B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

4- Sana, kendilerine neyin helal k\u0131l\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 sorarlar. De ki: “B\u00fct\u00fcn temiz \u015feler size helal k\u0131l\u0131nd\u0131.”(18) Allah’\u0131n size \u00f6\u011fretti\u011fi gibi \u00f6\u011fretip yeti\u015ftirdi\u011finiz avc\u0131 hayvanlar\u0131n\u0131n yakalay\u0131verdiklerinden de(19) -\u00fczerlerine Allah’\u0131n ad\u0131n\u0131 anarak-(20) yiyin. Allah’tan korkup-sak\u0131n\u0131n. \u015e\u00fcphesiz Allah, hesab\u0131 \u00e7abuk g\u00f6rendir.<\/strong><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n

18. Bu cevapta ince bir nokta gizlidir. Burada, a\u00e7\u0131k\u00e7a hel\u00e2l oldu\u011fu belirtilmedik\u00e7e her \u015feyi haram sayan baz\u0131 “din\u00ee \u015fahsiyetler”in \u015f\u00fcpheci tav\u0131rlar\u0131 tashih edilmektedir. Halk\u0131 k\u0131l\u0131 k\u0131rk yarmaya ve her \u015feyde hata bulmaya iten bu \u015f\u00fcphenin giderilmesi gerekiyordu \u00e7\u00fcnk\u00fc. \u00d6yle ki, halk hayat\u0131n her alan\u0131nda tam bir hel\u00e2ller listesi istemeye ba\u015flar ve her \u015feye \u015f\u00fcpheci bir tav\u0131rla yakla\u015f\u0131r. Soruyu soranlar, ba\u015fka her \u015feyi haram sayabilmek i\u00e7in ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir hel\u00e2ller listesi edinme niyeti ta\u015f\u0131maktayd\u0131lar. Kur’an aksini yaparak haramlar\u0131n ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir listesini verdi, kalan \u015feyleri hel\u00e2l sayd\u0131. B\u00fcy\u00fck bir \u0131slahatt\u0131 bu, \u00e7\u00fcnk\u00fc, insan hayat\u0131n\u0131 bir\u00e7ok ba\u011flardan kurtar\u0131yor ve insanl\u0131\u011fa geni\u015f d\u00fcnyan\u0131n kap\u0131lar\u0131n\u0131 ard\u0131na kadar a\u00e7\u0131yordu. Bundan \u00f6nce, yaln\u0131zca belli \u015feyler hel\u00e2ldi ve kalan geni\u015f d\u00fcnya haramd\u0131; fakat bu ayet s\u0131n\u0131rl\u0131 \u015feyleri haram k\u0131l\u0131p, \u00f6teki geni\u015f d\u00fcnyay\u0131 hel\u00e2lle\u015ftirdi.
\nAyette yasak listesine al\u0131nmayan di\u011fer pis \u015feylerin hel\u00e2l say\u0131lmamas\u0131 i\u00e7in “hel\u00e2l”, “tayyib”le nitelenmektedir. Bir \u015feyin “tayyib” (temiz-saf) olup olmad\u0131\u011f\u0131na karar vermenin \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc konusunda \u015funu s\u00f6yleyebiliriz; \u0130sl\u00e2m hukukunun herhangi bir ilkesine g\u00f6re pis olmayan, selim zevke ayk\u0131r\u0131 d\u00fc\u015fmeyen veya evrensel d\u00fczeyde k\u00fclt\u00fcrl\u00fc ki\u015filer taraf\u0131ndan i\u011fren\u00e7 say\u0131lmayan \u015feyler tayyibdir.
\n19. Avc\u0131 hayvanlar; k\u00f6pek, leopar, \u015fahin, atmaca gibi vah\u015fi hayvanlar\u0131 kovalamak ve onlar\u0131 yaralamadan efendilerine yakalamak i\u00e7in e\u011fitilmi\u015f ku\u015flar ve daha ba\u015fka hayvanlard\u0131r. E\u011fitilmi\u015f av hayvanlar\u0131yla avlanmak ise, av\u0131 h\u0131rpalay\u0131p yaralad\u0131klar\u0131ndan gayri me\u015frudur.
\nBununla birlikte, fakihler aras\u0131nda bu konuda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131klar\u0131 vard\u0131r. \u0130mam \u015eafi\u00ee ve mezhebine ba\u011fl\u0131 olanlara g\u00f6re, e\u011fer su hayvan\u0131 veya su ku\u015fu, yakalad\u0131\u011f\u0131 av\u0131n \u00fc\u00e7te birini bile yerse, hayvan\u0131 av sahibi i\u00e7in de\u011fil, kendisi i\u00e7in yakalad\u0131\u011f\u0131 anlam\u0131na gelece\u011finden, bu av haramd\u0131r. \u0130mam Malik ve mezhebine ba\u011fl\u0131 olanlar, su ku\u015fu veya hayvan\u0131, e\u011fer av\u0131n \u00fc\u00e7te birinden daha az\u0131n\u0131 yerse, kalan \u00fc\u00e7te iki veya daha fazlas\u0131n\u0131n sahibine hel\u00e2l oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedirler. \u0130mam Ebu Hanife ve mezhebindekilere g\u00f6re, av hayvan\u0131 yakalad\u0131\u011f\u0131 hayvan\u0131n bir k\u0131sm\u0131n\u0131 yerse, kalan k\u0131s\u0131m hel\u00e2l de\u011fildir; fakat, su ku\u015fu av\u0131n bir k\u0131sm\u0131n\u0131 yerse, kalan k\u0131s\u0131m haram olmayacakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc av hayvan\u0131 av\u0131 yemeden sahibi i\u00e7in yakalay\u0131p tutmak \u00fczere e\u011fitilebilir: Av ku\u015fuyla yap\u0131lan av mutlak olarak haramd\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu ku\u015flar av\u0131 yakalay\u0131p yemeden sahibine getirmek konusunda e\u011fitilemezler.
\n20. Yani, av hayvanlar\u0131n\u0131 av i\u00e7in salarken “Bismillah” de. Bir hadiste ifade olundu\u011funa g\u00f6re, Adiy bin Hatem (r.a) , Hz. Peygamber’e (s.a) av k\u00f6pe\u011fiyle avlan\u0131p avlanamayaca\u011f\u0131n\u0131 sorar. Hz. Peygamber (s.a) “K\u00f6pe\u011fi salma an\u0131nda ‘Bismillah’ \u00e7ekersen, k\u00f6pe\u011fin ondan yememesi \u015fart\u0131yla av\u0131 yiyebilirsin. Aksi halde, k\u00f6pek av\u0131 kendisi i\u00e7in yakalam\u0131\u015f demek olaca\u011f\u0131ndan yiyemezsin” cevab\u0131n\u0131 verir. Sonra Adiy bin Hatem (r.a) tekrar sorar: “E\u011fer k\u00f6pe\u011fimi av\u0131n \u00fczerine salar, fakat ard\u0131ndan orada ba\u015fka bir k\u00f6pek bulursam ne yapar\u0131m?” Hz. Peygamber (s.a) \u015f\u00f6yle cevap verir: “Onu yeme; \u00e7\u00fcnk\u00fc Allah’\u0131n ad\u0131n\u0131 kendi k\u00f6pe\u011fin i\u00e7in and\u0131n, \u00f6b\u00fcr k\u00f6pek i\u00e7in de\u011fil.”
\nAyet, av\u0131n hel\u00e2l olmas\u0131 i\u00e7in avc\u0131 hayvan\u0131n sal\u0131nmas\u0131 an\u0131nda “Bismillah” \u00e7ekilmesini emretmektedir. Bununla birlikte, e\u011fer avlanan hayvan canl\u0131 bulunursa, Allah ad\u0131na gerekti\u011fi \u015fekilde bo\u011fazlanmal\u0131d\u0131r. Fakat, canl\u0131 ele ge\u00e7irilememesi durumunda av ancak e\u011fer avc\u0131 hayvan\u0131 salma an\u0131nda da Allah’\u0131n ad\u0131 an\u0131lm\u0131\u015fsa hel\u00e2l olur. Ayn\u0131 h\u00fck\u00fcm okla avlanma i\u00e7in de ge\u00e7erlidir.<\/p>\n

5- Bug\u00fcn size temiz olan \u015feyler helal k\u0131l\u0131nd\u0131. (Kendilerine) kitap verilenlerin yeme\u011fi size helal, sizin de yeme\u011finiz onlara helald\u0131r.(21) M\u00fc’minlerden \u00f6zg\u00fcr ve iffetli kad\u0131nlar ile sizden \u00f6nce (kendilerine) kitap verilenlerden \u00f6zg\u00fcr ve iffetli kad\u0131nlar da, namuslu, fuhu\u015fta bulunmayan ve gizlice dostlar edinmemi\u015fler olarak -onlara \u00fccretlerini (mehirlerini) \u00f6dedi\u011finiz takdirde- size (helal k\u0131l\u0131nd\u0131.) (22) Kim iman\u0131 tan\u0131may\u0131p k\u00fcfre saparsa, elbette onun yapt\u0131\u011f\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. O ahirette h\u00fcsrana u\u011frayanlardand\u0131r.(23)<\/strong><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n

21. “Kitap ehlinin yeme\u011fi”, onlar taraf\u0131ndan kesilmi\u015f olanlar\u0131 da i\u00e7ine al\u0131r.
\n“Kitap ehlinin yeme\u011fi size, sizinki de onlara hel\u00e2ldir” demek, ne bizim ne de onlar\u0131n \u00fczerinde birlikte yemek konusunda s\u0131n\u0131rlama yoktur demektir. M\u00fcsl\u00fcmanlar kitap ehliyle, onlar da m\u00fcsl\u00fcmanlarla bir arada yemek yiyebilirler. Fakat, “B\u00fct\u00fcn tayyib olanlar size hel\u00e2l k\u0131l\u0131nd\u0131” c\u00fcmlesinin tekrarlanmas\u0131 olduk\u00e7a anlaml\u0131d\u0131r. Bu g\u00f6steriyor ki, e\u011fer kitap ehli \u0130sl\u00e2m hukuku a\u00e7\u0131s\u0131ndan gerekli kurallar\u0131 g\u00f6zetmez veya yiyecek ve i\u00e7ecekleri i\u00e7ine haram \u015feyler kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131rlarsa, m\u00fcsl\u00fcmanlar onlar\u0131n yemeklerine kat\u0131lmamal\u0131d\u0131rlar.
\nS\u00f6z gelimi, e\u011fer kestikleri hayvan\u0131n \u00fczerine Allah’\u0131n ad\u0131n\u0131 anmazlar veya Allah’tan ba\u015fka bir \u015feyin ad\u0131n\u0131 anarlarsa, bu hayvan\u0131n eti m\u00fcsl\u00fcmanlara haram olacakt\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde, sofraya lik\u00f6r, domuz eti veya bir ba\u015fka haram \u015fey konursa, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n onlarla birlikte ayn\u0131 sofrada yemelerine izin verilmemektedir.
\nAyn\u0131 kural, di\u011fer gayri m\u00fcslimlerin yiyecekleri ve i\u00e7ecekleri i\u00e7in de ge\u00e7erlidir. \u015eu kadar ki, m\u00fcsl\u00fcmanlar gayri m\u00fcslimlerin kestiklerini yiyemezler. Ancak, kitap ehlinin “Bismillah” \u00e7ekerek gerekti\u011fi \u015fekilde kestikleri temiz hayvanlar\u0131n etlerini yiyebilirler.
\n22. Burada Yahudilere ve H\u0131ristiyanlara i\u015faret edilmektedir. “Muhsana” olmalar\u0131 \u015fart\u0131yla ehli kitab\u0131n kad\u0131nlar\u0131yla evlenme izni verilmektedir. Bu iznin ayr\u0131nt\u0131lar\u0131 konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131klar\u0131 vard\u0131r. \u0130bn Abbas’a (r.a) g\u00f6re, bir m\u00fcsl\u00fcman ancak \u0130sl\u00e2m Devleti’nin uyru\u011fu olan ehl-i kitap kad\u0131nlar\u0131yla evlenebilir. \u0130sl\u00e2m Devleti’yle sava\u015f halinde olan \u00fclkelerin (Dar-\u00fcl Harp’de) ve k\u00e2firlerin yurdunda oturan ehl-i kitap kad\u0131nlar\u0131yla evlenemez. Hanefiler bu g\u00f6r\u00fc\u015ften biraz ayr\u0131l\u0131rlar ve haram de\u011filse de, yabanc\u0131 bir \u00fclkede oturan kitap ehli kad\u0131nlarla evlenmeyi ho\u015f g\u00f6rmezler. Bunun tersine Said ibn M\u00fcseyyib ve Hasan Basri (r.a) emrin genel oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedirler; onlara g\u00f6re, ister \u0130sl\u00e2m Devleti’nin uyru\u011fu olsun, isterse yabanc\u0131 bir \u00fclkede ya\u015fas\u0131nlar, kitap ehli aras\u0131nda ay\u0131r\u0131m yapmaya gerek yoktur.
\n\u00d6te yandan “muhsanat” kelimesinin yorumunda da farkl\u0131l\u0131klar vard\u0131r. Hz. \u00d6mer’e (r.a) g\u00f6re ‘muhsanat’ namuslu ve iffetli kad\u0131nlar demektir. Bu y\u00fczden, O ehl-i kitab\u0131n karaktersiz kad\u0131nlar\u0131n\u0131 ayetteki evlenme izninin d\u0131\u015f\u0131nda tutar. Hasan \u015ea’b\u00ee ve \u0130brahim Neha\u00ee de (Allah hepsinden raz\u0131 olsun) ayn\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015ftedirler. Hanefiler de bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc payla\u015f\u0131rlar. \u0130mam \u015eafi\u00ee ise, kelimeyi ehl-i kitab\u0131n k\u00f6le de\u011fil de, h\u00fcr kad\u0131nlar\u0131 anlam\u0131nda al\u0131r.
\n23. Ehl-i kitab\u0131n kad\u0131nlar\u0131yla evlenme izninin hemen ard\u0131ndan gelen uyar\u0131 hayli anlaml\u0131d\u0131r. Bu izinden yararlanan m\u00fcsl\u00fcman, inanmayan kar\u0131s\u0131n\u0131n etkisine kar\u015f\u0131 inanc\u0131n\u0131 ve ahl\u00e2k\u0131n\u0131 titizlikle korumas\u0131 hususunda ikaz edilmektedir. Kar\u0131s\u0131na kar\u015f\u0131 duyaca\u011f\u0131 derin sevgi, kendisini m\u00fcmin olmayan kar\u0131s\u0131n\u0131n inan\u00e7lar\u0131na ve hareketlerine yem yapabilir ve bunun sonucunda iman\u0131n\u0131 ve ahl\u00e2k\u0131n\u0131 yitirebilir veya inanc\u0131n\u0131n ruhuna ayk\u0131r\u0131 olan yanl\u0131\u015f bir ahl\u00e2k\u00ee veya sosyal tav\u0131r i\u00e7ine girebilir.<\/p>\n

\u00a0<\/span><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 4- Sana, kendilerine neyin helal k\u0131l\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 sorarlar. De ki: “B\u00fct\u00fcn temiz \u015feler size helal k\u0131l\u0131nd\u0131.”(18) Allah’\u0131n size \u00f6\u011fretti\u011fi gibi \u00f6\u011fretip yeti\u015ftirdi\u011finiz avc\u0131 hayvanlar\u0131n\u0131n yakalay\u0131verdiklerinden de(19) -\u00fczerlerine Allah’\u0131n […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":7323,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-7322","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-gundem"],"yoast_head":"\n