B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

 <\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

219\/a- Sana i\u00e7ki ve kumar hakk\u0131nda soru sorarlar. De ki; Onlar\u0131n ikisinde de b\u00fcy\u00fck g\u00fcnah vard\u0131r. \u0130nsanlara baz\u0131 yararlar\u0131 varsa da g\u00fcnahlar\u0131 yararlar\u0131ndan b\u00fcy\u00fckt\u00fcr. Sana Allah yolunda ne vereceklerini sorarlar. De ki; “ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131zdan artakalan\u0131n\u0131 verin’: Allah size ayetlerini bu \u015fekilde a\u00e7\u0131kl\u0131yor ki d\u00fc\u015f\u00fcnesiniz.<\/em><\/strong><\/p>\n

Bu ayetin indi\u011fi zamana kadar, i\u00e7ki ve kumar\u0131 yasaklayan bir ayet inmemi\u015fti. Fakat Kur’an-\u0131 Kerim’in hi\u00e7bir yerinde bu iki k\u00f6t\u00fc al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n hel\u00e2l oldu\u011funu s\u00f6yleyen bir h\u00fck\u00fcm de yoktu.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah yeni olu\u015fmakta olan bu m\u00fcsl\u00fcman cemaati elinden tutarak onu ad\u0131m ad\u0131m istedi\u011fi yolda ilerletiyor, onu kendisi i\u00e7in tasarlad\u0131\u011f\u0131 misyona uygun olarak yap\u0131land\u0131r\u0131yordu. Bu \u00f6nemli misyon, bu b\u00fcy\u00fck g\u00f6rev, insan\u0131n kendini i\u00e7ki ve kumar yolunda harcamas\u0131 ile ba\u011fda\u015fmazd\u0131; \u00f6mr\u00fc, bilinci ve enerjiyi ama\u00e7s\u0131z insanlar\u0131n e\u011flencelerinde bo\u015fu bo\u015funa t\u00fcketmekle ba\u011fda\u015fmazd\u0131. \u00c7\u00fcnk\u00fc s\u00f6zkonusu ama\u00e7s\u0131z kimseler nefislerine haz veren \u015feyler ile oyalan\u0131r, pe\u015flerinden bir an bile ayr\u0131lmayan serserilik ve sorumsuzluk, kendilerini i\u00e7ki ile sarho\u015f olmaya ve kumarla oyalanmaya dald\u0131r\u0131r. Kimi zaman da bu zavall\u0131lar\u0131 kovalayan k\u00f6r nefisleri olur. Onlar da kendilerinden ka\u00e7arak i\u00e7kinin ve kumar\u0131n kuca\u011f\u0131na at\u0131l\u0131rlar. T\u0131pk\u0131 cahiliye toplumunda ya\u015fayan s\u0131radan insanlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131 gibi. Bu d\u00fcn b\u00f6yle idi, bug\u00fcn de b\u00f6yledir, yar\u0131n da b\u00f6yle olacakt\u0131r. Yaln\u0131z \u0130sl\u00e2m, insan nefsine y\u00f6nelik e\u011fitim metodu uyar\u0131nca bu konuda yava\u015f, so\u011fukkanl\u0131 ve zorlamac\u0131l\u0131ktan uzak ad\u0131mlar ile ilerliyordu.<\/p>\n

Bu ayet-i kerime i\u00e7ki ve kumar yasa\u011f\u0131 konusunda at\u0131lm\u0131\u015f ilk ad\u0131md\u0131r. Burada \u00f6nemli bir noktaya k\u0131saca de\u011finmek istiyoruz. Madd\u00ee nesneler ve davran\u0131\u015flar her zaman mutlak anlamda, kat\u0131ks\u0131z bi\u00e7imde k\u00f6t\u00fc olmayabilirler. \u015eu d\u00fcnya \u00fczerinde iyilik, k\u00f6t\u00fcl\u00fckle ve k\u00f6t\u00fcl\u00fck de iyilikle kar\u0131\u015f\u0131k olarak bulunur. Fakat herhangi bir nesnenin ya da davran\u0131\u015f\u0131n hel\u00e2l ya da haram olmas\u0131n\u0131n ekseni, kriteri, iyili\u011fin ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn bask\u0131n olup olmamas\u0131d\u0131r. Buna g\u00f6re i\u00e7kinin ve kumar\u0131n g\u00fcnah\u0131, zarar\u0131, yarar\u0131ndan daha a\u011f\u0131r bast\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re bu durum bir yasaklama, bir haram sayma gerek\u00e7esi olu\u015fturur. B\u00f6yle olmakla birlikte bu ayette a\u00e7\u0131k bir yasaklama ve haram sayma h\u00fckm\u00fcne yer verilmemi\u015ftir.<\/p>\n

\u0130SL\u00c2M’IN E\u011e\u0130T\u0130M METODU<\/strong><\/p>\n

Burada Kur’an’\u0131n, \u0130sl\u00e2m’\u0131n ve hikmet sahibi y\u00fcce Allah’\u0131n e\u011fitim metodunun bir \u00f6zelli\u011fi dikkatimizi \u00e7ekiyor. Bu e\u011fitim metodu \u0130sl\u00e2m’\u0131n bir\u00e7ok yasal d\u00fczenlemesini, bir\u00e7ok farz\u0131n\u0131 ve bir\u00e7ok direktifini incelerken somut bi\u00e7imde meydana \u00e7\u0131k\u0131yor. Biz burada i\u00e7ki ve kumardan s\u00f6zederken bu e\u011fitim metodunun kurallar\u0131ndan birine i\u015faret etmek istiyoruz.<\/p>\n

E\u011fer emir ya da yasak imana dayal\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce ile, yani inan\u00e7 sistemi ile ilgili is\u00e9 \u0130sl\u00e2m o konuda kesin h\u00fckm\u00fcn\u00fc, o konuda s\u00f6yleyece\u011fini daha ba\u015ftan ortaya koyuyor.<\/p>\n

Fakat e\u011fer emir ya da yasak bir al\u0131\u015fkanl\u0131kla, bir gelenekle veya karma\u015f\u0131k bir sosyal uygulama ile ilgili ise o zaman \u0130sl\u00e2m i\u015fi a\u011f\u0131rdan al\u0131yor; konuya yumu\u015fak, tedrici ve kolayl\u0131k g\u00f6sterici bir tarzda yakla\u015f\u0131yor, uygulamay\u0131 ve itaati kolayla\u015ft\u0131racak pratik \u015fartlar haz\u0131rl\u0131yor.<\/p>\n

Mesel\u00e2 \u0130sl\u00e2m, “Tevhid mi, yoksa \u015firk mi?” sorunuyla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kald\u0131\u011f\u0131 zaman kararl\u0131 ve kesin bir darbe ile daha ba\u015ftan emrini y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe koydu; Bu konuda hi\u00e7bir teredd\u00fcde, hi\u00e7bir duraksamaya, hi\u00e7bir ho\u015fg\u00f6r\u00fcye, hi\u00e7bir tavize; hi\u00e7bir orta yolda bulu\u015fma beklentisine yer vermedi. \u00c7\u00fcnk\u00fc burada mesele d\u00fc\u015f\u00fcncenin temel ilkesidir, onsuz ne iman olur ve ne de \u0130sl\u00e2m ayakta durabilir.<\/p>\n

Ama \u0130sl\u00e2m i\u00e7ki ve kumar meselesine gelince, bu bir al\u0131\u015fkanl\u0131k ve adet meselesidir. Al\u0131\u015fkanl\u0131klar ise ancak tedavi yolu ile b\u0131rakt\u0131r\u0131labilir. Bu y\u00fczden \u0130sl\u00e2m, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n vicdanlar\u0131n\u0131 ve \u015feriat mant\u0131klar\u0131n\u0131 uyarmakla i\u015fe ba\u015flad\u0131; Bu ama\u00e7la i\u00e7kinin ve kumar\u0131n g\u00fcnah\u0131n\u0131, yarar\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck oldu\u011funu belirtti. Bu demektir ki, bu al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131 b\u0131rakmak onlar\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmekten daha iyidir. Arkas\u0131ndan Nisa suresinin \u015fu ayeti ile ikinci ad\u0131m at\u0131ld\u0131:<\/p>\n

“Ey m\u00fcminler, sarho\u015fken ne dedi\u011finizi bilecek duruma gelinceye kadar namaza yakla\u015fmay\u0131n.” (Nisa Suresi, 43)<\/strong><\/p>\n

Bilindi\u011fi gibi g\u00fcnde be\u015f vakit namaz vard\u0131r ve bu namaz vakitlerinin \u00e7o\u011funlu\u011fu k\u0131sa aral\u0131kl\u0131d\u0131r, bu aral\u0131klar sarho\u015f olup arkas\u0131ndan ay\u0131lmak i\u00e7in yeterli de\u011fildir. Burada i\u00e7ki al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n\u0131n prati\u011fe aktarma imkan\u0131n\u0131 daraltma ve i\u00e7ki alma periyodlar\u0131 ile ilgili olan al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n s\u00fcreklili\u011fini k\u0131rma giri\u015fimi ile kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131yay\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc i\u00e7ki ya da uyu\u015fturucu madde tutkunlar\u0131n\u0131n al\u0131\u015fkanl\u0131k haline getirdikleri vakit gelince bu maddeleri kullanma ihtiyac\u0131 duyduklar\u0131 bilinen bir \u015feydir. E\u011fer bu vakit, bu maddeler kullan\u0131lmadan ge\u00e7i\u015ftirilir ve bu ge\u00e7i\u015ftirme birka\u00e7 kez tekrarlanabilirse al\u0131\u015fkanl\u0131k zay\u0131flamaya ba\u015flar ve alt edilmesi m\u00fcmk\u00fcn hale gelir.<\/p>\n

Bu iki ad\u0131m at\u0131ld\u0131ktan sonra i\u00e7ki ve kumar\u0131n haram olduklar\u0131n\u0131 belirten son ve kesin yasaklama h\u00fckm\u00fc geldi:<\/p>\n

“Ey m\u00fcminler, i\u00e7ki, kumar, dikili ta\u015flar ve fal oklar\u0131 ku\u015fkusuz \u015eeytan i\u015fi pisliklerdir. Bunlardan uzak durun ki, kurtulu\u015fa eresiniz.”<\/strong>\u00b7(Maide Suresi, 90<\/strong>)<\/p>\n

K\u00d6LEL\u0130K KURUMU VE \u0130SL\u00c2M’IN TUTUMU:<\/strong><\/p>\n

Bir de k\u00f6lelik problemini bu a\u00e7\u0131dan g\u00f6zden ge\u00e7irelim. K\u00f6lelik, \u0130sl\u00e2m’\u0131n geldi\u011fi d\u00f6nemde sosyoekonomik k\u00f6kleri olan, d\u00fcnyan\u0131n her taraf\u0131nda ge\u00e7erli bir devletleraras\u0131 gelenek durumunda idi. Esirleri k\u00f6lele\u015ftirme ve k\u00f6leleri \u00e7al\u0131\u015ft\u0131rma d\u00fczeni b\u00f6ylesine yayg\u0131n ve k\u00f6kl\u00fc idi. \u00d6teyandan karma\u015f\u0131k sosyal kurumlar\u0131n d\u0131\u015fa yans\u0131yan g\u00f6r\u00fcnt\u00fclerini ve sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirebilmek i\u00e7in, \u00f6nce bu kurumlar\u0131n dayanaklar\u0131n\u0131 ve ili\u015fkilerini geni\u015f \u00e7apta de\u011fi\u015ftirmek gerekir. Bu arada devletleraras\u0131 gelenekleri de\u011fi\u015ftirmek i\u00e7in ayr\u0131ca devletleraras\u0131 uyu\u015fmalara ve \u00e7ok tarafl\u0131 ortak antla\u015fmalara ihtiya\u00e7 vard\u0131r.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m’\u0131n k\u00f6leli\u011fe ili\u015fkin bir emri yoktur, Kur’an-\u0131 Kerim’in hi\u00e7bir yerinde sava\u015f esirlerinin k\u00f6lele\u015ftirilmesini h\u00fckme ba\u011flayan bir ayete rastlanmaz. \u0130sl\u00e2m geldi\u011finde k\u00f6leli\u011fi, d\u00fcnya ekonomisinin temelini olu\u015fturan bir milletleraras\u0131 d\u00fczen ve esirlerin k\u00f6lele\u015ftirilmesini de sava\u015fan b\u00fct\u00fcn taraflar\u0131n uygulad\u0131klar\u0131 bir devletleraras\u0131 gelenek olarak buldu. Bu k\u00f6kl\u00fc sosyal kurumu ve bu yayg\u0131n devletleraras\u0131 d\u00fczeni sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir \u00e7\u00f6z\u00fcme kavu\u015fturabilmek i\u00e7in soruna tedrici olarak yakla\u015fmas\u0131 zorunluydu.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m zamanla k\u00f6lelik d\u00fczenine t\u00fcm\u00fc ile son verece\u011fi, onu k\u00f6k\u00fcnden ortadan kald\u0131raca\u011f\u0131 g\u00fcn gelinceye kadar, denetim alt\u0131na al\u0131nmas\u0131 imk\u00e2ns\u0131z olacak sosyal sars\u0131nt\u0131lara meydan vermeyecek bir \u00f6nlem olarak k\u00f6leli\u011fin kaynaklar\u0131n\u0131, art\u0131\u015f yollar\u0131n\u0131 kurutma yolunu se\u00e7ti. Bunun yan\u0131s\u0131ra k\u00f6lelere elveri\u015fli ya\u015fama \u015fartlar\u0131 sa\u011flamaya, onlara geni\u015f \u00e7apta insan onuru ile ba\u011fda\u015f\u0131r bir konum kazand\u0131rmaya \u00f6nem verdi.<\/p>\n

K\u00f6lele\u015ftirme yollar\u0131n\u0131 kurutmaya ba\u015flarken me\u015fru sava\u015f esirleri ile k\u00f6le soyundan gelenleri bu \u00f6nlemin d\u0131\u015f\u0131nda tuttu. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u0130sl\u00e2m’a d\u00fc\u015fman toplumlar o zaman\u0131n ge\u00e7erli gelene\u011fi uyar\u0131nca m\u00fcsl\u00fcman sava\u015f esirlerini k\u00f6lele\u015ftiriyorlard\u0131. \u0130sl\u00e2m, o g\u00fcn i\u00e7in, d\u00fc\u015fman toplumlar\u0131 bu ge\u00e7erli gelene\u011fe kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmaya, d\u00fcnyan\u0131n her taraf\u0131ndaki sosyal ve ekonomik d\u00fczenin \u00fczerine oturtuldu\u011fu bu uygulamay\u0131 de\u011fi\u015ftirilebilecek g\u00fc\u00e7te de\u011fildi. Durum b\u00f6yleyken e\u011fer \u0130sl\u00e2m, sava\u015f esirlerini k\u00f6lele\u015ftirme uygulamas\u0131n\u0131 ortadan kald\u0131rmay\u0131 kararla\u015ft\u0131rsa bu karar sadece m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n eline d\u00fc\u015fen sava\u015f esirleri i\u00e7in ge\u00e7erli olan s\u0131n\u0131rl\u0131 ve tek tarafl\u0131 bir uygulama olacak, m\u00fcsl\u00fcman esirler o g\u00fcn\u00fcn k\u00f6lelik d\u00fczeni i\u00e7indeki k\u00f6t\u00fc ak\u0131betlerine katlanmaya devam edeceklerdi. Bu da \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n, m\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 cesaretlerini ve g\u00fc\u00e7lerini artt\u0131racakt\u0131.<\/p>\n

Bunun yan\u0131nda e\u011fer \u0130sl\u00e2m o g\u00fcnk\u00fc mevcut k\u00f6lelerin soyundan gelenleri \u00f6zg\u00fcrl\u00fcklerine kavu\u015fturmay\u0131 kararla\u015ft\u0131rm\u0131\u015f olsa ve bu karar\u0131 devletin ve bu kimselerin t\u00fcm yak\u0131nlar\u0131n\u0131n ekonomik durumunu d\u00fczene koymadan \u00f6nce vermi\u015f olsa bu k\u00f6leleri mals\u0131z-m\u00fclks\u00fcz, sosyal g\u00fcvenliksiz, bak\u0131c\u0131s\u0131z; onlar\u0131 yoksulluktan ve yeni kurulan toplumun sosyal yap\u0131s\u0131n\u0131 bozacak ahl\u00e2k bozulmas\u0131ndan koruyacak akrabal\u0131k ba\u011flar\u0131ndan yoksun bir \u015fekilde ortada b\u0131rakm\u0131\u015f olacakt\u0131. \u0130\u015fte bu akt\u00fcel ve derin k\u00f6kl\u00fc \u015fartlar y\u00fcz\u00fcnden \u0130sl\u00e2m, a\u00e7\u0131k a\u00e7\u0131k sava\u015f esirlerinin k\u00f6lele\u015ftirilmesini \u00f6nermedi, bunun yerine \u015f\u00f6yle dedi:<\/p>\n

“Sava\u015fta k\u00e2firler ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131zda boyunlar\u0131n\u0131 vurun; sonunda onlara \u00fcst\u00fcn geldi\u011finizde onlar\u0131 esir al\u0131n; sava\u015f sona erince onlar\u0131 ya kar\u015f\u0131l\u0131ks\u0131z olarak ya da fidye kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda sal\u0131verin.” <\/strong>(Muhammed Suresi, 4<\/strong>)<\/p>\n

Bunun yan\u0131nda \u0130sl\u00e2m, sava\u015f esirlerinin k\u00f6lele\u015ftirilmesini de a\u00e7\u0131kca \u00f6nermedi, bunun yerine \u0130sl\u00e2m devletine, esirlerine kar\u015f\u0131 i\u00e7inde bulundu\u011fu \u015fartlar\u0131n gerektirdi\u011fi \u015fekilde i\u015flem yapma serbestli\u011fi tan\u0131d\u0131. Devlet, m\u00fcsl\u00fcman esirlere kar\u015f\u0131 fidye isteyen taraf\u0131n esirlerini fidye kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda serbest b\u0131rakacak, iki tarafl\u0131 anla\u015fma sa\u011flanabilirse elindeki esirleri de\u011fi\u015ftirecek ve sava\u015f halinde bulundu\u011fu d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n tutumlar\u0131n\u0131n do\u011furaca\u011f\u0131 akt\u00fcel \u015fartlar uyar\u0131nca m\u00fcsl\u00fcman esirleri k\u00f6lele\u015ftiren d\u00fc\u015fmanlar\u0131n esirlerini k\u00f6lele\u015ftirecekti.<\/p>\n

Ger\u00e7ekten \u00e7ok say\u0131da ve \u00e7e\u015fitli olan k\u00f6lelik kaynaklar\u0131n\u0131 kurutmakla k\u00f6leler say\u0131ca azalmaya y\u00fcztuttu ve \u0130sl\u00e2m, bu say\u0131s\u0131 azalan k\u00f6leleri de \u00f6zg\u00fcrl\u00fcklerine kavu\u015fturmaya giri\u015fti. Bu i\u015flemi s\u00f6zkonusu k\u00f6leler d\u00fc\u015fman mihraklarla ili\u015fkilerini keserek \u0130sl\u00e2m toplumuna kat\u0131ld\u0131klar\u0131 anda hemen ba\u015flatt\u0131. Bu yakla\u015f\u0131m\u0131n\u0131n sonucu olarak k\u00f6lelere tek tarafl\u0131 olarak \u00f6zg\u00fcrl\u00fcklerini isteme hakk\u0131 tan\u0131d\u0131; k\u00f6le belirli bir fidye \u00f6demek kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fcne kavu\u015facak, bu iste\u011fini efendisi ile yaz\u0131l\u0131 anla\u015fmaya ba\u011flayacakt\u0131. \u0130\u015fte k\u00f6lenin \u00f6zg\u00fcr olmay\u0131 istedi\u011fi bu andan itibaren \u00e7al\u0131\u015fma, kazanma ve m\u00fclk edinme h\u00fcrriyetini elde edecekti. B\u00f6ylece \u00e7al\u0131\u015farak elde etti\u011fi \u00fccret kendisinin olacakt\u0131. Bu arada \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fcne kar\u015f\u0131l\u0131k olarak verece\u011fi fidyeyi kazanabilmek i\u00e7in efendisinin hizmeti d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka i\u015flerde de \u00e7al\u0131\u015fabilecekti. Ba\u015fka bir deyimle bu k\u00f6le ba\u011f\u0131ms\u0131z bir varl\u0131k haline geliyor, \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fcn en \u00f6nemli dayanaklar\u0131na fiilen kavu\u015fuyordu. Sonra bu k\u00f6le devlet hazinesinin zek\u00e2t fonundan pay alacakt\u0131. Ayr\u0131ca m\u00fcsl\u00fcmanlar ona \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc elde edebilmesi i\u00e7in mal\u0131 yard\u0131mda bulunmakla y\u00fck\u00fcml\u00fc idiler. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda ayr\u0131ca k\u00f6le azad etmeyi gerektiren kefaretler de bu \u00f6zg\u00fcrle\u015ftirme kampanyas\u0131na katk\u0131da bulunuyordu. Mesela yanl\u0131\u015fl\u0131kla adam \u00f6ld\u00fcrme olaylar\u0131nda, yemin ve zihar kefareti olarak k\u00f6le azad etme zorunlulu\u011fu vard\u0131. B\u00f6ylece k\u00f6lelik d\u00fczeninin zaman i\u00e7inde kesin bi\u00e7imde ortadan kalkmas\u0131 hedeflenmi\u015fti. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k b\u00f6yle k\u00f6kl\u00fc bir kurumu bir anda oldu-bitti t\u00fcr\u00fcnden bir kararla ortadan kald\u0131rmak, ka\u00e7\u0131n\u0131lmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan sosyal sars\u0131nt\u0131lara, sak\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken toplumsal bozulmalara yola\u00e7acakt\u0131.<\/p>\n

Daha sonraki d\u00f6nemlerde \u0130sl\u00e2m toplumunda k\u00f6lelerin say\u0131s\u0131n\u0131n artmas\u0131 yava\u015f yava\u015f beliren sapmalardan, ad\u0131m ad\u0131m \u0130sl\u00e2m sisteminden uzakla\u015fma e\u011filimlerinden kaynakland\u0131. Bu bir ger\u00e7ektir. Fakat bunun sorumlusu \u0130sl\u00e2m de\u011fildir.<\/p>\n

Bu durum, \u0130sl\u00e2m’\u0131n hanesine olumsuz bir puan olarak kaydedilemez. O \u0130sl\u00e2m ki, baz\u0131 d\u00f6nemlerde insanlar onun metodundan \u015fu ya da bu oranda sapt\u0131klar\u0131 i\u00e7in asl\u0131na uygun bi\u00e7imde uygulanmam\u0131\u015ft\u0131r. Daha \u00f6nce belirtti\u011fimiz gibi, \u0130sl\u00e2m’\u0131n tarih g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcne g\u00f6re s\u00f6zkonusu sapmalar\u0131n olu\u015fturdu\u011fu pratik durumlar \u0130sl\u00e2m’a maledilemezler, \u0130sl\u00e2m tarihinin kesitleri say\u0131lamazlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u0130sl\u00e2m de\u011fi\u015fmedi, onun ilkelerine yeni bir madde eklenmedi. De\u011fi\u015fen insanlard\u0131r. Onlar \u0130sl\u00e2m’dan uzakla\u015ft\u0131lar. Bunun sonucu olarak \u0130sl\u00e2m’\u0131n bu insanlarla bir ilgisi kalmad\u0131\u011f\u0131 gibi onlar\u0131n da \u0130sl\u00e2m tarihinin bir kesiti olma nitelikleri kalmam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

E\u011fer biri yeniba\u015ftan \u0130sl\u00e2m’a uygun bir hayat ya\u015famak isterse tarih boyunca \u0130sl\u00e2m’a ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131n\u0131 ileri s\u00fcregelmi\u015f toplumlar\u0131n b\u0131rakt\u0131klar\u0131 yerden devam edecek de\u011fildir. Bunun yerine asl\u0131na uygun \u0130sl\u00e2m ilkelerini yozla\u015fmam\u0131\u015f olarak bulaca\u011f\u0131 berrak \u00e7izgiden ba\u015flayarak onu. pratik hayata aktarmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Bu ger\u00e7ek son derece \u00f6nemlidir; \u0130sl\u00e2m inanc\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan, \u0130sl\u00e2m\u00ee ya\u015fama tarz\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan gerek teorik ara\u015ft\u0131rma d\u00fczeyinde ve gerekse pratik geli\u015fme d\u00fczeyinde \u00f6nemlidir. Biz bu ger\u00e7e\u011fi bu b\u00f6l\u00fcmde ve bu vesileyle tekrar vurguluyoruz. \u00c7\u00fcnk\u00fc gerek \u0130sl\u00e2m tarihine y\u00f6nelik teorik bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 bak\u0131m\u0131ndan gerek \u0130sl\u00e2m tarihinin objektif yorumu bak\u0131m\u0131ndan ve gerekse ger\u00e7ek \u0130sl\u00e2m’\u0131n hayat d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile asl\u0131na uygun \u0130slami ya\u015fama d\u00fczeni bak\u0131m\u0131ndan baz\u0131 zihinlerin b\u00fcy\u00fck \u015fa\u015fk\u0131nl\u0131klar\u0131n ve a\u011f\u0131r yan\u0131lg\u0131lar\u0131n etkisi alt\u0131nda oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcyoruz. \u00d6zellikle \u0130sl\u00e2m tarihi hakk\u0131nda ara\u015ft\u0131rma yapan Bat\u0131l\u0131 \u015farkiyat uzmanlar\u0131nda bu \u015fa\u015fk\u0131nl\u0131k ve yan\u0131lg\u0131 gayet belirgindir. \u0130sl\u00e2m tarihini yanl\u0131\u015f anlayan bu yabanc\u0131 ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar\u0131n etkisi alt\u0131da kalan ki\u015filerde ayn\u0131 \u015fa\u015fk\u0131nl\u0131k ve yan\u0131lg\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. B\u00f6yleleri aras\u0131nda baz\u0131 aldanm\u0131\u015f samimi m\u00fcsl\u00fcmanlara da rastlanabilmektedir ne yaz\u0131k ki!..<\/p>\n

Bu ayetlerin devam\u0131nda meselelerin asl\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenme amac\u0131 ta\u015f\u0131yan sorulara cevap olarak \u00e7e\u015fitli \u0130sl\u00e2mi ilkelerin belirlendi\u011fini g\u00f6r\u00fcyoruz:<\/p>\n

219\/b- Sana Allah yolunda ne vereceklerini sorarlar. De ki; “ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131zdan artakalan\u0131n\u0131 verin’: Allah size ayetlerini bu \u015fekilde a\u00e7\u0131kl\u0131yor ki d\u00fc\u015f\u00fcnesiniz.<\/em><\/strong><\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcmanlar bir ba\u015fka zaman “ne verecekler”ini sormu\u015flard\u0131. Bu soruya, verilecek olan \u015feyin t\u00fcr\u00fc ve kimlere verilece\u011fi belirt\u00eflerek cevap verilmi\u015fti. Buradaki soruya, verilecek olan \u015feyin miktar\u0131, derecesi belirtilerek cevap veriliyor. Ayette ge\u00e7en “af\u00fcv” kelimesi “art\u0131k, fazla” anlam\u0131na gelir. Buna g\u00f6re israfa ve g\u00f6steri\u015fe ka\u00e7maks\u0131z\u0131n \u015fahsi masraflar kar\u015f\u0131land\u0131ktan sonra elde kalan, yard\u0131m konusudur. Daha \u00f6nce s\u00f6yledi\u011fimiz gibi ilk \u00f6nce en yak\u0131nlara yard\u0131m edilecek, sonra ba\u015fkalar\u0131na s\u0131ra gelecektir. Zek\u00e2t tek ba\u015f\u0131na yeterli bir yard\u0131m fasl\u0131 de\u011fildir. Zira kanaatimce zek\u00e2t ayeti, bu ayetin h\u00fckm\u00fcn\u00fc y\u00fcr\u00fcrl\u00fckten kald\u0131rm\u0131\u015f (neshetmi\u015f) de\u011fildir. Ba\u015fka bir deyimle zek\u00e2t, farz borcunu d\u00fc\u015f\u00fcrerek sahibini y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckten ar\u0131nd\u0131r\u0131r, ama yard\u0131m etme direktifi s\u00fcrekli olarak ge\u00e7erlili\u011fini korur. Zek\u00e2t, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n devlet hazinesinin hakk\u0131d\u0131r, y\u00fcce Allah’\u0131n \u015feriat\u0131n\u0131 y\u00fcr\u00fctmekle g\u00f6revli olan h\u00fck\u00fcmet bunu toplar ve belirli harcama yerlerine da\u011f\u0131t\u0131r. Fakat m\u00fcsl\u00fcman\u0131n Allah’a ve Allah’\u0131n kullar\u0131na kar\u015f\u0131 g\u00f6revi bunun \u00f6tesinde de devam eder. \u00d6teyandan zek\u00e2t, “artakalan mal”\u0131n t\u00fcm\u00fcn\u00fc kapsamayabilir. Oysa bu a\u00e7\u0131k h\u00fck\u00fcml\u00fc ayete g\u00f6re “mal\u0131n artakalan\u0131”n\u0131n t\u00fcm\u00fc yard\u0131m ve sadaka konusudur. Nitekim Fat\u0131ma b. Kays’\u0131n bildirdi\u011fine g\u00f6re Peygamber efendimiz \u015f\u00f6yle buyuruyor:<\/p>\n

“Malda zek\u00e2t\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda hak vard\u0131r. (Ahkam-ul Kur’an, \u0130mam-\u0131 Cessas)<\/strong><\/p>\n

Y\u00fcce Allah’\u0131n r\u0131zas\u0131n\u0131 elde etmek isteyen bir mal sahibi bu hakk\u0131 kendi eli ile verebilir. E\u011fer b\u00f6yle yapmaz da Allah’\u0131n \u015feriat\u0131n\u0131 y\u00fcr\u00fctmeye \u00e7al\u0131\u015fan \u0130sl\u00e2m devleti bu “hakk”a muhta\u00e7 olursa onu kendi insiyatifi ile alarak kamu yarar\u0131n\u0131n gerektirdi\u011fi yerlerde harcar. B\u00f6ylece o mal fazlal\u0131\u011f\u0131n\u0131n ne ahl\u00e2ks\u0131zlar\u0131n savurganl\u0131klar\u0131yla \u00e7ar\u00e7ur edilmesine ve ne de kullan\u0131m d\u0131\u015f\u0131 tutularak stok edilip fonksiyonsuz b\u0131rak\u0131lmas\u0131na meydan verilmi\u015f olur.<\/p>\n

“Allah size ayetlerini bu \u015fekilde a\u00e7\u0131kl\u0131yor ki; d\u00fcnya ve ahiret \u00fczerinde d\u00fc\u015f\u00fcnesiniz diye.”<\/strong><\/p>\n

Bu ayet, hem d\u00fcnya ve hem de Ahireti birlikte d\u00fc\u015f\u00fcnmeyi, kafa yormay\u0131 \u00f6zendirme amac\u0131n\u0131 seslendirir. Zira s\u0131rf d\u00fcnya \u00fczerine d\u00fc\u015f\u00fcnmek insan akl\u0131na, insan kalbine, insan varolu\u015funun mahiyeti, hayat\u0131n\u0131n as\u0131l niteli\u011fi, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri ve ili\u015fkileri hakk\u0131nda tam bir alg\u0131 sunmaz; kurumlar, de\u011fer yarg\u0131lar\u0131 ve \u00f6l\u00e7\u00fcler konusunda sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce olu\u015fturmaya yetmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc d\u00fcnya, insan hayat\u0131n\u0131n k\u0131sa s\u00fcreli b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc olu\u015fturur. Oysa bilinci ve davran\u0131\u015flar\u0131 hayat\u0131n s\u0131rf bu k\u0131sa b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fcn hesaplar\u0131na g\u00f6re bi\u00e7imlendirmek asla insan\u0131 sa\u011fl\u0131kl\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve sa\u011fl\u0131kl\u0131 davran\u0131\u015flara ula\u015ft\u0131ramaz. Yard\u0131m ama\u00e7l\u0131 mal verme konusu \u00f6zellikle d\u00fcnyay\u0131 ve Ahireti birlikte d\u00fc\u015f\u00fcnmeyi gerektiren bir meseledir. \u00c7\u00fcnk\u00fc ba\u015fkas\u0131na yard\u0131m edenin mal\u0131nda meydana gelen maddi eksilme, kalp temizli\u011fi ve duygusal ar\u0131nma olarak kendisine geri d\u00f6ner. Ayr\u0131ca bu eksilme i\u00e7inde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 topluma yarar, dirlik ve sosyal bar\u0131\u015f olarak da geri d\u00f6ner. Fakat herkes bu kazan\u0131mlar\u0131n fark\u0131na varmayabilir. O zaman yard\u0131mla\u015fma kefesinde a\u011f\u0131rl\u0131k sa\u011flayacak olan fakt\u00f6r Ahiret bilinci, oradaki \u00f6d\u00fcl \u00f6zlemi ve oraya ili\u015fkin de\u011fer \u00f6l\u00e7\u00fclerinin \u00f6zendirici rol\u00fcd\u00fcr. Bu durumda Ahiret fakt\u00f6r\u00fc insan vicdan\u0131na doyum, huzur ve esenlik kazand\u0131r\u0131r ve bu sayede elindeki terazide sahte, fakat aldat\u0131c\u0131 ve parlak g\u00f6r\u00fcn\u00fcml\u00fc de\u011ferlerin bulundu\u011fu kefe a\u011f\u0131r basmaz.<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M   Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 219\/a- Sana i\u00e7ki ve kumar hakk\u0131nda soru sorarlar. De ki; Onlar\u0131n ikisinde de b\u00fcy\u00fck g\u00fcnah vard\u0131r. \u0130nsanlara baz\u0131 yararlar\u0131 varsa da g\u00fcnahlar\u0131 yararlar\u0131ndan b\u00fcy\u00fckt\u00fcr. Sana Allah […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":6037,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-6033","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-gundem"],"yoast_head":"\n