bu alg\u0131lara ve kavramalara dayanarak h\u00fck\u00fcm verebilmesi ve se\u00e7im yapabilmesi ve yapt\u0131\u011f\u0131 tercihlere g\u00f6re s\u0131nav\u0131n\u0131 ba\u015far\u0131 ile ge\u00e7mesidir.<\/p>\n

Demek ki, y\u00fcce Allah’\u0131n insan soyunun s\u00fcrmesine ve belirledi\u011fi y\u00f6ntem -ki bu kar\u0131\u015f\u0131m nitelikli bir su damlas\u0131ndan insan yavrusu yaratmakt\u0131r- uyar\u0131nca insan fertlerinin \u00e7o\u011falmas\u0131na ili\u015fkin iradesinin arkas\u0131nda bir hikmet, bir ama\u00e7 vard\u0131r. Ortada “rastgele”lik diye bir \u015fey yoktur. Bu surenin ard\u0131ndaki ama\u00e7 bu canl\u0131 t\u00fcr\u00fcn\u00fc s\u0131navdan ge\u00e7irmektir. Bundan dolay\u0131 ona alg\u0131lama, kar\u015f\u0131l\u0131k verme, bilgi edinme ve se\u00e7im yapabilme yetenekleri ba\u011f\u0131\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. insan\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131, alg\u0131 ve kavrama yetenekleri ile donat\u0131lmas\u0131 ve hayat\u0131 boyunca denenmesi, b\u00fct\u00fcn bunlar belirli \u00f6l\u00e7\u00fclere ba\u011fl\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Sonra Allah, insan\u0131 bilginin yan\u0131s\u0131ra yol se\u00e7me g\u00fcc\u00fc ile donatm\u0131\u015ft\u0131r. \u00d6nce ona ba\u015far\u0131ya erdiren yolu g\u00f6stermi\u015f sonra se\u00e7me yetkisini kendisine b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131r. isterse kendine g\u00f6sterilen d\u00fcz yoldan gider, dilerse bu yoldan saparak Allah’a erdirmeyen yollar pe\u015finde \u015fa\u015fk\u0131n \u015fa\u015fk\u0131n taban teper. Okuyoruz:<\/p>\n

“Biz ona yolu g\u00f6sterdik. Art\u0131k ister \u015f\u00fckreder, isterse nank\u00f6r olur.”<\/strong><\/p>\n

Burada “hidayet” yani do\u011fru yola girme kavram\u0131 “\u015f\u00fck\u00fcr” kavram\u0131 ile ifade ediliyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc hidayete eren kalbin en do\u011fal, en beklenen tepkisi Allah’a \u015f\u00fckretmektedir. Sebebine gelince bu kalb iyi biliyor ki, insan uzun y\u00fczy\u0131llar boyunca an\u0131lmaya de\u011fer bir varl\u0131k de\u011fildi. Sonra y\u00fcce Allah onun an\u0131lmaya de\u011fer bir varl\u0131k olmas\u0131n\u0131 istedi. Bunun i\u00e7in ona g\u00f6rme ve i\u015fitme yetenekleri ba\u011f\u0131\u015flad\u0131, kendisini \u00f6\u011frenme g\u00fcc\u00fc ile donatt\u0131. Sonra gidece\u011fi yolu g\u00f6sterip kendisini se\u00e7im yapma yetkisi ile ba\u015fba\u015fa b\u0131rakt\u0131. Bu y\u00fczden bu m\u00fcnasebetle m\u00fcmin kalbde belirmesi beklenen ilk duygu \u015f\u00fck\u00fcr duygusudur. E\u011fer \u015f\u00fckretmez ise nank\u00f6r olur. Hem de koyu bir nank\u00f6r. \u00c7\u00fcnk\u00fc ayetin orjinalinde yeralan “kefur” s\u00f6zc\u00fc\u011f\u00fc, a\u015f\u0131r\u0131 dereceli bir nank\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fc ifade eder.<\/p>\n

Bu \u00fc\u00e7 dokunu\u015ftan sonra insan i\u015fin ciddili\u011finin ve duyarl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n bilincine var\u0131r ve iyice anlar ki, o bir ama\u00e7 u\u011fruna yarat\u0131ld\u0131, bir ana eksene ba\u011fl\u0131d\u0131r, \u00f6\u011frenme yetene\u011fi ile donat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r ve bu yetene\u011fi gerek\u00e7esi ile hesaba \u00e7ekilecektir, o s\u0131navdan ge\u00e7mek ve ba\u015far\u0131l\u0131 bir s\u0131nav vermek i\u00e7in d\u00fcnyaya g\u00f6nderildi, yery\u00fcz\u00fcndeki hayat d\u00f6nemi oyun, e\u011flence ve sorumsuzluk d\u00f6nemi de\u011fil, ciddi bir imtihan d\u00f6nemidir. Okudu\u011fumuz bu \u00fc\u00e7 k\u0131sa ayetten \u0130\u015fte bu y\u00fcce ve k\u00f6kl\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnce birikimi \u00e7\u0131k\u0131yor. Bunun yan\u0131s\u0131ra bu \u00fc\u00e7 ayet, okuyucuya hayata ili\u015fkin a\u011f\u0131r bir sorumluluk duygusu, ciddiyet ve k\u00e2r da kazand\u0131r\u0131r. insan\u0131, s\u00f6zkonusu s\u0131nav\u0131n sonu\u00e7lar\u0131 konusunda bilin\u00e7li yapar, varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n amac\u0131na, varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n anlam\u0131na, genel olarak hayata ve de\u011ferler sistemine ili\u015fkin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc, bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirir.<\/p>\n

Bundan dolay\u0131d\u0131r ki, ayetlerin devam\u0131nda bu s\u0131navdan veya \u015f\u00fck\u00fcr yolunu ya da nank\u00f6rl\u00fck yolunu se\u00e7mesinden sonra insan\u0131 bekleyen sonu\u00e7lar\u0131n sunulmas\u0131na ge\u00e7iliyor. Kafirlerin kar\u015f\u0131la\u015faca\u011f\u0131 sonu\u00e7lara k\u0131saca de\u011finilmekle yetiniliyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc surenin havas\u0131 hem somut ve hem de soyut anlamda kulluk ve nimet havas\u0131d\u0131r, ayetlere g\u00f6n\u00fcl a\u00e7\u0131c\u0131 nimetlere \u00f6zendiren \u00e7a\u011fr\u0131n\u0131n ard\u0131ndan azaba k\u0131saca de\u011finilmekle yetiniliyor.<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

1- \u0130nsan, an\u0131lmaya de\u011fer bir varl\u0131k olmadan \u00f6nce uzun y\u0131llar ge\u00e7ti, \u00f6yle de\u011fil mi? 2- Biz insan\u0131 s\u0131navdan ge\u00e7irmek amac\u0131 ile kar\u0131\u015f\u0131m nitelikli bir s\u0131v\u0131 damlas\u0131ndan yaratt\u0131k. Bunun i\u00e7in onu i\u015fitme ve g\u00f6rme yetenekleri ile donatt\u0131k. 3- biz ona yolu g\u00f6sterdik. Art\u0131k ister \u015f\u00fckreder isterse nank\u00f6r olur. Surenin ba\u015f taraf\u0131ndaki soru edat\u0131 c\u00fcmleye olumlu y\u00f6nde […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":40332,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-40325","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-gundem"],"yoast_head":"\n