\u00d6L\u00dcMDEN SONRAK\u0130 MERHALELER<\/strong><\/p>\n \u00a0<\/strong><\/p>\n \u00a0<\/strong><\/p>\n Buna “ha\u015fr-\u0131 ecs\u00e2d (cesedlerin birle\u015fmesi) ne\u015f’e-i uhr\u00e2 (ikinci yarat\u0131l\u0131\u015f) da denir. Bu dirilme \u0130srafil (a.s.)’\u0131n s\u00fbra ikinci defa \u00fcflemesiyle olacakt\u0131r. Buna iman etmek \u0130sl\u00e2m\u00ee ak\u00eede gere\u011fidir. Kur’an-\u0131 Ker\u00eem’de ;<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 “Sonra s\u00fbra bir defa daha \u00fcflenecektir. Bir de g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn ki insanlar kabirlerinden do\u011frulmu\u015f bak\u0131yorlar<\/em><\/strong>. “[1]<\/a>buyurulur.<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 O zaman Allah Te\u00e2l\u00e2 insanlar\u0131n da\u011f\u0131lan par\u00e7alar\u0131n\u0131n asl\u00ee uzuv ve par\u00e7alar\u0131n\u0131 bir araya getirecek ve \u00c2lem-i Berzah’da bulunan ruhlar\u0131n\u0131 bedenlerine iade ederek diriltecektir.<\/p>\n \u00d6ld\u00fckten sonra dirilmenin vuk\u00fb bulaca\u011f\u0131n\u0131 Allah ve Resulu haber vermektedir. Bu konuda ak\u0131l, ilim ve duygularla bilgi elde edilemez. Fakat bunlar \u00f6ld\u00fckten sonra dirilmenin vuk\u00fb bulmayaca\u011f\u0131n\u0131 da ispat edemez. \u00d6yle ise \u00f6ld\u00fckten sonra dirilme aklen m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Aklen m\u00fcmk\u00fcn olan bir \u015fey hakk\u0131nda nass varid olunca art\u0131k ona inanmak gerekir.<\/p>\n Kur’an-\u0131 Ker\u00eem \u00f6ld\u00fckten sonra dirilme \u00fczerinde \u00e7ok durur. \u00c7\u00fcnk\u00fc Mekke m\u00fc\u015frikleri bunu bir t\u00fcrl\u00fc kabul edemiyorlar ve \u015fiddetle kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131yorlard\u0131. Kur’an-\u0131 Kerim’de ifade edildi\u011fi gibi:<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 “Hayat ancak d\u00fcnya hayat\u0131d\u0131r. Biz tekrar diriltilecek de\u011filiz<\/em><\/strong>. “[2]<\/a> diyorlard\u0131.<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Kur’an\u0131 Kerim \u00f6ld\u00fckten sonra dirilmenin olaca\u011f\u0131n\u0131 sadece haber vermekle yetinmez, ispat etmek i\u00e7in bir tak\u0131m akl\u00ee deliller de getirir. Bunlardan bir k\u0131sm\u0131 \u015f\u00f6yledir:<\/p>\n 1<\/strong>-Bir \u015feyin benzeri ve \u00f6rne\u011fi yok iken onu ilk defa yaratan, \u00f6ld\u00fckten sonra tekrar benzerini meydana getirmeye elbette kadirdir.<\/em><\/strong><\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0 \u00a0“B\u00fct\u00fcn varl\u0131klar\u0131 yoktan var eden ve sonra da tekrar diriltecek olan Allah’t\u0131r. Bu, O’na pek kolayd\u0131r.<\/em><\/strong> ” [3]<\/a><\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Halef o\u011flu Ubey bir g\u00fcn Hz. Peygamber (s.a.s.)’e geldi. Elinde bulunan \u00e7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f bir kemi\u011fi ufalayarak:<\/p>\n “B\u00f6yle \u00e7\u00fcr\u00fcd\u00fckten sonra bunu tekrar kim diriltecek<\/em>?” dedi. Bunun \u00fczerine a\u015fa\u011f\u0131daki ayetler indi:<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 “\u0130nsan kendisini bir damla sudan yaratt\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 g\u00f6rmez mi ki, hemen apa\u00e7\u0131k bir has\u0131m kesilir. Yaratt\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 unutarak bize misal getirir ve “\u00e7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f kemikleri kim diriltecekmi\u015f” der. De ki: 2<\/strong>-Uyku k\u00fc\u00e7\u00fck \u00f6l\u00fcm say\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi uyanma da k\u00fc\u00e7\u00fck hayat say\u0131l\u0131r. \u0130nsanlar uykudan sonra uyand\u0131klar\u0131 gibi \u00f6ld\u00fckten sonra da dirileceklerdir. (el-En’am, 6\/60).<\/p>\n 3<\/strong>– Ya\u011fmursuzluk ve kurakl\u0131k sebebiyle yery\u00fcz\u00fcndeki bitkiler ve ye\u015fillikler kururlar. Sonra ya\u011fmur ya\u011f\u0131nca ya da sulan\u0131nca tekrar canl\u0131l\u0131k kazan\u0131rlar.<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u00a0“Yery\u00fcz\u00fcn\u00fc kupkuru g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn. \u00dczerine su indirdi\u011fimiz zaman harekete ge\u00e7ip dirilir. Bu, Allah’\u0131n delillerindendir. \u015e\u00fcphesiz topra\u011fa can veren Allah, \u00f6l\u00fcleri de diriltir. Muhakkak o, her\u015feye kadirdir.<\/em><\/strong> “[5]<\/a><\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 “Sen yery\u00fcz\u00fcn\u00fc kupkuru g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn. Fakat, biz, oraya su indirdi\u011fimiz zaman harekete ge\u00e7er kabar\u0131r her \u00e7e\u015fit g\u00fczel bitkiler bitirir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar delildir ki, Allah hakt\u0131r, \u00f6l\u00fcleri diriltecektir. Allah her\u015feye kadirdir, k\u0131yamet kopacakt\u0131r, bunda \u015f\u00fcphe yoktur. Allah kabirlerdekileri kald\u0131racakt\u0131r<\/em><\/strong>. ” [6]<\/a><\/p>\n 4<\/strong>– Adem (a.s.)’\u0131 topraktan yarat\u0131p neslini meniden yaratan kudret, \u00f6ld\u00fckten sonra diriltmeye de kadirdir. Kur’an-\u0131 Ker\u00eem’de:<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 “Ey insanlar! E\u011fer tekrar diriltilmemizden \u015f\u00fcphe ediyorsan\u0131z, ilk yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131 bir hat\u0131rlay\u0131n. Yaratmadaki kudretimizi a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6stermek i\u00e7in biz sizin asl\u0131n\u0131z\u0131 topraktan,sonra onun neslini nutfe (meni) den yaratt\u0131k<\/em><\/strong>. ” [7]<\/a><\/p>\n \n 5<\/strong>– G\u00f6klerin ve yerin yarat\u0131lmas\u0131 \u00f6ld\u00fckten sonra insanlar\u0131n tekrar diriltilmesinden daha g\u00fc\u00e7t\u00fcr. Allah Te\u00e2l\u00e2 \u015f\u00f6yle buyurur:<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 “\u015e\u00fcphesiz g\u00f6klerin ve yerin yarat\u0131lmas\u0131, insanlar\u0131n (ikinci defa) yarat\u0131lmas\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck bir i\u015ftir. Fakat insanlar\u0131n \u00e7o\u011fu bunu bilmezler<\/em><\/strong>. “[8]<\/a><\/p>\n 6<\/strong>– Kur’an-\u0131 Ker\u00eem’de \u00f6ld\u00fckten sonra dirilme hakk\u0131nda ge\u00e7mi\u015fte vuku bulmu\u015f misaller de verilmi\u015ftir. Kehf suresinde anlat\u0131lan Ashabu’l-Kehf hadisesi, Bakara suresinin ikiy\u00fcz altm\u0131\u015f\u0131nc\u0131 ayetinde anlat\u0131lan Hz. \u0130brahim (a.s.)’in parampar\u00e7a etti\u011fi d\u00f6rt ku\u015fun tekrar diriltilmesi hadisesi, ayn\u0131 surenin ikiy\u00fczellidokuzuncu ayetinde anlat\u0131lan tefsirlerin belirtti\u011fine g\u00f6re \u00dczeyir (a.s.) hadisesi bunlara misaldir.<\/p>\n \n \u00a0<\/strong><\/p>\n \u00a0<\/strong><\/p>\n Terim olarak “ha\u015fr”; insanlar\u0131n \u00f6ld\u00fckten sonra dirilip d\u00fcnyada iken yapt\u0131klar\u0131 i\u015flerden ve s\u00f6yledikleri s\u00f6zlerden dolay\u0131 sorguya \u00e7ekilmek \u00fczere “mah\u015fer” denilen yere s\u00fcr\u00fclmeleri, burada toplanmalar\u0131d\u0131r. Nitekim k\u0131yamet g\u00fcn\u00fcne “yevm\u00fc’l-ba’s” (tekrar dirilme g\u00fcn\u00fc) ve ” yevm\u00fc’n-ne\u015fr” denildi\u011fi gibi, “yevm\u00fc’l-ha\u015fr” (toplanma g\u00fcn\u00fc) de denir.<\/p>\n “Ne\u015fr”; yaymak, da\u011f\u0131tmak manas\u0131na yahut “nu\u015f\u00fbr yapmak” yani \u00f6l\u00fcleri diriltmek anlam\u0131ndad\u0131r.<\/p>\n Buna “ne\u015fr”, \u00f6ld\u00fckten sonra insanlar\u0131 tekrar diriltmek; “ha\u015fr” de onlar\u0131 mezarlar\u0131ndan \u00e7\u0131kararak, “mah\u015fer” denilen yere sevkedip orada toplamakt\u0131r.<\/p>\n “Sizi yarat\u0131p yery\u00fcz\u00fcne yayan O’dur ve O’nun huzurunda toplanacaks\u0131n\u0131z<\/em><\/strong>“[9]<\/a><\/p>\n \u00d6ld\u00fckten sonra tekrar dirilmeye ve hesap vermek \u00fczere Allah ile m\u00fcl\u00e2ki olmaya (ne\u015fre ve ha\u015fre) inanmak, iman esaslar\u0131ndan biridir. Kalbimizde en ufak bir \u015f\u00fcphe duymadan bizleri yaratan\u0131n Allah oldu\u011funa iman etti\u011fimiz gibi, ayn\u0131 katiyetle O’nun huzurunda toplanaca\u011f\u0131m\u0131za da inan\u0131yoruz. Ne var ki, \u00f6l\u00fcm\u00fc g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fckleri i\u00e7in ink\u00e2r edemiyen birtak\u0131m insanlar, \u00f6ld\u00fckten sonra dirilmeye ak\u0131l erdiremiyor, \u00f6l\u00fcm\u00fcn toprak olu\u015f ve nihayette yokolu\u015f oldu\u011funa inan\u0131yorlar. Bu gibilerine Kur’\u00e2n:<\/p>\n “Kendi yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131 unutup,\u00e7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f kemikleri kim diriltecek? Diyerek bize mis\u00e2l vermeye kalkar. De ki; onlar\u0131 ilk defa yaratan diriltecektir. O, her t\u00fcrl\u00fc yaratmay\u0131 bilendir<\/em><\/strong>” [10]<\/a><\/p>\n “Allah’\u0131n rahmetinin eserlerine bir bak, yery\u00fcz\u00fcn\u00fc \u00f6l\u00fcmden sonra nas\u0131l diriltiyor. \u015e\u00fcphesiz \u00f6l\u00fcleri O diriltir. O her\u015feye k\u00e2dirdir”[11]<\/a><\/em><\/strong><\/p>\n Allah’\u0131n apa\u00e7\u0131k ayetlerini g\u00f6rd\u00fckleri halde, \u00f6ld\u00fckten sonra tekrar dirileceklerine ve yapt\u0131klar\u0131ndan hesaba \u00e7ekileceklerine inanmayarak \u015feytana uyanlara Cenab-\u0131 Allah \u015f\u00f6yle hitabediyor:<\/p>\n “Rabbine andolsun ki, biz onlar\u0131 mutlaka uyduklar\u0131 \u015feytanlarla beraber ha\u015fredece\u011fiz. Sonra cehennemin yan\u0131nda diz \u00e7\u00f6kt\u00fcrerek haz\u0131r bulunduraca\u011f\u0131z<\/em><\/strong>“[12]<\/a><\/p>\n “M\u00fcttakileri o g\u00fcn Rahman’\u0131n huzurunda O’na gelmi\u015f misafirler olarak toplar\u0131z, su\u00e7lular\u0131 do susuz olarak cehenneme s\u00fcreriz<\/em><\/strong>“[13]<\/a><\/p>\n O g\u00fcn deh\u015fetli bir g\u00fcnd\u00fcr:<\/p>\n “O g\u00fcn, ki\u015fi, karde\u015finden, annesinden, babas\u0131ndan, kar\u0131s\u0131ndan ve o\u011fullar\u0131ndan ka\u00e7ar. O g\u00fcn herkesin kendine yeter bir derdi vard\u0131r<\/em><\/strong>“[14]<\/a><\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u00a0“Sizi toplanma g\u00fcn\u00fcnde bir araya getirdi\u011fi g\u00fcn, i\u015fte o, kimin aldand\u0131\u011f\u0131n\u0131n ortaya \u00e7\u0131kaca\u011f\u0131 g\u00fcnd\u00fcr<\/em><\/strong>.”[15]<\/a><\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u00a0“G\u00f6zleri d\u00f6nm\u00fc\u015f olarak, da\u011f\u0131lm\u0131\u015f \u00e7ekirgeler gibi, kabirlerinden \u00e7\u0131karlar ve \u00e7a\u011f\u0131rana do\u011fru ko\u015farlar<\/em><\/strong>.”[16]<\/a>\u00a0\u00a0 buyurulur.<\/p>\n K\u0131yamet g\u00fcn\u00fc Allah Teal\u00e2 yery\u00fcz\u00fcn\u00fc diledi\u011fi \u015fekle sokar. Mah\u015fer yeri, Peygamberimizin ifadesine g\u00f6re:<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 “\u00dczerinde hi\u00e7bir al\u00e2met (da\u011f, deniz, bitki v.b.) bulunmayan, halis bu\u011fday unundan yap\u0131lm\u0131\u015f yufka gibi beyaz ve parlak bir d\u00fczl\u00fck<\/em><\/strong>“[17]<\/a> \u00a0olacakt\u0131r.<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u00a0Dirili\u015fi m\u00fcteakip mahlukat, hesap ve k\u0131sas i\u00e7in bu d\u00fczl\u00fckte toplanacak. Hesapla\u015fmadan sonra ise hayvanat toprak olacakt\u0131r.<\/p>\n Ba’s (dirili\u015f) ve ha\u015fr, baz\u0131lar\u0131n\u0131n dedi\u011fi gibi sadece ruh ile de\u011fil, ruh ve cesetle birlikte olacakt\u0131r. Ahiretin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n ispat\u0131 konusunda da i\u015faret edildi\u011fi gibi, insanlar\u0131 yoktan var eden Allah’\u0131n onlar\u0131, \u00e7\u00fcr\u00fcy\u00fcp toprak olduktan sonra \u00e7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f par\u00e7alar\u0131n\u0131 bir araya toplay\u0131p diriltmeye de g\u00fcc\u00fc yeter. \u00dcstelik konu ile ilgili ayet ve hadislerin pek \u00e7o\u011funda bu husus a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n Kur’an-\u0131 Kerimde:<\/p>\n \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 “\u0130nsan zanneder mi ki, biz onun kemiklerini toplay\u0131p bir araya getiremeyece\u011fiz. Evet biz, parmak u\u00e7lar\u0131n\u0131 bile derleyip iade etme\u011fe kadiriz<\/em><\/strong>.”[18]<\/a> buyurulur.<\/p>\n Mah\u015ferde toplanan insanlar\u0131n o g\u00fcn kar\u015f\u0131la\u015facaklar\u0131 durum ve g\u00f6recekleri muamelelerin, herkesin d\u00fcnyadaki amellerine g\u00f6re olaca\u011f\u0131, Peygamber Efendimizin \u00e7e\u015fitli hadislerinde haber verilmi\u015ftir. Bu konuda pek \u00e7ok hadis vard\u0131r. Bunlardan baz\u0131lar\u0131nda mah\u015ferin s\u0131k\u0131nt\u0131l\u0131 hali anlat\u0131l\u0131r; g\u00fcne\u015fin bir mil kadar yakla\u015ft\u0131r\u0131laca\u011f\u0131 ve bu dayan\u0131lmaz s\u0131k\u0131nt\u0131lar\u0131n, Peygamberimizin \u015fefaati ile son bulaca\u011f\u0131 belirtilir.<\/p>\n \n [1]<\/a> ez-Z\u00fcmer Suresi, 68<\/p>\n [2]<\/a> el-En’am Suresi, 28<\/p>\n [3]<\/a> er-Rum Suresi, 27<\/p>\n [4]<\/a> Y\u00e2s\u00een Suresi,77-79<\/p>\n [5]<\/a> Fussilet Suresi, 39<\/p>\n [6]<\/a> el-Hacc Suresi,5-7<\/p>\n [7]<\/a> el-Hacc Suresi, 5<\/p>\n [8]<\/a> M\u00fc’min Suresi, 57<\/p>\n [9]<\/a>el-M\u00fclk Suresi, 24<\/p>\n [10]<\/a> Y\u00e2s\u00een Suresi,78-79<\/p>\n [11]<\/a> er-R\u00fbm Suresi,50<\/p>\n [12]<\/a> Meryem Suresi, 68<\/p>\n [13]<\/a> Meryem Suresi, 85-86<\/p>\n [14]<\/a> Abese Suresi,34-37<\/p>\n [15]<\/a> Tegab\u00fcn suresi, 9<\/p>\n [16]<\/a> Kamer\u00a0 Suresi,7-8<\/p>\n\n
\n“Onlar\u0131 ilk defa yaratan diriltecektir. O, b\u00fct\u00fcn yarat\u0131lanlar\u0131 \u00e7ok iyi bilir. <\/em><\/strong>“[4]<\/a>
\nBu ve benzer ayet-i kerimelerde \u00f6ld\u00fckten sonra dirilme ispat edilirken ilk yarat\u0131l\u0131\u015ftan hareket edilmi\u015f, \u00f6rne\u011fi ve benzeri yok iken ilk defa yaratman\u0131n g\u00fc\u00e7l\u00fc\u011f\u00fc yan\u0131nda ikinci defa benzerini yaratman\u0131n daha kolay oldu\u011funa dikkat \u00e7ekilmi\u015f, \u00e2lemi ilk defa yoktan var eden y\u00fcce Allah’\u0131n, \u00f6l\u00fcleri tekrar diriltmeye haydi haydi kadir olaca\u011f\u0131 vurgulanm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n\n