B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n <\/p>\n Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n 189- Ey<\/em><\/strong> Muhammed, sana hil\u00e2l a\u015famas\u0131ndaki aylar hakk\u0131nda soru soruyorlar. De ki; “Onlar insanlar ve Hacc i\u00e7in zaman \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcd\u00fcrler.” Evlere arka taraflar\u0131ndan girmeniz iyili\u011fe uygun bir davran\u0131\u015f de\u011fildir. \u0130yili\u011fe uygun davran\u0131\u015f, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131narak evlere kap\u0131lar\u0131ndan girenlerin tutumudur. Allah’tan korkunuz ki, kurtulu\u015fa, umdu\u011funuza eresiniz.<\/strong><\/em><\/p>\n H\u0130L\u00c2LLER<\/strong><\/p>\n Baz\u0131 rivayetlere g\u00f6re yukarda de\u011findi\u011fimiz gibi m\u00fcsl\u00fcmanlar, Peygamberimize (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) hil\u00e2llerin belirme, geli\u015fme ve tekrar eksilme sebebinin ne oldu\u011funu sormu\u015flard\u0131. Di\u011fer baz\u0131 rivayetlere g\u00f6re m\u00fcsl\u00fcmanlar, Peygamberimize “Ya Resulallah, hil\u00e2ller ni\u00e7in yarat\u0131ld\u0131?” sorusunu sormu\u015flard\u0131. Sorunun bu ikinci \u015fekli, soruya verilen cevab\u0131n karakterine daha uygun d\u00fc\u015fer. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah Peygamberimize “De ki; onlar insanlar ve Hacc i\u00e7in zaman \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcd\u00fcrler” <\/strong>buyurmu\u015ftur.<\/p>\n Evet, hil\u00e2ller, insanlar i\u00e7in gerek Hacc yolculu\u011funa \u00e7\u0131kmalar\u0131 ve ihrama girmeleri, gerek oruca ba\u015flamalar\u0131 ve oru\u00e7 bozmalar\u0131, gerek evlenmeleri, bo\u015fanmalar\u0131 ve bo\u015fanma sonras\u0131ndaki bekleme s\u00fcreleri, gerek al\u0131\u015f-veri\u015fleri, ticaretleri ve bor\u00e7 vadeleri, k\u0131saca hem ibadet ve hem de di\u011fer d\u00fcnya i\u015fleri konusunda birer zaman \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcd\u00fcrler.<\/p>\n Bu cevap ister muhtemel sorunun birinci \u015fekline ister ikinci bi\u00e7imine kar\u015f\u0131l\u0131k olsun her iki durumda da soyut teorik bilime de\u011fil, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n g\u00fcndelik pratik hayatlar\u0131na y\u00f6nelik bir a\u00e7\u0131klamad\u0131r. Bu a\u00e7\u0131klama, m\u00fcsl\u00fcmanlara hil\u00e2llerin pratik hayatlar\u0131ndaki fonksiyonunu anlat\u0131yor; onlara Ay’\u0131n astronomik rol\u00fcnden ve bu rol\u00fcn\u00fc nas\u0131l yerine getirdi\u011finden s\u00f6zetmiyor. Oysa b\u00f6yle bir a\u00e7\u0131klama “Ay, ni\u00e7in hil\u00e2l bi\u00e7iminde g\u00f6r\u00fcn\u00fcyor?” sorusunun kapsam\u0131na dahildir. Bunun yan\u0131s\u0131ra bu cevapta Ay\u0131n, g\u00fcne\u015f sistemindeki fonksiyonunu ya da uzayda bulunan gezegenlerin hareket dengesi bak\u0131m\u0131ndan y\u00fcklendi\u011fi rol\u00fc de anlatm\u0131yor, ki, b\u00f6yle bir a\u00e7\u0131klama “Y\u00fcce Allah Ay\u0131 ni\u00e7in yaratt\u0131?” sorusunun kapsam\u0131na girer. Peki, o halde cevap verirken benimsenen bu do\u011frultunun ortaya koydu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcnce yakla\u015f\u0131m\u0131 nedir?<\/p>\n Belirli bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, belirli bir sosyal d\u00fczen, belirli bir toplum kurmay\u0131 ama\u00e7layan Kur’an-\u0131 Kerim, yery\u00fcz\u00fcnde insanl\u0131\u011f\u0131n \u00f6nderli\u011fi hususunda \u00f6zel bir rol oynayacak olan yeni bir \u00fcmmet ortaya \u00e7\u0131karmak istiyordu. Bu \u00fcmmet, daha \u00f6nceki toplumlar aras\u0131nda e\u015fi bulunmayan orjinal bir \u00f6rnek olu\u015fturacak, daha \u00f6nce e\u015fi g\u00f6r\u00fclmemi\u015f, orjinal bir hayat ya\u015fatacak, bu hayat\u0131n d\u00fcnyada temel kurallar\u0131n\u0131 yerle\u015ftirecek ve insanl\u0131\u011f\u0131 bu hayat tarz\u0131 do\u011frultusunda y\u00f6netecekti.<\/p>\n Bu soruya “bilimsel” bir cevap verilmi\u015f olsayd\u0131 soruyu soranlara astronomi alan\u0131nda teorik bir bilgi sa\u011flayabilirdi. Yaln\u0131z bu da o g\u00fcn\u00fcn insanlar\u0131n\u0131n bu daldaki bilgi birikimleri k\u0131t oldu\u011fu i\u00e7in verilecek bilgiyi kavrayabilmelerine ba\u011fl\u0131 idi. \u00d6teyandan o g\u00fcnk\u00fc insanlar\u0131n b\u00f6yle bir bilgiyi kavrayabilecekleri \u00e7ok \u015f\u00fcpheliydi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu t\u00fcrden bir teorik bilgi uzun \u00f6n a\u00e7\u0131klamalar gerektirirdi ki, bunlar o \u00e7a\u011f\u0131n mant\u0131k d\u00fczeyine g\u00f6re hayli karma\u015f\u0131k say\u0131l\u0131rd\u0131.<\/p>\n Bundan dolay\u0131 Kur’an-\u0131 Kerim, insanl\u0131\u011f\u0131n hen\u00fcz alg\u0131lamaya haz\u0131r olmad\u0131\u011f\u0131 ve birinci derecedeki fonksiyonu bak\u0131m\u0131ndan fazla bir fayda sa\u011flamayacak olan b\u00f6yle bir cevap vermeyi uygun bulmad\u0131. Zaten Kur’an, \u015fartlar ne olursa olsun, hi\u00e7bir zaman bu t\u00fcr bir cevab\u0131n alan\u0131 de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Kur’an, bu t\u00fcr ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bilgilerden \u00e7ok daha \u00f6nemli bir g\u00f6revi yerine getirmek i\u00e7in gelmi\u015ftir. Kur’an-\u0131 Kerim ne baz\u0131 saf ba\u011fl\u0131lar\u0131n\u0131n sayfalar\u0131 aras\u0131nda aramaya kalk\u0131\u015ft\u0131klar\u0131 ve ne de onun pozitif bilimlere kar\u015f\u0131 oldu\u011funu ileri s\u00fcren baz\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n, ayetleri aras\u0131nda maksatl\u0131 iddialar\u0131n\u0131 belgeleyecek <\/em>bir ipucu yakalamaya u\u011fra\u015ft\u0131klar\u0131 bir astronomi, bir kimya ya da bir t\u0131p bilimi kitab\u0131 olsun diye gelmi\u015f de\u011fildir.<\/p>\n S\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz her iki z\u0131t giri\u015fim de bu kutsal kitab\u0131n karakteri, g\u00f6revi ve bilgi alan\u0131 konusundaki bir yanl\u0131\u015f anlaman\u0131n g\u00f6stergesidir. Onun ilgi ve bilgi alan\u0131 insan psikolojisi ve insan hayat\u0131d\u0131r. Kur’an-\u0131 Kerim’in g\u00f6revi; varl\u0131k alemi ve bu alemle yarat\u0131c\u0131s\u0131 aras\u0131ndaki ili\u015fki hakk\u0131nda, insan\u0131n bu varl\u0131k alemi i\u00e7in : deki konumu ve yarat\u0131c\u0131s\u0131 ile aras\u0131ndaki ili\u015fki konusunda zihinlerde genel bir d\u00fc\u015f\u00fcnce olu\u015fturmak; bu d\u00fc\u015f\u00fcnceye dayanan ve insana ak\u0131l yetene\u011fi dahil olmak \u00fczere b\u00fct\u00fcn yeteneklerini ve enerji birikimlerini kullanma imk\u00e2n\u0131 sa\u011flayacak bir hayat d\u00fczeni kurmakt\u0131r. Kurulan bu hayat d\u00fczeni do\u011frultusunda geli\u015fme imkan\u0131 bulan insan akli, insano\u011fluna ba\u011f\u0131\u015flanan imk\u00e2nlar\u0131n s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde bilimsel ara\u015ft\u0131rmalara, deneylere ve uygulamalara giri\u015fmek \u00fczere serbest b\u0131rak\u0131lacak, ak\u0131l da bu yollardan giderek ula\u015fabilece\u011fi sonu\u00e7lara ula\u015facak, fakat bu sonu\u00e7lar do\u011fal olarak ne niha\u00ee ve ne de mutlak nitelikte olmayacakt\u0131r.<\/p>\n Kur’an-\u0131 Kerim’in \u00e7al\u0131\u015fma konusu ve ilgi alan\u0131 insan\u0131n kendisidir; insan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncesi, inanc\u0131, duygular\u0131, kavramlar\u0131, davran\u0131\u015flar\u0131, tutumlar\u0131, ili\u015fkileri ve ba\u011flant\u0131lar\u0131d\u0131r. Maddi bilimlere, b\u00fct\u00fcn ara\u00e7 ve b\u00f6l\u00fcmleri ile maddi alemde ger\u00e7ekle\u015ftirilecek bilimsel ke\u015fiflere ve icaplara gelince, bu g\u00f6rev; insan akl\u0131na, insan tecr\u00fcbesine, insan bulu\u015funa, insan\u0131n varsay\u0131m ve teori geli\u015ftirme yeteneklerine havale edilmi\u015ftir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan\u0131n yery\u00fcz\u00fcndeki halifeli\u011finin temeli bu oldu\u011fu gibi yap\u0131s\u0131n\u0131n karakteri de bu fonksiyona yatk\u0131nd\u0131r.<\/p>\n Kur’an-\u0131 Kerim insan\u0131n f\u0131tr\u00ee orjinalli\u011fini sapmalar ve yozla\u015fmalar kar\u015f\u0131s\u0131nda korur, i\u00e7inde ya\u015fayaca\u011f\u0131 d\u00fczenin sa\u011fl\u0131kl\u0131 olmas\u0131n\u0131 sa\u011flar, b\u00f6ylece y\u00fcce Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 yetenekleri serbest\u00e7e kullanmas\u0131n\u0131 m\u00fcmk\u00fcn hale getirir; ona evrenin mahiyeti, yarat\u0131c\u0131s\u0131 ile ili\u015fkisi, yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131ndaki koordinasyon, olu\u015fmas\u0131n-da kendisinin de katk\u0131s\u0131 olan \u00e7e\u015fitli birimler aras\u0131ndaki ili\u015fkinin mahiyeti hakk\u0131nda genel bir d\u00fc\u015f\u00fcnce edindirir. Arkas\u0131ndan ayr\u0131nt\u0131lar\u0131 anlamak ve hil\u00e2fet g\u00f6revinde bunlardan yararlanmak \u00fczere yapaca\u011f\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmalarla kendisini ba\u015fba\u015fa b\u0131rak\u0131r, ona tafsil\u00e2tla ilgili bilgi vermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc, tafsilat hakk\u0131nda bilgi edinmek, insan \u00e7aba ve u\u011fra\u015f\u0131na ba\u011flanm\u0131\u015f bir sonu\u00e7tur.<\/p>\n Ben, Kur’an-\u0131 Kerim’e, O’nun i\u00e7inde bulunmayan bilgileri eklemeye koyulan, fonksiyonu d\u0131\u015f\u0131nda i\u015flevler g\u00f6rd\u00fcrmeye kalk\u0131\u015fan; t\u0131p, kimya, astronomi gibi bilim dallar\u0131 ile di\u011fer ilim dallar\u0131n\u0131n birikimlerinden yola \u00e7\u0131karak zoraki yorumlarla Kur’an’\u0131n da bunlar\u0131 i\u00e7erdi\u011fi \u015feklindeki iddialar\u0131 ileri s\u00fcr\u00fcp, g\u00fcya bununla Kur’an’a sayg\u0131nl\u0131k kazand\u0131rd\u0131klar\u0131n\u0131 sanan budalalara hayret ediyorum.<\/p>\n Kur’ana Kerim, konusunda eksiksiz tek kitapt\u0131r. Onun konusu b\u00fct\u00fcn bu ilim dallar\u0131n\u0131n konular\u0131ndan daha \u00f6nemli ve daha b\u00fcy\u00fckt\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu konu, s\u00f6z\u00fc edilen bu bilgileri ke\u015ffeden ve onlarda-n yararlanan insan\u0131n kendisidir. Bilimsel ara\u015ft\u0131rma, deney ve uygulama yapmak insan akl\u0131n\u0131n yeteneklerinden biridir. Kur’an ise i\u015fte bu insan\u0131n psikolojik yap\u0131s\u0131n\u0131, ki\u015fili\u011fini, vicdan\u0131n\u0131, akl\u0131n\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcncesini yap\u0131land\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Bunun yan\u0131s\u0131ra insan\u0131n bu potansiyel yeteneklerini iyi bir \u015fekilde kullanmas\u0131na uygun ortam sa\u011flayacak olan sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir toplum yap\u0131s\u0131 olu\u015fturmaya gayret eder. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve duygu bak\u0131m\u0131ndan sa\u011fl\u0131kl\u0131 insanlar ve bu insanlara \u00e7e\u015fitli alanlarda at\u0131l\u0131m yapmaya elveri\u015fli bir toplumsal ortam meydana geldikten sonra Kur’an-\u0131 Kerim, insan\u0131 bilimsel ara\u015ft\u0131rma, bilimsel deney yapmak \u00fczere serbest b\u0131rak\u0131r, onu bilimsel ara\u015ft\u0131rma, bilimsel deney ve bilimsel uygulama alanlar\u0131nda yan\u0131lma ve ger\u00e7e\u011fi bulma \u015f\u0131klar\u0131 ile ba\u015fba\u015fa b\u0131rak\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan d\u00fc\u015f\u00fcnme, inceleme ve ak\u0131l y\u00fcr\u00fctmenin sa\u011fl\u0131kl\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcleri ile donat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n Bir de \u015fu mesele var: Kur’an-\u0131 Kerim, varl\u0131k aleminin karakteri, bu alemle yarat\u0131c\u0131s\u0131 aras\u0131ndaki ili\u015fki ve bu alemin birimleri aras\u0131ndaki uyumun tabiat\u0131 konusunda do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceyi geli\u015ftirmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken zaman zaman evrenin baz\u0131 kesin ger\u00e7eklerini anlat\u0131r. \u0130\u015fte Kur’an-\u0131 Kerim’in anlatt\u0131\u011f\u0131 bu niha\u00ee ger\u00e7ekleri insan akl\u0131n\u0131n varsay\u0131mlar\u0131na, teorilerine ve bilimin kendi \u00f6l\u00e7\u00fcleri ile kesin sayd\u0131\u011f\u0131, deney metodu arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile elde ederek “bilimsel ger\u00e7ekler” diye adland\u0131rd\u0131\u011f\u0131 bulgulara ba\u011flamak do\u011fru de\u011fildir.<\/p>\n Kur’an’\u0131n anlatt\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7ekler niha\u00ee, kesin ve mutlak ger\u00e7eklerdir. Oysa insan taraf\u0131ndan ger\u00e7ekle\u015ftirilen bilimsel ara\u015ft\u0131rmalar\u0131n bulgular\u0131, yararland\u0131\u011f\u0131 ara\u015ft\u0131rma ara\u00e7lar\u0131 ne olursa olsun, niha\u00ee ve kesin olmayan ger\u00e7eklerdir. Bu ger\u00e7ekler, ara\u015ft\u0131rmac\u0131n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 deneyler, bu deneylerin yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 ortam\u0131n \u00f6zel \u015fartlar\u0131 ve deneylerde kullan\u0131lan ara\u00e7lar\u0131n imk\u00e2nlar\u0131 ile s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Buna g\u00f6re, Kur’an-\u0131 Kerim’in anlatt\u0131\u011f\u0131 niha\u00ee ger\u00e7ekleri, bu kesin olmayan bilimsel verilere ba\u011flamak, s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz insan kaynakl\u0131 bilim metodunun kendisine g\u00f6re, bir y\u00f6ntem hatas\u0131d\u0131r. Oysa insan bilgisinin b\u00fct\u00fcn elde edebildi\u011fi bilgi birikimi Kur’ani hakikatlerin \u00e7ok az bir k\u0131sm\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r.<\/p>\n Bizim s\u00f6yledi\u011fimiz, “bilimsel ger\u00e7ekler” i\u00e7in s\u00f6zkonusudur. Oysa “bilimsel” diye nitelenen teoriler ve varsay\u0131mlar s\u00f6zkonusu olunca yukardaki h\u00fckm\u00fcm\u00fcz daha y\u00fcksek oranl\u0131 bir ge\u00e7erlilik kazan\u0131r. “Teoriler ve varsay\u0131mlar” derken evrenin olu\u015fumu ile ilgili b\u00fct\u00fcn kozmik teorileri, insan\u0131n ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 ve evrim a\u015famalar\u0131 ile ilgili b\u00fct\u00fcn teorileri, insan psikolojisini ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaya \u00e7al\u0131\u015fan b\u00fct\u00fcn teorileri, bunlar\u0131n yan\u0131s\u0131ra insan toplumlar\u0131n\u0131n do\u011fu\u015funu ve geli\u015fim a\u015famalar\u0131n\u0131 irdeleyen sosyolojik teorilerin t\u00fcm\u00fcn\u00fc bu kategori i\u00e7inde de\u011ferlendiriyoruz.<\/p>\n Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc insan kaynakl\u0131 bilimin \u00f6l\u00e7\u00fclerine g\u00f6re bile “bilimsel ger\u00e7ekler” de\u011fil, sadece birtak\u0131m teoriler, varsay\u0131mlard\u0131r. B\u00fct\u00fcn bilimsel de\u011ferler evrensel, biyolojik, psikolojik ve sosyolojik olaylar\u0131n nisbeten daha b\u00fcy\u00fck bir kesimini yorumlamaya, a\u00e7\u0131klamaya elveri\u015flidir. Bu elveri\u015flilik avantaj\u0131, daha b\u00fcy\u00fck bir olaylar kesimini a\u00e7\u0131klayabilecek ya da problemlere daha ayr\u0131nt\u0131l\u0131 a\u00e7\u0131klamalar getirebilecek ba\u015fka ve daha yararl\u0131 hipotezler, varsay\u0131mlar ortaya \u00e7\u0131kana kadar ge\u00e7erlidir. Bundan dolay\u0131 bu teoriler, bu varsay\u0131mlar de\u011fi\u015fmeye, ba\u015fkala\u015fmaya, iptale v\u00e9 eklemelere a\u00e7\u0131kt\u0131r. Hatta, e\u011fer yeni bir ke\u015fif ve icad arac\u0131 bulunur ya da eski bilgi birikimini yeni bir a\u00e7\u0131dan yorumlayan de\u011fi\u015fik bir yakla\u015f\u0131m tarz\u0131 benimsenirse bu teori ve varsay\u0131mlar alt-\u00fcst olmaya bile a\u00e7\u0131kt\u0131r.<\/p>\n Kur’an’\u0131n genel i\u015faretlerini, pozitif bilimlerin ortaya koydu\u011fumuz her an de\u011fi\u015febilecek ya da az \u00f6nce belirtti\u011fimiz gibi bilimsel \u00f6l\u00e7\u00fctlerine g\u00f6re bile mutlak olmayan teorilerine, ba\u011flamak isteyen her giri\u015fim, her \u015feyden \u00f6nce bilimsel metod a\u00e7\u0131s\u0131ndan temel bir hatad\u0131r. Ayr\u0131ca b\u00f6yle bir giri\u015fim, hi\u00e7biri Kur’an-\u0131 Kerim’in kutsall\u0131\u011f\u0131 ve sayg\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ile ba\u011fda\u015fmayan \u00fc\u00e7 de\u011fi\u015fik anlam ta\u015f\u0131r:<\/p>\n 1- Bu d\u00fc\u015f\u00fcnceyi benimseyen ki\u015filer bilimsel verilerin ger\u00e7ek do\u011frular oldu\u011funa inand\u0131klar\u0131 i\u00e7in Kur’an’\u0131n ona ba\u011f\u0131ml\u0131 oldu\u011fu sonucuna var\u0131rlar ki Kur’an’a inanan bu insanlar i\u00e7in yenilgiyi ba\u015ftan kabullenmedir bu tav\u0131r. Bu psikolojik bozgunun etkisinde kalan baz\u0131 kimseler Kur’an-\u0131 Kerim’i pozitif bilim arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile ispatlamaya, ona pozitif bilim kaynakl\u0131 kan\u0131tlarla destek sa\u011flamaya kalk\u0131\u015f\u0131rlar. Oysa Kur’an-\u0131 Kerim, konusunda eksiksiz ve ger\u00e7ekleri kesin bir kitapt\u0131r. Pozitif bilim ise d\u00fcn ispatlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bug\u00fcn bozuyor. Elde etti\u011fi hi\u00e7bir bulgu ne nihaidir ve ne de mutlakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu bilimler insan arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile, insan akl\u0131 ve insan kaynakl\u0131 bilgi edinme ara\u00e7lar\u0131 ile, s\u0131n\u0131rl\u0131 ve kay\u0131tlad\u0131rlar. Bunlar\u0131n hi\u00e7biri tek, niha\u00ee mutlak ger\u00e7e\u011fi sunacak nitelikte de\u011fildir.<\/p>\n 2- Bu anlamlar\u0131n ve sak\u0131ncalar\u0131n ikincisi, Kur’an’\u0131n niteli\u011fine ve fonksiyonuna ili\u015fkin yanl\u0131\u015f anlamad\u0131r. Bu niteli\u011fe ve fonksiyona g\u00f6re Kur’an’\u0131n hedefi; \u015fu varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fcn karakteri ve il\u00e2h\u00ee kanunlar sistemi ile ba\u011fda\u015facak yap\u0131da bir insan yeti\u015ftirmektir. Yaln\u0131z bu \u00e7aba, insan\u0131n mutlak olmayan, g\u00f6receli karakterinin elverdi\u011fi oranda sonuca varabilir. E\u011fer varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fc ile insan aras\u0131nda b\u00f6yle bir uyum sa\u011flanabilirse, insan \u00e7evresindeki evrenle \u00e7at\u0131\u015fmaz, bilakis onunla dost olur ve bu dostluk sayesinde onun baz\u0131 s\u0131rlar\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenir, yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fi s\u0131ras\u0131nda kendisine gerekli olan kanunlar\u0131ndan; g\u00f6zlem, ara\u015ft\u0131rma, deney ve uygulama yollar\u0131 ile ke\u015ffedece\u011fi bir k\u0131s\u0131m kanunlar\u0131ndan yararlan\u0131r. Bu y\u00f6ntemleri kullanarak ger\u00e7ekle\u015ftirece\u011fi bilimsel bulu\u015flar s\u0131ras\u0131ndaki k\u0131lavuzu, kendisine ba\u011f\u0131\u015flanan akl\u0131 olacakt\u0131r. Bu ak\u0131l, kendisine bilgi \u00fcretmek i\u00e7in verilmi\u015ftir, yoksa bilimin verilerini \u00f6nceden haz\u0131rlanm\u0131\u015f olarak teslim als\u0131n diye verilmemi\u015ftir.<\/p>\n 3- Bu anlamlar\u0131n di\u011fer bir sak\u0131ncas\u0131 da Kur’an-\u0131 Kerim’in ayetleri kar\u015f\u0131s\u0131nda tak\u0131n\u0131lacak s\u00fcrekli ve zorlamal\u0131 yorumlama \u00e7abas\u0131, b\u00f6ylece Kur’an-i Kerim’i de\u011fi\u015fken, istikrars\u0131z, herg\u00fcne ba\u015fka bir yenilikle giren, varsay\u0131mlar\u0131n ve teorilerin pe\u015finden ko\u015fturma ve onlarla atba\u015f\u0131 gitmesini sa\u011flamaya \u00e7al\u0131\u015fma giri\u015fimidir.<\/p>\n Bu \u00fc\u00e7 anlam\u0131n hi\u00e7biri, daha \u00f6nce belirtti\u011fimiz gibi, Kur’an-\u0131 Kerim’in kutsall\u0131\u011f\u0131 ve sayg\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ile ba\u011fda\u015fmad\u0131\u011f\u0131 gibi ayr\u0131ca birer bilimsel metod hatas\u0131 i\u00e7erirler. Fakat bu demek de\u011fildir ki, Kur’an’\u0131 anlarken pozitif bilimlerin evren, hayat ve insan hakk\u0131nda buldu\u011fu teorilerden ve bilimsel ger\u00e7eklerden yararlanmayaca\u011f\u0131z. Asla! Yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z a\u00e7\u0131klamalardan kasdetti\u011fimiz \u015fey bu de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah \u015f\u00f6yle buyuruyor:<\/p>\n “Kur’an’\u0131n ger\u00e7ek oldu\u011fu onlar taraf\u0131ndan anla\u015f\u0131l\u0131ncaya kadar varl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131n belgelerini, ayetlerimizi onlara hem d\u0131\u015f d\u00fcnyada ve hem de kendi i\u00e7 alemlerinde g\u00f6sterece\u011fiz.” (Fussilet Suresi, 53)<\/strong><\/p>\n Pozitif bilimlerin ke\u015ffetti\u011fi gerek d\u0131\u015f d\u00fcnya ve gerekse insan\u0131n kendisi ile ilgili il\u00e2hi ger\u00e7ekler hakk\u0131nda s\u00fcrekli olarak kafa yormam\u0131z, pozitif bilimin bulu\u015flar\u0131 arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile Kur’an-\u0131 Kerim’in anlatt\u0131klar\u0131 konusundaki ufkumuzun s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131 geni\u015fletmemiz, bu ayetteki i\u015faretin bir gere\u011fidir.<\/p>\n Fakat Kur’an ayetlerinin niha\u00ee ve mutlak ger\u00e7eklerini, pozitif bilimlerin niha\u00ee ve kesin olmayan bulgular\u0131na ba\u011flamadan bu i\u015fi nas\u0131l yapaca\u011f\u0131z? Burada bir \u00f6rnek vermek yararl\u0131 olur.<\/p>\n Mesel\u00e2 Kur’an-\u0131 Kerim \u015f\u00f6yle diyor:<\/p>\n “O ki, her \u015feyi yaratt\u0131 ve belirli bir \u00f6l\u00e7\u00fcye g\u00f6re d\u00fczenledi” (Furkan Suresi, 2)<\/strong><\/p>\n Bu ayeti okuduktan sonra bir de pozitif bilimin bulgular\u0131na bak\u0131nca \u015fu evrene birtak\u0131m hassas dengelerin ve hemen dikkatimizi \u00e7eken bir uyumun egemen oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcyoruz. Mesel\u00e2 i\u00e7inde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131m\u0131z yerk\u00fcreyi g\u00f6z\u00f6n\u00fcne ald\u0131\u011f\u0131m\u0131zda; kendi i\u00e7 yap\u0131s\u0131, g\u00fcne\u015f ve ay ile aras\u0131ndaki mesafe, yine bu ikisine nazaran b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc, kendi ekseniyle ekvator \u00e7izgisi aras\u0131ndaki e\u011fimi ve nihayet d\u0131\u015f y\u00fczeyinin olu\u015fum bi\u00e7imi ile ve daha binlerce \u00f6zelli\u011fi sayesinde yerk\u00fcremiz, hayat olay\u0131n\u0131n do\u011fu\u015funa ve uyumlu s\u00fcreklili\u011fine elveri\u015fli olmaktad\u0131r. Bu \u00f6zelliklerden hi\u00e7biri, de\u011fi\u015fmeye elveri\u015fli ge\u00e7ici bir kural ya da ama\u00e7s\u0131z bir tesad\u00fcf de\u011fildir. \u0130\u015fte bu d\u00fc\u015f\u00fcnceler az \u00f6nce okudu\u011fumuz “O ki, her \u015feyi yaratt\u0131 ve belirli bir \u00f6l\u00e7\u00fcye g\u00f6re d\u00fczenledi” <\/strong>ayetinin anlam\u0131n\u0131 daha geni\u015f bi\u00e7imde anlamam\u0131za, bu anlam\u0131n zihnimizde daha derin bir bi\u00e7imde yer etmesine yararl\u0131 olurlar. Buna g\u00f6re, Kur’an ayetlerinin anlam\u0131n\u0131 geni\u015fletip derinle\u015ftirmeye yarayan bu t\u00fcr d\u00fc\u015f\u00fcnceleri irdelemenin hi\u00e7bir sak\u0131ncas\u0131 yoktur.<\/p>\n Bu irdeleme ve pozitif bilimlerden yararlanma bi\u00e7imi hem caizdir, hem de aranan bir \u015feydir. Fakat bu konuda ne caiz ve ne de bilimsel bak\u0131mdan do\u011fru olmayan tutumu, \u015fu \u00f6rneklerle g\u00f6stermeye \u00e7al\u0131\u015fal\u0131m:<\/p>\n Kur’an-\u0131 Kerim “\u0130nsan\u0131n s\u00fczme \u00e7amurdan yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131m” s\u00f6yl\u00fcyor (M\u00fc’minun Suresi, 112) Buna kar\u015f\u0131n bir de A.R. Wallace ile C. Darwin taraf\u0131ndan geli\u015ftirilen evrim teorisi ile kar\u015f\u0131la\u015f\u0131yoruz. Bu teoriye g\u00f6re hayat tek h\u00fccreden ba\u015flam\u0131\u015f, bu h\u00fccre suda olu\u015fmu\u015f ve bu h\u00fccrenin geli\u015fiminin en son a\u015famas\u0131nda insan meydana gelmi\u015f. Bu teoriyi okuduktan sonra Kur’an-\u0131 Kerim’in yukardaki nass\u0131n\u0131 elimize al\u0131yor ve bu teorinin pe\u015finden ko\u015farak “Kur’an-\u0131 Kerim de bunu demek istiyor” diyoruz.<\/p>\n Hay\u0131r, i\u015fte bu olmaz. Her \u015feyden \u00f6nce bu teori niha\u00ee de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bir y\u00fczy\u0131ldan daha k\u0131sa bir s\u00fcre i\u00e7inde neredeyse k\u00f6kten de\u011fi\u015fti\u011fini s\u00f6yletecek \u00e7apta b\u00fcy\u00fck de\u011fi\u015fikliklere u\u011frad\u0131. \u00d6zellikle her canl\u0131 t\u00fcr\u00fcn\u00fcn \u00f6zelliklerini koruyarak onun ba\u015fka t\u00fcrlere d\u00f6n\u00fc\u015fmesine kar\u015f\u0131 duran genler ile ilgili bilimsel ger\u00e7ekler a\u00e7\u0131kland\u0131\u011f\u0131nda neredeyse ge\u00e7ersiz say\u0131lmas\u0131na yola\u00e7acak derecede yetersiz oldu\u011fu belirlendi. Bu teori yar\u0131n da ba\u015fka a\u00e7\u0131lardan yetersiz g\u00f6r\u00fclmeye, hatta ge\u00e7ersiz say\u0131lmaya a\u00e7\u0131kt\u0131r. Oysa Kur’an’\u0131n dile getirdi\u011fi ger\u00e7ek nihaidir ve s\u00f6zkonusu teori ile ayn\u0131 anlama gelmesi de gerekli de\u011fildir. Kur’an-\u0131 Kerim’in bu konudaki h\u00fckm\u00fc sadece insan\u0131n meydana geli\u015finin asl\u0131n\u0131 ortaya koyuyor, bu meydana geli\u015fin ayr\u0131nt\u0131l\u0131 anlat\u0131m\u0131na girmiyor. Bu a\u00e7\u0131klama, onun anlatmay\u0131 ama\u00e7lad\u0131\u011f\u0131, insan\u0131n meydana geli\u015finin hammaddesi bak\u0131m\u0131ndan nihaidir. O kadar, daha fazla bir \u015fey yok.<\/p>\n Yine Kur’an-\u0131 Kerim \u015f\u00f6yle diyor:<\/p>\n “G\u00fcne\u015f de y\u00f6r\u00fcngesinde ak\u0131yor (d\u00f6n\u00fcyor)” (Yasin Suresi, 38)<\/strong><\/p>\n Bu ayet g\u00fcne\u015f ile ilgili niha\u00ee, de\u011fi\u015fmez bir ger\u00e7e\u011fi belirliyor. Bu ger\u00e7ek g\u00fcne\u015fin d\u00f6nd\u00fc\u011f\u00fcd\u00fcr. Pozitif bilim de diyor ki; “G\u00fcne\u015f, \u00e7evresinde d\u00f6nen gezegenlere oranla saniyede yakla\u015f\u0131k on iki millik bir h\u0131zla d\u00f6n\u00fcyor. Ayr\u0131ca k\u00fcmesinde yerald\u0131\u011f\u0131 galaksinin di\u011fer y\u0131ld\u0131zlar\u0131 ile birlikte saniyede yakla\u015f\u0131k y\u00fcz yetmi\u015f mil h\u0131zla d\u00f6n\u00fcyor.”<\/p>\n Fakat astronomi biliminin bu bulgular\u0131, yukardaki Kur’an ayetinin anlam\u0131n\u0131n ayn\u0131s\u0131 de\u011fildir. Astronominin bulgular\u0131 bize niha\u00ee olmayan, de\u011fi\u015fmeye ve ge\u00e7ersiz say\u0131lmaya a\u00e7\u0131k, g\u00f6receli bir ger\u00e7ek sunuyor. Oysa yukardaki Kur’an ayeti bize sadece g\u00fcne\u015fin d\u00f6nd\u00fc\u011f\u00fcnden ibaret olan niha\u00ee bir ger\u00e7e\u011fi haber vermekle yetiniyor. Bu de\u011fi\u015fmez, mutlak ger\u00e7e\u011fi, o her an de\u011fi\u015febilir, g\u00f6receli ger\u00e7e\u011fe asla ba\u011flayamay\u0131z.<\/p>\n Kur’an-\u0131 Kerim, ba\u015fka bir ayetinde de \u015f\u00f6yle diyor:<\/p>\n “K\u00e2firler, g\u00f6kler ile yer yap\u0131\u015f\u0131kken onlar\u0131 ay\u0131rd\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 ve b\u00fct\u00fcn canl\u0131lar\u0131 sudan meydana getirdi\u011fimizi g\u00f6rm\u00fcyorlar m\u0131?” (Enbiya Suresi, 30)<\/strong><\/p>\n Bu <\/strong>ayeti okuduktan sonra, yerk\u00fcremizin \u00f6nceleri g\u00fcne\u015fin bir par\u00e7as\u0131 iken sonradan ondan ayr\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 ileri s\u00fcren kozmik bir teori akla geliyor. Bunun \u00fczerine yukardaki ayeti hemen kap\u0131yor ve s\u00f6zkonusu ilmi teorinin pe\u015finden ko\u015farak “i\u015fte Kur’an da bunu kasdediyor” diye ba\u011f\u0131r\u0131yoruz.<\/p>\n Hay\u0131r, \u00f6yle de\u011fil. Kur’an-\u0131 Kerim’in kasdetti\u011fi bu de\u011fildir! Bu okudu\u011fumuz \u015fey, niha\u00ee olmayan, de\u011fi\u015fmeye a\u00e7\u0131k bir teoridir. Yerk\u00fcrenin meydana geli\u015fi konusunda kan\u0131tlanm\u0131\u015fl\u0131k d\u00fczeyi bunun kadar olan birka\u00e7 teori daha vard\u0131r. Oysa Kur’an-\u0131 Kerim’in bildirdi\u011fi ger\u00e7ek, niha\u00ee, tek ve mutlakt\u0131r. Bu ger\u00e7ek, sadece yerk\u00fcremizin g\u00f6kten ayr\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtmekle yetiniyor. Ama nas\u0131l? Yerk\u00fcrenin kendisinden kopmu\u015f oldu\u011fu “g\u00f6k” acaba nedir? Bu ayet bu meseleye de\u011finmiyor. Bundan dolay\u0131 bu konudaki bilimsel teorilerden herhangi birine dayanarak “Bu a\u00e7\u0131klama, yukardaki ayetle uyumlu niha\u00ee bir ger\u00e7ektir” demek do\u011fru de\u011fildir.<\/p>\n Bu m\u00fcnasebetle yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z bu ara a\u00e7\u0131klama yeterlidir san\u0131r\u0131m. Bu a\u00e7\u0131klama arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile Kur’an-\u0131 Kerim’in ayetlerinin anlamlar\u0131n\u0131 geni\u015fletip derinle\u015ftirme alan\u0131nda bilimsel bulu\u015flardan yararlanman\u0131n sa\u011fl\u0131kl\u0131 metodunun ne oldu\u011funu anlatmak istedik. Yaln\u0131z bu yarar\u0131 sa\u011flarken Kur’an-\u0131 Kerim’in ayetlerini ne uyumluluk ve ne de onaylama anlam\u0131nda belirli bir teoriye ya da belirli bir bilimsel ger\u00e7e\u011fe ba\u011flamamal\u0131y\u0131z. O ba\u015fka bir \u015feydir, bu ba\u015fka bir \u015fey.<\/p>\n GENEL ANLAMDA B\u0130RR (\u0130Y\u0130L\u0130K)<\/strong><\/p>\n “Evlere arka taraflar\u0131ndan girmeniz iyili\u011fe uygun bir davran\u0131\u015f de\u011fildir. \u0130yili\u011fe uygun davran\u0131\u015f k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131narak evlere kap\u0131lar\u0131ndan girenlerin davran\u0131\u015f\u0131d\u0131r. Allah’tan korkunuz ki, kurtulu\u015fa, umdu\u011funuza eresiniz.”<\/strong><\/p>\n Bu ayetin iki b\u00f6l\u00fcm\u00fc aras\u0131nda \u015f\u00f6yle bir ili\u015fkinin oldu\u011fu anla\u015f\u0131l\u0131yor. Ayetin birinci b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde hil\u00e2llerin, insanlar ve Hacc i\u00e7in zaman \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc birimleri oldu\u011fu belirtilirken, ikinci b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde Hacc ile ilgili bir cahiliye adetine i\u015faret ediliyor.<\/p>\n Nitekim Buhar\u00ee ile M\u00fcslim’de g\u00fcvenilir rivayet zincirine dayan\u0131larak kaydedildi\u011fine g\u00f6re sahabilerden Berae b. Azib (Allah ondan raz\u0131 olsun) Bu konuda \u015funlar\u0131 s\u00f6yl\u00fcyor:<\/p>\n “Ensar (Medineli) m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 Hacc ibadetini yerine getirip d\u00f6nd\u00fcklerinde evlerine kap\u0131lar\u0131ndan girmezlerdi. Fakat g\u00fcnlerden birg\u00fcn onlardan biri Hacc d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcnde evine kap\u0131s\u0131ndan girdi. Ama bu hareketi y\u00fcz\u00fcnden sanki k\u0131namaya u\u011fram\u0131\u015f gibi oldu. Bunun \u00fczerine `Evlere arka taraflar\u0131ndan girmeniz iyili\u011fe uygun bir davran\u0131\u015f de\u011fildir. \u0130yili\u011fe uygun davran\u0131\u015f, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131narak evlere kap\u0131lar\u0131ndan girenlerin davran\u0131\u015f\u0131d\u0131r. Allah’tan korkunuz ki, kurtulu\u015fa, umdu\u011funuza eresiniz’ <\/strong>ayeti indi.”<\/p>\n \u00d6teyandan Ebu Davud’un \u015eabe’ye, onun da \u0130shak’a dayanarak bildirdi\u011fine g\u00f6re Berae b. Azib’in bu a\u00e7\u0131klamas\u0131 \u015f\u00f6yledir:<\/p>\n “Ensar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 herhangi bir yolculuktan d\u00f6nd\u00fcklerinde erkekler eve kap\u0131 taraf\u0131ndan girmezlerdi. Bunun \u00fczerine bu ayet indi.”<\/p>\n \u0130ster bu uygulama, Ensar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n\u0131n genel olarak her yolculukla ilgili bir adetleri olsun, isterse ayetin ak\u0131\u015f\u0131na daha uygun d\u00fc\u015fen s\u0131rf Hacc d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fc ile ilgili bir gelenekleri olsun, onlar bu davran\u0131\u015f\u0131n iyilik -yani hay\u0131r ya da iman gere\u011fi oldu\u011funa inan\u0131yorlard\u0131. \u0130\u015fte Kur’an-\u0131 Kerim’in bu ayeti bu as\u0131ls\u0131z d\u00fc\u015f\u00fcnceyi, hi\u00e7bir temele dayanmayan ve hi\u00e7bir yarar sa\u011flamayan bu gereksiz, zoraki davran\u0131\u015f\u0131 ortadan kald\u0131rmak i\u00e7in geldi. Bunun yan\u0131s\u0131ra iyilik (birr) ile ilgili imana dayal\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce tarz\u0131n\u0131 d\u00fczeltmeyi de ihmal etmedi. Buna g\u00f6re iyilik; takva demekti; Allah’\u0131n (c.c) varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n bilincinde olmak, gizli-a\u00e7\u0131k her harekette O’nun g\u00f6zetimini hissetmek demekti. Yoksa iyilik; iman\u0131n \u00f6z\u00fcnden herhangi bir i\u015faret ta\u015f\u0131mayan ve herhangi bir cahiliye adeti olmak d\u0131\u015f\u0131nda bir anlam\u0131 olmayan, basit bir \u015fekilcilik de\u011fildi.<\/p>\n Ayr\u0131ca m\u00fcsl\u00fcmanlara evlere kap\u0131lar\u0131ndan girmeleri emrediliyor ve kurtulu\u015f yolu olarak takvaya bir kere daha i\u015faret ediliyor:<\/p>\n “\u0130yilik, evlere kap\u0131lardan girenlerin davran\u0131\u015f\u0131d\u0131r. Allah’tan korkunuz ki, kurtulu\u015fa, umdu\u011funuza eresiniz.”<\/strong><\/p>\n B\u00f6ylece kalpler, k\u00f6kl\u00fc bir iman g\u00f6stergesi olan takvaya bu takva da mutlak anlaml\u0131 d\u00fcnya ve Ahiret kurtulu\u015fu \u00fcmidine ba\u011flan\u0131yor; iman birikiminden yoksun bir cahiliye adeti ortadan kald\u0131r\u0131l\u0131yor; Hacc zaman\u0131 ve insanlar i\u00e7in zaman \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc birimi k\u0131l\u0131nan hilaller ile ilgili ilahi nimeti kavramalar\u0131 i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n dikkatleri \u00e7ekiliyor. B\u00fct\u00fcn bunlar tek ve k\u0131sa bir ayetin i\u00e7in\u00e9 s\u0131\u011fd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f oluyor.<\/p>\n Daha sonra genel anlamda sava\u015f konusunun, \u00f6zellikle de Mescid-i Haram \u00e7evresi ile haram aylarda sava\u015fma konusunun a\u00e7\u0131klamas\u0131na ge\u00e7iliyor, bunun yan\u0131s\u0131ra cihadla s\u0131k\u0131 bir ili\u015fkisi olan Allah yolunda mal harcama konusu ele al\u0131n\u0131yor:<\/p>\n <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 189- Ey Muhammed, sana hil\u00e2l a\u015famas\u0131ndaki aylar hakk\u0131nda soru soruyorlar. De ki; “Onlar insanlar ve Hacc i\u00e7in zaman \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcd\u00fcrler.” Evlere arka taraflar\u0131ndan girmeniz iyili\u011fe uygun bir […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":5788,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-5787","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-gundem"],"yoast_head":"\n