B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n <\/p>\n Hikmetlerinin emsalsizli\u011fi ak\u0131llar\u0131 ma\u011flup eden, delillerinin inceli\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcnceleri yenen, sanat\u0131ndaki deh\u015fet ve harikas\u0131 ink\u00e2rc\u0131lara mazeret b\u0131rakmayan ve delillerinin dilleri k\u00e2inat\u0131n kulaklar\u0131na \u2018\u2019 Allahtan ba\u015fka hi\u00e7 bir ilah yoktur\u2019\u2019 diye hayk\u0131ran Allah\u2019a hamdolsun. Salat ve selam da Efendimiz, \u00d6nderimiz ve Rehberimiz olan Hz. Muhammed(sav) \u2018e, a\u2019line, ashab\u0131na ve onun izinden giden \u00fcmmetine olsun.<\/p>\n <\/p>\n O Allah ki onun kendisine denk olabilecek ne bir dengi ne kendisine benzeyecek bir benzeri ne de yard\u0131mc\u0131 olacak bir orta\u011f\u0131 vard\u0131r. O, kahredici g\u00fcc\u00fc kar\u015f\u0131s\u0131nda zorbalar\u0131n boyun e\u011fdi\u011fi bir Cebbard\u0131r. O, izzet ve \u015ferefi kar\u015f\u0131s\u0131nda ha\u015fmetli Krallar\u0131n zelil d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc, heybeti kar\u015f\u0131s\u0131nda b\u00fct\u00fcn heybet sahiplerinin korkup boyun e\u011fdi\u011fi ve yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n hepsinin, ister istemez kendisine itaatte teslim oldu\u011fu bir Aziz\u2019dir.\u00a0 \u0130ste Aziz ve Celil olan Allah, bu hususta \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftur :\u2018\u2019G\u00f6klerde ve yerde olanlar, ister istemez Allah\u2019a boyun e\u011ferler. G\u00f6lgeleri de sabah ak\u015fam Allah\u2019a boyun e\u011ferler. [ Rad S. \u2013 15 ] .Allah \u00f6yle bir Allah\u2019t\u0131r ki, her varl\u0131k onun birli\u011fine davet eder. Her hisseden \u015fey, onun varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir. \u00c7\u00fcnk\u00fc o, mevcudata vehissedilen \u015feylere sanat\u0131n\u0131n damgas\u0131n\u0131 vurmu\u015ftur.<\/p>\n <\/p>\n Bug\u00fcn, dininizi kemale erdirip \u00fczerinizdeki nimetimi tamamlad\u0131m. Din olarak da size \u0130slam\u2019\u0131 se\u00e7tim. Maide 3<\/p>\n <\/p>\n \u0130DAREC\u0130N\u0130N YETK\u0130S\u0130N\u0130 SINIRLAMA \u0130LKES\u0130 2<\/p>\n <\/p>\n \u0130slam dini , geldi\u011fi ilk g\u00fcnden itibaren h\u00fck\u00fcmet edenlerin yetkilerini s\u0131n\u0131rland\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r . B\u00f6ylece \u0130slam , y\u00f6neticilerin yetkisini s\u0131n\u0131rlayan , mutlak tasarruf sahipleri olmad\u0131klar\u0131n\u0131 bildiren , idare ve tasarruf yetkilerini belirli s\u0131n\u0131rlar i\u00e7inde tan\u0131yan , bu s\u0131n\u0131rlar\u0131 a\u015fma hakk\u0131n\u0131 y\u00f6neticilere tan\u0131mayan , i\u015f ve uygulama s\u0131ras\u0131nda haks\u0131z taciz ve tecav\u00fczlerinden dolay\u0131 y\u00f6neticileri sorumlu tutan ilk din ve hukuk sistemidir .<\/p>\n Bu ilke , fikir , \u00fc\u00e7 temel esasa dayanmaktad\u0131r :<\/p>\n 1)\u0130darecinin yetkisine s\u0131n\u0131r konulmas\u0131<\/p>\n 2)\u0130darecinin hata ve tecav\u00fczlerinden , hukuka ayk\u0131r\u0131 fiilerinden sorumlu tutulmalar\u0131<\/p>\n 3)Milletin , idareciyi g\u00f6revden alma yetkisi .<\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n \u0130kinci esas:<\/p>\n \u0130darecinin hata ve haks\u0131z fiillerinden sorumlulu\u011fu konusudur. \u0130sl\u00e2m dini, devlet ba\u015fkan\u0131n\u0131n g\u00f6rev ve yetkilerini yukar\u0131da g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc bi\u00e7imde a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131r . Gerek kas\u0131tl\u0131 olarak , gerekse ihmali sebebiyle yetkisini a\u015fmas\u0131 s\u00f6z konusu \u0131se sorumlu tutulmu\u015ftur. \u0130sl\u00e2m hukukunun, davran\u0131\u015flar\u0131ndan dolay\u0131 y\u00f6neticileri sorumlu kabul edi\u015fi, yaln\u0131zca mant\u0131k kural\u0131yla ba\u011fda\u015ft\u0131r\u0131labilir : \u0130darecinin g\u00f6rev ve yetkisi a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015f, \u0130sl\u00e2m’\u0131n h\u00fck\u00fcmleri d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kmamak bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck haline getirilmi\u015ftir . O , her yurtta\u015f gibi bir fert kabul edilmi\u015ftir . Ona hi\u00e7bir siyasi dokunulmazl\u0131k ve imtiyaz tan\u0131nmam\u0131\u015ft\u0131r . Madem ki , her yurtta\u015f \u0130slam’a ayk\u0131r\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131ndan dolay\u0131 ayn\u0131 \u015fekilde sorumlu tutulmaktad\u0131r , \u015fu halde adalet , e\u015fitlik ve mant\u0131k gerek\u00e7eleriyle gerek kas\u0131t gerekse ihmali sonuucu idareci bir haks\u0131z fiile , zarar ve ziyana sebep olsa , \u0130slam’a ayk\u0131r\u0131 d\u00fc\u015fen bu davran\u0131\u015flar\u0131ndan dolay\u0131 hesap sorulmas\u0131 gayet tabiidir .<\/p>\n <\/p>\n \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc esas:<\/p>\n <\/p>\n Milletin, idarecileri g\u00f6revlerinden azletme hakk\u0131: Yukar\u0131da, \u0130sl\u00e2m’\u0131n \u00e7izdi\u011fi yolda milletin i\u015flerini y\u00f6netmek i\u00e7in halk\u0131n bir imam ve idareci se\u00e7mesi hakk\u0131 ve buna kar\u015f\u0131l\u0131k se\u00e7ilen devlet reisine itaatle y\u00fck\u00fcml\u00fc olu\u015flar\u0131na s\u00f6z vermeleriyle devlet reisli\u011finin kesinle\u015fti\u011fi belirtilmi\u015ftir. Buna g\u00f6re, tespit olunan s\u0131n\u0131rlar i\u00e7erisinde g\u00f6rev yapan y\u00f6neticiye halk\u0131n kesinlikle itaat\u0131 gerekir. Y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini yapmayan yahut yetkilerini a\u015fan y\u00f6netici, halktan itaat diye bir \u015fey bekleyemez. B\u00f6yle bir idarecinin, Allah’\u0131n indirdi\u011fi h\u00fck\u00fcmlere g\u00f6re h\u00fck\u00fcm ve hareket edecek birine yerini b\u0131rak\u0131p \u00e7ekilmesi gerekir. E\u011fer kendisi isteyerek terketmezse, halk onu zorla o makamdan al\u0131r, azleder ve ba\u015fka birini se\u00e7er.<\/p>\n <\/p>\n Mant\u0131\u011f\u0131n gerektirdi\u011fi de, \u0130sl\u00e2m’\u0131n a\u00e7\u0131k h\u00fckm\u00fc de budur. B\u00f6yle bir h\u00fck\u00fcm Kur’an’da yer alm\u0131\u015f, Hz.Muhammed (as) taraf\u0131ndan emrolunmu\u015f, kendisinden sonraki r\u00e2\u015fid halifeler taraf\u0131ndan da bizzat uygulanm\u0131\u015ft\u0131r. Allah (cc) , Hz.Peygamber’in getirdi\u011fi h\u00fck\u00fcmler dahilinde hareket eden y\u00f6neticilere itaati emrediyor. \u201cEy iman edenler! Allah’a itaat edin. Peygamber ve sizden emir sahiplerine de itaat edin. E\u011fer bir \u015fey hakk\u0131nda \u00e7eki\u015firseniz. Allah’a ve \u00e2hiret g\u00fcn\u00fcne inan\u0131yorsan\u0131z. Onu Allah’a ve Peygamber’ine d\u00f6nd\u00fcr\u00fcr. Bu hem hay\u0131rl\u0131, hem netice itibar\u0131yla daha g\u00fczeldir. (Nisa 59 ), Hz.Peygamber (as) \u015f\u00f6yle buyuruyor: * \u201cYaratana kar\u015f\u0131 gelmenin S\u00d6Z konusu oldu\u011fu yerlerde yarat\u0131lm\u0131\u015fa itaat diye bir \u015fey yoktur.( M\u00fcslim ) , \u201c\u0130taat yaln\u0131zca Allah’\u0131n tasvip buyurdu\u011fu \u015feydedir.(Buhari M\u00fcslim). Y\u00f6neticilerle ilgili olarak da \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftur. \u201cOnlardan her kim sizden, dine ayk\u0131r\u0131 bir \u015fey yapman\u0131z\u0131 isterse onu n\u20ac dinleyin, ne de itaat edin.\u201d(Buhari-M\u00fcslim)<\/p>\n <\/p>\n Hz.Peygamber (as)’in vefat\u0131ndan hemen sonra m\u00fcsl\u00fcmanlar, Hz.Ebu Bekir (ra)’i kendilerine halife se\u00e7tiler. Onun ilk hitab\u0131, yukar\u0131daki h\u00fck\u00fcmlerin dikkatlice uygulamas\u0131n\u0131 dile getirir \u015fekilde idi. O b\u00fcy\u00fck halife \u015f\u00f6yle s\u00f6ylemi\u015fti: \u201cEy insanlar! En hay\u0131rl\u0131n\u0131z olmad\u0131\u011f\u0131m halde idarecili\u011finize getirildim. Do\u011fru davran\u0131rsam, do\u011fru hareket edersem bana yard\u0131mc\u0131 olunuz; do\u011fruluktan ayr\u0131l\u0131r, k\u00f6t\u00fc i\u015fler yapacak olursam beni yola getiriniz. Allah’a ve el\u00e7isine itaat etti\u011fim s\u00fcrece bana itaat ediniz. E\u011fer Allah ve el\u00e7isine kar\u015f\u0131 gelirsem, o zaman bana itaatle y\u00fck\u00fcml\u00fc de\u011filsiniz\u201d,<\/p>\n Hz.Ebubekir (ra)’den sonra Hz.\u00d6mer(ra) idareyi ele ald\u0131 ve bu h\u00fck\u00fcmlerin manalar\u0131\u0131n\u0131 izahta , zihinlere yerle\u015ftirme konusunda \u00e7ok titiz davrand\u0131. O , bir \u015f\u00f6yle hitap etti : ”Ke\u015fke ben , hudutsuz bir denizde , ummanda bizi oraya buraya g\u00f6t\u00fcren bir gemide sizinle beraber olsayd\u0131m . O zaman insanlar birini idarenini ba\u015f\u0131na ge\u00e7irmekten aciz kalmayacaklard\u0131 . O idareci do\u011fru hareket etti\u011finde kendisine uymalar\u0131n\u0131 , do\u011fru yoldan sapt\u0131\u011f\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerini dilerdim . Bunun \u00fczerine ashabtan\u00a0 Talha , neden yanl\u0131\u015f hareket ederse y\u00f6neticilikten azillerini dilerim , demiyorsun ? diye sorunca Hz.\u00d6mer (ra) , demiyorum ; \u00e7\u00fcnk\u00fc \u00f6ld\u00fcrmek , kendinden sonra gelecek idareciler i\u00e7in daha tesirli bir ibret vesiledir , cevab\u0131n\u0131 verdi. ”<\/p>\n <\/p>\n \u0130darecilerin, idare edilenler \u00fczerinde s\u0131n\u0131rs\u0131z bir yetkiye sahip oldu\u011fu bir s\u0131rada, bir \u00e7a\u011fda M\u00fcsl\u00fcmanl\u0131k bu ilkeyi getirmi\u015fti. Azil ve g\u00f6revden alma, indirme ilkesini kabul ederken \u0130slam, toplumun o zamanki durumuna uyan, toplumun genel gidi\u015fat\u0131yla ba\u011fda\u015fan bir \u015fey getirmiyordu. Fakat bir taraftan s\u00fcrekli ve her y\u00f6n\u00fcyle tam bir ilahi din sistemi i\u00e7in zorunlu bir ilkeyi ortaya koymu\u015f, di\u011fer taraftan da toplumun hayat seviyesini y\u00fcceltmi\u015f , toplumun ilerlemesine imkan haz\u0131rlam\u0131\u015f oluyordu. \u015eu duruma g\u00f6re, bu ilke tamamlay\u0131c\u0131 ve y\u00f6netici<\/p>\n olarak me\u015fru k\u0131l\u0131nm\u0131\u015f ve konulmu\u015ftur.<\/p>\n <\/p>\n Bu ilkenin, dayand\u0131\u011f\u0131 h\u00fck\u00fcmler, esasen son derece genel ve elastikidir. Her zaman ve her yerde uygulanabilmi\u015f, meydana gelecek durumlar kar\u015f\u0131s\u0131nda yetersiz kalmam\u0131\u015ft\u0131r. G\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi \u0130sl\u00e2m, y\u00f6neticilerin yetkisini s\u0131n\u0131rlama , y\u00f6neticilerle y\u00f6netilenler aras\u0131ndaki ili\u015fkinin dayand\u0131\u011f\u0131 temeli tayin, milletin y\u00f6neticilere kar\u015f\u0131 sahip oldu\u011fu yetkiyi tespit konular\u0131nda b\u00fct\u00fcn modern kanunlar\u0131 , hukuk sistemlerini ge\u00e7mi\u015f durumdad\u0131r . \u0130slam dininden sonra , milletin , y\u00f6neticilere kar\u015f\u0131 bir k\u0131s\u0131m yetkilere sahip bulundu\u011funu ilk kabul eden \u0130ngiliz hukukudur . \u0130ngiliz hukuku , an\u0131lan prensibin \u0130slam dini taraf\u0131ndan getirili\u015finden on bir as\u0131r sonra, yani 17.as\u0131rda bu prensibi benimsemi\u015ftir . 18.asr\u0131n sonunda Frans\u0131z \u0130htilali’nden sonra bu ilke , bug\u00fcnk\u00fc kanunlarda yayg\u0131n hale gelmi\u015ftir .<\/p>\n <\/p>\n Be\u015feri kanunlar, idarecinin yetkilerini s\u0131n\u0131rlama ilkesini kabul konusunda \u0130slam\u2019\u0131n g\u00f6sterdi\u011fi yola benzer bir yoldan y\u00fcr\u00fcmekle, y\u00f6neticilerle y\u00f6netenler aras\u0131ndaki ili\u015fkilerde her birinin hak ve selahiyetleri , \u00f6devleri, bunlardan her birinin yetki oranini belirten anayasalar kabul edilmi\u015ftir. Bu durum t\u0131pk\u0131 , y\u00f6neticilerle y\u00f6netilenler aras\u0131ndaki s\u0131n\u0131r\u0131 \u0130slam hukuku ilkesinin tesbiti i\u015fine benzer ki , o h\u00fck\u00fcmlere de \u0130slam\u2019\u0131n temel kural\u0131 denilebilir. Ancak unutulmamal\u0131d\u0131r ki Allah c.c kendi h\u00fck\u00fcmlerine benzer gibi g\u00f6r\u00fcnenlerle\u00a0 de\u011fil, kendi h\u00fck\u00fcmleriyle h\u00fckmedilmesini emretmektedir. Hi\u00e7 bir h\u00fck\u00fcm Allah c.c.\u2019\u0131n h\u00fckm\u00fc gibi olamaz.<\/p>\n <\/p>\n Yazd\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131n do\u011frusu \u0130slam\u2019\u0131n hatas\u0131 ise bizimdir. Allah(c.c.) Hakk\u0131 hak bilip Hakka sar\u0131lan, Bat\u0131l\u0131 bat\u0131l bilip bat\u0131ldan uzakla\u015fanlardan eylesin. \u00c2min.<\/p>\n <\/p>\n K\u00dbL\u00db LA \u0130LAHE \u0130LLALLAH, TUFL\u0130H\u00db! (La ilahe illallah deyiniz, kurtulunuz! )<\/p>\n <\/p>\n ELHAMDUL\u0130LLAH\u0130RABB\u0130LALEM\u0130N<\/p>\n <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hikmetlerinin emsalsizli\u011fi ak\u0131llar\u0131 ma\u011flup eden, delillerinin inceli\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcnceleri yenen, sanat\u0131ndaki deh\u015fet ve harikas\u0131 ink\u00e2rc\u0131lara mazeret b\u0131rakmayan ve delillerinin dilleri k\u00e2inat\u0131n kulaklar\u0131na \u2018\u2019 Allahtan ba\u015fka hi\u00e7 bir ilah yoktur\u2019\u2019 diye hayk\u0131ran Allah\u2019a hamdolsun. Salat ve selam da Efendimiz, \u00d6nderimiz ve Rehberimiz olan Hz. Muhammed(sav) \u2018e, a\u2019line, ashab\u0131na ve onun izinden giden \u00fcmmetine olsun. […]<\/p>\n","protected":false},"author":30,"featured_media":5716,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[251],"tags":[],"class_list":["post-5715","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-makaleler"],"yoast_head":"\n