{"id":7481,"date":"2019-11-21T10:19:27","date_gmt":"2019-11-21T07:19:27","guid":{"rendered":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?p=7481"},"modified":"2019-11-21T10:19:27","modified_gmt":"2019-11-21T07:19:27","slug":"seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/","title":{"rendered":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI"},"content":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

 <\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

K\u00c2F\u0130RLERE T\u00c2B\u0130 OLMAK<\/strong><\/p>\n

146- Nice peygamber var ki, \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.<\/em><\/strong><\/p>\n

147- Onlar sadece “Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve k\u00e2firler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et” demi\u015flerdir.<\/em><\/strong><\/p>\n

148- Allah da onlara hem d\u00fcnya kazanc\u0131n\u0131 ve hem de ahiret m\u00fck\u00e2fat\u0131n\u0131n en g\u00fczelini verdi. Allah iyi i\u015fler yapanlar\u0131 sever.<\/em><\/strong><\/p>\n

149- Ey m\u00fcminler, e\u011fer k\u00e2firlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.<\/em><\/strong><\/p>\n

150- Oysa Allah’t\u0131r sizin mevl\u00e2n\u0131z. O yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.<\/em><\/strong><\/p>\n

151- Biz k\u00e2firlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah `a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennem’dir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r!<\/em><\/strong><\/p>\n

152- Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.<\/em><\/strong><\/p>\n

153- Hani Peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.<\/em><\/strong><\/p>\n

154- Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah, \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu, bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdi-ne d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyetini yans\u0131tan, ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve “Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?” diyorlard\u0131. Onlara de ki; “Hay\u0131r, bu tamamen Allah’\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.”<\/em><\/strong><\/p>\n

Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. i\u00e7lerinden “E\u011fer bu i\u015fte bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik <\/em><\/strong>” diyorlar. De ki; “E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm <\/strong><\/em>yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131.” Allah, g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.<\/em><\/strong><\/p>\n

155- \u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve halimdir.<\/em><\/strong><\/p>\n

156- Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda “E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezler ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi” diyen k\u00e2firler gibi olmay\u0131n\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah’t\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.<\/em><\/strong><\/p>\n

157 E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz, Allah’tan gelecek olan ba\u011f\u0131\u015flama ve rahmet, onlar\u0131n biriktirecekleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.<\/em><\/strong><\/p>\n

158- Ku\u015fku yok ki, \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.<\/em><\/strong><\/p>\n

\u015eu ayetler grubuna ara\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir g\u00f6zle bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, kanatlar\u0131n\u0131n canl\u0131l\u0131k f\u0131\u015fk\u0131ran bir \u00e7ok sahneyi, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi, insan hayat\u0131 ve evrensel yasalara ili\u015fkin temel ve b\u00fcy\u00fck hakikatleri sard\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Duygu ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri co\u015fturacak d\u00fczeyde sava\u015f\u0131n hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc d\u0131\u015farda b\u0131rakmayacak \u015fekilde; \u00e7abuk, canl\u0131, hareketli ve derin bir dokunu\u015fla ele ald\u0131\u011f\u0131na \u015fahid oluruz. Ku\u015fkusuz bu ayetler; meydana geldi\u011fi atmosfer, kendine \u00f6zg\u00fc ko\u015fullar\u0131 ve olaylar\u0131, beraberindeki ruhsal ve duygusal hareketlerle birlikte, sava\u015f\u0131, canl\u0131l\u0131k ve g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serme bak\u0131m\u0131ndan, bunca uzunluk ve detayl\u0131l\u0131klar\u0131na ra\u011fmen siyer kitaplar\u0131nda rastlanan t\u00fcm rivayetlerden daha etkindirler. Ayr\u0131ca, daha do\u011fru bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye ula\u015fmak isteyen ruhlardaki canl\u0131 ve hareket halindeki ger\u00e7ekler y\u0131\u011f\u0131n\u0131n\u0131 da kanatlar\u0131n\u0131n alt\u0131na ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz.<\/p>\n

Bunca sahneyi, b\u00fct\u00fcn bu ger\u00e7ekleri, bu denli canl\u0131, hareketli ve duyguland\u0131r\u0131c\u0131 bir tarzda bu kadarc\u0131k s\u00f6z ve ifadeye s\u0131\u011fd\u0131rmak insan\u0131n yapaca\u011f\u0131 bir\u015fey de\u011fildir ku\u015fkusuz. Bu ger\u00e7e\u011fi, \u00fcsluplar\u0131n s\u0131rlar\u0131n\u0131 ve ifadelerinin g\u00fcc\u00fcn\u00fc alg\u0131layanlar, \u00f6ncelikle de \u00fcsl\u00fbplarla u\u011fra\u015fan ve ifadenin s\u0131rlar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131ranlar kavrayabilirler:<\/p>\n

“Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

“Oysa Allah’t\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Medine’deki kafirler, m\u00fcnaf\u0131klar ve yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n diren\u00e7lerini k\u0131rmak, Muhammed’le (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) birlikte hareket etmenin sonucundan onlar\u0131 korkutmak, sava\u015f\u0131n \u00fcrk\u00fct\u00fcc\u00fc yanlar\u0131n\u0131, Kurey\u015f m\u00fc\u015frikleri ve m\u00fcttefikleriyle tak\u0131\u015fman\u0131n sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 tasvir etmek i\u00e7in m\u00fcminlerin ba\u015flar\u0131na gelen yenilgi, \u00f6l\u00fcm ve yaralanmalar\u0131 dillerine dolam\u0131\u015flard\u0131. K\u00fcf\u00fcr kalplerin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, saflar\u0131n da\u011f\u0131lmas\u0131, g\u00fcvensizli\u011fin olu\u015fmas\u0131 ve g\u00fc\u00e7l\u00fclerle sava\u015fmaya devam etmenin gere\u011finden ku\u015fkulanman\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 istiyordu. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015ftan el \u00e7ekmenin ho\u015f g\u00f6sterilmesi ve zaferi kazanmak \u00fczere olanlar\u0131n bar\u0131\u015fmaya yana\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in en uygun hava, yenilgi havas\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca bu atmosfer, ki\u015fisel ac\u0131lar\u0131n ve bireysel felaketlerin yayg\u0131nla\u015f\u0131p toplumun ve akidenin b\u00fcnyesini y\u0131kmaya d\u00f6n\u00fc\u015fmesine ve b\u00f6ylece galip g\u00fc\u00e7lere teslim olmaya uygun bir atmosferdir.<\/p>\n

Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah, iman edenleri kafirlere uymaktan sak\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kafirlere uyman\u0131n sonu kesin zarard\u0131r; hi\u00e7bir k\u00e2r ve yarar s\u00f6z konusu de\u011fildir. Onlara uymak, topuklar\u0131n \u00fczerinde k\u00fcfre gerisin geriye d\u00f6nmektir. M\u00fcmin, ya k\u00fcf\u00fcr ve kafirlerle sava\u015fmak, bat\u0131l ve bat\u0131la uyanlar\u0131 defetmek suretiyle yoluna devam edecek ya da Allah korusun topuklar\u0131 \u00fczerinde k\u00fcfre d\u00f6necektir. M\u00fcminin konumunu ve dinini koruyarak ikisinin aras\u0131na pasif bir pozisyonda bulunmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131r. \u0130nsan b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnebilir. Yenilginin ard\u0131ndan, yara ve berenin etkisiyle, g\u00fc\u00e7l\u00fc galiplerle sava\u015fmaktan vazge\u00e7ip, onlarla bar\u0131\u015f yapabilece\u011fini, bununla beraber dinini, akidesini, imam\u0131 ve varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 koruyabilece\u011fini sanabilir. Bu, kof bir vahimdir. B\u00f6yle bir durumda ileriye at\u0131lmayan\u0131n, geriye d\u00f6nmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u00fcf\u00fcr, \u015ferr, sap\u0131kl\u0131k ve ta\u011futlarla sava\u015fa tutu\u015fmayan\u0131n, horlan\u0131p geriye d\u00f6nerek; k\u00fcf\u00fcr, \u015ferr sap\u0131kl\u0131k, bat\u0131l ve tu\u011fyana d\u00f6nmesi zorunlu bir sonu\u00e7tur. Bir ki\u015finin akidesi ve iman\u0131, onu kafirlere uymaktan, onlar\u0131 dinlemekten ve onlara g\u00fcvenmekten al\u0131koyam\u0131yorsa bu durumu o ki\u015finin ger\u00e7ekte daha ilk andan itibaren iman etmedi\u011fini g\u00f6sterir. Akide sahibinin, akidenin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dayanmas\u0131, onlar\u0131n desiselerine kulak vermesi ve direktiflerine uymas\u0131 ruhsal bozgun belirtisidir. Yenilgi ba\u015f g\u00f6sterdimi de s\u00fcrecektir. Art\u0131k kimse onu sonu\u00e7ta yenilmekten, topuklar\u0131 \u00fczerinden k\u00fcfre d\u00f6nmekten al\u0131koyamaz. \u0130lk ad\u0131mlar\u0131n\u0131 atarken bu k\u00f6t\u00fc sonuca varaca\u011f\u0131n\u0131 zannetmese de… M\u00fcmin, akidesi ve y\u00f6netilmesi bak\u0131m\u0131ndan, dininin ve \u00f6nderli\u011finin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dan\u0131\u015fma gere\u011fini duymaz. Bir kere onlar\u0131 dinlerse f\u0131tri ve pratik bir olgu olarak art\u0131k topuklar\u0131 \u00fczerinde irtidat yolunu tutmu\u015f demektir. \u0130\u015fte y\u00fcce Allah, m\u00fcminleri uyarmakta, bundan sak\u0131nd\u0131rmakta ve iman ad\u0131na onlara seslenmektedir:<\/p>\n

“Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Topuklar\u0131n \u00fczerinden, imandan k\u00fcfre d\u00f6nme y\u0131k\u0131m\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck zarar var m\u0131? \u0130man zarar\u0131ndan sonra hangi kazan\u00e7 olabilir ki?<\/p>\n

\u015eayet kafirlere uymaya e\u011filim g\u00f6stermenin nedeni, onlardan bir koruma ve yard\u0131m beklentisi ise, bu bir vehimdir. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yard\u0131m ve koruman\u0131n ger\u00e7e\u011fini hat\u0131rlatarak bunu da reddediyor:<\/p>\n

“Oysa Allah’t\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

M\u00fcminlerin dostluk ve yard\u0131m bekleyecekleri merci buras\u0131d\u0131r. Allah’\u0131n dost oldu\u011fu kimse i\u00e7in O’nun yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n birinin dostlu\u011funa gerek varm\u0131? Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Allah olan\u0131n, kullar\u0131n yard\u0131m\u0131na ihtiyac\u0131 olur mu?<\/p>\n

Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerini sa\u011flamla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in kendisine hi\u00e7bir otorite, g\u00fc\u00e7 ve kuvvet indirilmeyen \u015feyleri Allah’a ortak ko\u015fmalar\u0131ndan dolay\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n kalplerine korku sal\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 m\u00fcjdeliyerek bunun ahirette haz\u0131rlanan azaptan \u00f6nce olaca\u011f\u0131n\u0131 bildirerek s\u00fcrmektedir:<\/p>\n

“Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah’a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennemdir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Kafirlerin kalplerine korku sal\u0131naca\u011f\u0131na ili\u015fkin Ulu, K\u00e2dir ve Kahhar olan Allah’\u0131n verdi\u011fi s\u00f6z, sava\u015f\u0131n sonu i\u00e7in bir garanti, d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n yenilgisi ve dostlar\u0131n\u0131n zaferi i\u00e7in bir g\u00fcvencedir.<\/p>\n

K\u00fcfr\u00fcn, imanla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her sava\u015f i\u00e7in ge\u00e7erlidir bu vaad. K\u00fcfredenlerin, korkmadan ve Allah taraf\u0131ndan kalplerine at\u0131lan deh\u015fet duygusu harekete ge\u00e7meden m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 vaki de\u011fildir. Ancak \u00f6nemli olan, m\u00fcminlerin kalplerinde iman ve birtek Allah’a dostluk duygusu ger\u00e7e\u011finin bulunmas\u0131d\u0131r. Bu dostlu\u011fa s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ba\u011fl\u0131 bulunmalar\u0131, Allah’\u0131n ordusunun galip olaca\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fi konusunda her t\u00fcrl\u00fc s\u00f6ylenti ve ku\u015fkudan soyutlanmalar\u0131 ve k\u00e2firlerin, yery\u00fcz\u00fcnde Allah’\u0131 aciz b\u0131rakamayacaklar\u0131 gibi O’ndan kurtulamayacaklar\u0131n\u0131 da bilmeleridir. G\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fte bu ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir durum belirdi\u011finde de Allah’\u0131n ayette ge\u00e7en s\u00f6z\u00fcne i\u00e7tenlikle g\u00fcvenip buna g\u00f6re hareket etmeleri gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, Allah’\u0131n s\u00f6z\u00fc, insanlar\u0131n g\u00f6zlerinin g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc ve ak\u0131llar\u0131n\u0131n de\u011ferlendirdi\u011fi her\u015feyden daha do\u011frudur.<\/p>\n

K\u00e2firler korkacaklard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kalpleri ger\u00e7ek bir dayanaktan yoksundur. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar ne bir g\u00fcce ne de g\u00fc\u00e7l\u00fc birine dayanmaktad\u0131rlar. Onlar hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7leri olmayan tanr\u0131lar\u0131n\u0131 Allah’a ortak ko\u015fmaktad\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah, bu tanr\u0131lara hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 bah\u015fetmemi\u015ftir.<\/p>\n

“Kendisine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneler…” <\/strong>deyimi bazen iddia edilen tanr\u0131lar\u0131, bazen de kof inan\u00e7lar\u0131 vas\u0131fland\u0131rmak i\u00e7in Kuran’da s\u0131k\u00e7a rastlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z k\u00f6kl\u00fc ve temel bir ger\u00e7e\u011fe i\u015faret eden derin anlaml\u0131 bir deyimdir.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz, herhangi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, inan\u00e7, ki\u015fi veya kurulu\u015f, ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 gizli g\u00fc\u00e7 ve cayd\u0131r\u0131c\u0131 otorite oran\u0131nda, ya\u015far, hareket alan\u0131 bulur ve etkinlik g\u00f6sterebilir. Bu g\u00fc\u00e7; i\u00e7indeki “Hakk” mefhumu ile, yani Allah’\u0131n t\u00fcm evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 temeller ve evrende y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan Allah’\u0131n koydu\u011fu yasalara uygunluk derecesi ile \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. Bu “Hakk” olma mefhumunu i\u00e7ermesi ile y\u00fcce Allah, varl\u0131k aleminde ger\u00e7ek anlamda faal ve etkin olan g\u00fc\u00e7 ve otoritesinden ona bah\u015fedecektir. Aksi takdirde, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde parlak ve heybetli g\u00f6r\u00fcnse de son derece hafif bo\u015f, zay\u0131f ve \u00e7\u00fcr\u00fck olacakt\u0131r bu g\u00fc\u00e7.<\/p>\n

M\u00fc\u015frikler, (Allah’tan) ba\u015fka tanr\u0131lar\u0131 \u00e7e\u015fitli \u015fekillerde Allah’a ortak ko\u015farlar. \u00d6ncelikle, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi Allah’tan ba\u015fkas\u0131na vermekle meydana gelir bu \u015firk. Bu \u00f6zellik, kanun koyma, hayat tarzlar\u0131 ve toplumsal d\u00fczenleri i\u00e7in ba\u015fvurduklar\u0131 de\u011ferleri belirlemek i\u00e7in bu kanunlara uymaya ve bu de\u011ferleri benimsemeye zorlamak \u015feklinde kullar \u00fczerinde kullara egemenlik hakk\u0131 tan\u0131makt\u0131r. Bu \u00f6zelliklerin kapsam\u0131nda bulunan ve onlardan bir par\u00e7a say\u0131lan sembolik ibadet sorunu bundan sonra gelir.<\/p>\n

Peki bu tanr\u0131lar, Allah’\u0131n \u015fu evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 “hakk”tan neye sahip bulunuyorlar? Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, \u015fu evreni sadece bir olan yarat\u0131c\u0131s\u0131na dayanmas\u0131 i\u00e7in yaratm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu yarat\u0131klar\u0131 da, ortak ko\u015fmaks\u0131z\u0131n kendisine kullukta bulunmalar\u0131, hi\u00e7 tart\u0131\u015fmas\u0131z kanun ve de\u011ferler konusunda sadece kendisine ba\u015fvurmalar\u0131 ve O’na bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 e\u015f ko\u015fmadan hakk\u0131yla kendisine kulluk etmeleri i\u00e7in yaratt\u0131. Bunun i\u00e7in, kapsaml\u0131 anlam\u0131yla Tevhidin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her\u015fey, dayan\u0131ks\u0131z ve bo\u015ftur. Evrenin yap\u0131s\u0131ndaki gizli “hakk”tan yoksundur. Bu y\u00fczden de \u00e7\u00fcr\u00fck ve c\u0131l\u0131zd\u0131r. Ne bir g\u00fc\u00e7 ne de bir otoriteye sahiptir. Hayat\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir etkisi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Hatta hayat \u00f6\u011felerine ve hayat hakk\u0131na da sahip de\u011fildir.<\/p>\n

\u0130nan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcnce konusunda kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmeyen Tanr\u0131lar\u0131 Allah’a ortak ko\u015ftuklar\u0131ndan dolay\u0131 m\u00fc\u015frikler, zay\u0131fl\u0131k ve bo\u015flu\u011fa dayanmaktad\u0131rlar. Onlar sonsuza kadar hor ve zay\u0131f \u00e7\u0131\u011f\u0131rtkanlar olacaklard\u0131r. Mutlak g\u00fc\u00e7 sahibi ger\u00e7e\u011fe dayanan m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131nda i\u00e7lerini hep bir korku saracakt\u0131r onlar\u0131n.<\/p>\n

Hakk ile bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her durumda bu vaadin do\u011frulu\u011funu buluruz. Ka\u00e7 kere, silahs\u0131z hakk kar\u015f\u0131s\u0131nda son derece silahlanm\u0131\u015f olarak dikilen bat\u0131l, korkaklar gibi b\u00fcz\u00fclm\u00fc\u015f, bunca silahl\u0131 kalabal\u0131\u011fa ra\u011fmen her hareketten ve her sesten dolay\u0131 titremi\u015ftir. Hakk hareket edip sald\u0131r\u0131ya ge\u00e7ince de, bunca kalabal\u0131\u011f\u0131na ve hakk\u0131n azl\u0131\u011f\u0131na ra\u011fmen Allah’\u0131n vaadini do\u011frularcas\u0131na bat\u0131l\u0131n saflar\u0131nda; deh\u015fet, korku, par\u00e7alanma ve bozgun ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir.<\/p>\n

“Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah’a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Bu d\u00fcnyadaki halleri… Ya ahirette?.. Orada da zalimlere yak\u0131\u015fan ac\u0131kl\u0131 ve fen\u00e2 bir sonu\u00e7 beklemektedir onlar\u0131…<\/p>\n

“Onlar\u0131n gidecekleri yer de Cehennemdir Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

\u0130\u015fte bu noktada ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlara, Uhud sava\u015f\u0131ndaki bu vaadin do\u011frulu\u011funu belgeleyen kan\u0131tlara \u00e7evrilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015f\u0131n ba\u015f\u0131nda zafer onlar\u0131n olmu\u015ftu. M\u00fc\u015frikler birer birer \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcyordu. Arkalar\u0131nda bir\u00e7ok ganimet b\u0131rakarak ka\u00e7maya ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131. Bayraklar\u0131 da yere d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ve bir kad\u0131n kald\u0131r\u0131ncaya kadar kimse de buna el atmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimete kar\u015f\u0131 ok\u00e7ular\u0131n nefislerinde zaaf belirip, aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek Peygamberleri ve komutanlar\u0131 Resulullah’\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) emrine kar\u015f\u0131 gelmeyinceye kadar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n zaferi yenilgiye d\u00f6n\u00fc\u015fmemi\u015fti. Burada ayetler dikkati; sahneleri, mek\u00e2nlar\u0131, olaylar\u0131 ve ko\u015fullar\u0131yla sava\u015f\u0131n i\u00e7ine \u00e7ekmektedir:<\/p>\n

“Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.”<\/strong><\/p>\n

“Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ko\u015fuyordunuz, ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelenlere \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

“Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah i\u00e7inizden bir grubu saran \u00fczerinize bir g\u00fcven duygusu ve bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliyye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? diyorlard\u0131. Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah’\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir. Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir\u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. \u0130\u00e7lerinden, `E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik’ diyorlar. De ki; `E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yinede boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek ve kalplerinizdekini ar\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.”<\/strong><\/p>\n

“\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, affedici ve Halim’dir.”<\/strong><\/p>\n

Ku\u015fkusuz, burada Kur’an’\u0131n ifade tarz\u0131, meydandaki hi\u00e7bir hareketi, ruhlardaki hi\u00e7bir duyguyu, y\u00fczlerdeki hi\u00e7bir \u00e7izgiyi ve vicdanlardaki hi\u00e7bir devinimi belirtmeksizin ge\u00e7meyecek \u015fekilde sava\u015f sahnesinin ve zaferle yenilginin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fcn eksiksiz bir tablosunu \u00e7izmektedir. \u0130bareler, bir film \u015feridi gibi g\u00f6zler \u00f6n\u00fcnde ge\u00e7mekte ve her harekette yepyeni ve canl\u0131 bir tablo ta\u015f\u0131maktad\u0131r. \u00d6zellikle da\u011fa t\u0131rmanmay\u0131, panik ve deh\u015fet i\u00e7inde ka\u00e7\u0131\u015f hareketini ve Resulullah,\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) sava\u015ftan d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7anlar\u0131 ve korkudan da\u011fa t\u0131rmananlar\u0131 \u00e7a\u011f\u0131rmas\u0131n\u0131 tasvir etmesinin yan\u0131nda nefislerin hareketini, m\u00fcsl\u00fcmanlarda meydana gelen \u00e7alkalanma, \u00e7e\u015fitli duygular, heyecanlar ve arzular\u0131 da tasvir etmektedir. Bunca hareketli ve canl\u0131 tablonun yan\u0131nda, Kur’an’\u0131n \u00fcsl\u00fbbunun ve ola\u011fan\u00fcst\u00fc e\u011fitim metodunun belirmesini sa\u011flayan \u015fu direktifler ve h\u00fck\u00fcmler yer almaktad\u0131r:<\/p>\n

“Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz.”<\/strong><\/p>\n

Bu durum, ganimet duygusuna kap\u0131lmadan \u00f6nce m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n m\u00fc\u015frikleri do\u011frad\u0131klar\u0131 ya da k\u00f6klerini kuruttuklar\u0131, sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndayd\u0131. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) onlara “Sabretti\u011finiz s\u00fcrece zafer sizindir.” demi\u015fti. B\u00f6ylece y\u00fcce Allah Peygamberinin dilinden verdi\u011fi vaadi do\u011frulam\u0131\u015ft\u0131:<\/p>\n

“Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu…”<\/strong><\/p>\n

Bu ifade, ok\u00e7ular\u0131n durumunu belirtmektedir. Onlardan bir grup ganimet arzusu kar\u015f\u0131s\u0131nda zaaf g\u00f6stermi\u015f, onlarla, Resulullah’\u0131n emrine mutlak itaat etmenin gerekti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olanlar aras\u0131nda \u00e7eki\u015fme ba\u015f g\u00f6stermi\u015f ve sevdikleri zaferin belirdi\u011fini g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fckten sonra isyan etmeye kadar g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015flerdi i\u015fi. B\u00f6ylece iki gruba ayr\u0131lm\u0131\u015f oldular. Bir k\u0131sm\u0131 d\u00fcnya ganimetini, di\u011fer bir k\u0131sm\u0131 da ahiret sevab\u0131n\u0131 istiyordu. Art\u0131k kalpleri da\u011f\u0131lm\u0131\u015f, saflarda ve hedefte birlik diye bir\u015fey kalmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimet arzusu ihl\u00e2s cil\u00e2s\u0131n\u0131 ve akide sava\u015flar\u0131nda bulunmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olan mutlak d\u00fcnya mal\u0131ndan soyutlanma duygusunu gidermi\u015fti. \u00c7\u00fcnk\u00fc akide sava\u015f\u0131 ba\u015fka sava\u015flara benzemez. Bu sava\u015f, hem sava\u015f alan\u0131nda hem vicdan da s\u00fcrmektedir. Vicdandaki sava\u015f kazan\u0131lmadan sava\u015f alan\u0131nda zafer elde etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu, Allah i\u00e7in yap\u0131lan bir sava\u015ft\u0131r. Bu y\u00fczden nefsini Allah i\u00e7in ar\u0131nd\u0131rmad\u0131k\u00e7a y\u00fcce Allah kimseye zafer nasip etmez.<\/p>\n

Allah’\u0131n sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri ve O’na dayand\u0131klar\u0131 halde, ortada bir kapal\u0131l\u0131k, bozukluk ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k olmamas\u0131 i\u00e7in, y\u00fckselttikleri sancak ad\u0131na her\u015feyden ar\u0131n\u0131p temizlenmedik\u00e7e y\u00fcce Allah zafer bah\u015fetmez. Ku\u015fkusuz, a\u00e7\u0131kca bat\u0131l sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselten bat\u0131l taraftarlar\u0131 -Allah’\u0131n bildi\u011fi bir hikmetten \u00f6t\u00fcr\u00fc- galip gelmi\u015flerdir. Ancak, akide sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri halde, i\u00e7tenlikle O’nun ad\u0131na her\u015feyden soyutlanmayanlara y\u00fcce Allah, ar\u0131nd\u0131r\u0131p temizlemek i\u00e7in onlar\u0131 denemedik\u00e7e ebediyyen zafer bah\u015fetmez. Kur’an’\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki konumlar\u0131na i\u015faret ederken m\u00fcsl\u00fcman kitleye g\u00f6stermek istedi\u011fi budur. Kaypak ve karars\u0131z tutumlar\u0131n\u0131n meyvesi olan ac\u0131 bir yenilgi ve a\u00e7\u0131k bir yara alm\u0131\u015f bulunan m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00fcce Allah, bunu \u00f6\u011fretmek istiyordu.<\/p>\n

“…Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu.”<\/strong><\/p>\n

Kur’ana Kerim, bizzat m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi kalplerinde varl\u0131\u011f\u0131ndan habersiz olduklar\u0131 gizli duygulara \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r. Abdullah \u0130bn-i Mes’ud (Allah O’ndan raz\u0131 olsun) \u015f\u00f6yle der: “Uhud g\u00fcn\u00fc bizim hakk\u0131m\u0131zda “Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu” (<\/strong> \u0130bn-i Kesir, tefsirinde rivayet eder ve “\u0130bn-i Mes’ud d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka yollardan da rivayet edilmi\u015ftir” der. \u0130bn-i M\u00fcrdeveyh de tefsirinde bunu rivayet etmektedir.) ayeti inene kadar Resulullah’\u0131n ashab\u0131ndan birinin d\u00fcnyay\u0131 istedi\u011fini g\u00f6rmemi\u015ftim.” B\u00f6ylece Kur’an, kalpleri ve i\u00e7indekilerini a\u00e7\u0131p \u00f6nlerine koymakta, bir dahaki sefere sak\u0131nmalar\u0131 i\u00e7in yenilginin nereden geldi\u011fini g\u00f6stermektedir onlara.<\/p>\n

Ayn\u0131 zamanda, kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 ac\u0131lar\u0131n ve a\u00e7\u0131k sebeplerinden dolay\u0131 meydana gelen olaylar\u0131n arka pl\u00e2ndaki Allah’\u0131n hikmet ve tedbirinin bir taraf\u0131n\u0131 da onlara g\u00f6stermektedir.<\/p>\n

“…Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131.”<\/strong><\/p>\n

Ku\u015fkusuz, orada insanlar\u0131n fiillerinin arkas\u0131nda, Allah’\u0131n takdiri yeral\u0131yordu. Zaaf g\u00f6sterip aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek isyan edince y\u00fcce Allah, g\u00fc\u00e7lerini, heybetlerin\u00ef ve m\u00fc\u015frikler kar\u015f\u0131s\u0131ndaki dikkatlerini giderdi. Ok\u00e7ular\u0131 ge\u00e7itten geri d\u00f6nd\u00fcrd\u00fc, sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131 sava\u015f alan\u0131ndan \u00e7evirdi ve b\u00f6ylece hep birlikte ka\u00e7maya ba\u015flad\u0131lar. B\u00fct\u00fcn bunlar, onlar\u0131 denemek i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 plana g\u00f6re meydana geliyordu. Kalplerin gizliliklerini ortaya \u00e7\u0131karmak, ruhlar\u0131 ar\u0131nd\u0131rmak ve de\u011finece\u011fimiz gibi saflar\u0131 belirlemek i\u00e7in; zorluk, korku ve yenilgi, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ve yaralanma ile deniyordu onlar\u0131 y\u00fcce Allah.<\/p>\n

B\u00f6ylece, olaylar sebeplerin sonucu meydana geldi\u011fi gibi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi hesaplar\u0131na g\u00f6re planlanm\u0131\u015f olarak canlan\u0131yordu. Ancak hi\u00e7biri di\u011feriyle \u00e7ak\u0131\u015fmadan oluyordu bunlar\u0131n. Her olay\u0131n bir sebebi ve her sebebin arkas\u0131nda, latif ve her\u015feyden haberdar olan Allah’\u0131n pl\u00e2n\u0131 vard\u0131r.<\/p>\n

“…Ama yine de sizi affetti.”<\/strong><\/p>\n

Sizde meydana gelen zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan\u0131 ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 gibi sava\u015ftan ka\u00e7\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131, d\u00f6nmenizi ve irtidat\u0131n\u0131z\u0131 da ba\u011f\u0131\u015flad\u0131. Kendisinden bir l\u00fctuf ve minnetle yapt\u0131 bunu. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00f6t\u00fc bir niyet ve hatada \u0131srar s\u00f6z konusu olmay\u0131p be\u015feri zaaftan kaynaklan\u0131yordu bu hal. Allah’a iman, O’na teslim olmak, \u00f6nderli\u011finize ve Allah’\u0131n iradesine teslim olmak \u00e7er\u00e7evesinde de hata edebilir, zaaf g\u00f6sterebilirdiniz.<\/p>\n

“…Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.”<\/strong><\/p>\n

O’nun metoduna uyduklar\u0131, O’na kulluk \u00fczere bulunduklar\u0131, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi kendileri i\u00e7in iddia etmedikleri, metod, d\u00fczen, de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini O’ndan ba\u015fkas\u0131ndan almad\u0131klar\u0131 s\u00fcrece onlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamak Allah’\u0131n l\u00fctfundand\u0131r. Onlardan bir hata meydana geldi\u011finde, zaaf acizlik ya da s\u00fcr\u00e7me ve ba\u015fka bir nedenden dolay\u0131 meydana gelece\u011finden; deneme, ar\u0131nma ve ihl\u00e2stan sonra Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015facaklard\u0131r…<\/p>\n

A\u015fa\u011f\u0131daki ayet-i kerime yenilginin canl\u0131 ve hareket halindeki bir tablosunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirecektir:<\/p>\n

“Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz.”<\/strong><\/p>\n

Sahnedeki olgunun duygular\u0131nda derinle\u015fmesi, zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan sonucu kendilerinden kaynaklanan davran\u0131\u015f ve sonucundan mahcup olup utanmalar\u0131 i\u00e7in… \u0130bare, birka\u00e7 kelimeyle duygusal ve ruhsal hareketlerinin tablosunu \u00e7izmektedir. Sahnede b\u00fcy\u00fck bir korku deh\u015fet ve panik i\u00e7inde da\u011fa t\u0131rman\u0131yorlar. \u00d6yle ki biri di\u011ferine bakam\u0131yor. \u00c7a\u011f\u0131r\u0131nca cevap veremiyor. \u00dcstelik, kalplerini ve ayaklar\u0131n\u0131 titreten “Muhammed \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fc” \u015fayias\u0131ndan sonra, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na inand\u0131rmak i\u00e7in Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) da arkalar\u0131ndan \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p duruyordu. Bu, \u015fu kadarc\u0131k kelimede g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirilen m\u00fckemmel bir sahnedir.<\/p>\n

Sonu\u00e7ta y\u00fcce Allah, ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131na sevinmemeleri ve ba\u015flar\u0131na gelene \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in ka\u00e7mak, kendileri ka\u00e7t\u0131klar\u0131 halde arkalar\u0131nda direnen sevgili Peygamberini b\u0131rakmak ve b\u00f6ylece birtak\u0131m yaralar almas\u0131na ve \u00fcz\u00fclmesine neden olduklar\u0131ndan dolay\u0131 onlar\u0131n ruhlar\u0131na \u00fcz\u00fcnt\u00fc salmakla cezaland\u0131r\u0131yor. Ba\u015flar\u0131ndan ge\u00e7en bu deney Peygamberinin ba\u015f\u0131na gelen bu ac\u0131 -ki bu, kendilerine isabet eden her\u015feyden daha a\u011f\u0131r geliyordu- ruhlar\u0131n\u0131 kaplayan bu pi\u015fmanl\u0131k ve u\u011frad\u0131klar\u0131 bu \u00fcz\u00fcnt\u00fc… Ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131 bunca menfaati ve ba\u015flar\u0131na gelen bunca s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fcmsemelerini sa\u011flayacakt\u0131r:<\/p>\n

“Ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131…”<\/strong><\/p>\n

Allah, b\u00fct\u00fcn gizliliklerden haberdard\u0131r. Sizin yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n hakikatini ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131z\u0131n nedenini hakk\u0131yla bilir:<\/p>\n

“Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Yenilginin, korku ve deh\u015fetini, Rabblerine ve Peygamberlerine d\u00f6nen m\u00fcmin ruhlarda yereden hayret verici bir g\u00fcven duygusu takip etmi\u015fti. Kendilerini, b\u00fcsb\u00fct\u00fcn kaplayan tatl\u0131 bir uykuya teslim etmi\u015flerdi. Bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc mucize ifade edilirken, t\u0131k\u0131rt\u0131s\u0131 ve g\u00f6lgesiyle bu g\u00fcven ve s\u00fck\u00fbn atmosferini tasvir etmesi i\u00e7in istikrar, incelik ve yumu\u015fakl\u0131k sa\u00e7\u0131yor adeta.<\/strong><\/p>\n

“…Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu bir uyuklama indirdi.”<\/strong><\/p>\n

Bu, o m\u00fcmin kullar\u0131n\u0131 ku\u015fatan ilahi rahmetin sonucu meydana gelen ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir mucizedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bir an i\u00e7in de olsa, korkup ka\u00e7\u0131\u015fan yorgunlar\u0131 uyku b\u00fcr\u00fcd\u00fc m\u00fc, b\u00fcnyelerinde b\u00fcy\u00fc etkisini yapar, onlar\u0131 yeniden yarat\u0131r ve niteli\u011fi bilinmeyen bir \u015fekilde b\u00fcnyelerine g\u00fcven duygusunu serper. Bunu, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve zorluk an\u0131nda denedi\u011fimden s\u00f6yl\u00fcyorum. O anda, insan\u0131n k\u0131s\u0131r ifadesinin tasvir edemeyece\u011fi \u015fekilde y\u00fcce Allah’\u0131n ku\u015fat\u0131c\u0131 ve derin rahmetini hissetmi\u015ftim.<\/p>\n

Tirmizi, Nesei ve Hakim, Hammad b. Seleme’nin hadisinden, O da Enes’ten, O da Ebi Talha’dan \u015f\u00f6yle rivayet ederler: Ebu Talha der ki: “Uhud g\u00fcn\u00fc ba\u015f\u0131m\u0131 kald\u0131r\u0131p bakt\u0131\u011f\u0131mda onlardan kabu\u011funa \u00e7ekilip uyuklamayan biri yoktu.”<\/p>\n

Ebu Talha’dan yap\u0131lan bir ba\u015fka rivayette “Uhud g\u00fcn\u00fc saflarda iken bizi bir uyku basm\u0131\u015ft\u0131. \u00d6yle ki k\u0131l\u0131c\u0131m elimden d\u00fc\u015fer gibi oluyor ben de tutuyordum. Tekrar d\u00fc\u015f\u00fcyor tekrar tutuyordum” der.<\/p>\n

KEND\u0130LER\u0130N\u0130 D\u00dc\u015e\u00dcNENLER<\/strong><\/p>\n

Di\u011fer gruba gelince onlar; nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131r\u0131p daha \u00e7ok ilgilendiren, cahiliye d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden tamamen kurtulamayan, nefislerini i\u00e7tenlikle Allah’a teslim etmeyen, b\u00fct\u00fcn benlikleriyle O’nun kaderine teslim olmayan, ba\u015flar\u0131na gelenin imtihan ve ar\u0131nma i\u00e7in oldu\u011fu, yoksa y\u00fcce Allah dostlar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakmayaca\u011f\u0131 konusunda mutmain olmayan ve y\u00fcce Allah’\u0131n, k\u00fcf\u00fcr, \u015fer ve bat\u0131la nihai galibiyet ve tam zafer vermeyi takdir etmedi\u011fine g\u00fcvenmeyen iman\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015f kimselerdir:<\/p>\n

“…Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve `Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?’ diyorlard\u0131.”<\/strong><\/p>\n

Bu akide, mensuplar\u0131na, hi\u00e7bir \u015feyin kendilerine ait olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, tamamen Allah’a ait olduklar\u0131n\u0131, O’nun yolunda cihada \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131nda O’nun i\u00e7in \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131n\u0131, O’nun i\u00e7in hareket ettiklerini, O’nun i\u00e7in sava\u015ft\u0131klar\u0131n\u0131, bu cihadda, kendilerine ait ba\u015fka bir amac\u0131n s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Allah’\u0131n kaderine teslim olduklar\u0131n\u0131, ne \u015fekilde olursa olsun bu kaderden geleni ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lamalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmektedir.<\/p>\n

Sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnenler ve \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce, de\u011ferlendirme, ilgi ve u\u011fra\u015flar\u0131n\u0131n ekseni durumuna getirenlere gelince bunlar\u0131n ruhlar\u0131nda iman ger\u00e7e\u011fi olgunla\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte Kur’an’\u0131n burada s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fi grup bunlardand\u0131r. Bunlar\u0131n nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131rm\u0131\u015f ve sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnecek duruma gelmi\u015flerdi. D\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmayan bir i\u015f y\u00fcz\u00fcnden kaybettiklerini sanarak b\u00fcy\u00fck bir s\u0131k\u0131nt\u0131 ve karars\u0131zl\u0131k i\u00e7inde bocalamaktayd\u0131lar. \u0130stemeden sava\u015fa itildiklerini, buna ra\u011fmen ac\u0131 bir s\u0131nav verdiklerini, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme, yara ve ac\u0131lardan olu\u015fan a\u011f\u0131r bir bedel \u00f6dediklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. Allah’\u0131 ger\u00e7ek anlamda tan\u0131m\u0131yorlard\u0131. Bu y\u00fczden cahiliyede oldu\u011fu gibi O’nun hakk\u0131nda haks\u0131z zan y\u00fcr\u00fct\u00fcyorlard\u0131. Kendilerine bir\u015fey d\u00fc\u015fmeyen, ancak \u00f6l\u00fcp yaralanmalar\u0131 i\u00e7in s\u00fcr\u00fcklendikleri sava\u015fta kaybolacaklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri, Allah hakk\u0131nda besledikleri haks\u0131z zandan kaynaklan\u0131yordu. Allah’\u0131n, kendilerini yard\u0131m edip kurtarmayaca\u011f\u0131n\u0131 ve aksine d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n eline bir kurban gibi teslim edece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131.<\/p>\n

“…Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?” <\/strong>diye sormalar\u0131 bu y\u00fczdendi. Bu s\u00f6zleri, kumanda ve sava\u015f \u00e7izgisine kar\u015f\u0131 geldiklerini g\u00f6stermektedir. Bunlar Medine’den \u00e7\u0131kmama g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olup Abdullah b. Ubeyy ile birlikte geri d\u00f6nmedikleri halde kalpleri bir t\u00fcrl\u00fc istikrar ve g\u00fcvene kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015filer olabilirler.<\/p>\n

Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmay\u0131 bitirmeden \u00f6nce, sorduklar\u0131 i\u015fin asl\u0131n\u0131 d\u00fczeltmek ve ger\u00e7e\u011fini yerle\u015ftirmek i\u00e7in \u015fu s\u00f6zlerini ele \u00e2lmaktad\u0131r:<\/p>\n

“Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah’\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.”<\/strong><\/p>\n

Bu i\u015fte kimseye bir\u015fey yok. Ne kendilerine ne de ba\u015fkalar\u0131na… Bundan \u00f6nce Peygamberine \u015f\u00f6yle demi\u015fti y\u00fcce Allah: “Bu i\u015ften sana hi\u00e7bir \u015fey yoktur.”\u00b7(<\/strong>Al-i \u0130mran suresi; 128) Bu dinin i\u015fi, yery\u00fcz\u00fcnde onu yerle\u015ftirmek ve d\u00fczenini kurma meselesi, kalpleri ona y\u00f6neltme konusu… Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah’\u0131n i\u015fidir. G\u00f6revlerini yapmak, biatlar\u0131na sad\u0131k kalmaktan ba\u015fka bu i\u015fte insan\u0131n hi\u00e7bir m\u00fcdahalesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Sonras\u0131nda Allah, ne \u015fekilde dilemi\u015fse \u00f6yle olur her\u015fey.<\/p>\n

Ayet-i kerime b\u00f6ylece, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmadan \u00f6nce ruhlar\u0131n\u0131n gizlediklerini a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmaktad\u0131r:<\/p>\n

“Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar.”<\/strong><\/p>\n

Ruhlar\u0131, vesvese ve ku\u015fkularla doludur. Kar\u015f\u0131 gelme ve inat\u00e7\u0131l\u0131kla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. “Bu i\u015fte bize bir\u015fey var m\u0131?” <\/strong>diye sormalar\u0131, istemeden bu sonuca geldikleri d\u00fc\u015f\u00fcncesinde olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Bunun alt\u0131nda k\u00f6t\u00fc idarenin kurban\u0131 olduklar\u0131n\u0131, \u015fayet sava\u015f\u0131 kendileri idare etmi\u015f olsalard\u0131 bu sonuca lay\u0131k olmayacaklar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi yatmaktad\u0131r.<\/p>\n

“E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik, diyorlar.”<\/strong><\/p>\n

Bu, yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze geldiklerinde, yenilginin ac\u0131lar\u0131na katlanmak zorunda kald\u0131klar\u0131nda, bedelin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden de a\u011f\u0131r oldu\u011funu anlad\u0131klar\u0131nda, vicdanlar\u0131na bakt\u0131klar\u0131nda, sorunun a\u00e7\u0131k ve oturmu\u015f olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 alg\u0131lad\u0131klar\u0131nda, kumandan\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n ve bu i\u015fte bir yetkileri olsayd\u0131 b\u00f6yle olmayacaklar\u0131n\u0131 zannettiklerinde, akide i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmam\u0131\u015f t\u00fcm ruhlarda depre\u015fen bir vesvesedir. B\u00f6yle olunca da d\u00fc\u015f\u00fcncelerindeki bu bulan\u0131kl\u0131kla, olaylar\u0131n arkas\u0131nda Allah’\u0131n elinin ve imtihanda O’nun hikmetinin oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Onlar\u0131n de\u011ferlendirmesine g\u00f6re sorun zarar \u00fcst\u00fcne zarar kay\u0131p \u00fcst\u00fcne kay\u0131pt\u0131r.<\/p>\n

\u0130\u015fte bu noktada b\u00fct\u00fcn i\u015fler hakk\u0131nda derin bir d\u00fczeltme yeralmakta ve arkas\u0131ndan hayat, \u00f6l\u00fcm ve s\u0131naman\u0131n gerisindeki gizli hikmet hakk\u0131nda do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce gelmektedir:<\/p>\n

“De ki; `Evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek, kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.”<\/strong><\/p>\n

De ki; \u015fayet siz; evlerinizde olsayd\u0131n\u0131z, komutan\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uymay\u0131p sava\u015fa \u00e7\u0131kmasayd\u0131n\u0131z ve her i\u015finizi kendi de\u011ferlendirmenize g\u00f6re yapsayd\u0131n\u0131z yine de \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesi yaz\u0131lanlar \u00f6ld\u00fcr\u00fclecekleri yeri boylarlard\u0131. Herkesin belirli bir eceli vard\u0131r, \u00f6ne al\u0131nmad\u0131\u011f\u0131 gibi ertelenmez de. Ayn\u0131 \u015fekilde, herkesin belirtilmi\u015f bir yeri vard\u0131r, oraya gelip \u00f6lmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Ecel yakla\u015ft\u0131\u011f\u0131nda, eceli gelen kendi ayaklar\u0131yla ona ko\u015far, \u00f6lece\u011fi yere kendi ad\u0131mlar\u0131yla var\u0131r. Belirlenen eceline kimse zorla s\u00fcr\u00fcklemez onu, ayr\u0131lan \u00f6l\u00fcm yerine de kimse itmez.<\/p>\n

\u015eu ifadeye bak\u0131n: “.. Yatacaklar\u0131 yer”… <\/strong>Buna g\u00f6re bedenlerinin yere de\u011fip rahatlad\u0131\u011f\u0131, ad\u0131mlar\u0131n sustu\u011fu ve yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fanlar\u0131n sonu\u00e7ta geldikleri kabir bir yatakt\u0131r. Hi\u00e7bir zaman kavrayamad\u0131klar\u0131 ancak kendilerini kavrayan ve kendilerini diledikleri gibi idare eden gizli bir etken taraf\u0131ndan s\u00fcr\u00fcklendikleri bir yatak… Bu g\u00fc\u00e7l\u00fc etkene teslim olmak kalp i\u00e7in daha huzur verici, ruh i\u00e7in daha sakinle\u015ftirici ve vicdan i\u00e7in daha rahatlat\u0131c\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz bu, arka planda gizli bir hikmeti bulunan Allah’\u0131n kaderidir:<\/p>\n

“Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi.”<\/strong><\/p>\n

G\u00f6\u011f\u00fcslerdekini a\u00e7\u0131\u011fa vuran, kalplerdekini gideren ve ger\u00e7e\u011fini abart\u0131s\u0131z ortaya \u00e7\u0131karan s\u0131nama gibi bir mihenk yoktur. S\u0131namak; ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karmak i\u00e7in g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar\u0131 denemek ve bildirmektir. Bu, i\u00e7inde bir bozukluk ve \u00e7\u00fcr\u00fckl\u00fck b\u0131rakmayacak \u015fekilde kalpleri temizleme ve tasfiye operasyonudur. Ayr\u0131ca, i\u00e7inde bir kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmaks\u0131z\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncenin sahihle\u015fip parlamas\u0131n\u0131 sa\u011flar s\u0131nav zorlu\u011fu.<\/p>\n

“Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.”<\/strong><\/p>\n

G\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar; onlar i\u00e7in gerekli gizli s\u0131rlard\u0131r. Bunlar orada gizlenir, s\u00fcrekli nefse e\u015flik ederler. Bunlar\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmad\u0131\u011f\u0131 gibi g\u00fcn y\u00fcz\u00fcne de \u00e7\u0131karmaz. \u0130\u015fte Allah, g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunan b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 bilir. Ancak y\u00fcce Allah, olaylar\u0131 hareketlendirip ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a insanlar\u0131n bilmesinin imkans\u0131z oldu\u011fu bu s\u0131rlar\u0131 onlara da \u00f6\u011fretmeyi dilemektedir.<\/p>\n

Sava\u015f alan\u0131nda iki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn yenilip ka\u00e7anlar\u0131n i\u00e7lerinde bulunan\u0131 y\u00fcce Allah biliyordu. \u0130\u015fledikleri bir g\u00fcnah y\u00fcz\u00fcnden zaaf g\u00f6sterip geri d\u00f6nm\u00fc\u015flerdi. Bu y\u00fczden ruhlar\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eeytan da bu gedikten ruhlar\u0131na musallat olmu\u015f ve onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti. Onlar da kay\u0131p d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerdir:<\/p>\n

“\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah yine de sizi affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve Halim’dir.”<\/strong><\/p>\n

Bu ayette, Resulullah’\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kendilerini paylar\u0131ndan yoksun b\u0131rakaca\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesine kap\u0131ld\u0131klar\u0131 gibi ganimet arzusuna kap\u0131lan ok\u00e7ulara \u00f6zel bir i\u015faret vard\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131 buydu. Ve \u015feytan da bununla onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti.<\/p>\n

Ok\u00e7ulara i\u015faret yan\u0131nda; hata i\u015fleyen, g\u00fcc\u00fcndeki dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 yitiren, Allah’la olan ba\u011f\u0131n\u0131 gev\u015feten \u00f6l\u00e7\u00fc ve dayanaklar\u0131n\u0131 terkeden, Allah’la ba\u011f\u0131n\u0131 ve O’nun ho\u015fnutlu\u011funa olan ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir kenara att\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 ku\u015fku ve vesveselere geni\u015f bir alan b\u0131rakan her insan nefsinin d\u00fc\u015fece\u011fi durumu belirleyen genel bir tasvir s\u00f6z konusudur burada. B\u00f6yle bir durumda \u015feytan, bu nefsi etkilemek i\u00e7in kolayl\u0131kla kendisine yol bulur. Bu nefsi ta\u015f\u0131yan insan\u0131 dayanaktan yoksun b\u0131rak\u0131r art\u0131k.<\/p>\n

Peygamberlerle birlikte d\u00fc\u015fmanlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sava\u015fan ve sadece Rabb’e kul olanlar\u0131n \u00f6ncelikle g\u00fcnahlardan isti\u011ffar etmesinin sebebi buydu. Bu isti\u011ffar, onlar\u0131 Allah’a d\u00f6nd\u00fcrm\u00fc\u015f, O’nunla ba\u011flar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015f, kalplerindeki karars\u0131zl\u0131\u011f\u0131 silmi\u015f, or\u00e2daki vesveseleri kovmu\u015f, \u015feytan\u0131n girdi\u011fi, Allah’tan kopma, O’nun korumas\u0131ndan uzakla\u015fma gedi\u011fini kapatm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u015feytan; bu gedikten girerek kendilerini kurtaracak koruyucudan fersah fersah uzakla\u015ft\u0131r\u0131p batakl\u0131kta bir ba\u015f\u0131na b\u0131rakana kadar tekrar tekrar ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.<\/p>\n

Burada y\u00fcce Allah, r\u00e0hmetinin kendilerine kavu\u015ftu\u011funu, \u015feytan\u0131n onlar\u0131 kendisinden koparmaya izin vermedi\u011fini, dolay\u0131s\u0131yle kendilerini ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Burada kendisini onlara -\u00c7ok ba\u011f\u0131\u015flayan- Gaf\u00fbr, ve Yumu\u015fakl\u0131k sahibi- Hal\u00eem olarak tan\u0131tmakta. Ruhlar\u0131nda O’na y\u00f6nelme ve ba\u011fl\u0131l\u0131k oldu\u011funu; azg\u0131nl\u0131k, kopukluk ve ka\u00e7akl\u0131k duygusunun f\u0131tratlar\u0131nda olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildi\u011fini ve b\u00f6ylece hata i\u015fleyenleri kovmay\u0131p onlar\u0131 cezaland\u0131rmada da acele etmedi\u011fini bildirmektedir.<\/p>\n

\u00d6l\u00fcm ve hayata ili\u015fkin y\u00fcce Allah’\u0131n kaderi ve bu konuda k\u00e2fir ve m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin ger\u00e7ek mahiyetinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131, m\u00fcminlere bunlar gibi d\u00fc\u015f\u00fcnmemelerine ili\u015fkin bir \u00e7a\u011fr\u0131yla son bulmaktad\u0131r. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcminleri, ba\u015fka de\u011ferlere, ac\u0131 ve fedakarl\u0131klar\u0131 daha iyi de\u011ferlendiren \u00f6l\u00e7\u00fclere y\u00f6neltmektedir:<\/p>\n

“Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi’ diyen kafirler gibi olmay\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah’t\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6r\u00fcr.”<\/strong><\/p>\n

“E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz Allah’tan gelecek. olan ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.<\/strong><\/p>\n

Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Bu ayetlerin, sava\u015f konusuyla olan ili\u015fkilerinden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi bu s\u00f6zler, sava\u015f \u00f6ncesinde geri d\u00f6nen m\u00fcnaf\u0131klar ile m\u00fcsl\u00fcmanlarla ili\u015fki ve yak\u0131nl\u0131klar\u0131 bulunan ve ancak hen\u00fcz \u0130sl\u00e2m’a girmemi\u015f Medine’li m\u00fc\u015friklere aittir. B\u00f6ylece bu m\u00fc\u015frikler, Uhud’da \u015fehid d\u00fc\u015fenlerin yak\u0131nlar\u0131n\u0131n kalplerine; hasret ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin, sava\u015fa \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu oldu\u011funa ili\u015fkin bir duyguyu yaymaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlard\u0131. Ku\u015fkusuz bu t\u00fcr fitneler ve kanl\u0131 hicranlar m\u00fcsl\u00fcman saflarda; kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve \u00e7alkalanmalara neden olur. Bu y\u00fczden d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek ve tuzaklar\u0131 kuranlar\u0131n boyunlar\u0131na ge\u00e7irmek i\u00e7in bu Kur’an\u00ee a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r.<\/p>\n

Kafirlerin “E\u011fer yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmez veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi” <\/strong>s\u00f6zleri; bollu\u011fu ve darl\u0131\u011f\u0131yla t\u00fcm hayat ve hayattaki olaylara y\u00f6n veren kanunlara ili\u015fkin akide sahibi ile ondan yoksun olan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnceleri aras\u0131ndaki temel fark\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Akide sahibi, Allah’\u0131n kanunlar\u0131n\u0131 kavram\u0131\u015f, O’nun iradesini alg\u0131lam\u0131\u015f ve O’nun kaderine g\u00fcvenmi\u015ftir. Allah’\u0131n yazd\u0131\u011f\u0131ndan ba\u015fkas\u0131n\u0131n kendisine isabet etmeyece\u011fini \u00e7ok iyi bilmektedir.<\/p>\n

Ba\u015f\u0131na bir\u015fey gelmi\u015fse bu onun kendi hatas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Kendisi i\u00e7in takdir edilmeyen bir \u015feyin de ba\u015f\u0131na gelmesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Bu y\u00fczden, zorluk an\u0131nda feryad\u0131 basmad\u0131\u011f\u0131 gibi bolluk kar\u015f\u0131s\u0131nda da \u015f\u0131marmaz. Ne bunun ne de \u015funun i\u00e7in ruhunda bir s\u0131k\u0131nt\u0131 hissetmez. \u0130\u015f olup bittikten sonra, “bu \u015fekilde” korunmak ya da “\u015f\u00f6yle” kazanmak i\u00e7in “b\u00f6yle” yapmad\u0131\u011f\u0131na \u00fcz\u00fclmez. De\u011ferlendirme, planlama, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirme ve dan\u0131\u015fman\u0131n zaman\u0131 harekete ge\u00e7meden \u00f6ncedir. Kendi bilgisi ve Allah’\u0131n emir ve nehiylerinin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde de\u011ferlendirip pl\u00e2nlad\u0131ktan sonra harekete ge\u00e7ti\u011finde meydana gelen her\u015feyi; g\u00fcven, ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc m\u00fcmin, meydana gelen her\u015feyin Allah’\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmeti uyar\u0131nca meydana geldi\u011fine inanmaktad\u0131r. B\u00fct\u00fcn sebepleri bizzat yerine getirmi\u015f olsa da her\u015feyin Allah’\u0131n takdir etti\u011fi \u015fekilde olaca\u011f\u0131na kanidir. Bu \u015fekilde teslimiyet, g\u00f6revi yerine getirmek ve tevekk\u00fcl aras\u0131ndaki denge sayesinde insan\u0131n ad\u0131mlar\u0131 do\u011frulur ve vicdan\u0131 huzura kavu\u015fur. Ancak; kalbini Allah hakk\u0131ndaki bu dosdo\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceden yoksun b\u0131rakana gelince o, s\u00fcrekli bir karars\u0131zl\u0131k ve bunal\u0131m i\u00e7indedir. Daima “\u015fayet..”, “olmasayd\u0131..”, “ke\u015fke olsayd\u0131m…” ve “eyvah.. “lar i\u00e7inde bocalamaya mahkumdur.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah -m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fitmek i\u00e7in, Uhud sava\u015f\u0131 ve orada m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelenlerin g\u00f6lgesinde- onlar\u0131, r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken veya cihada \u00e7\u0131k\u0131p sava\u015f esnas\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fclen bir yak\u0131nlar\u0131ndan dolay\u0131 \u00fcz\u00fcnt\u00fcye kap\u0131lan kafirler gibi olmaktan sak\u0131nd\u0131r\u0131yor.<\/p>\n

“Ey m\u00fcminler; Yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi’ diyen kafirler gibi olmay\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Bu s\u00f6z\u00fc, evrende meydana gelen \u015feyler ve bunlar \u00fczerinde etkin g\u00fc\u00e7 olan Allah hakk\u0131ndaki bozuk d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden dolay\u0131 s\u00f6yl\u00fcyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kafirlerin Allah ve O’nun hayata egemen kaderiyle ba\u011flar\u0131 kopuk oldu\u011fundan g\u00f6r\u00fcnen sebepler ve y\u00fczeysel ko\u015fullardan ba\u015fka bir\u015fey g\u00f6rmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.<\/p>\n

“…Allah bunu kalplerinde bir hasret olsun diye b\u0131rakt\u0131…”<\/strong><\/p>\n

Karde\u015flerinin r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fmaya \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu \u00f6ld\u00fckleri ya da sava\u015f ve \u00e7arp\u0131\u015fmadan \u00f6t\u00fcr\u00fc \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fcklerine ili\u015fkin duygular\u0131… \u00d6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin nedeninin bu yery\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131k\u0131\u015f olay\u0131 oldu\u011funa dair inan\u00e7lar\u0131 sonucu \u00e7\u0131kmaktan al\u0131koymad\u0131klar\u0131na \u00fcz\u00fclmelerini sa\u011flamaktad\u0131r. Ger\u00e7ek nedenin; ecelin gelmesi, \u00f6l\u00fcm \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Allah’\u0131n takdiri, \u00f6l\u00fcm ve hayat hakk\u0131ndaki kanunu oldu\u011funu bilselerdi \u00fcz\u00fclmezlerdi. \u0130mtihan\u0131 sab\u0131rla kar\u015f\u0131lay\u0131p ho\u015fnutlukla Allah’a y\u00f6nelirlerdi.<\/p>\n

“Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah’t\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Hayat\u0131 vermek, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir zamanda, belirlenen bir ecelle ister evlerinde veya ailelerinin yan\u0131nda ister r\u0131z\u0131k elde etmek ya da akide i\u00e7in sava\u015f meydan\u0131nda olsunlar insanlara verdi\u011fini almak Allah’\u0131n elindedir. Her\u015feyden haberdar olan O’dur, her\u015feyi bilip g\u00f6ren O’dur, ceza ve kar\u015f\u0131l\u0131k da O’nun kat\u0131ndad\u0131r.<\/p>\n

“Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.”<\/strong><\/p>\n

\u00d6L\u00dcM OLGUSU<\/strong><\/p>\n

Buna g\u00f6re i\u015f, \u00f6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ile bitmiyor, son nokta buras\u0131 de\u011fildir. \u015eu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayat y\u00fcce Allah’\u0131n insanlara bah\u015fetti\u011fi nimetlerin en iyisi de\u011fildir. Ba\u015fka de\u011ferler; Allah kat\u0131nda daha \u00fcst\u00fcn de\u011ferler vard\u0131r:<\/p>\n

“E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr veya \u00f6l\u00fcrseniz Allah’tan gelecek olan bir ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha bay\u0131rl\u0131d\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

“Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Allah yolunda \u00f6lmek ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek -bu \u015fartla ve bu itibarla- hayattan, insanlar\u0131n hayatta elde ettikleri mal, makam, g\u00fc\u00e7 ve d\u00fcnya meta\u0131ndan daha iyidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, arkas\u0131nda gelen Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti vard\u0131r. Bunlar insanlar\u0131n elde ettiklerinden daha iyidir. \u0130\u015fte Allah, m\u00fcminleri bu ba\u011f\u0131\u015flanma ve merhamete y\u00f6neltmektedir. Bu noktada onlar\u0131, ki\u015fisel \u00fcst\u00fcnl\u00fcklere ve be\u015fer\u00ee de\u011ferlere terk etmiyor. Allah’\u0131n yan\u0131nda bulunanlara da teslim ediyor bizzat kalplerini, kendi rahmetine ba\u011fl\u0131yor. Bu da insanlar\u0131n t\u00fcm toplad\u0131klar\u0131ndan kalplerin ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 t\u00fcm de\u011ferlerden daha iyidir ku\u015fkusuz.<\/p>\n

Herkes Allah’a d\u00f6necektir. \u0130ster yataklar\u0131nda veya yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken \u00f6ls\u00fcnler, ister meydanda \u00e7arp\u0131\u015f\u0131rken \u00f6ld\u00fcr\u00fcls\u00fcnler; her durumda O’nun huzurunda toplanacaklard\u0131r. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda d\u00f6necekleri, bundan ba\u015fka varacaklar\u0131 bir yer yoktur. O halde oradaki farkl\u0131l\u0131k; yap\u0131lan i\u015f, niyet, y\u00f6neli\u015f ve ilgide s\u00f6z konusu olabilir. Sonu\u00e7 ise hep birdir; gerek \u00f6lmek, gerekse kesinle\u015fmi\u015f zamanda ve belirlenmi\u015f s\u00fcrede \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek \u015feklinde olsun Allah’a d\u00f6n\u00fclecektir. Ve toplanma g\u00fcn\u00fcnde O’nun huzurunda toplan\u0131lacakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla herkesi bekleyen son; Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti ya da \u00f6fke ve azab\u0131 olacakt\u0131r. Ahmaklar\u0131n ahmak\u0131; her durumda \u00f6lece\u011fi halde, kendine k\u00f6t\u00fc sonucu se\u00e7endir.<\/p>\n

B\u00f6ylece kalplerde, \u00f6l\u00fcm, hayat ve Allah’\u0131n kaderinin ger\u00e7ek mahiyetleri yer etmektedir. Bu \u015fekilde kalpler, beraberinde kaderin hareket etti\u011fi imtihan, kaderin arka pl\u00e2n\u0131ndaki hikmet ve imtihan sonras\u0131ndaki m\u00fckafatla tatmin olmaktad\u0131r. Bununla da, sava\u015ftaki olaylar ve bu olaylar\u0131n do\u011furdu\u011fu \u015fartlar aras\u0131nda yap\u0131lan gezinti son bulmaktad\u0131r.<\/p>\n

PEYGAMBER\u0130N \u015eAHS\u0130YET\u0130<\/strong><\/p>\n

Daha sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yeni bir konu ile s\u00fcr\u00fcyor. Bu ak\u0131\u015f\u0131n eksenini de Resulullah’\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ki\u015fili\u011fi, y\u00fcce peygamberlik ger\u00e7e\u011fi, bu y\u00fcce ger\u00e7e\u011fin m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin hayat\u0131ndaki de\u011fer\u00ef ve bu sayede y\u00fcce Allah’\u0131n bu \u00fcmmete bah\u015fetti\u011fi rahmetin tecelli etmesi olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu eksenin etraf\u0131nda, m\u00fcsl\u00fcman kitlenin hayat\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesi ve bu d\u00fczenin temellerine ili\u015fkin \u0130sl\u00e2m metodundan ve \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile onun dayand\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7eklerden, genel anlamda bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin ve bu metodun insan hayat\u0131ndaki de\u011ferinden olu\u015fan ba\u015fka \u00e7izgiler de yer almaktad\u0131r.<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M   Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. K\u00c2F\u0130RLERE T\u00c2B\u0130 OLMAK 146- Nice peygamber var ki, \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":7482,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-7481","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-gundem"],"yoast_head":"\nSEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya<\/title>\n<meta name=\"description\" content=\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.K\u00c2F\u0130RLERE T\u00c2B\u0130 OLMAK146- Nice peygamber var ki, \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.147- Onlar sadece "Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve k\u00e2firler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et" demi\u015flerdir.148- Allah da onlara hem d\u00fcnya kazanc\u0131n\u0131 ve hem de ahiret m\u00fck\u00e2fat\u0131n\u0131n en g\u00fczelini verdi. Allah iyi i\u015fler yapanlar\u0131 sever.149- Ey m\u00fcminler, e\u011fer k\u00e2firlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.150- Oysa Allah't\u0131r sizin mevl\u00e2n\u0131z. O yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.151- Biz k\u00e2firlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah `a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennem'dir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r!152- Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.153- Hani Peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.154- Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah, \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu, bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdi-ne d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyetini yans\u0131tan, ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve "Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?" diyorlard\u0131. Onlara de ki; "Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir."Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. i\u00e7lerinden "E\u011fer bu i\u015fte bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik " diyorlar. De ki; "E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131." Allah, g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.155- \u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve halimdir.156- Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda "E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezler ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi" diyen k\u00e2firler gibi olmay\u0131n\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.157 E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz, Allah'tan gelecek olan ba\u011f\u0131\u015flama ve rahmet, onlar\u0131n biriktirecekleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.158- Ku\u015fku yok ki, \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\u015eu ayetler grubuna ara\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir g\u00f6zle bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, kanatlar\u0131n\u0131n canl\u0131l\u0131k f\u0131\u015fk\u0131ran bir \u00e7ok sahneyi, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi, insan hayat\u0131 ve evrensel yasalara ili\u015fkin temel ve b\u00fcy\u00fck hakikatleri sard\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Duygu ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri co\u015fturacak d\u00fczeyde sava\u015f\u0131n hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc d\u0131\u015farda b\u0131rakmayacak \u015fekilde; \u00e7abuk, canl\u0131, hareketli ve derin bir dokunu\u015fla ele ald\u0131\u011f\u0131na \u015fahid oluruz. Ku\u015fkusuz bu ayetler; meydana geldi\u011fi atmosfer, kendine \u00f6zg\u00fc ko\u015fullar\u0131 ve olaylar\u0131, beraberindeki ruhsal ve duygusal hareketlerle birlikte, sava\u015f\u0131, canl\u0131l\u0131k ve g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serme bak\u0131m\u0131ndan, bunca uzunluk ve detayl\u0131l\u0131klar\u0131na ra\u011fmen siyer kitaplar\u0131nda rastlanan t\u00fcm rivayetlerden daha etkindirler. Ayr\u0131ca, daha do\u011fru bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye ula\u015fmak isteyen ruhlardaki canl\u0131 ve hareket halindeki ger\u00e7ekler y\u0131\u011f\u0131n\u0131n\u0131 da kanatlar\u0131n\u0131n alt\u0131na ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz.Bunca sahneyi, b\u00fct\u00fcn bu ger\u00e7ekleri, bu denli canl\u0131, hareketli ve duyguland\u0131r\u0131c\u0131 bir tarzda bu kadarc\u0131k s\u00f6z ve ifadeye s\u0131\u011fd\u0131rmak insan\u0131n yapaca\u011f\u0131 bir\u015fey de\u011fildir ku\u015fkusuz. Bu ger\u00e7e\u011fi, \u00fcsluplar\u0131n s\u0131rlar\u0131n\u0131 ve ifadelerinin g\u00fcc\u00fcn\u00fc alg\u0131layanlar, \u00f6ncelikle de \u00fcsl\u00fbplarla u\u011fra\u015fan ve ifadenin s\u0131rlar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131ranlar kavrayabilirler:"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.""Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r."Medine'deki kafirler, m\u00fcnaf\u0131klar ve yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n diren\u00e7lerini k\u0131rmak, Muhammed'le (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) birlikte hareket etmenin sonucundan onlar\u0131 korkutmak, sava\u015f\u0131n \u00fcrk\u00fct\u00fcc\u00fc yanlar\u0131n\u0131, Kurey\u015f m\u00fc\u015frikleri ve m\u00fcttefikleriyle tak\u0131\u015fman\u0131n sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 tasvir etmek i\u00e7in m\u00fcminlerin ba\u015flar\u0131na gelen yenilgi, \u00f6l\u00fcm ve yaralanmalar\u0131 dillerine dolam\u0131\u015flard\u0131. K\u00fcf\u00fcr kalplerin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, saflar\u0131n da\u011f\u0131lmas\u0131, g\u00fcvensizli\u011fin olu\u015fmas\u0131 ve g\u00fc\u00e7l\u00fclerle sava\u015fmaya devam etmenin gere\u011finden ku\u015fkulanman\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 istiyordu. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015ftan el \u00e7ekmenin ho\u015f g\u00f6sterilmesi ve zaferi kazanmak \u00fczere olanlar\u0131n bar\u0131\u015fmaya yana\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in en uygun hava, yenilgi havas\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca bu atmosfer, ki\u015fisel ac\u0131lar\u0131n ve bireysel felaketlerin yayg\u0131nla\u015f\u0131p toplumun ve akidenin b\u00fcnyesini y\u0131kmaya d\u00f6n\u00fc\u015fmesine ve b\u00f6ylece galip g\u00fc\u00e7lere teslim olmaya uygun bir atmosferdir.Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah, iman edenleri kafirlere uymaktan sak\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kafirlere uyman\u0131n sonu kesin zarard\u0131r; hi\u00e7bir k\u00e2r ve yarar s\u00f6z konusu de\u011fildir. Onlara uymak, topuklar\u0131n \u00fczerinde k\u00fcfre gerisin geriye d\u00f6nmektir. M\u00fcmin, ya k\u00fcf\u00fcr ve kafirlerle sava\u015fmak, bat\u0131l ve bat\u0131la uyanlar\u0131 defetmek suretiyle yoluna devam edecek ya da Allah korusun topuklar\u0131 \u00fczerinde k\u00fcfre d\u00f6necektir. M\u00fcminin konumunu ve dinini koruyarak ikisinin aras\u0131na pasif bir pozisyonda bulunmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131r. \u0130nsan b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnebilir. Yenilginin ard\u0131ndan, yara ve berenin etkisiyle, g\u00fc\u00e7l\u00fc galiplerle sava\u015fmaktan vazge\u00e7ip, onlarla bar\u0131\u015f yapabilece\u011fini, bununla beraber dinini, akidesini, imam\u0131 ve varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 koruyabilece\u011fini sanabilir. Bu, kof bir vahimdir. B\u00f6yle bir durumda ileriye at\u0131lmayan\u0131n, geriye d\u00f6nmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u00fcf\u00fcr, \u015ferr, sap\u0131kl\u0131k ve ta\u011futlarla sava\u015fa tutu\u015fmayan\u0131n, horlan\u0131p geriye d\u00f6nerek; k\u00fcf\u00fcr, \u015ferr sap\u0131kl\u0131k, bat\u0131l ve tu\u011fyana d\u00f6nmesi zorunlu bir sonu\u00e7tur. Bir ki\u015finin akidesi ve iman\u0131, onu kafirlere uymaktan, onlar\u0131 dinlemekten ve onlara g\u00fcvenmekten al\u0131koyam\u0131yorsa bu durumu o ki\u015finin ger\u00e7ekte daha ilk andan itibaren iman etmedi\u011fini g\u00f6sterir. Akide sahibinin, akidenin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dayanmas\u0131, onlar\u0131n desiselerine kulak vermesi ve direktiflerine uymas\u0131 ruhsal bozgun belirtisidir. Yenilgi ba\u015f g\u00f6sterdimi de s\u00fcrecektir. Art\u0131k kimse onu sonu\u00e7ta yenilmekten, topuklar\u0131 \u00fczerinden k\u00fcfre d\u00f6nmekten al\u0131koyamaz. \u0130lk ad\u0131mlar\u0131n\u0131 atarken bu k\u00f6t\u00fc sonuca varaca\u011f\u0131n\u0131 zannetmese de... M\u00fcmin, akidesi ve y\u00f6netilmesi bak\u0131m\u0131ndan, dininin ve \u00f6nderli\u011finin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dan\u0131\u015fma gere\u011fini duymaz. Bir kere onlar\u0131 dinlerse f\u0131tri ve pratik bir olgu olarak art\u0131k topuklar\u0131 \u00fczerinde irtidat yolunu tutmu\u015f demektir. \u0130\u015fte y\u00fcce Allah, m\u00fcminleri uyarmakta, bundan sak\u0131nd\u0131rmakta ve iman ad\u0131na onlara seslenmektedir:"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z."Topuklar\u0131n \u00fczerinden, imandan k\u00fcfre d\u00f6nme y\u0131k\u0131m\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck zarar var m\u0131? \u0130man zarar\u0131ndan sonra hangi kazan\u00e7 olabilir ki?\u015eayet kafirlere uymaya e\u011filim g\u00f6stermenin nedeni, onlardan bir koruma ve yard\u0131m beklentisi ise, bu bir vehimdir. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yard\u0131m ve koruman\u0131n ger\u00e7e\u011fini hat\u0131rlatarak bunu da reddediyor:"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r."M\u00fcminlerin dostluk ve yard\u0131m bekleyecekleri merci buras\u0131d\u0131r. Allah'\u0131n dost oldu\u011fu kimse i\u00e7in O'nun yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n birinin dostlu\u011funa gerek varm\u0131? Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Allah olan\u0131n, kullar\u0131n yard\u0131m\u0131na ihtiyac\u0131 olur mu?Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerini sa\u011flamla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in kendisine hi\u00e7bir otorite, g\u00fc\u00e7 ve kuvvet indirilmeyen \u015feyleri Allah'a ortak ko\u015fmalar\u0131ndan dolay\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n kalplerine korku sal\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 m\u00fcjdeliyerek bunun ahirette haz\u0131rlanan azaptan \u00f6nce olaca\u011f\u0131n\u0131 bildirerek s\u00fcrmektedir:"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennemdir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r."Kafirlerin kalplerine korku sal\u0131naca\u011f\u0131na ili\u015fkin Ulu, K\u00e2dir ve Kahhar olan Allah'\u0131n verdi\u011fi s\u00f6z, sava\u015f\u0131n sonu i\u00e7in bir garanti, d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n yenilgisi ve dostlar\u0131n\u0131n zaferi i\u00e7in bir g\u00fcvencedir.K\u00fcfr\u00fcn, imanla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her sava\u015f i\u00e7in ge\u00e7erlidir bu vaad. K\u00fcfredenlerin, korkmadan ve Allah taraf\u0131ndan kalplerine at\u0131lan deh\u015fet duygusu harekete ge\u00e7meden m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 vaki de\u011fildir. Ancak \u00f6nemli olan, m\u00fcminlerin kalplerinde iman ve birtek Allah'a dostluk duygusu ger\u00e7e\u011finin bulunmas\u0131d\u0131r. Bu dostlu\u011fa s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ba\u011fl\u0131 bulunmalar\u0131, Allah'\u0131n ordusunun galip olaca\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fi konusunda her t\u00fcrl\u00fc s\u00f6ylenti ve ku\u015fkudan soyutlanmalar\u0131 ve k\u00e2firlerin, yery\u00fcz\u00fcnde Allah'\u0131 aciz b\u0131rakamayacaklar\u0131 gibi O'ndan kurtulamayacaklar\u0131n\u0131 da bilmeleridir. G\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fte bu ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir durum belirdi\u011finde de Allah'\u0131n ayette ge\u00e7en s\u00f6z\u00fcne i\u00e7tenlikle g\u00fcvenip buna g\u00f6re hareket etmeleri gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc, insanlar\u0131n g\u00f6zlerinin g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc ve ak\u0131llar\u0131n\u0131n de\u011ferlendirdi\u011fi her\u015feyden daha do\u011frudur.K\u00e2firler korkacaklard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kalpleri ger\u00e7ek bir dayanaktan yoksundur. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar ne bir g\u00fcce ne de g\u00fc\u00e7l\u00fc birine dayanmaktad\u0131rlar. Onlar hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7leri olmayan tanr\u0131lar\u0131n\u0131 Allah'a ortak ko\u015fmaktad\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah, bu tanr\u0131lara hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 bah\u015fetmemi\u015ftir."Kendisine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneler..." deyimi bazen iddia edilen tanr\u0131lar\u0131, bazen de kof inan\u00e7lar\u0131 vas\u0131fland\u0131rmak i\u00e7in Kuran'da s\u0131k\u00e7a rastlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z k\u00f6kl\u00fc ve temel bir ger\u00e7e\u011fe i\u015faret eden derin anlaml\u0131 bir deyimdir.Ku\u015fkusuz, herhangi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, inan\u00e7, ki\u015fi veya kurulu\u015f, ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 gizli g\u00fc\u00e7 ve cayd\u0131r\u0131c\u0131 otorite oran\u0131nda, ya\u015far, hareket alan\u0131 bulur ve etkinlik g\u00f6sterebilir. Bu g\u00fc\u00e7; i\u00e7indeki "Hakk" mefhumu ile, yani Allah'\u0131n t\u00fcm evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 temeller ve evrende y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan Allah'\u0131n koydu\u011fu yasalara uygunluk derecesi ile \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. Bu "Hakk" olma mefhumunu i\u00e7ermesi ile y\u00fcce Allah, varl\u0131k aleminde ger\u00e7ek anlamda faal ve etkin olan g\u00fc\u00e7 ve otoritesinden ona bah\u015fedecektir. Aksi takdirde, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde parlak ve heybetli g\u00f6r\u00fcnse de son derece hafif bo\u015f, zay\u0131f ve \u00e7\u00fcr\u00fck olacakt\u0131r bu g\u00fc\u00e7.M\u00fc\u015frikler, (Allah'tan) ba\u015fka tanr\u0131lar\u0131 \u00e7e\u015fitli \u015fekillerde Allah'a ortak ko\u015farlar. \u00d6ncelikle, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi Allah'tan ba\u015fkas\u0131na vermekle meydana gelir bu \u015firk. Bu \u00f6zellik, kanun koyma, hayat tarzlar\u0131 ve toplumsal d\u00fczenleri i\u00e7in ba\u015fvurduklar\u0131 de\u011ferleri belirlemek i\u00e7in bu kanunlara uymaya ve bu de\u011ferleri benimsemeye zorlamak \u015feklinde kullar \u00fczerinde kullara egemenlik hakk\u0131 tan\u0131makt\u0131r. Bu \u00f6zelliklerin kapsam\u0131nda bulunan ve onlardan bir par\u00e7a say\u0131lan sembolik ibadet sorunu bundan sonra gelir.Peki bu tanr\u0131lar, Allah'\u0131n \u015fu evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 "hakk"tan neye sahip bulunuyorlar? Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, \u015fu evreni sadece bir olan yarat\u0131c\u0131s\u0131na dayanmas\u0131 i\u00e7in yaratm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu yarat\u0131klar\u0131 da, ortak ko\u015fmaks\u0131z\u0131n kendisine kullukta bulunmalar\u0131, hi\u00e7 tart\u0131\u015fmas\u0131z kanun ve de\u011ferler konusunda sadece kendisine ba\u015fvurmalar\u0131 ve O'na bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 e\u015f ko\u015fmadan hakk\u0131yla kendisine kulluk etmeleri i\u00e7in yaratt\u0131. Bunun i\u00e7in, kapsaml\u0131 anlam\u0131yla Tevhidin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her\u015fey, dayan\u0131ks\u0131z ve bo\u015ftur. Evrenin yap\u0131s\u0131ndaki gizli "hakk"tan yoksundur. Bu y\u00fczden de \u00e7\u00fcr\u00fck ve c\u0131l\u0131zd\u0131r. Ne bir g\u00fc\u00e7 ne de bir otoriteye sahiptir. Hayat\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir etkisi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Hatta hayat \u00f6\u011felerine ve hayat hakk\u0131na da sahip de\u011fildir.\u0130nan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcnce konusunda kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmeyen Tanr\u0131lar\u0131 Allah'a ortak ko\u015ftuklar\u0131ndan dolay\u0131 m\u00fc\u015frikler, zay\u0131fl\u0131k ve bo\u015flu\u011fa dayanmaktad\u0131rlar. Onlar sonsuza kadar hor ve zay\u0131f \u00e7\u0131\u011f\u0131rtkanlar olacaklard\u0131r. Mutlak g\u00fc\u00e7 sahibi ger\u00e7e\u011fe dayanan m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131nda i\u00e7lerini hep bir korku saracakt\u0131r onlar\u0131n.Hakk ile bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her durumda bu vaadin do\u011frulu\u011funu buluruz. Ka\u00e7 kere, silahs\u0131z hakk kar\u015f\u0131s\u0131nda son derece silahlanm\u0131\u015f olarak dikilen bat\u0131l, korkaklar gibi b\u00fcz\u00fclm\u00fc\u015f, bunca silahl\u0131 kalabal\u0131\u011fa ra\u011fmen her hareketten ve her sesten dolay\u0131 titremi\u015ftir. Hakk hareket edip sald\u0131r\u0131ya ge\u00e7ince de, bunca kalabal\u0131\u011f\u0131na ve hakk\u0131n azl\u0131\u011f\u0131na ra\u011fmen Allah'\u0131n vaadini do\u011frularcas\u0131na bat\u0131l\u0131n saflar\u0131nda; deh\u015fet, korku, par\u00e7alanma ve bozgun ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir."Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r."Bu d\u00fcnyadaki halleri... Ya ahirette?.. Orada da zalimlere yak\u0131\u015fan ac\u0131kl\u0131 ve fen\u00e2 bir sonu\u00e7 beklemektedir onlar\u0131..."Onlar\u0131n gidecekleri yer de Cehennemdir Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r."\u0130\u015fte bu noktada ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlara, Uhud sava\u015f\u0131ndaki bu vaadin do\u011frulu\u011funu belgeleyen kan\u0131tlara \u00e7evrilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015f\u0131n ba\u015f\u0131nda zafer onlar\u0131n olmu\u015ftu. M\u00fc\u015frikler birer birer \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcyordu. Arkalar\u0131nda bir\u00e7ok ganimet b\u0131rakarak ka\u00e7maya ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131. Bayraklar\u0131 da yere d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ve bir kad\u0131n kald\u0131r\u0131ncaya kadar kimse de buna el atmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimete kar\u015f\u0131 ok\u00e7ular\u0131n nefislerinde zaaf belirip, aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek Peygamberleri ve komutanlar\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) emrine kar\u015f\u0131 gelmeyinceye kadar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n zaferi yenilgiye d\u00f6n\u00fc\u015fmemi\u015fti. Burada ayetler dikkati; sahneleri, mek\u00e2nlar\u0131, olaylar\u0131 ve ko\u015fullar\u0131yla sava\u015f\u0131n i\u00e7ine \u00e7ekmektedir:"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.""Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ko\u015fuyordunuz, ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelenlere \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.""Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah i\u00e7inizden bir grubu saran \u00fczerinize bir g\u00fcven duygusu ve bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliyye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? diyorlard\u0131. Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir. Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir\u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. \u0130\u00e7lerinden, `E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik' diyorlar. De ki; `E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yinede boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek ve kalplerinizdekini ar\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.""\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, affedici ve Halim'dir."Ku\u015fkusuz, burada Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131, meydandaki hi\u00e7bir hareketi, ruhlardaki hi\u00e7bir duyguyu, y\u00fczlerdeki hi\u00e7bir \u00e7izgiyi ve vicdanlardaki hi\u00e7bir devinimi belirtmeksizin ge\u00e7meyecek \u015fekilde sava\u015f sahnesinin ve zaferle yenilginin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fcn eksiksiz bir tablosunu \u00e7izmektedir. \u0130bareler, bir film \u015feridi gibi g\u00f6zler \u00f6n\u00fcnde ge\u00e7mekte ve her harekette yepyeni ve canl\u0131 bir tablo ta\u015f\u0131maktad\u0131r. \u00d6zellikle da\u011fa t\u0131rmanmay\u0131, panik ve deh\u015fet i\u00e7inde ka\u00e7\u0131\u015f hareketini ve Resulullah,\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) sava\u015ftan d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7anlar\u0131 ve korkudan da\u011fa t\u0131rmananlar\u0131 \u00e7a\u011f\u0131rmas\u0131n\u0131 tasvir etmesinin yan\u0131nda nefislerin hareketini, m\u00fcsl\u00fcmanlarda meydana gelen \u00e7alkalanma, \u00e7e\u015fitli duygular, heyecanlar ve arzular\u0131 da tasvir etmektedir. Bunca hareketli ve canl\u0131 tablonun yan\u0131nda, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunun ve ola\u011fan\u00fcst\u00fc e\u011fitim metodunun belirmesini sa\u011flayan \u015fu direktifler ve h\u00fck\u00fcmler yer almaktad\u0131r:"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz."Bu durum, ganimet duygusuna kap\u0131lmadan \u00f6nce m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n m\u00fc\u015frikleri do\u011frad\u0131klar\u0131 ya da k\u00f6klerini kuruttuklar\u0131, sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndayd\u0131. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) onlara "Sabretti\u011finiz s\u00fcrece zafer sizindir." demi\u015fti. B\u00f6ylece y\u00fcce Allah Peygamberinin dilinden verdi\u011fi vaadi do\u011frulam\u0131\u015ft\u0131:"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu..."Bu ifade, ok\u00e7ular\u0131n durumunu belirtmektedir. Onlardan bir grup ganimet arzusu kar\u015f\u0131s\u0131nda zaaf g\u00f6stermi\u015f, onlarla, Resulullah'\u0131n emrine mutlak itaat etmenin gerekti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olanlar aras\u0131nda \u00e7eki\u015fme ba\u015f g\u00f6stermi\u015f ve sevdikleri zaferin belirdi\u011fini g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fckten sonra isyan etmeye kadar g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015flerdi i\u015fi. B\u00f6ylece iki gruba ayr\u0131lm\u0131\u015f oldular. Bir k\u0131sm\u0131 d\u00fcnya ganimetini, di\u011fer bir k\u0131sm\u0131 da ahiret sevab\u0131n\u0131 istiyordu. Art\u0131k kalpleri da\u011f\u0131lm\u0131\u015f, saflarda ve hedefte birlik diye bir\u015fey kalmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimet arzusu ihl\u00e2s cil\u00e2s\u0131n\u0131 ve akide sava\u015flar\u0131nda bulunmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olan mutlak d\u00fcnya mal\u0131ndan soyutlanma duygusunu gidermi\u015fti. \u00c7\u00fcnk\u00fc akide sava\u015f\u0131 ba\u015fka sava\u015flara benzemez. Bu sava\u015f, hem sava\u015f alan\u0131nda hem vicdan da s\u00fcrmektedir. Vicdandaki sava\u015f kazan\u0131lmadan sava\u015f alan\u0131nda zafer elde etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu, Allah i\u00e7in yap\u0131lan bir sava\u015ft\u0131r. Bu y\u00fczden nefsini Allah i\u00e7in ar\u0131nd\u0131rmad\u0131k\u00e7a y\u00fcce Allah kimseye zafer nasip etmez.Allah'\u0131n sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri ve O'na dayand\u0131klar\u0131 halde, ortada bir kapal\u0131l\u0131k, bozukluk ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k olmamas\u0131 i\u00e7in, y\u00fckselttikleri sancak ad\u0131na her\u015feyden ar\u0131n\u0131p temizlenmedik\u00e7e y\u00fcce Allah zafer bah\u015fetmez. Ku\u015fkusuz, a\u00e7\u0131kca bat\u0131l sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselten bat\u0131l taraftarlar\u0131 -Allah'\u0131n bildi\u011fi bir hikmetten \u00f6t\u00fcr\u00fc- galip gelmi\u015flerdir. Ancak, akide sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri halde, i\u00e7tenlikle O'nun ad\u0131na her\u015feyden soyutlanmayanlara y\u00fcce Allah, ar\u0131nd\u0131r\u0131p temizlemek i\u00e7in onlar\u0131 denemedik\u00e7e ebediyyen zafer bah\u015fetmez. Kur'an'\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki konumlar\u0131na i\u015faret ederken m\u00fcsl\u00fcman kitleye g\u00f6stermek istedi\u011fi budur. Kaypak ve karars\u0131z tutumlar\u0131n\u0131n meyvesi olan ac\u0131 bir yenilgi ve a\u00e7\u0131k bir yara alm\u0131\u015f bulunan m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00fcce Allah, bunu \u00f6\u011fretmek istiyordu."...Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu."Kur'ana Kerim, bizzat m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi kalplerinde varl\u0131\u011f\u0131ndan habersiz olduklar\u0131 gizli duygulara \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r. Abdullah \u0130bn-i Mes'ud (Allah O'ndan raz\u0131 olsun) \u015f\u00f6yle der: "Uhud g\u00fcn\u00fc bizim hakk\u0131m\u0131zda "Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu" ( \u0130bn-i Kesir, tefsirinde rivayet eder ve "\u0130bn-i Mes'ud d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka yollardan da rivayet edilmi\u015ftir" der. \u0130bn-i M\u00fcrdeveyh de tefsirinde bunu rivayet etmektedir.) ayeti inene kadar Resulullah'\u0131n ashab\u0131ndan birinin d\u00fcnyay\u0131 istedi\u011fini g\u00f6rmemi\u015ftim." B\u00f6ylece Kur'an, kalpleri ve i\u00e7indekilerini a\u00e7\u0131p \u00f6nlerine koymakta, bir dahaki sefere sak\u0131nmalar\u0131 i\u00e7in yenilginin nereden geldi\u011fini g\u00f6stermektedir onlara.Ayn\u0131 zamanda, kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 ac\u0131lar\u0131n ve a\u00e7\u0131k sebeplerinden dolay\u0131 meydana gelen olaylar\u0131n arka pl\u00e2ndaki Allah'\u0131n hikmet ve tedbirinin bir taraf\u0131n\u0131 da onlara g\u00f6stermektedir."...Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131."Ku\u015fkusuz, orada insanlar\u0131n fiillerinin arkas\u0131nda, Allah'\u0131n takdiri yeral\u0131yordu. Zaaf g\u00f6sterip aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek isyan edince y\u00fcce Allah, g\u00fc\u00e7lerini, heybetlerin\u00ef ve m\u00fc\u015frikler kar\u015f\u0131s\u0131ndaki dikkatlerini giderdi. Ok\u00e7ular\u0131 ge\u00e7itten geri d\u00f6nd\u00fcrd\u00fc, sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131 sava\u015f alan\u0131ndan \u00e7evirdi ve b\u00f6ylece hep birlikte ka\u00e7maya ba\u015flad\u0131lar. B\u00fct\u00fcn bunlar, onlar\u0131 denemek i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 plana g\u00f6re meydana geliyordu. Kalplerin gizliliklerini ortaya \u00e7\u0131karmak, ruhlar\u0131 ar\u0131nd\u0131rmak ve de\u011finece\u011fimiz gibi saflar\u0131 belirlemek i\u00e7in; zorluk, korku ve yenilgi, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ve yaralanma ile deniyordu onlar\u0131 y\u00fcce Allah.B\u00f6ylece, olaylar sebeplerin sonucu meydana geldi\u011fi gibi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi hesaplar\u0131na g\u00f6re planlanm\u0131\u015f olarak canlan\u0131yordu. Ancak hi\u00e7biri di\u011feriyle \u00e7ak\u0131\u015fmadan oluyordu bunlar\u0131n. Her olay\u0131n bir sebebi ve her sebebin arkas\u0131nda, latif ve her\u015feyden haberdar olan Allah'\u0131n pl\u00e2n\u0131 vard\u0131r."...Ama yine de sizi affetti."Sizde meydana gelen zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan\u0131 ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 gibi sava\u015ftan ka\u00e7\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131, d\u00f6nmenizi ve irtidat\u0131n\u0131z\u0131 da ba\u011f\u0131\u015flad\u0131. Kendisinden bir l\u00fctuf ve minnetle yapt\u0131 bunu. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00f6t\u00fc bir niyet ve hatada \u0131srar s\u00f6z konusu olmay\u0131p be\u015feri zaaftan kaynaklan\u0131yordu bu hal. Allah'a iman, O'na teslim olmak, \u00f6nderli\u011finize ve Allah'\u0131n iradesine teslim olmak \u00e7er\u00e7evesinde de hata edebilir, zaaf g\u00f6sterebilirdiniz."...Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir."O'nun metoduna uyduklar\u0131, O'na kulluk \u00fczere bulunduklar\u0131, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi kendileri i\u00e7in iddia etmedikleri, metod, d\u00fczen, de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini O'ndan ba\u015fkas\u0131ndan almad\u0131klar\u0131 s\u00fcrece onlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamak Allah'\u0131n l\u00fctfundand\u0131r. Onlardan bir hata meydana geldi\u011finde, zaaf acizlik ya da s\u00fcr\u00e7me ve ba\u015fka bir nedenden dolay\u0131 meydana gelece\u011finden; deneme, ar\u0131nma ve ihl\u00e2stan sonra Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015facaklard\u0131r...A\u015fa\u011f\u0131daki ayet-i kerime yenilginin canl\u0131 ve hareket halindeki bir tablosunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirecektir:"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz."Sahnedeki olgunun duygular\u0131nda derinle\u015fmesi, zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan sonucu kendilerinden kaynaklanan davran\u0131\u015f ve sonucundan mahcup olup utanmalar\u0131 i\u00e7in... \u0130bare, birka\u00e7 kelimeyle duygusal ve ruhsal hareketlerinin tablosunu \u00e7izmektedir. Sahnede b\u00fcy\u00fck bir korku deh\u015fet ve panik i\u00e7inde da\u011fa t\u0131rman\u0131yorlar. \u00d6yle ki biri di\u011ferine bakam\u0131yor. \u00c7a\u011f\u0131r\u0131nca cevap veremiyor. \u00dcstelik, kalplerini ve ayaklar\u0131n\u0131 titreten "Muhammed \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fc" \u015fayias\u0131ndan sonra, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na inand\u0131rmak i\u00e7in Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) da arkalar\u0131ndan \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p duruyordu. Bu, \u015fu kadarc\u0131k kelimede g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirilen m\u00fckemmel bir sahnedir.Sonu\u00e7ta y\u00fcce Allah, ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131na sevinmemeleri ve ba\u015flar\u0131na gelene \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in ka\u00e7mak, kendileri ka\u00e7t\u0131klar\u0131 halde arkalar\u0131nda direnen sevgili Peygamberini b\u0131rakmak ve b\u00f6ylece birtak\u0131m yaralar almas\u0131na ve \u00fcz\u00fclmesine neden olduklar\u0131ndan dolay\u0131 onlar\u0131n ruhlar\u0131na \u00fcz\u00fcnt\u00fc salmakla cezaland\u0131r\u0131yor. Ba\u015flar\u0131ndan ge\u00e7en bu deney Peygamberinin ba\u015f\u0131na gelen bu ac\u0131 -ki bu, kendilerine isabet eden her\u015feyden daha a\u011f\u0131r geliyordu- ruhlar\u0131n\u0131 kaplayan bu pi\u015fmanl\u0131k ve u\u011frad\u0131klar\u0131 bu \u00fcz\u00fcnt\u00fc... Ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131 bunca menfaati ve ba\u015flar\u0131na gelen bunca s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fcmsemelerini sa\u011flayacakt\u0131r:"Ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131..."Allah, b\u00fct\u00fcn gizliliklerden haberdard\u0131r. Sizin yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n hakikatini ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131z\u0131n nedenini hakk\u0131yla bilir:"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r."Yenilginin, korku ve deh\u015fetini, Rabblerine ve Peygamberlerine d\u00f6nen m\u00fcmin ruhlarda yereden hayret verici bir g\u00fcven duygusu takip etmi\u015fti. Kendilerini, b\u00fcsb\u00fct\u00fcn kaplayan tatl\u0131 bir uykuya teslim etmi\u015flerdi. Bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc mucize ifade edilirken, t\u0131k\u0131rt\u0131s\u0131 ve g\u00f6lgesiyle bu g\u00fcven ve s\u00fck\u00fbn atmosferini tasvir etmesi i\u00e7in istikrar, incelik ve yumu\u015fakl\u0131k sa\u00e7\u0131yor adeta."...Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu bir uyuklama indirdi."Bu, o m\u00fcmin kullar\u0131n\u0131 ku\u015fatan ilahi rahmetin sonucu meydana gelen ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir mucizedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bir an i\u00e7in de olsa, korkup ka\u00e7\u0131\u015fan yorgunlar\u0131 uyku b\u00fcr\u00fcd\u00fc m\u00fc, b\u00fcnyelerinde b\u00fcy\u00fc etkisini yapar, onlar\u0131 yeniden yarat\u0131r ve niteli\u011fi bilinmeyen bir \u015fekilde b\u00fcnyelerine g\u00fcven duygusunu serper. Bunu, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve zorluk an\u0131nda denedi\u011fimden s\u00f6yl\u00fcyorum. O anda, insan\u0131n k\u0131s\u0131r ifadesinin tasvir edemeyece\u011fi \u015fekilde y\u00fcce Allah'\u0131n ku\u015fat\u0131c\u0131 ve derin rahmetini hissetmi\u015ftim.Tirmizi, Nesei ve Hakim, Hammad b. Seleme'nin hadisinden, O da Enes'ten, O da Ebi Talha'dan \u015f\u00f6yle rivayet ederler: Ebu Talha der ki: "Uhud g\u00fcn\u00fc ba\u015f\u0131m\u0131 kald\u0131r\u0131p bakt\u0131\u011f\u0131mda onlardan kabu\u011funa \u00e7ekilip uyuklamayan biri yoktu."Ebu Talha'dan yap\u0131lan bir ba\u015fka rivayette "Uhud g\u00fcn\u00fc saflarda iken bizi bir uyku basm\u0131\u015ft\u0131. \u00d6yle ki k\u0131l\u0131c\u0131m elimden d\u00fc\u015fer gibi oluyor ben de tutuyordum. Tekrar d\u00fc\u015f\u00fcyor tekrar tutuyordum" der.KEND\u0130LER\u0130N\u0130 D\u00dc\u015e\u00dcNENLERDi\u011fer gruba gelince onlar; nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131r\u0131p daha \u00e7ok ilgilendiren, cahiliye d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden tamamen kurtulamayan, nefislerini i\u00e7tenlikle Allah'a teslim etmeyen, b\u00fct\u00fcn benlikleriyle O'nun kaderine teslim olmayan, ba\u015flar\u0131na gelenin imtihan ve ar\u0131nma i\u00e7in oldu\u011fu, yoksa y\u00fcce Allah dostlar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakmayaca\u011f\u0131 konusunda mutmain olmayan ve y\u00fcce Allah'\u0131n, k\u00fcf\u00fcr, \u015fer ve bat\u0131la nihai galibiyet ve tam zafer vermeyi takdir etmedi\u011fine g\u00fcvenmeyen iman\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015f kimselerdir:"...Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve `Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?' diyorlard\u0131."Bu akide, mensuplar\u0131na, hi\u00e7bir \u015feyin kendilerine ait olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, tamamen Allah'a ait olduklar\u0131n\u0131, O'nun yolunda cihada \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131nda O'nun i\u00e7in \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131n\u0131, O'nun i\u00e7in hareket ettiklerini, O'nun i\u00e7in sava\u015ft\u0131klar\u0131n\u0131, bu cihadda, kendilerine ait ba\u015fka bir amac\u0131n s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Allah'\u0131n kaderine teslim olduklar\u0131n\u0131, ne \u015fekilde olursa olsun bu kaderden geleni ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lamalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmektedir.Sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnenler ve \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce, de\u011ferlendirme, ilgi ve u\u011fra\u015flar\u0131n\u0131n ekseni durumuna getirenlere gelince bunlar\u0131n ruhlar\u0131nda iman ger\u00e7e\u011fi olgunla\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte Kur'an'\u0131n burada s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fi grup bunlardand\u0131r. Bunlar\u0131n nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131rm\u0131\u015f ve sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnecek duruma gelmi\u015flerdi. D\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmayan bir i\u015f y\u00fcz\u00fcnden kaybettiklerini sanarak b\u00fcy\u00fck bir s\u0131k\u0131nt\u0131 ve karars\u0131zl\u0131k i\u00e7inde bocalamaktayd\u0131lar. \u0130stemeden sava\u015fa itildiklerini, buna ra\u011fmen ac\u0131 bir s\u0131nav verdiklerini, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme, yara ve ac\u0131lardan olu\u015fan a\u011f\u0131r bir bedel \u00f6dediklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. Allah'\u0131 ger\u00e7ek anlamda tan\u0131m\u0131yorlard\u0131. Bu y\u00fczden cahiliyede oldu\u011fu gibi O'nun hakk\u0131nda haks\u0131z zan y\u00fcr\u00fct\u00fcyorlard\u0131. Kendilerine bir\u015fey d\u00fc\u015fmeyen, ancak \u00f6l\u00fcp yaralanmalar\u0131 i\u00e7in s\u00fcr\u00fcklendikleri sava\u015fta kaybolacaklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri, Allah hakk\u0131nda besledikleri haks\u0131z zandan kaynaklan\u0131yordu. Allah'\u0131n, kendilerini yard\u0131m edip kurtarmayaca\u011f\u0131n\u0131 ve aksine d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n eline bir kurban gibi teslim edece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131."...Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?" diye sormalar\u0131 bu y\u00fczdendi. Bu s\u00f6zleri, kumanda ve sava\u015f \u00e7izgisine kar\u015f\u0131 geldiklerini g\u00f6stermektedir. Bunlar Medine'den \u00e7\u0131kmama g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olup Abdullah b. Ubeyy ile birlikte geri d\u00f6nmedikleri halde kalpleri bir t\u00fcrl\u00fc istikrar ve g\u00fcvene kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015filer olabilirler.Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmay\u0131 bitirmeden \u00f6nce, sorduklar\u0131 i\u015fin asl\u0131n\u0131 d\u00fczeltmek ve ger\u00e7e\u011fini yerle\u015ftirmek i\u00e7in \u015fu s\u00f6zlerini ele \u00e2lmaktad\u0131r:"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir."Bu i\u015fte kimseye bir\u015fey yok. Ne kendilerine ne de ba\u015fkalar\u0131na... Bundan \u00f6nce Peygamberine \u015f\u00f6yle demi\u015fti y\u00fcce Allah: "Bu i\u015ften sana hi\u00e7bir \u015fey yoktur."\u00b7(Al-i \u0130mran suresi; 128) Bu dinin i\u015fi, yery\u00fcz\u00fcnde onu yerle\u015ftirmek ve d\u00fczenini kurma meselesi, kalpleri ona y\u00f6neltme konusu... Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah'\u0131n i\u015fidir. G\u00f6revlerini yapmak, biatlar\u0131na sad\u0131k kalmaktan ba\u015fka bu i\u015fte insan\u0131n hi\u00e7bir m\u00fcdahalesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Sonras\u0131nda Allah, ne \u015fekilde dilemi\u015fse \u00f6yle olur her\u015fey.Ayet-i kerime b\u00f6ylece, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmadan \u00f6nce ruhlar\u0131n\u0131n gizlediklerini a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmaktad\u0131r:"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar."Ruhlar\u0131, vesvese ve ku\u015fkularla doludur. Kar\u015f\u0131 gelme ve inat\u00e7\u0131l\u0131kla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. "Bu i\u015fte bize bir\u015fey var m\u0131?" diye sormalar\u0131, istemeden bu sonuca geldikleri d\u00fc\u015f\u00fcncesinde olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Bunun alt\u0131nda k\u00f6t\u00fc idarenin kurban\u0131 olduklar\u0131n\u0131, \u015fayet sava\u015f\u0131 kendileri idare etmi\u015f olsalard\u0131 bu sonuca lay\u0131k olmayacaklar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi yatmaktad\u0131r."E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik, diyorlar."Bu, yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze geldiklerinde, yenilginin ac\u0131lar\u0131na katlanmak zorunda kald\u0131klar\u0131nda, bedelin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden de a\u011f\u0131r oldu\u011funu anlad\u0131klar\u0131nda, vicdanlar\u0131na bakt\u0131klar\u0131nda, sorunun a\u00e7\u0131k ve oturmu\u015f olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 alg\u0131lad\u0131klar\u0131nda, kumandan\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n ve bu i\u015fte bir yetkileri olsayd\u0131 b\u00f6yle olmayacaklar\u0131n\u0131 zannettiklerinde, akide i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmam\u0131\u015f t\u00fcm ruhlarda depre\u015fen bir vesvesedir. B\u00f6yle olunca da d\u00fc\u015f\u00fcncelerindeki bu bulan\u0131kl\u0131kla, olaylar\u0131n arkas\u0131nda Allah'\u0131n elinin ve imtihanda O'nun hikmetinin oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Onlar\u0131n de\u011ferlendirmesine g\u00f6re sorun zarar \u00fcst\u00fcne zarar kay\u0131p \u00fcst\u00fcne kay\u0131pt\u0131r.\u0130\u015fte bu noktada b\u00fct\u00fcn i\u015fler hakk\u0131nda derin bir d\u00fczeltme yeralmakta ve arkas\u0131ndan hayat, \u00f6l\u00fcm ve s\u0131naman\u0131n gerisindeki gizli hikmet hakk\u0131nda do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce gelmektedir:"De ki; `Evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek, kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir."De ki; \u015fayet siz; evlerinizde olsayd\u0131n\u0131z, komutan\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uymay\u0131p sava\u015fa \u00e7\u0131kmasayd\u0131n\u0131z ve her i\u015finizi kendi de\u011ferlendirmenize g\u00f6re yapsayd\u0131n\u0131z yine de \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesi yaz\u0131lanlar \u00f6ld\u00fcr\u00fclecekleri yeri boylarlard\u0131. Herkesin belirli bir eceli vard\u0131r, \u00f6ne al\u0131nmad\u0131\u011f\u0131 gibi ertelenmez de. Ayn\u0131 \u015fekilde, herkesin belirtilmi\u015f bir yeri vard\u0131r, oraya gelip \u00f6lmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Ecel yakla\u015ft\u0131\u011f\u0131nda, eceli gelen kendi ayaklar\u0131yla ona ko\u015far, \u00f6lece\u011fi yere kendi ad\u0131mlar\u0131yla var\u0131r. Belirlenen eceline kimse zorla s\u00fcr\u00fcklemez onu, ayr\u0131lan \u00f6l\u00fcm yerine de kimse itmez.\u015eu ifadeye bak\u0131n: ".. Yatacaklar\u0131 yer"... Buna g\u00f6re bedenlerinin yere de\u011fip rahatlad\u0131\u011f\u0131, ad\u0131mlar\u0131n sustu\u011fu ve yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fanlar\u0131n sonu\u00e7ta geldikleri kabir bir yatakt\u0131r. Hi\u00e7bir zaman kavrayamad\u0131klar\u0131 ancak kendilerini kavrayan ve kendilerini diledikleri gibi idare eden gizli bir etken taraf\u0131ndan s\u00fcr\u00fcklendikleri bir yatak... Bu g\u00fc\u00e7l\u00fc etkene teslim olmak kalp i\u00e7in daha huzur verici, ruh i\u00e7in daha sakinle\u015ftirici ve vicdan i\u00e7in daha rahatlat\u0131c\u0131d\u0131r.Ku\u015fkusuz bu, arka planda gizli bir hikmeti bulunan Allah'\u0131n kaderidir:"Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi."G\u00f6\u011f\u00fcslerdekini a\u00e7\u0131\u011fa vuran, kalplerdekini gideren ve ger\u00e7e\u011fini abart\u0131s\u0131z ortaya \u00e7\u0131karan s\u0131nama gibi bir mihenk yoktur. S\u0131namak; ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karmak i\u00e7in g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar\u0131 denemek ve bildirmektir. Bu, i\u00e7inde bir bozukluk ve \u00e7\u00fcr\u00fckl\u00fck b\u0131rakmayacak \u015fekilde kalpleri temizleme ve tasfiye operasyonudur. Ayr\u0131ca, i\u00e7inde bir kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmaks\u0131z\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncenin sahihle\u015fip parlamas\u0131n\u0131 sa\u011flar s\u0131nav zorlu\u011fu."Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir."G\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar; onlar i\u00e7in gerekli gizli s\u0131rlard\u0131r. Bunlar orada gizlenir, s\u00fcrekli nefse e\u015flik ederler. Bunlar\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmad\u0131\u011f\u0131 gibi g\u00fcn y\u00fcz\u00fcne de \u00e7\u0131karmaz. \u0130\u015fte Allah, g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunan b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 bilir. Ancak y\u00fcce Allah, olaylar\u0131 hareketlendirip ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a insanlar\u0131n bilmesinin imkans\u0131z oldu\u011fu bu s\u0131rlar\u0131 onlara da \u00f6\u011fretmeyi dilemektedir.Sava\u015f alan\u0131nda iki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn yenilip ka\u00e7anlar\u0131n i\u00e7lerinde bulunan\u0131 y\u00fcce Allah biliyordu. \u0130\u015fledikleri bir g\u00fcnah y\u00fcz\u00fcnden zaaf g\u00f6sterip geri d\u00f6nm\u00fc\u015flerdi. Bu y\u00fczden ruhlar\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eeytan da bu gedikten ruhlar\u0131na musallat olmu\u015f ve onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti. Onlar da kay\u0131p d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerdir:"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah yine de sizi affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve Halim'dir."Bu ayette, Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kendilerini paylar\u0131ndan yoksun b\u0131rakaca\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesine kap\u0131ld\u0131klar\u0131 gibi ganimet arzusuna kap\u0131lan ok\u00e7ulara \u00f6zel bir i\u015faret vard\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131 buydu. Ve \u015feytan da bununla onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti.Ok\u00e7ulara i\u015faret yan\u0131nda; hata i\u015fleyen, g\u00fcc\u00fcndeki dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 yitiren, Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131 gev\u015feten \u00f6l\u00e7\u00fc ve dayanaklar\u0131n\u0131 terkeden, Allah'la ba\u011f\u0131n\u0131 ve O'nun ho\u015fnutlu\u011funa olan ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir kenara att\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 ku\u015fku ve vesveselere geni\u015f bir alan b\u0131rakan her insan nefsinin d\u00fc\u015fece\u011fi durumu belirleyen genel bir tasvir s\u00f6z konusudur burada. B\u00f6yle bir durumda \u015feytan, bu nefsi etkilemek i\u00e7in kolayl\u0131kla kendisine yol bulur. Bu nefsi ta\u015f\u0131yan insan\u0131 dayanaktan yoksun b\u0131rak\u0131r art\u0131k.Peygamberlerle birlikte d\u00fc\u015fmanlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sava\u015fan ve sadece Rabb'e kul olanlar\u0131n \u00f6ncelikle g\u00fcnahlardan isti\u011ffar etmesinin sebebi buydu. Bu isti\u011ffar, onlar\u0131 Allah'a d\u00f6nd\u00fcrm\u00fc\u015f, O'nunla ba\u011flar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015f, kalplerindeki karars\u0131zl\u0131\u011f\u0131 silmi\u015f, or\u00e2daki vesveseleri kovmu\u015f, \u015feytan\u0131n girdi\u011fi, Allah'tan kopma, O'nun korumas\u0131ndan uzakla\u015fma gedi\u011fini kapatm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u015feytan; bu gedikten girerek kendilerini kurtaracak koruyucudan fersah fersah uzakla\u015ft\u0131r\u0131p batakl\u0131kta bir ba\u015f\u0131na b\u0131rakana kadar tekrar tekrar ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.Burada y\u00fcce Allah, r\u00e0hmetinin kendilerine kavu\u015ftu\u011funu, \u015feytan\u0131n onlar\u0131 kendisinden koparmaya izin vermedi\u011fini, dolay\u0131s\u0131yle kendilerini ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Burada kendisini onlara -\u00c7ok ba\u011f\u0131\u015flayan- Gaf\u00fbr, ve Yumu\u015fakl\u0131k sahibi- Hal\u00eem olarak tan\u0131tmakta. Ruhlar\u0131nda O'na y\u00f6nelme ve ba\u011fl\u0131l\u0131k oldu\u011funu; azg\u0131nl\u0131k, kopukluk ve ka\u00e7akl\u0131k duygusunun f\u0131tratlar\u0131nda olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildi\u011fini ve b\u00f6ylece hata i\u015fleyenleri kovmay\u0131p onlar\u0131 cezaland\u0131rmada da acele etmedi\u011fini bildirmektedir.\u00d6l\u00fcm ve hayata ili\u015fkin y\u00fcce Allah'\u0131n kaderi ve bu konuda k\u00e2fir ve m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin ger\u00e7ek mahiyetinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131, m\u00fcminlere bunlar gibi d\u00fc\u015f\u00fcnmemelerine ili\u015fkin bir \u00e7a\u011fr\u0131yla son bulmaktad\u0131r. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcminleri, ba\u015fka de\u011ferlere, ac\u0131 ve fedakarl\u0131klar\u0131 daha iyi de\u011ferlendiren \u00f6l\u00e7\u00fclere y\u00f6neltmektedir:"Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6r\u00fcr.""E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek. olan ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z."Bu ayetlerin, sava\u015f konusuyla olan ili\u015fkilerinden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi bu s\u00f6zler, sava\u015f \u00f6ncesinde geri d\u00f6nen m\u00fcnaf\u0131klar ile m\u00fcsl\u00fcmanlarla ili\u015fki ve yak\u0131nl\u0131klar\u0131 bulunan ve ancak hen\u00fcz \u0130sl\u00e2m'a girmemi\u015f Medine'li m\u00fc\u015friklere aittir. B\u00f6ylece bu m\u00fc\u015frikler, Uhud'da \u015fehid d\u00fc\u015fenlerin yak\u0131nlar\u0131n\u0131n kalplerine; hasret ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin, sava\u015fa \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu oldu\u011funa ili\u015fkin bir duyguyu yaymaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlard\u0131. Ku\u015fkusuz bu t\u00fcr fitneler ve kanl\u0131 hicranlar m\u00fcsl\u00fcman saflarda; kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve \u00e7alkalanmalara neden olur. Bu y\u00fczden d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek ve tuzaklar\u0131 kuranlar\u0131n boyunlar\u0131na ge\u00e7irmek i\u00e7in bu Kur'an\u00ee a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r.Kafirlerin "E\u011fer yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmez veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi" s\u00f6zleri; bollu\u011fu ve darl\u0131\u011f\u0131yla t\u00fcm hayat ve hayattaki olaylara y\u00f6n veren kanunlara ili\u015fkin akide sahibi ile ondan yoksun olan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnceleri aras\u0131ndaki temel fark\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Akide sahibi, Allah'\u0131n kanunlar\u0131n\u0131 kavram\u0131\u015f, O'nun iradesini alg\u0131lam\u0131\u015f ve O'nun kaderine g\u00fcvenmi\u015ftir. Allah'\u0131n yazd\u0131\u011f\u0131ndan ba\u015fkas\u0131n\u0131n kendisine isabet etmeyece\u011fini \u00e7ok iyi bilmektedir.Ba\u015f\u0131na bir\u015fey gelmi\u015fse bu onun kendi hatas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Kendisi i\u00e7in takdir edilmeyen bir \u015feyin de ba\u015f\u0131na gelmesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Bu y\u00fczden, zorluk an\u0131nda feryad\u0131 basmad\u0131\u011f\u0131 gibi bolluk kar\u015f\u0131s\u0131nda da \u015f\u0131marmaz. Ne bunun ne de \u015funun i\u00e7in ruhunda bir s\u0131k\u0131nt\u0131 hissetmez. \u0130\u015f olup bittikten sonra, "bu \u015fekilde" korunmak ya da "\u015f\u00f6yle" kazanmak i\u00e7in "b\u00f6yle" yapmad\u0131\u011f\u0131na \u00fcz\u00fclmez. De\u011ferlendirme, planlama, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirme ve dan\u0131\u015fman\u0131n zaman\u0131 harekete ge\u00e7meden \u00f6ncedir. Kendi bilgisi ve Allah'\u0131n emir ve nehiylerinin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde de\u011ferlendirip pl\u00e2nlad\u0131ktan sonra harekete ge\u00e7ti\u011finde meydana gelen her\u015feyi; g\u00fcven, ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc m\u00fcmin, meydana gelen her\u015feyin Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmeti uyar\u0131nca meydana geldi\u011fine inanmaktad\u0131r. B\u00fct\u00fcn sebepleri bizzat yerine getirmi\u015f olsa da her\u015feyin Allah'\u0131n takdir etti\u011fi \u015fekilde olaca\u011f\u0131na kanidir. Bu \u015fekilde teslimiyet, g\u00f6revi yerine getirmek ve tevekk\u00fcl aras\u0131ndaki denge sayesinde insan\u0131n ad\u0131mlar\u0131 do\u011frulur ve vicdan\u0131 huzura kavu\u015fur. Ancak; kalbini Allah hakk\u0131ndaki bu dosdo\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceden yoksun b\u0131rakana gelince o, s\u00fcrekli bir karars\u0131zl\u0131k ve bunal\u0131m i\u00e7indedir. Daima "\u015fayet..", "olmasayd\u0131..", "ke\u015fke olsayd\u0131m..." ve "eyvah.. "lar i\u00e7inde bocalamaya mahkumdur.Y\u00fcce Allah -m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fitmek i\u00e7in, Uhud sava\u015f\u0131 ve orada m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelenlerin g\u00f6lgesinde- onlar\u0131, r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken veya cihada \u00e7\u0131k\u0131p sava\u015f esnas\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fclen bir yak\u0131nlar\u0131ndan dolay\u0131 \u00fcz\u00fcnt\u00fcye kap\u0131lan kafirler gibi olmaktan sak\u0131nd\u0131r\u0131yor."Ey m\u00fcminler; Yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131n\u0131z."Bu s\u00f6z\u00fc, evrende meydana gelen \u015feyler ve bunlar \u00fczerinde etkin g\u00fc\u00e7 olan Allah hakk\u0131ndaki bozuk d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden dolay\u0131 s\u00f6yl\u00fcyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kafirlerin Allah ve O'nun hayata egemen kaderiyle ba\u011flar\u0131 kopuk oldu\u011fundan g\u00f6r\u00fcnen sebepler ve y\u00fczeysel ko\u015fullardan ba\u015fka bir\u015fey g\u00f6rmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir."...Allah bunu kalplerinde bir hasret olsun diye b\u0131rakt\u0131..."Karde\u015flerinin r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fmaya \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu \u00f6ld\u00fckleri ya da sava\u015f ve \u00e7arp\u0131\u015fmadan \u00f6t\u00fcr\u00fc \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fcklerine ili\u015fkin duygular\u0131... \u00d6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin nedeninin bu yery\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131k\u0131\u015f olay\u0131 oldu\u011funa dair inan\u00e7lar\u0131 sonucu \u00e7\u0131kmaktan al\u0131koymad\u0131klar\u0131na \u00fcz\u00fclmelerini sa\u011flamaktad\u0131r. Ger\u00e7ek nedenin; ecelin gelmesi, \u00f6l\u00fcm \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Allah'\u0131n takdiri, \u00f6l\u00fcm ve hayat hakk\u0131ndaki kanunu oldu\u011funu bilselerdi \u00fcz\u00fclmezlerdi. \u0130mtihan\u0131 sab\u0131rla kar\u015f\u0131lay\u0131p ho\u015fnutlukla Allah'a y\u00f6nelirlerdi."Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r."Hayat\u0131 vermek, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir zamanda, belirlenen bir ecelle ister evlerinde veya ailelerinin yan\u0131nda ister r\u0131z\u0131k elde etmek ya da akide i\u00e7in sava\u015f meydan\u0131nda olsunlar insanlara verdi\u011fini almak Allah'\u0131n elindedir. Her\u015feyden haberdar olan O'dur, her\u015feyi bilip g\u00f6ren O'dur, ceza ve kar\u015f\u0131l\u0131k da O'nun kat\u0131ndad\u0131r."Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr."\u00d6L\u00dcM OLGUSUBuna g\u00f6re i\u015f, \u00f6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ile bitmiyor, son nokta buras\u0131 de\u011fildir. \u015eu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayat y\u00fcce Allah'\u0131n insanlara bah\u015fetti\u011fi nimetlerin en iyisi de\u011fildir. Ba\u015fka de\u011ferler; Allah kat\u0131nda daha \u00fcst\u00fcn de\u011ferler vard\u0131r:"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr veya \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek olan bir ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha bay\u0131rl\u0131d\u0131r.""Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z."Allah yolunda \u00f6lmek ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek -bu \u015fartla ve bu itibarla- hayattan, insanlar\u0131n hayatta elde ettikleri mal, makam, g\u00fc\u00e7 ve d\u00fcnya meta\u0131ndan daha iyidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, arkas\u0131nda gelen Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti vard\u0131r. Bunlar insanlar\u0131n elde ettiklerinden daha iyidir. \u0130\u015fte Allah, m\u00fcminleri bu ba\u011f\u0131\u015flanma ve merhamete y\u00f6neltmektedir. Bu noktada onlar\u0131, ki\u015fisel \u00fcst\u00fcnl\u00fcklere ve be\u015fer\u00ee de\u011ferlere terk etmiyor. Allah'\u0131n yan\u0131nda bulunanlara da teslim ediyor bizzat kalplerini, kendi rahmetine ba\u011fl\u0131yor. Bu da insanlar\u0131n t\u00fcm toplad\u0131klar\u0131ndan kalplerin ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 t\u00fcm de\u011ferlerden daha iyidir ku\u015fkusuz.Herkes Allah'a d\u00f6necektir. \u0130ster yataklar\u0131nda veya yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken \u00f6ls\u00fcnler, ister meydanda \u00e7arp\u0131\u015f\u0131rken \u00f6ld\u00fcr\u00fcls\u00fcnler; her durumda O'nun huzurunda toplanacaklard\u0131r. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda d\u00f6necekleri, bundan ba\u015fka varacaklar\u0131 bir yer yoktur. O halde oradaki farkl\u0131l\u0131k; yap\u0131lan i\u015f, niyet, y\u00f6neli\u015f ve ilgide s\u00f6z konusu olabilir. Sonu\u00e7 ise hep birdir; gerek \u00f6lmek, gerekse kesinle\u015fmi\u015f zamanda ve belirlenmi\u015f s\u00fcrede \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek \u015feklinde olsun Allah'a d\u00f6n\u00fclecektir. Ve toplanma g\u00fcn\u00fcnde O'nun huzurunda toplan\u0131lacakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla herkesi bekleyen son; Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti ya da \u00f6fke ve azab\u0131 olacakt\u0131r. Ahmaklar\u0131n ahmak\u0131; her durumda \u00f6lece\u011fi halde, kendine k\u00f6t\u00fc sonucu se\u00e7endir.B\u00f6ylece kalplerde, \u00f6l\u00fcm, hayat ve Allah'\u0131n kaderinin ger\u00e7ek mahiyetleri yer etmektedir. Bu \u015fekilde kalpler, beraberinde kaderin hareket etti\u011fi imtihan, kaderin arka pl\u00e2n\u0131ndaki hikmet ve imtihan sonras\u0131ndaki m\u00fckafatla tatmin olmaktad\u0131r. Bununla da, sava\u015ftaki olaylar ve bu olaylar\u0131n do\u011furdu\u011fu \u015fartlar aras\u0131nda yap\u0131lan gezinti son bulmaktad\u0131r.PEYGAMBER\u0130N \u015eAHS\u0130YET\u0130Daha sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yeni bir konu ile s\u00fcr\u00fcyor. Bu ak\u0131\u015f\u0131n eksenini de Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ki\u015fili\u011fi, y\u00fcce peygamberlik ger\u00e7e\u011fi, bu y\u00fcce ger\u00e7e\u011fin m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin hayat\u0131ndaki de\u011fer\u00ef ve bu sayede y\u00fcce Allah'\u0131n bu \u00fcmmete bah\u015fetti\u011fi rahmetin tecelli etmesi olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu eksenin etraf\u0131nda, m\u00fcsl\u00fcman kitlenin hayat\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesi ve bu d\u00fczenin temellerine ili\u015fkin \u0130sl\u00e2m metodundan ve \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile onun dayand\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7eklerden, genel anlamda bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin ve bu metodun insan hayat\u0131ndaki de\u011ferinden olu\u015fan ba\u015fka \u00e7izgiler de yer almaktad\u0131r.\" \/>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"tr_TR\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.K\u00c2F\u0130RLERE T\u00c2B\u0130 OLMAK146- Nice peygamber var ki, \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.147- Onlar sadece "Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve k\u00e2firler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et" demi\u015flerdir.148- Allah da onlara hem d\u00fcnya kazanc\u0131n\u0131 ve hem de ahiret m\u00fck\u00e2fat\u0131n\u0131n en g\u00fczelini verdi. Allah iyi i\u015fler yapanlar\u0131 sever.149- Ey m\u00fcminler, e\u011fer k\u00e2firlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.150- Oysa Allah't\u0131r sizin mevl\u00e2n\u0131z. O yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.151- Biz k\u00e2firlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah `a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennem'dir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r!152- Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.153- Hani Peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.154- Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah, \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu, bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdi-ne d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyetini yans\u0131tan, ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve "Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?" diyorlard\u0131. Onlara de ki; "Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir."Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. i\u00e7lerinden "E\u011fer bu i\u015fte bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik " diyorlar. De ki; "E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131." Allah, g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.155- \u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve halimdir.156- Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda "E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezler ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi" diyen k\u00e2firler gibi olmay\u0131n\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.157 E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz, Allah'tan gelecek olan ba\u011f\u0131\u015flama ve rahmet, onlar\u0131n biriktirecekleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.158- Ku\u015fku yok ki, \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\u015eu ayetler grubuna ara\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir g\u00f6zle bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, kanatlar\u0131n\u0131n canl\u0131l\u0131k f\u0131\u015fk\u0131ran bir \u00e7ok sahneyi, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi, insan hayat\u0131 ve evrensel yasalara ili\u015fkin temel ve b\u00fcy\u00fck hakikatleri sard\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Duygu ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri co\u015fturacak d\u00fczeyde sava\u015f\u0131n hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc d\u0131\u015farda b\u0131rakmayacak \u015fekilde; \u00e7abuk, canl\u0131, hareketli ve derin bir dokunu\u015fla ele ald\u0131\u011f\u0131na \u015fahid oluruz. Ku\u015fkusuz bu ayetler; meydana geldi\u011fi atmosfer, kendine \u00f6zg\u00fc ko\u015fullar\u0131 ve olaylar\u0131, beraberindeki ruhsal ve duygusal hareketlerle birlikte, sava\u015f\u0131, canl\u0131l\u0131k ve g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serme bak\u0131m\u0131ndan, bunca uzunluk ve detayl\u0131l\u0131klar\u0131na ra\u011fmen siyer kitaplar\u0131nda rastlanan t\u00fcm rivayetlerden daha etkindirler. Ayr\u0131ca, daha do\u011fru bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye ula\u015fmak isteyen ruhlardaki canl\u0131 ve hareket halindeki ger\u00e7ekler y\u0131\u011f\u0131n\u0131n\u0131 da kanatlar\u0131n\u0131n alt\u0131na ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz.Bunca sahneyi, b\u00fct\u00fcn bu ger\u00e7ekleri, bu denli canl\u0131, hareketli ve duyguland\u0131r\u0131c\u0131 bir tarzda bu kadarc\u0131k s\u00f6z ve ifadeye s\u0131\u011fd\u0131rmak insan\u0131n yapaca\u011f\u0131 bir\u015fey de\u011fildir ku\u015fkusuz. Bu ger\u00e7e\u011fi, \u00fcsluplar\u0131n s\u0131rlar\u0131n\u0131 ve ifadelerinin g\u00fcc\u00fcn\u00fc alg\u0131layanlar, \u00f6ncelikle de \u00fcsl\u00fbplarla u\u011fra\u015fan ve ifadenin s\u0131rlar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131ranlar kavrayabilirler:"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.""Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r."Medine'deki kafirler, m\u00fcnaf\u0131klar ve yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n diren\u00e7lerini k\u0131rmak, Muhammed'le (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) birlikte hareket etmenin sonucundan onlar\u0131 korkutmak, sava\u015f\u0131n \u00fcrk\u00fct\u00fcc\u00fc yanlar\u0131n\u0131, Kurey\u015f m\u00fc\u015frikleri ve m\u00fcttefikleriyle tak\u0131\u015fman\u0131n sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 tasvir etmek i\u00e7in m\u00fcminlerin ba\u015flar\u0131na gelen yenilgi, \u00f6l\u00fcm ve yaralanmalar\u0131 dillerine dolam\u0131\u015flard\u0131. K\u00fcf\u00fcr kalplerin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, saflar\u0131n da\u011f\u0131lmas\u0131, g\u00fcvensizli\u011fin olu\u015fmas\u0131 ve g\u00fc\u00e7l\u00fclerle sava\u015fmaya devam etmenin gere\u011finden ku\u015fkulanman\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 istiyordu. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015ftan el \u00e7ekmenin ho\u015f g\u00f6sterilmesi ve zaferi kazanmak \u00fczere olanlar\u0131n bar\u0131\u015fmaya yana\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in en uygun hava, yenilgi havas\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca bu atmosfer, ki\u015fisel ac\u0131lar\u0131n ve bireysel felaketlerin yayg\u0131nla\u015f\u0131p toplumun ve akidenin b\u00fcnyesini y\u0131kmaya d\u00f6n\u00fc\u015fmesine ve b\u00f6ylece galip g\u00fc\u00e7lere teslim olmaya uygun bir atmosferdir.Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah, iman edenleri kafirlere uymaktan sak\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kafirlere uyman\u0131n sonu kesin zarard\u0131r; hi\u00e7bir k\u00e2r ve yarar s\u00f6z konusu de\u011fildir. Onlara uymak, topuklar\u0131n \u00fczerinde k\u00fcfre gerisin geriye d\u00f6nmektir. M\u00fcmin, ya k\u00fcf\u00fcr ve kafirlerle sava\u015fmak, bat\u0131l ve bat\u0131la uyanlar\u0131 defetmek suretiyle yoluna devam edecek ya da Allah korusun topuklar\u0131 \u00fczerinde k\u00fcfre d\u00f6necektir. M\u00fcminin konumunu ve dinini koruyarak ikisinin aras\u0131na pasif bir pozisyonda bulunmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131r. \u0130nsan b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnebilir. Yenilginin ard\u0131ndan, yara ve berenin etkisiyle, g\u00fc\u00e7l\u00fc galiplerle sava\u015fmaktan vazge\u00e7ip, onlarla bar\u0131\u015f yapabilece\u011fini, bununla beraber dinini, akidesini, imam\u0131 ve varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 koruyabilece\u011fini sanabilir. Bu, kof bir vahimdir. B\u00f6yle bir durumda ileriye at\u0131lmayan\u0131n, geriye d\u00f6nmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u00fcf\u00fcr, \u015ferr, sap\u0131kl\u0131k ve ta\u011futlarla sava\u015fa tutu\u015fmayan\u0131n, horlan\u0131p geriye d\u00f6nerek; k\u00fcf\u00fcr, \u015ferr sap\u0131kl\u0131k, bat\u0131l ve tu\u011fyana d\u00f6nmesi zorunlu bir sonu\u00e7tur. Bir ki\u015finin akidesi ve iman\u0131, onu kafirlere uymaktan, onlar\u0131 dinlemekten ve onlara g\u00fcvenmekten al\u0131koyam\u0131yorsa bu durumu o ki\u015finin ger\u00e7ekte daha ilk andan itibaren iman etmedi\u011fini g\u00f6sterir. Akide sahibinin, akidenin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dayanmas\u0131, onlar\u0131n desiselerine kulak vermesi ve direktiflerine uymas\u0131 ruhsal bozgun belirtisidir. Yenilgi ba\u015f g\u00f6sterdimi de s\u00fcrecektir. Art\u0131k kimse onu sonu\u00e7ta yenilmekten, topuklar\u0131 \u00fczerinden k\u00fcfre d\u00f6nmekten al\u0131koyamaz. \u0130lk ad\u0131mlar\u0131n\u0131 atarken bu k\u00f6t\u00fc sonuca varaca\u011f\u0131n\u0131 zannetmese de... M\u00fcmin, akidesi ve y\u00f6netilmesi bak\u0131m\u0131ndan, dininin ve \u00f6nderli\u011finin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dan\u0131\u015fma gere\u011fini duymaz. Bir kere onlar\u0131 dinlerse f\u0131tri ve pratik bir olgu olarak art\u0131k topuklar\u0131 \u00fczerinde irtidat yolunu tutmu\u015f demektir. \u0130\u015fte y\u00fcce Allah, m\u00fcminleri uyarmakta, bundan sak\u0131nd\u0131rmakta ve iman ad\u0131na onlara seslenmektedir:"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z."Topuklar\u0131n \u00fczerinden, imandan k\u00fcfre d\u00f6nme y\u0131k\u0131m\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck zarar var m\u0131? \u0130man zarar\u0131ndan sonra hangi kazan\u00e7 olabilir ki?\u015eayet kafirlere uymaya e\u011filim g\u00f6stermenin nedeni, onlardan bir koruma ve yard\u0131m beklentisi ise, bu bir vehimdir. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yard\u0131m ve koruman\u0131n ger\u00e7e\u011fini hat\u0131rlatarak bunu da reddediyor:"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r."M\u00fcminlerin dostluk ve yard\u0131m bekleyecekleri merci buras\u0131d\u0131r. Allah'\u0131n dost oldu\u011fu kimse i\u00e7in O'nun yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n birinin dostlu\u011funa gerek varm\u0131? Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Allah olan\u0131n, kullar\u0131n yard\u0131m\u0131na ihtiyac\u0131 olur mu?Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerini sa\u011flamla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in kendisine hi\u00e7bir otorite, g\u00fc\u00e7 ve kuvvet indirilmeyen \u015feyleri Allah'a ortak ko\u015fmalar\u0131ndan dolay\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n kalplerine korku sal\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 m\u00fcjdeliyerek bunun ahirette haz\u0131rlanan azaptan \u00f6nce olaca\u011f\u0131n\u0131 bildirerek s\u00fcrmektedir:"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennemdir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r."Kafirlerin kalplerine korku sal\u0131naca\u011f\u0131na ili\u015fkin Ulu, K\u00e2dir ve Kahhar olan Allah'\u0131n verdi\u011fi s\u00f6z, sava\u015f\u0131n sonu i\u00e7in bir garanti, d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n yenilgisi ve dostlar\u0131n\u0131n zaferi i\u00e7in bir g\u00fcvencedir.K\u00fcfr\u00fcn, imanla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her sava\u015f i\u00e7in ge\u00e7erlidir bu vaad. K\u00fcfredenlerin, korkmadan ve Allah taraf\u0131ndan kalplerine at\u0131lan deh\u015fet duygusu harekete ge\u00e7meden m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 vaki de\u011fildir. Ancak \u00f6nemli olan, m\u00fcminlerin kalplerinde iman ve birtek Allah'a dostluk duygusu ger\u00e7e\u011finin bulunmas\u0131d\u0131r. Bu dostlu\u011fa s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ba\u011fl\u0131 bulunmalar\u0131, Allah'\u0131n ordusunun galip olaca\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fi konusunda her t\u00fcrl\u00fc s\u00f6ylenti ve ku\u015fkudan soyutlanmalar\u0131 ve k\u00e2firlerin, yery\u00fcz\u00fcnde Allah'\u0131 aciz b\u0131rakamayacaklar\u0131 gibi O'ndan kurtulamayacaklar\u0131n\u0131 da bilmeleridir. G\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fte bu ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir durum belirdi\u011finde de Allah'\u0131n ayette ge\u00e7en s\u00f6z\u00fcne i\u00e7tenlikle g\u00fcvenip buna g\u00f6re hareket etmeleri gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc, insanlar\u0131n g\u00f6zlerinin g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc ve ak\u0131llar\u0131n\u0131n de\u011ferlendirdi\u011fi her\u015feyden daha do\u011frudur.K\u00e2firler korkacaklard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kalpleri ger\u00e7ek bir dayanaktan yoksundur. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar ne bir g\u00fcce ne de g\u00fc\u00e7l\u00fc birine dayanmaktad\u0131rlar. Onlar hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7leri olmayan tanr\u0131lar\u0131n\u0131 Allah'a ortak ko\u015fmaktad\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah, bu tanr\u0131lara hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 bah\u015fetmemi\u015ftir."Kendisine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneler..." deyimi bazen iddia edilen tanr\u0131lar\u0131, bazen de kof inan\u00e7lar\u0131 vas\u0131fland\u0131rmak i\u00e7in Kuran'da s\u0131k\u00e7a rastlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z k\u00f6kl\u00fc ve temel bir ger\u00e7e\u011fe i\u015faret eden derin anlaml\u0131 bir deyimdir.Ku\u015fkusuz, herhangi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, inan\u00e7, ki\u015fi veya kurulu\u015f, ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 gizli g\u00fc\u00e7 ve cayd\u0131r\u0131c\u0131 otorite oran\u0131nda, ya\u015far, hareket alan\u0131 bulur ve etkinlik g\u00f6sterebilir. Bu g\u00fc\u00e7; i\u00e7indeki "Hakk" mefhumu ile, yani Allah'\u0131n t\u00fcm evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 temeller ve evrende y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan Allah'\u0131n koydu\u011fu yasalara uygunluk derecesi ile \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. Bu "Hakk" olma mefhumunu i\u00e7ermesi ile y\u00fcce Allah, varl\u0131k aleminde ger\u00e7ek anlamda faal ve etkin olan g\u00fc\u00e7 ve otoritesinden ona bah\u015fedecektir. Aksi takdirde, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde parlak ve heybetli g\u00f6r\u00fcnse de son derece hafif bo\u015f, zay\u0131f ve \u00e7\u00fcr\u00fck olacakt\u0131r bu g\u00fc\u00e7.M\u00fc\u015frikler, (Allah'tan) ba\u015fka tanr\u0131lar\u0131 \u00e7e\u015fitli \u015fekillerde Allah'a ortak ko\u015farlar. \u00d6ncelikle, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi Allah'tan ba\u015fkas\u0131na vermekle meydana gelir bu \u015firk. Bu \u00f6zellik, kanun koyma, hayat tarzlar\u0131 ve toplumsal d\u00fczenleri i\u00e7in ba\u015fvurduklar\u0131 de\u011ferleri belirlemek i\u00e7in bu kanunlara uymaya ve bu de\u011ferleri benimsemeye zorlamak \u015feklinde kullar \u00fczerinde kullara egemenlik hakk\u0131 tan\u0131makt\u0131r. Bu \u00f6zelliklerin kapsam\u0131nda bulunan ve onlardan bir par\u00e7a say\u0131lan sembolik ibadet sorunu bundan sonra gelir.Peki bu tanr\u0131lar, Allah'\u0131n \u015fu evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 "hakk"tan neye sahip bulunuyorlar? Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, \u015fu evreni sadece bir olan yarat\u0131c\u0131s\u0131na dayanmas\u0131 i\u00e7in yaratm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu yarat\u0131klar\u0131 da, ortak ko\u015fmaks\u0131z\u0131n kendisine kullukta bulunmalar\u0131, hi\u00e7 tart\u0131\u015fmas\u0131z kanun ve de\u011ferler konusunda sadece kendisine ba\u015fvurmalar\u0131 ve O'na bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 e\u015f ko\u015fmadan hakk\u0131yla kendisine kulluk etmeleri i\u00e7in yaratt\u0131. Bunun i\u00e7in, kapsaml\u0131 anlam\u0131yla Tevhidin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her\u015fey, dayan\u0131ks\u0131z ve bo\u015ftur. Evrenin yap\u0131s\u0131ndaki gizli "hakk"tan yoksundur. Bu y\u00fczden de \u00e7\u00fcr\u00fck ve c\u0131l\u0131zd\u0131r. Ne bir g\u00fc\u00e7 ne de bir otoriteye sahiptir. Hayat\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir etkisi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Hatta hayat \u00f6\u011felerine ve hayat hakk\u0131na da sahip de\u011fildir.\u0130nan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcnce konusunda kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmeyen Tanr\u0131lar\u0131 Allah'a ortak ko\u015ftuklar\u0131ndan dolay\u0131 m\u00fc\u015frikler, zay\u0131fl\u0131k ve bo\u015flu\u011fa dayanmaktad\u0131rlar. Onlar sonsuza kadar hor ve zay\u0131f \u00e7\u0131\u011f\u0131rtkanlar olacaklard\u0131r. Mutlak g\u00fc\u00e7 sahibi ger\u00e7e\u011fe dayanan m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131nda i\u00e7lerini hep bir korku saracakt\u0131r onlar\u0131n.Hakk ile bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her durumda bu vaadin do\u011frulu\u011funu buluruz. Ka\u00e7 kere, silahs\u0131z hakk kar\u015f\u0131s\u0131nda son derece silahlanm\u0131\u015f olarak dikilen bat\u0131l, korkaklar gibi b\u00fcz\u00fclm\u00fc\u015f, bunca silahl\u0131 kalabal\u0131\u011fa ra\u011fmen her hareketten ve her sesten dolay\u0131 titremi\u015ftir. Hakk hareket edip sald\u0131r\u0131ya ge\u00e7ince de, bunca kalabal\u0131\u011f\u0131na ve hakk\u0131n azl\u0131\u011f\u0131na ra\u011fmen Allah'\u0131n vaadini do\u011frularcas\u0131na bat\u0131l\u0131n saflar\u0131nda; deh\u015fet, korku, par\u00e7alanma ve bozgun ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir."Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r."Bu d\u00fcnyadaki halleri... Ya ahirette?.. Orada da zalimlere yak\u0131\u015fan ac\u0131kl\u0131 ve fen\u00e2 bir sonu\u00e7 beklemektedir onlar\u0131..."Onlar\u0131n gidecekleri yer de Cehennemdir Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r."\u0130\u015fte bu noktada ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlara, Uhud sava\u015f\u0131ndaki bu vaadin do\u011frulu\u011funu belgeleyen kan\u0131tlara \u00e7evrilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015f\u0131n ba\u015f\u0131nda zafer onlar\u0131n olmu\u015ftu. M\u00fc\u015frikler birer birer \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcyordu. Arkalar\u0131nda bir\u00e7ok ganimet b\u0131rakarak ka\u00e7maya ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131. Bayraklar\u0131 da yere d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ve bir kad\u0131n kald\u0131r\u0131ncaya kadar kimse de buna el atmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimete kar\u015f\u0131 ok\u00e7ular\u0131n nefislerinde zaaf belirip, aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek Peygamberleri ve komutanlar\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) emrine kar\u015f\u0131 gelmeyinceye kadar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n zaferi yenilgiye d\u00f6n\u00fc\u015fmemi\u015fti. Burada ayetler dikkati; sahneleri, mek\u00e2nlar\u0131, olaylar\u0131 ve ko\u015fullar\u0131yla sava\u015f\u0131n i\u00e7ine \u00e7ekmektedir:"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.""Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ko\u015fuyordunuz, ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelenlere \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.""Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah i\u00e7inizden bir grubu saran \u00fczerinize bir g\u00fcven duygusu ve bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliyye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? diyorlard\u0131. Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir. Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir\u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. \u0130\u00e7lerinden, `E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik' diyorlar. De ki; `E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yinede boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek ve kalplerinizdekini ar\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.""\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, affedici ve Halim'dir."Ku\u015fkusuz, burada Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131, meydandaki hi\u00e7bir hareketi, ruhlardaki hi\u00e7bir duyguyu, y\u00fczlerdeki hi\u00e7bir \u00e7izgiyi ve vicdanlardaki hi\u00e7bir devinimi belirtmeksizin ge\u00e7meyecek \u015fekilde sava\u015f sahnesinin ve zaferle yenilginin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fcn eksiksiz bir tablosunu \u00e7izmektedir. \u0130bareler, bir film \u015feridi gibi g\u00f6zler \u00f6n\u00fcnde ge\u00e7mekte ve her harekette yepyeni ve canl\u0131 bir tablo ta\u015f\u0131maktad\u0131r. \u00d6zellikle da\u011fa t\u0131rmanmay\u0131, panik ve deh\u015fet i\u00e7inde ka\u00e7\u0131\u015f hareketini ve Resulullah,\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) sava\u015ftan d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7anlar\u0131 ve korkudan da\u011fa t\u0131rmananlar\u0131 \u00e7a\u011f\u0131rmas\u0131n\u0131 tasvir etmesinin yan\u0131nda nefislerin hareketini, m\u00fcsl\u00fcmanlarda meydana gelen \u00e7alkalanma, \u00e7e\u015fitli duygular, heyecanlar ve arzular\u0131 da tasvir etmektedir. Bunca hareketli ve canl\u0131 tablonun yan\u0131nda, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunun ve ola\u011fan\u00fcst\u00fc e\u011fitim metodunun belirmesini sa\u011flayan \u015fu direktifler ve h\u00fck\u00fcmler yer almaktad\u0131r:"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz."Bu durum, ganimet duygusuna kap\u0131lmadan \u00f6nce m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n m\u00fc\u015frikleri do\u011frad\u0131klar\u0131 ya da k\u00f6klerini kuruttuklar\u0131, sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndayd\u0131. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) onlara "Sabretti\u011finiz s\u00fcrece zafer sizindir." demi\u015fti. B\u00f6ylece y\u00fcce Allah Peygamberinin dilinden verdi\u011fi vaadi do\u011frulam\u0131\u015ft\u0131:"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu..."Bu ifade, ok\u00e7ular\u0131n durumunu belirtmektedir. Onlardan bir grup ganimet arzusu kar\u015f\u0131s\u0131nda zaaf g\u00f6stermi\u015f, onlarla, Resulullah'\u0131n emrine mutlak itaat etmenin gerekti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olanlar aras\u0131nda \u00e7eki\u015fme ba\u015f g\u00f6stermi\u015f ve sevdikleri zaferin belirdi\u011fini g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fckten sonra isyan etmeye kadar g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015flerdi i\u015fi. B\u00f6ylece iki gruba ayr\u0131lm\u0131\u015f oldular. Bir k\u0131sm\u0131 d\u00fcnya ganimetini, di\u011fer bir k\u0131sm\u0131 da ahiret sevab\u0131n\u0131 istiyordu. Art\u0131k kalpleri da\u011f\u0131lm\u0131\u015f, saflarda ve hedefte birlik diye bir\u015fey kalmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimet arzusu ihl\u00e2s cil\u00e2s\u0131n\u0131 ve akide sava\u015flar\u0131nda bulunmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olan mutlak d\u00fcnya mal\u0131ndan soyutlanma duygusunu gidermi\u015fti. \u00c7\u00fcnk\u00fc akide sava\u015f\u0131 ba\u015fka sava\u015flara benzemez. Bu sava\u015f, hem sava\u015f alan\u0131nda hem vicdan da s\u00fcrmektedir. Vicdandaki sava\u015f kazan\u0131lmadan sava\u015f alan\u0131nda zafer elde etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu, Allah i\u00e7in yap\u0131lan bir sava\u015ft\u0131r. Bu y\u00fczden nefsini Allah i\u00e7in ar\u0131nd\u0131rmad\u0131k\u00e7a y\u00fcce Allah kimseye zafer nasip etmez.Allah'\u0131n sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri ve O'na dayand\u0131klar\u0131 halde, ortada bir kapal\u0131l\u0131k, bozukluk ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k olmamas\u0131 i\u00e7in, y\u00fckselttikleri sancak ad\u0131na her\u015feyden ar\u0131n\u0131p temizlenmedik\u00e7e y\u00fcce Allah zafer bah\u015fetmez. Ku\u015fkusuz, a\u00e7\u0131kca bat\u0131l sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselten bat\u0131l taraftarlar\u0131 -Allah'\u0131n bildi\u011fi bir hikmetten \u00f6t\u00fcr\u00fc- galip gelmi\u015flerdir. Ancak, akide sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri halde, i\u00e7tenlikle O'nun ad\u0131na her\u015feyden soyutlanmayanlara y\u00fcce Allah, ar\u0131nd\u0131r\u0131p temizlemek i\u00e7in onlar\u0131 denemedik\u00e7e ebediyyen zafer bah\u015fetmez. Kur'an'\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki konumlar\u0131na i\u015faret ederken m\u00fcsl\u00fcman kitleye g\u00f6stermek istedi\u011fi budur. Kaypak ve karars\u0131z tutumlar\u0131n\u0131n meyvesi olan ac\u0131 bir yenilgi ve a\u00e7\u0131k bir yara alm\u0131\u015f bulunan m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00fcce Allah, bunu \u00f6\u011fretmek istiyordu."...Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu."Kur'ana Kerim, bizzat m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi kalplerinde varl\u0131\u011f\u0131ndan habersiz olduklar\u0131 gizli duygulara \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r. Abdullah \u0130bn-i Mes'ud (Allah O'ndan raz\u0131 olsun) \u015f\u00f6yle der: "Uhud g\u00fcn\u00fc bizim hakk\u0131m\u0131zda "Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu" ( \u0130bn-i Kesir, tefsirinde rivayet eder ve "\u0130bn-i Mes'ud d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka yollardan da rivayet edilmi\u015ftir" der. \u0130bn-i M\u00fcrdeveyh de tefsirinde bunu rivayet etmektedir.) ayeti inene kadar Resulullah'\u0131n ashab\u0131ndan birinin d\u00fcnyay\u0131 istedi\u011fini g\u00f6rmemi\u015ftim." B\u00f6ylece Kur'an, kalpleri ve i\u00e7indekilerini a\u00e7\u0131p \u00f6nlerine koymakta, bir dahaki sefere sak\u0131nmalar\u0131 i\u00e7in yenilginin nereden geldi\u011fini g\u00f6stermektedir onlara.Ayn\u0131 zamanda, kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 ac\u0131lar\u0131n ve a\u00e7\u0131k sebeplerinden dolay\u0131 meydana gelen olaylar\u0131n arka pl\u00e2ndaki Allah'\u0131n hikmet ve tedbirinin bir taraf\u0131n\u0131 da onlara g\u00f6stermektedir."...Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131."Ku\u015fkusuz, orada insanlar\u0131n fiillerinin arkas\u0131nda, Allah'\u0131n takdiri yeral\u0131yordu. Zaaf g\u00f6sterip aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek isyan edince y\u00fcce Allah, g\u00fc\u00e7lerini, heybetlerin\u00ef ve m\u00fc\u015frikler kar\u015f\u0131s\u0131ndaki dikkatlerini giderdi. Ok\u00e7ular\u0131 ge\u00e7itten geri d\u00f6nd\u00fcrd\u00fc, sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131 sava\u015f alan\u0131ndan \u00e7evirdi ve b\u00f6ylece hep birlikte ka\u00e7maya ba\u015flad\u0131lar. B\u00fct\u00fcn bunlar, onlar\u0131 denemek i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 plana g\u00f6re meydana geliyordu. Kalplerin gizliliklerini ortaya \u00e7\u0131karmak, ruhlar\u0131 ar\u0131nd\u0131rmak ve de\u011finece\u011fimiz gibi saflar\u0131 belirlemek i\u00e7in; zorluk, korku ve yenilgi, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ve yaralanma ile deniyordu onlar\u0131 y\u00fcce Allah.B\u00f6ylece, olaylar sebeplerin sonucu meydana geldi\u011fi gibi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi hesaplar\u0131na g\u00f6re planlanm\u0131\u015f olarak canlan\u0131yordu. Ancak hi\u00e7biri di\u011feriyle \u00e7ak\u0131\u015fmadan oluyordu bunlar\u0131n. Her olay\u0131n bir sebebi ve her sebebin arkas\u0131nda, latif ve her\u015feyden haberdar olan Allah'\u0131n pl\u00e2n\u0131 vard\u0131r."...Ama yine de sizi affetti."Sizde meydana gelen zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan\u0131 ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 gibi sava\u015ftan ka\u00e7\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131, d\u00f6nmenizi ve irtidat\u0131n\u0131z\u0131 da ba\u011f\u0131\u015flad\u0131. Kendisinden bir l\u00fctuf ve minnetle yapt\u0131 bunu. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00f6t\u00fc bir niyet ve hatada \u0131srar s\u00f6z konusu olmay\u0131p be\u015feri zaaftan kaynaklan\u0131yordu bu hal. Allah'a iman, O'na teslim olmak, \u00f6nderli\u011finize ve Allah'\u0131n iradesine teslim olmak \u00e7er\u00e7evesinde de hata edebilir, zaaf g\u00f6sterebilirdiniz."...Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir."O'nun metoduna uyduklar\u0131, O'na kulluk \u00fczere bulunduklar\u0131, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi kendileri i\u00e7in iddia etmedikleri, metod, d\u00fczen, de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini O'ndan ba\u015fkas\u0131ndan almad\u0131klar\u0131 s\u00fcrece onlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamak Allah'\u0131n l\u00fctfundand\u0131r. Onlardan bir hata meydana geldi\u011finde, zaaf acizlik ya da s\u00fcr\u00e7me ve ba\u015fka bir nedenden dolay\u0131 meydana gelece\u011finden; deneme, ar\u0131nma ve ihl\u00e2stan sonra Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015facaklard\u0131r...A\u015fa\u011f\u0131daki ayet-i kerime yenilginin canl\u0131 ve hareket halindeki bir tablosunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirecektir:"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz."Sahnedeki olgunun duygular\u0131nda derinle\u015fmesi, zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan sonucu kendilerinden kaynaklanan davran\u0131\u015f ve sonucundan mahcup olup utanmalar\u0131 i\u00e7in... \u0130bare, birka\u00e7 kelimeyle duygusal ve ruhsal hareketlerinin tablosunu \u00e7izmektedir. Sahnede b\u00fcy\u00fck bir korku deh\u015fet ve panik i\u00e7inde da\u011fa t\u0131rman\u0131yorlar. \u00d6yle ki biri di\u011ferine bakam\u0131yor. \u00c7a\u011f\u0131r\u0131nca cevap veremiyor. \u00dcstelik, kalplerini ve ayaklar\u0131n\u0131 titreten "Muhammed \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fc" \u015fayias\u0131ndan sonra, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na inand\u0131rmak i\u00e7in Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) da arkalar\u0131ndan \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p duruyordu. Bu, \u015fu kadarc\u0131k kelimede g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirilen m\u00fckemmel bir sahnedir.Sonu\u00e7ta y\u00fcce Allah, ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131na sevinmemeleri ve ba\u015flar\u0131na gelene \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in ka\u00e7mak, kendileri ka\u00e7t\u0131klar\u0131 halde arkalar\u0131nda direnen sevgili Peygamberini b\u0131rakmak ve b\u00f6ylece birtak\u0131m yaralar almas\u0131na ve \u00fcz\u00fclmesine neden olduklar\u0131ndan dolay\u0131 onlar\u0131n ruhlar\u0131na \u00fcz\u00fcnt\u00fc salmakla cezaland\u0131r\u0131yor. Ba\u015flar\u0131ndan ge\u00e7en bu deney Peygamberinin ba\u015f\u0131na gelen bu ac\u0131 -ki bu, kendilerine isabet eden her\u015feyden daha a\u011f\u0131r geliyordu- ruhlar\u0131n\u0131 kaplayan bu pi\u015fmanl\u0131k ve u\u011frad\u0131klar\u0131 bu \u00fcz\u00fcnt\u00fc... Ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131 bunca menfaati ve ba\u015flar\u0131na gelen bunca s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fcmsemelerini sa\u011flayacakt\u0131r:"Ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131..."Allah, b\u00fct\u00fcn gizliliklerden haberdard\u0131r. Sizin yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n hakikatini ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131z\u0131n nedenini hakk\u0131yla bilir:"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r."Yenilginin, korku ve deh\u015fetini, Rabblerine ve Peygamberlerine d\u00f6nen m\u00fcmin ruhlarda yereden hayret verici bir g\u00fcven duygusu takip etmi\u015fti. Kendilerini, b\u00fcsb\u00fct\u00fcn kaplayan tatl\u0131 bir uykuya teslim etmi\u015flerdi. Bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc mucize ifade edilirken, t\u0131k\u0131rt\u0131s\u0131 ve g\u00f6lgesiyle bu g\u00fcven ve s\u00fck\u00fbn atmosferini tasvir etmesi i\u00e7in istikrar, incelik ve yumu\u015fakl\u0131k sa\u00e7\u0131yor adeta."...Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu bir uyuklama indirdi."Bu, o m\u00fcmin kullar\u0131n\u0131 ku\u015fatan ilahi rahmetin sonucu meydana gelen ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir mucizedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bir an i\u00e7in de olsa, korkup ka\u00e7\u0131\u015fan yorgunlar\u0131 uyku b\u00fcr\u00fcd\u00fc m\u00fc, b\u00fcnyelerinde b\u00fcy\u00fc etkisini yapar, onlar\u0131 yeniden yarat\u0131r ve niteli\u011fi bilinmeyen bir \u015fekilde b\u00fcnyelerine g\u00fcven duygusunu serper. Bunu, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve zorluk an\u0131nda denedi\u011fimden s\u00f6yl\u00fcyorum. O anda, insan\u0131n k\u0131s\u0131r ifadesinin tasvir edemeyece\u011fi \u015fekilde y\u00fcce Allah'\u0131n ku\u015fat\u0131c\u0131 ve derin rahmetini hissetmi\u015ftim.Tirmizi, Nesei ve Hakim, Hammad b. Seleme'nin hadisinden, O da Enes'ten, O da Ebi Talha'dan \u015f\u00f6yle rivayet ederler: Ebu Talha der ki: "Uhud g\u00fcn\u00fc ba\u015f\u0131m\u0131 kald\u0131r\u0131p bakt\u0131\u011f\u0131mda onlardan kabu\u011funa \u00e7ekilip uyuklamayan biri yoktu."Ebu Talha'dan yap\u0131lan bir ba\u015fka rivayette "Uhud g\u00fcn\u00fc saflarda iken bizi bir uyku basm\u0131\u015ft\u0131. \u00d6yle ki k\u0131l\u0131c\u0131m elimden d\u00fc\u015fer gibi oluyor ben de tutuyordum. Tekrar d\u00fc\u015f\u00fcyor tekrar tutuyordum" der.KEND\u0130LER\u0130N\u0130 D\u00dc\u015e\u00dcNENLERDi\u011fer gruba gelince onlar; nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131r\u0131p daha \u00e7ok ilgilendiren, cahiliye d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden tamamen kurtulamayan, nefislerini i\u00e7tenlikle Allah'a teslim etmeyen, b\u00fct\u00fcn benlikleriyle O'nun kaderine teslim olmayan, ba\u015flar\u0131na gelenin imtihan ve ar\u0131nma i\u00e7in oldu\u011fu, yoksa y\u00fcce Allah dostlar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakmayaca\u011f\u0131 konusunda mutmain olmayan ve y\u00fcce Allah'\u0131n, k\u00fcf\u00fcr, \u015fer ve bat\u0131la nihai galibiyet ve tam zafer vermeyi takdir etmedi\u011fine g\u00fcvenmeyen iman\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015f kimselerdir:"...Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve `Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?' diyorlard\u0131."Bu akide, mensuplar\u0131na, hi\u00e7bir \u015feyin kendilerine ait olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, tamamen Allah'a ait olduklar\u0131n\u0131, O'nun yolunda cihada \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131nda O'nun i\u00e7in \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131n\u0131, O'nun i\u00e7in hareket ettiklerini, O'nun i\u00e7in sava\u015ft\u0131klar\u0131n\u0131, bu cihadda, kendilerine ait ba\u015fka bir amac\u0131n s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Allah'\u0131n kaderine teslim olduklar\u0131n\u0131, ne \u015fekilde olursa olsun bu kaderden geleni ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lamalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmektedir.Sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnenler ve \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce, de\u011ferlendirme, ilgi ve u\u011fra\u015flar\u0131n\u0131n ekseni durumuna getirenlere gelince bunlar\u0131n ruhlar\u0131nda iman ger\u00e7e\u011fi olgunla\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte Kur'an'\u0131n burada s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fi grup bunlardand\u0131r. Bunlar\u0131n nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131rm\u0131\u015f ve sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnecek duruma gelmi\u015flerdi. D\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmayan bir i\u015f y\u00fcz\u00fcnden kaybettiklerini sanarak b\u00fcy\u00fck bir s\u0131k\u0131nt\u0131 ve karars\u0131zl\u0131k i\u00e7inde bocalamaktayd\u0131lar. \u0130stemeden sava\u015fa itildiklerini, buna ra\u011fmen ac\u0131 bir s\u0131nav verdiklerini, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme, yara ve ac\u0131lardan olu\u015fan a\u011f\u0131r bir bedel \u00f6dediklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. Allah'\u0131 ger\u00e7ek anlamda tan\u0131m\u0131yorlard\u0131. Bu y\u00fczden cahiliyede oldu\u011fu gibi O'nun hakk\u0131nda haks\u0131z zan y\u00fcr\u00fct\u00fcyorlard\u0131. Kendilerine bir\u015fey d\u00fc\u015fmeyen, ancak \u00f6l\u00fcp yaralanmalar\u0131 i\u00e7in s\u00fcr\u00fcklendikleri sava\u015fta kaybolacaklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri, Allah hakk\u0131nda besledikleri haks\u0131z zandan kaynaklan\u0131yordu. Allah'\u0131n, kendilerini yard\u0131m edip kurtarmayaca\u011f\u0131n\u0131 ve aksine d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n eline bir kurban gibi teslim edece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131."...Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?" diye sormalar\u0131 bu y\u00fczdendi. Bu s\u00f6zleri, kumanda ve sava\u015f \u00e7izgisine kar\u015f\u0131 geldiklerini g\u00f6stermektedir. Bunlar Medine'den \u00e7\u0131kmama g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olup Abdullah b. Ubeyy ile birlikte geri d\u00f6nmedikleri halde kalpleri bir t\u00fcrl\u00fc istikrar ve g\u00fcvene kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015filer olabilirler.Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmay\u0131 bitirmeden \u00f6nce, sorduklar\u0131 i\u015fin asl\u0131n\u0131 d\u00fczeltmek ve ger\u00e7e\u011fini yerle\u015ftirmek i\u00e7in \u015fu s\u00f6zlerini ele \u00e2lmaktad\u0131r:"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir."Bu i\u015fte kimseye bir\u015fey yok. Ne kendilerine ne de ba\u015fkalar\u0131na... Bundan \u00f6nce Peygamberine \u015f\u00f6yle demi\u015fti y\u00fcce Allah: "Bu i\u015ften sana hi\u00e7bir \u015fey yoktur."\u00b7(Al-i \u0130mran suresi; 128) Bu dinin i\u015fi, yery\u00fcz\u00fcnde onu yerle\u015ftirmek ve d\u00fczenini kurma meselesi, kalpleri ona y\u00f6neltme konusu... Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah'\u0131n i\u015fidir. G\u00f6revlerini yapmak, biatlar\u0131na sad\u0131k kalmaktan ba\u015fka bu i\u015fte insan\u0131n hi\u00e7bir m\u00fcdahalesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Sonras\u0131nda Allah, ne \u015fekilde dilemi\u015fse \u00f6yle olur her\u015fey.Ayet-i kerime b\u00f6ylece, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmadan \u00f6nce ruhlar\u0131n\u0131n gizlediklerini a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmaktad\u0131r:"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar."Ruhlar\u0131, vesvese ve ku\u015fkularla doludur. Kar\u015f\u0131 gelme ve inat\u00e7\u0131l\u0131kla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. "Bu i\u015fte bize bir\u015fey var m\u0131?" diye sormalar\u0131, istemeden bu sonuca geldikleri d\u00fc\u015f\u00fcncesinde olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Bunun alt\u0131nda k\u00f6t\u00fc idarenin kurban\u0131 olduklar\u0131n\u0131, \u015fayet sava\u015f\u0131 kendileri idare etmi\u015f olsalard\u0131 bu sonuca lay\u0131k olmayacaklar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi yatmaktad\u0131r."E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik, diyorlar."Bu, yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze geldiklerinde, yenilginin ac\u0131lar\u0131na katlanmak zorunda kald\u0131klar\u0131nda, bedelin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden de a\u011f\u0131r oldu\u011funu anlad\u0131klar\u0131nda, vicdanlar\u0131na bakt\u0131klar\u0131nda, sorunun a\u00e7\u0131k ve oturmu\u015f olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 alg\u0131lad\u0131klar\u0131nda, kumandan\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n ve bu i\u015fte bir yetkileri olsayd\u0131 b\u00f6yle olmayacaklar\u0131n\u0131 zannettiklerinde, akide i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmam\u0131\u015f t\u00fcm ruhlarda depre\u015fen bir vesvesedir. B\u00f6yle olunca da d\u00fc\u015f\u00fcncelerindeki bu bulan\u0131kl\u0131kla, olaylar\u0131n arkas\u0131nda Allah'\u0131n elinin ve imtihanda O'nun hikmetinin oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Onlar\u0131n de\u011ferlendirmesine g\u00f6re sorun zarar \u00fcst\u00fcne zarar kay\u0131p \u00fcst\u00fcne kay\u0131pt\u0131r.\u0130\u015fte bu noktada b\u00fct\u00fcn i\u015fler hakk\u0131nda derin bir d\u00fczeltme yeralmakta ve arkas\u0131ndan hayat, \u00f6l\u00fcm ve s\u0131naman\u0131n gerisindeki gizli hikmet hakk\u0131nda do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce gelmektedir:"De ki; `Evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek, kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir."De ki; \u015fayet siz; evlerinizde olsayd\u0131n\u0131z, komutan\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uymay\u0131p sava\u015fa \u00e7\u0131kmasayd\u0131n\u0131z ve her i\u015finizi kendi de\u011ferlendirmenize g\u00f6re yapsayd\u0131n\u0131z yine de \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesi yaz\u0131lanlar \u00f6ld\u00fcr\u00fclecekleri yeri boylarlard\u0131. Herkesin belirli bir eceli vard\u0131r, \u00f6ne al\u0131nmad\u0131\u011f\u0131 gibi ertelenmez de. Ayn\u0131 \u015fekilde, herkesin belirtilmi\u015f bir yeri vard\u0131r, oraya gelip \u00f6lmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Ecel yakla\u015ft\u0131\u011f\u0131nda, eceli gelen kendi ayaklar\u0131yla ona ko\u015far, \u00f6lece\u011fi yere kendi ad\u0131mlar\u0131yla var\u0131r. Belirlenen eceline kimse zorla s\u00fcr\u00fcklemez onu, ayr\u0131lan \u00f6l\u00fcm yerine de kimse itmez.\u015eu ifadeye bak\u0131n: ".. Yatacaklar\u0131 yer"... Buna g\u00f6re bedenlerinin yere de\u011fip rahatlad\u0131\u011f\u0131, ad\u0131mlar\u0131n sustu\u011fu ve yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fanlar\u0131n sonu\u00e7ta geldikleri kabir bir yatakt\u0131r. Hi\u00e7bir zaman kavrayamad\u0131klar\u0131 ancak kendilerini kavrayan ve kendilerini diledikleri gibi idare eden gizli bir etken taraf\u0131ndan s\u00fcr\u00fcklendikleri bir yatak... Bu g\u00fc\u00e7l\u00fc etkene teslim olmak kalp i\u00e7in daha huzur verici, ruh i\u00e7in daha sakinle\u015ftirici ve vicdan i\u00e7in daha rahatlat\u0131c\u0131d\u0131r.Ku\u015fkusuz bu, arka planda gizli bir hikmeti bulunan Allah'\u0131n kaderidir:"Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi."G\u00f6\u011f\u00fcslerdekini a\u00e7\u0131\u011fa vuran, kalplerdekini gideren ve ger\u00e7e\u011fini abart\u0131s\u0131z ortaya \u00e7\u0131karan s\u0131nama gibi bir mihenk yoktur. S\u0131namak; ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karmak i\u00e7in g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar\u0131 denemek ve bildirmektir. Bu, i\u00e7inde bir bozukluk ve \u00e7\u00fcr\u00fckl\u00fck b\u0131rakmayacak \u015fekilde kalpleri temizleme ve tasfiye operasyonudur. Ayr\u0131ca, i\u00e7inde bir kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmaks\u0131z\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncenin sahihle\u015fip parlamas\u0131n\u0131 sa\u011flar s\u0131nav zorlu\u011fu."Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir."G\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar; onlar i\u00e7in gerekli gizli s\u0131rlard\u0131r. Bunlar orada gizlenir, s\u00fcrekli nefse e\u015flik ederler. Bunlar\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmad\u0131\u011f\u0131 gibi g\u00fcn y\u00fcz\u00fcne de \u00e7\u0131karmaz. \u0130\u015fte Allah, g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunan b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 bilir. Ancak y\u00fcce Allah, olaylar\u0131 hareketlendirip ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a insanlar\u0131n bilmesinin imkans\u0131z oldu\u011fu bu s\u0131rlar\u0131 onlara da \u00f6\u011fretmeyi dilemektedir.Sava\u015f alan\u0131nda iki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn yenilip ka\u00e7anlar\u0131n i\u00e7lerinde bulunan\u0131 y\u00fcce Allah biliyordu. \u0130\u015fledikleri bir g\u00fcnah y\u00fcz\u00fcnden zaaf g\u00f6sterip geri d\u00f6nm\u00fc\u015flerdi. Bu y\u00fczden ruhlar\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eeytan da bu gedikten ruhlar\u0131na musallat olmu\u015f ve onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti. Onlar da kay\u0131p d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerdir:"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah yine de sizi affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve Halim'dir."Bu ayette, Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kendilerini paylar\u0131ndan yoksun b\u0131rakaca\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesine kap\u0131ld\u0131klar\u0131 gibi ganimet arzusuna kap\u0131lan ok\u00e7ulara \u00f6zel bir i\u015faret vard\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131 buydu. Ve \u015feytan da bununla onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti.Ok\u00e7ulara i\u015faret yan\u0131nda; hata i\u015fleyen, g\u00fcc\u00fcndeki dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 yitiren, Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131 gev\u015feten \u00f6l\u00e7\u00fc ve dayanaklar\u0131n\u0131 terkeden, Allah'la ba\u011f\u0131n\u0131 ve O'nun ho\u015fnutlu\u011funa olan ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir kenara att\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 ku\u015fku ve vesveselere geni\u015f bir alan b\u0131rakan her insan nefsinin d\u00fc\u015fece\u011fi durumu belirleyen genel bir tasvir s\u00f6z konusudur burada. B\u00f6yle bir durumda \u015feytan, bu nefsi etkilemek i\u00e7in kolayl\u0131kla kendisine yol bulur. Bu nefsi ta\u015f\u0131yan insan\u0131 dayanaktan yoksun b\u0131rak\u0131r art\u0131k.Peygamberlerle birlikte d\u00fc\u015fmanlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sava\u015fan ve sadece Rabb'e kul olanlar\u0131n \u00f6ncelikle g\u00fcnahlardan isti\u011ffar etmesinin sebebi buydu. Bu isti\u011ffar, onlar\u0131 Allah'a d\u00f6nd\u00fcrm\u00fc\u015f, O'nunla ba\u011flar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015f, kalplerindeki karars\u0131zl\u0131\u011f\u0131 silmi\u015f, or\u00e2daki vesveseleri kovmu\u015f, \u015feytan\u0131n girdi\u011fi, Allah'tan kopma, O'nun korumas\u0131ndan uzakla\u015fma gedi\u011fini kapatm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u015feytan; bu gedikten girerek kendilerini kurtaracak koruyucudan fersah fersah uzakla\u015ft\u0131r\u0131p batakl\u0131kta bir ba\u015f\u0131na b\u0131rakana kadar tekrar tekrar ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.Burada y\u00fcce Allah, r\u00e0hmetinin kendilerine kavu\u015ftu\u011funu, \u015feytan\u0131n onlar\u0131 kendisinden koparmaya izin vermedi\u011fini, dolay\u0131s\u0131yle kendilerini ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Burada kendisini onlara -\u00c7ok ba\u011f\u0131\u015flayan- Gaf\u00fbr, ve Yumu\u015fakl\u0131k sahibi- Hal\u00eem olarak tan\u0131tmakta. Ruhlar\u0131nda O'na y\u00f6nelme ve ba\u011fl\u0131l\u0131k oldu\u011funu; azg\u0131nl\u0131k, kopukluk ve ka\u00e7akl\u0131k duygusunun f\u0131tratlar\u0131nda olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildi\u011fini ve b\u00f6ylece hata i\u015fleyenleri kovmay\u0131p onlar\u0131 cezaland\u0131rmada da acele etmedi\u011fini bildirmektedir.\u00d6l\u00fcm ve hayata ili\u015fkin y\u00fcce Allah'\u0131n kaderi ve bu konuda k\u00e2fir ve m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin ger\u00e7ek mahiyetinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131, m\u00fcminlere bunlar gibi d\u00fc\u015f\u00fcnmemelerine ili\u015fkin bir \u00e7a\u011fr\u0131yla son bulmaktad\u0131r. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcminleri, ba\u015fka de\u011ferlere, ac\u0131 ve fedakarl\u0131klar\u0131 daha iyi de\u011ferlendiren \u00f6l\u00e7\u00fclere y\u00f6neltmektedir:"Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6r\u00fcr.""E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek. olan ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z."Bu ayetlerin, sava\u015f konusuyla olan ili\u015fkilerinden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi bu s\u00f6zler, sava\u015f \u00f6ncesinde geri d\u00f6nen m\u00fcnaf\u0131klar ile m\u00fcsl\u00fcmanlarla ili\u015fki ve yak\u0131nl\u0131klar\u0131 bulunan ve ancak hen\u00fcz \u0130sl\u00e2m'a girmemi\u015f Medine'li m\u00fc\u015friklere aittir. B\u00f6ylece bu m\u00fc\u015frikler, Uhud'da \u015fehid d\u00fc\u015fenlerin yak\u0131nlar\u0131n\u0131n kalplerine; hasret ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin, sava\u015fa \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu oldu\u011funa ili\u015fkin bir duyguyu yaymaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlard\u0131. Ku\u015fkusuz bu t\u00fcr fitneler ve kanl\u0131 hicranlar m\u00fcsl\u00fcman saflarda; kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve \u00e7alkalanmalara neden olur. Bu y\u00fczden d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek ve tuzaklar\u0131 kuranlar\u0131n boyunlar\u0131na ge\u00e7irmek i\u00e7in bu Kur'an\u00ee a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r.Kafirlerin "E\u011fer yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmez veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi" s\u00f6zleri; bollu\u011fu ve darl\u0131\u011f\u0131yla t\u00fcm hayat ve hayattaki olaylara y\u00f6n veren kanunlara ili\u015fkin akide sahibi ile ondan yoksun olan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnceleri aras\u0131ndaki temel fark\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Akide sahibi, Allah'\u0131n kanunlar\u0131n\u0131 kavram\u0131\u015f, O'nun iradesini alg\u0131lam\u0131\u015f ve O'nun kaderine g\u00fcvenmi\u015ftir. Allah'\u0131n yazd\u0131\u011f\u0131ndan ba\u015fkas\u0131n\u0131n kendisine isabet etmeyece\u011fini \u00e7ok iyi bilmektedir.Ba\u015f\u0131na bir\u015fey gelmi\u015fse bu onun kendi hatas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Kendisi i\u00e7in takdir edilmeyen bir \u015feyin de ba\u015f\u0131na gelmesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Bu y\u00fczden, zorluk an\u0131nda feryad\u0131 basmad\u0131\u011f\u0131 gibi bolluk kar\u015f\u0131s\u0131nda da \u015f\u0131marmaz. Ne bunun ne de \u015funun i\u00e7in ruhunda bir s\u0131k\u0131nt\u0131 hissetmez. \u0130\u015f olup bittikten sonra, "bu \u015fekilde" korunmak ya da "\u015f\u00f6yle" kazanmak i\u00e7in "b\u00f6yle" yapmad\u0131\u011f\u0131na \u00fcz\u00fclmez. De\u011ferlendirme, planlama, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirme ve dan\u0131\u015fman\u0131n zaman\u0131 harekete ge\u00e7meden \u00f6ncedir. Kendi bilgisi ve Allah'\u0131n emir ve nehiylerinin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde de\u011ferlendirip pl\u00e2nlad\u0131ktan sonra harekete ge\u00e7ti\u011finde meydana gelen her\u015feyi; g\u00fcven, ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc m\u00fcmin, meydana gelen her\u015feyin Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmeti uyar\u0131nca meydana geldi\u011fine inanmaktad\u0131r. B\u00fct\u00fcn sebepleri bizzat yerine getirmi\u015f olsa da her\u015feyin Allah'\u0131n takdir etti\u011fi \u015fekilde olaca\u011f\u0131na kanidir. Bu \u015fekilde teslimiyet, g\u00f6revi yerine getirmek ve tevekk\u00fcl aras\u0131ndaki denge sayesinde insan\u0131n ad\u0131mlar\u0131 do\u011frulur ve vicdan\u0131 huzura kavu\u015fur. Ancak; kalbini Allah hakk\u0131ndaki bu dosdo\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceden yoksun b\u0131rakana gelince o, s\u00fcrekli bir karars\u0131zl\u0131k ve bunal\u0131m i\u00e7indedir. Daima "\u015fayet..", "olmasayd\u0131..", "ke\u015fke olsayd\u0131m..." ve "eyvah.. "lar i\u00e7inde bocalamaya mahkumdur.Y\u00fcce Allah -m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fitmek i\u00e7in, Uhud sava\u015f\u0131 ve orada m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelenlerin g\u00f6lgesinde- onlar\u0131, r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken veya cihada \u00e7\u0131k\u0131p sava\u015f esnas\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fclen bir yak\u0131nlar\u0131ndan dolay\u0131 \u00fcz\u00fcnt\u00fcye kap\u0131lan kafirler gibi olmaktan sak\u0131nd\u0131r\u0131yor."Ey m\u00fcminler; Yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131n\u0131z."Bu s\u00f6z\u00fc, evrende meydana gelen \u015feyler ve bunlar \u00fczerinde etkin g\u00fc\u00e7 olan Allah hakk\u0131ndaki bozuk d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden dolay\u0131 s\u00f6yl\u00fcyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kafirlerin Allah ve O'nun hayata egemen kaderiyle ba\u011flar\u0131 kopuk oldu\u011fundan g\u00f6r\u00fcnen sebepler ve y\u00fczeysel ko\u015fullardan ba\u015fka bir\u015fey g\u00f6rmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir."...Allah bunu kalplerinde bir hasret olsun diye b\u0131rakt\u0131..."Karde\u015flerinin r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fmaya \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu \u00f6ld\u00fckleri ya da sava\u015f ve \u00e7arp\u0131\u015fmadan \u00f6t\u00fcr\u00fc \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fcklerine ili\u015fkin duygular\u0131... \u00d6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin nedeninin bu yery\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131k\u0131\u015f olay\u0131 oldu\u011funa dair inan\u00e7lar\u0131 sonucu \u00e7\u0131kmaktan al\u0131koymad\u0131klar\u0131na \u00fcz\u00fclmelerini sa\u011flamaktad\u0131r. Ger\u00e7ek nedenin; ecelin gelmesi, \u00f6l\u00fcm \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Allah'\u0131n takdiri, \u00f6l\u00fcm ve hayat hakk\u0131ndaki kanunu oldu\u011funu bilselerdi \u00fcz\u00fclmezlerdi. \u0130mtihan\u0131 sab\u0131rla kar\u015f\u0131lay\u0131p ho\u015fnutlukla Allah'a y\u00f6nelirlerdi."Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r."Hayat\u0131 vermek, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir zamanda, belirlenen bir ecelle ister evlerinde veya ailelerinin yan\u0131nda ister r\u0131z\u0131k elde etmek ya da akide i\u00e7in sava\u015f meydan\u0131nda olsunlar insanlara verdi\u011fini almak Allah'\u0131n elindedir. Her\u015feyden haberdar olan O'dur, her\u015feyi bilip g\u00f6ren O'dur, ceza ve kar\u015f\u0131l\u0131k da O'nun kat\u0131ndad\u0131r."Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr."\u00d6L\u00dcM OLGUSUBuna g\u00f6re i\u015f, \u00f6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ile bitmiyor, son nokta buras\u0131 de\u011fildir. \u015eu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayat y\u00fcce Allah'\u0131n insanlara bah\u015fetti\u011fi nimetlerin en iyisi de\u011fildir. Ba\u015fka de\u011ferler; Allah kat\u0131nda daha \u00fcst\u00fcn de\u011ferler vard\u0131r:"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr veya \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek olan bir ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha bay\u0131rl\u0131d\u0131r.""Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z."Allah yolunda \u00f6lmek ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek -bu \u015fartla ve bu itibarla- hayattan, insanlar\u0131n hayatta elde ettikleri mal, makam, g\u00fc\u00e7 ve d\u00fcnya meta\u0131ndan daha iyidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, arkas\u0131nda gelen Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti vard\u0131r. Bunlar insanlar\u0131n elde ettiklerinden daha iyidir. \u0130\u015fte Allah, m\u00fcminleri bu ba\u011f\u0131\u015flanma ve merhamete y\u00f6neltmektedir. Bu noktada onlar\u0131, ki\u015fisel \u00fcst\u00fcnl\u00fcklere ve be\u015fer\u00ee de\u011ferlere terk etmiyor. Allah'\u0131n yan\u0131nda bulunanlara da teslim ediyor bizzat kalplerini, kendi rahmetine ba\u011fl\u0131yor. Bu da insanlar\u0131n t\u00fcm toplad\u0131klar\u0131ndan kalplerin ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 t\u00fcm de\u011ferlerden daha iyidir ku\u015fkusuz.Herkes Allah'a d\u00f6necektir. \u0130ster yataklar\u0131nda veya yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken \u00f6ls\u00fcnler, ister meydanda \u00e7arp\u0131\u015f\u0131rken \u00f6ld\u00fcr\u00fcls\u00fcnler; her durumda O'nun huzurunda toplanacaklard\u0131r. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda d\u00f6necekleri, bundan ba\u015fka varacaklar\u0131 bir yer yoktur. O halde oradaki farkl\u0131l\u0131k; yap\u0131lan i\u015f, niyet, y\u00f6neli\u015f ve ilgide s\u00f6z konusu olabilir. Sonu\u00e7 ise hep birdir; gerek \u00f6lmek, gerekse kesinle\u015fmi\u015f zamanda ve belirlenmi\u015f s\u00fcrede \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek \u015feklinde olsun Allah'a d\u00f6n\u00fclecektir. Ve toplanma g\u00fcn\u00fcnde O'nun huzurunda toplan\u0131lacakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla herkesi bekleyen son; Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti ya da \u00f6fke ve azab\u0131 olacakt\u0131r. Ahmaklar\u0131n ahmak\u0131; her durumda \u00f6lece\u011fi halde, kendine k\u00f6t\u00fc sonucu se\u00e7endir.B\u00f6ylece kalplerde, \u00f6l\u00fcm, hayat ve Allah'\u0131n kaderinin ger\u00e7ek mahiyetleri yer etmektedir. Bu \u015fekilde kalpler, beraberinde kaderin hareket etti\u011fi imtihan, kaderin arka pl\u00e2n\u0131ndaki hikmet ve imtihan sonras\u0131ndaki m\u00fckafatla tatmin olmaktad\u0131r. Bununla da, sava\u015ftaki olaylar ve bu olaylar\u0131n do\u011furdu\u011fu \u015fartlar aras\u0131nda yap\u0131lan gezinti son bulmaktad\u0131r.PEYGAMBER\u0130N \u015eAHS\u0130YET\u0130Daha sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yeni bir konu ile s\u00fcr\u00fcyor. Bu ak\u0131\u015f\u0131n eksenini de Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ki\u015fili\u011fi, y\u00fcce peygamberlik ger\u00e7e\u011fi, bu y\u00fcce ger\u00e7e\u011fin m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin hayat\u0131ndaki de\u011fer\u00ef ve bu sayede y\u00fcce Allah'\u0131n bu \u00fcmmete bah\u015fetti\u011fi rahmetin tecelli etmesi olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu eksenin etraf\u0131nda, m\u00fcsl\u00fcman kitlenin hayat\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesi ve bu d\u00fczenin temellerine ili\u015fkin \u0130sl\u00e2m metodundan ve \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile onun dayand\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7eklerden, genel anlamda bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin ve bu metodun insan hayat\u0131ndaki de\u011ferinden olu\u015fan ba\u015fka \u00e7izgiler de yer almaktad\u0131r.\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Ebrar Medya\" \/>\n<meta property=\"article:publisher\" content=\"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2019-11-21T07:19:27+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"730\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"360\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"EBRAR MEDYA\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:creator\" content=\"@ebrarmedyacom\" \/>\n<meta name=\"twitter:site\" content=\"@ebrarmedyacom\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Yazan:\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"EBRAR MEDYA\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Tahmini okuma s\u00fcresi\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"39 dakika\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/\"},\"author\":{\"name\":\"EBRAR MEDYA\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6\"},\"headline\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI\",\"datePublished\":\"2019-11-21T07:19:27+00:00\",\"dateModified\":\"2019-11-21T07:19:27+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/\"},\"wordCount\":7754,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#primaryimage\"},\"thumbnailUrl\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg\",\"articleSection\":[\"G\u00dcNDEM\"],\"inLanguage\":\"tr\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/\",\"name\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website\"},\"primaryImageOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#primaryimage\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#primaryimage\"},\"thumbnailUrl\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg\",\"datePublished\":\"2019-11-21T07:19:27+00:00\",\"dateModified\":\"2019-11-21T07:19:27+00:00\",\"description\":\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.K\u00c2F\u0130RLERE T\u00c2B\u0130 OLMAK146- Nice peygamber var ki, \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.147- Onlar sadece \\\"Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve k\u00e2firler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et\\\" demi\u015flerdir.148- Allah da onlara hem d\u00fcnya kazanc\u0131n\u0131 ve hem de ahiret m\u00fck\u00e2fat\u0131n\u0131n en g\u00fczelini verdi. Allah iyi i\u015fler yapanlar\u0131 sever.149- Ey m\u00fcminler, e\u011fer k\u00e2firlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.150- Oysa Allah't\u0131r sizin mevl\u00e2n\u0131z. O yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.151- Biz k\u00e2firlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah `a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennem'dir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r!152- Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.153- Hani Peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.154- Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah, \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu, bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdi-ne d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyetini yans\u0131tan, ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve \\\"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?\\\" diyorlard\u0131. Onlara de ki; \\\"Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.\\\"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. i\u00e7lerinden \\\"E\u011fer bu i\u015fte bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik \\\" diyorlar. De ki; \\\"E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131.\\\" Allah, g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.155- \u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve halimdir.156- Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda \\\"E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezler ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi\\\" diyen k\u00e2firler gibi olmay\u0131n\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.157 E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz, Allah'tan gelecek olan ba\u011f\u0131\u015flama ve rahmet, onlar\u0131n biriktirecekleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.158- Ku\u015fku yok ki, \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\u015eu ayetler grubuna ara\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir g\u00f6zle bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, kanatlar\u0131n\u0131n canl\u0131l\u0131k f\u0131\u015fk\u0131ran bir \u00e7ok sahneyi, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi, insan hayat\u0131 ve evrensel yasalara ili\u015fkin temel ve b\u00fcy\u00fck hakikatleri sard\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Duygu ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri co\u015fturacak d\u00fczeyde sava\u015f\u0131n hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc d\u0131\u015farda b\u0131rakmayacak \u015fekilde; \u00e7abuk, canl\u0131, hareketli ve derin bir dokunu\u015fla ele ald\u0131\u011f\u0131na \u015fahid oluruz. Ku\u015fkusuz bu ayetler; meydana geldi\u011fi atmosfer, kendine \u00f6zg\u00fc ko\u015fullar\u0131 ve olaylar\u0131, beraberindeki ruhsal ve duygusal hareketlerle birlikte, sava\u015f\u0131, canl\u0131l\u0131k ve g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serme bak\u0131m\u0131ndan, bunca uzunluk ve detayl\u0131l\u0131klar\u0131na ra\u011fmen siyer kitaplar\u0131nda rastlanan t\u00fcm rivayetlerden daha etkindirler. Ayr\u0131ca, daha do\u011fru bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye ula\u015fmak isteyen ruhlardaki canl\u0131 ve hareket halindeki ger\u00e7ekler y\u0131\u011f\u0131n\u0131n\u0131 da kanatlar\u0131n\u0131n alt\u0131na ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz.Bunca sahneyi, b\u00fct\u00fcn bu ger\u00e7ekleri, bu denli canl\u0131, hareketli ve duyguland\u0131r\u0131c\u0131 bir tarzda bu kadarc\u0131k s\u00f6z ve ifadeye s\u0131\u011fd\u0131rmak insan\u0131n yapaca\u011f\u0131 bir\u015fey de\u011fildir ku\u015fkusuz. Bu ger\u00e7e\u011fi, \u00fcsluplar\u0131n s\u0131rlar\u0131n\u0131 ve ifadelerinin g\u00fcc\u00fcn\u00fc alg\u0131layanlar, \u00f6ncelikle de \u00fcsl\u00fbplarla u\u011fra\u015fan ve ifadenin s\u0131rlar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131ranlar kavrayabilirler:\\\"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.\\\"\\\"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.\\\"Medine'deki kafirler, m\u00fcnaf\u0131klar ve yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n diren\u00e7lerini k\u0131rmak, Muhammed'le (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) birlikte hareket etmenin sonucundan onlar\u0131 korkutmak, sava\u015f\u0131n \u00fcrk\u00fct\u00fcc\u00fc yanlar\u0131n\u0131, Kurey\u015f m\u00fc\u015frikleri ve m\u00fcttefikleriyle tak\u0131\u015fman\u0131n sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 tasvir etmek i\u00e7in m\u00fcminlerin ba\u015flar\u0131na gelen yenilgi, \u00f6l\u00fcm ve yaralanmalar\u0131 dillerine dolam\u0131\u015flard\u0131. K\u00fcf\u00fcr kalplerin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, saflar\u0131n da\u011f\u0131lmas\u0131, g\u00fcvensizli\u011fin olu\u015fmas\u0131 ve g\u00fc\u00e7l\u00fclerle sava\u015fmaya devam etmenin gere\u011finden ku\u015fkulanman\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 istiyordu. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015ftan el \u00e7ekmenin ho\u015f g\u00f6sterilmesi ve zaferi kazanmak \u00fczere olanlar\u0131n bar\u0131\u015fmaya yana\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in en uygun hava, yenilgi havas\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca bu atmosfer, ki\u015fisel ac\u0131lar\u0131n ve bireysel felaketlerin yayg\u0131nla\u015f\u0131p toplumun ve akidenin b\u00fcnyesini y\u0131kmaya d\u00f6n\u00fc\u015fmesine ve b\u00f6ylece galip g\u00fc\u00e7lere teslim olmaya uygun bir atmosferdir.Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah, iman edenleri kafirlere uymaktan sak\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kafirlere uyman\u0131n sonu kesin zarard\u0131r; hi\u00e7bir k\u00e2r ve yarar s\u00f6z konusu de\u011fildir. Onlara uymak, topuklar\u0131n \u00fczerinde k\u00fcfre gerisin geriye d\u00f6nmektir. M\u00fcmin, ya k\u00fcf\u00fcr ve kafirlerle sava\u015fmak, bat\u0131l ve bat\u0131la uyanlar\u0131 defetmek suretiyle yoluna devam edecek ya da Allah korusun topuklar\u0131 \u00fczerinde k\u00fcfre d\u00f6necektir. M\u00fcminin konumunu ve dinini koruyarak ikisinin aras\u0131na pasif bir pozisyonda bulunmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131r. \u0130nsan b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnebilir. Yenilginin ard\u0131ndan, yara ve berenin etkisiyle, g\u00fc\u00e7l\u00fc galiplerle sava\u015fmaktan vazge\u00e7ip, onlarla bar\u0131\u015f yapabilece\u011fini, bununla beraber dinini, akidesini, imam\u0131 ve varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 koruyabilece\u011fini sanabilir. Bu, kof bir vahimdir. B\u00f6yle bir durumda ileriye at\u0131lmayan\u0131n, geriye d\u00f6nmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u00fcf\u00fcr, \u015ferr, sap\u0131kl\u0131k ve ta\u011futlarla sava\u015fa tutu\u015fmayan\u0131n, horlan\u0131p geriye d\u00f6nerek; k\u00fcf\u00fcr, \u015ferr sap\u0131kl\u0131k, bat\u0131l ve tu\u011fyana d\u00f6nmesi zorunlu bir sonu\u00e7tur. Bir ki\u015finin akidesi ve iman\u0131, onu kafirlere uymaktan, onlar\u0131 dinlemekten ve onlara g\u00fcvenmekten al\u0131koyam\u0131yorsa bu durumu o ki\u015finin ger\u00e7ekte daha ilk andan itibaren iman etmedi\u011fini g\u00f6sterir. Akide sahibinin, akidenin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dayanmas\u0131, onlar\u0131n desiselerine kulak vermesi ve direktiflerine uymas\u0131 ruhsal bozgun belirtisidir. Yenilgi ba\u015f g\u00f6sterdimi de s\u00fcrecektir. Art\u0131k kimse onu sonu\u00e7ta yenilmekten, topuklar\u0131 \u00fczerinden k\u00fcfre d\u00f6nmekten al\u0131koyamaz. \u0130lk ad\u0131mlar\u0131n\u0131 atarken bu k\u00f6t\u00fc sonuca varaca\u011f\u0131n\u0131 zannetmese de... M\u00fcmin, akidesi ve y\u00f6netilmesi bak\u0131m\u0131ndan, dininin ve \u00f6nderli\u011finin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dan\u0131\u015fma gere\u011fini duymaz. Bir kere onlar\u0131 dinlerse f\u0131tri ve pratik bir olgu olarak art\u0131k topuklar\u0131 \u00fczerinde irtidat yolunu tutmu\u015f demektir. \u0130\u015fte y\u00fcce Allah, m\u00fcminleri uyarmakta, bundan sak\u0131nd\u0131rmakta ve iman ad\u0131na onlara seslenmektedir:\\\"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.\\\"Topuklar\u0131n \u00fczerinden, imandan k\u00fcfre d\u00f6nme y\u0131k\u0131m\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck zarar var m\u0131? \u0130man zarar\u0131ndan sonra hangi kazan\u00e7 olabilir ki?\u015eayet kafirlere uymaya e\u011filim g\u00f6stermenin nedeni, onlardan bir koruma ve yard\u0131m beklentisi ise, bu bir vehimdir. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yard\u0131m ve koruman\u0131n ger\u00e7e\u011fini hat\u0131rlatarak bunu da reddediyor:\\\"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.\\\"M\u00fcminlerin dostluk ve yard\u0131m bekleyecekleri merci buras\u0131d\u0131r. Allah'\u0131n dost oldu\u011fu kimse i\u00e7in O'nun yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n birinin dostlu\u011funa gerek varm\u0131? Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Allah olan\u0131n, kullar\u0131n yard\u0131m\u0131na ihtiyac\u0131 olur mu?Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerini sa\u011flamla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in kendisine hi\u00e7bir otorite, g\u00fc\u00e7 ve kuvvet indirilmeyen \u015feyleri Allah'a ortak ko\u015fmalar\u0131ndan dolay\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n kalplerine korku sal\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 m\u00fcjdeliyerek bunun ahirette haz\u0131rlanan azaptan \u00f6nce olaca\u011f\u0131n\u0131 bildirerek s\u00fcrmektedir:\\\"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennemdir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.\\\"Kafirlerin kalplerine korku sal\u0131naca\u011f\u0131na ili\u015fkin Ulu, K\u00e2dir ve Kahhar olan Allah'\u0131n verdi\u011fi s\u00f6z, sava\u015f\u0131n sonu i\u00e7in bir garanti, d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n yenilgisi ve dostlar\u0131n\u0131n zaferi i\u00e7in bir g\u00fcvencedir.K\u00fcfr\u00fcn, imanla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her sava\u015f i\u00e7in ge\u00e7erlidir bu vaad. K\u00fcfredenlerin, korkmadan ve Allah taraf\u0131ndan kalplerine at\u0131lan deh\u015fet duygusu harekete ge\u00e7meden m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 vaki de\u011fildir. Ancak \u00f6nemli olan, m\u00fcminlerin kalplerinde iman ve birtek Allah'a dostluk duygusu ger\u00e7e\u011finin bulunmas\u0131d\u0131r. Bu dostlu\u011fa s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ba\u011fl\u0131 bulunmalar\u0131, Allah'\u0131n ordusunun galip olaca\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fi konusunda her t\u00fcrl\u00fc s\u00f6ylenti ve ku\u015fkudan soyutlanmalar\u0131 ve k\u00e2firlerin, yery\u00fcz\u00fcnde Allah'\u0131 aciz b\u0131rakamayacaklar\u0131 gibi O'ndan kurtulamayacaklar\u0131n\u0131 da bilmeleridir. G\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fte bu ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir durum belirdi\u011finde de Allah'\u0131n ayette ge\u00e7en s\u00f6z\u00fcne i\u00e7tenlikle g\u00fcvenip buna g\u00f6re hareket etmeleri gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc, insanlar\u0131n g\u00f6zlerinin g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc ve ak\u0131llar\u0131n\u0131n de\u011ferlendirdi\u011fi her\u015feyden daha do\u011frudur.K\u00e2firler korkacaklard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kalpleri ger\u00e7ek bir dayanaktan yoksundur. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar ne bir g\u00fcce ne de g\u00fc\u00e7l\u00fc birine dayanmaktad\u0131rlar. Onlar hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7leri olmayan tanr\u0131lar\u0131n\u0131 Allah'a ortak ko\u015fmaktad\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah, bu tanr\u0131lara hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 bah\u015fetmemi\u015ftir.\\\"Kendisine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneler...\\\" deyimi bazen iddia edilen tanr\u0131lar\u0131, bazen de kof inan\u00e7lar\u0131 vas\u0131fland\u0131rmak i\u00e7in Kuran'da s\u0131k\u00e7a rastlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z k\u00f6kl\u00fc ve temel bir ger\u00e7e\u011fe i\u015faret eden derin anlaml\u0131 bir deyimdir.Ku\u015fkusuz, herhangi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, inan\u00e7, ki\u015fi veya kurulu\u015f, ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 gizli g\u00fc\u00e7 ve cayd\u0131r\u0131c\u0131 otorite oran\u0131nda, ya\u015far, hareket alan\u0131 bulur ve etkinlik g\u00f6sterebilir. Bu g\u00fc\u00e7; i\u00e7indeki \\\"Hakk\\\" mefhumu ile, yani Allah'\u0131n t\u00fcm evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 temeller ve evrende y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan Allah'\u0131n koydu\u011fu yasalara uygunluk derecesi ile \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. Bu \\\"Hakk\\\" olma mefhumunu i\u00e7ermesi ile y\u00fcce Allah, varl\u0131k aleminde ger\u00e7ek anlamda faal ve etkin olan g\u00fc\u00e7 ve otoritesinden ona bah\u015fedecektir. Aksi takdirde, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde parlak ve heybetli g\u00f6r\u00fcnse de son derece hafif bo\u015f, zay\u0131f ve \u00e7\u00fcr\u00fck olacakt\u0131r bu g\u00fc\u00e7.M\u00fc\u015frikler, (Allah'tan) ba\u015fka tanr\u0131lar\u0131 \u00e7e\u015fitli \u015fekillerde Allah'a ortak ko\u015farlar. \u00d6ncelikle, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi Allah'tan ba\u015fkas\u0131na vermekle meydana gelir bu \u015firk. Bu \u00f6zellik, kanun koyma, hayat tarzlar\u0131 ve toplumsal d\u00fczenleri i\u00e7in ba\u015fvurduklar\u0131 de\u011ferleri belirlemek i\u00e7in bu kanunlara uymaya ve bu de\u011ferleri benimsemeye zorlamak \u015feklinde kullar \u00fczerinde kullara egemenlik hakk\u0131 tan\u0131makt\u0131r. Bu \u00f6zelliklerin kapsam\u0131nda bulunan ve onlardan bir par\u00e7a say\u0131lan sembolik ibadet sorunu bundan sonra gelir.Peki bu tanr\u0131lar, Allah'\u0131n \u015fu evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 \\\"hakk\\\"tan neye sahip bulunuyorlar? Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, \u015fu evreni sadece bir olan yarat\u0131c\u0131s\u0131na dayanmas\u0131 i\u00e7in yaratm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu yarat\u0131klar\u0131 da, ortak ko\u015fmaks\u0131z\u0131n kendisine kullukta bulunmalar\u0131, hi\u00e7 tart\u0131\u015fmas\u0131z kanun ve de\u011ferler konusunda sadece kendisine ba\u015fvurmalar\u0131 ve O'na bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 e\u015f ko\u015fmadan hakk\u0131yla kendisine kulluk etmeleri i\u00e7in yaratt\u0131. Bunun i\u00e7in, kapsaml\u0131 anlam\u0131yla Tevhidin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her\u015fey, dayan\u0131ks\u0131z ve bo\u015ftur. Evrenin yap\u0131s\u0131ndaki gizli \\\"hakk\\\"tan yoksundur. Bu y\u00fczden de \u00e7\u00fcr\u00fck ve c\u0131l\u0131zd\u0131r. Ne bir g\u00fc\u00e7 ne de bir otoriteye sahiptir. Hayat\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir etkisi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Hatta hayat \u00f6\u011felerine ve hayat hakk\u0131na da sahip de\u011fildir.\u0130nan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcnce konusunda kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmeyen Tanr\u0131lar\u0131 Allah'a ortak ko\u015ftuklar\u0131ndan dolay\u0131 m\u00fc\u015frikler, zay\u0131fl\u0131k ve bo\u015flu\u011fa dayanmaktad\u0131rlar. Onlar sonsuza kadar hor ve zay\u0131f \u00e7\u0131\u011f\u0131rtkanlar olacaklard\u0131r. Mutlak g\u00fc\u00e7 sahibi ger\u00e7e\u011fe dayanan m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131nda i\u00e7lerini hep bir korku saracakt\u0131r onlar\u0131n.Hakk ile bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her durumda bu vaadin do\u011frulu\u011funu buluruz. Ka\u00e7 kere, silahs\u0131z hakk kar\u015f\u0131s\u0131nda son derece silahlanm\u0131\u015f olarak dikilen bat\u0131l, korkaklar gibi b\u00fcz\u00fclm\u00fc\u015f, bunca silahl\u0131 kalabal\u0131\u011fa ra\u011fmen her hareketten ve her sesten dolay\u0131 titremi\u015ftir. Hakk hareket edip sald\u0131r\u0131ya ge\u00e7ince de, bunca kalabal\u0131\u011f\u0131na ve hakk\u0131n azl\u0131\u011f\u0131na ra\u011fmen Allah'\u0131n vaadini do\u011frularcas\u0131na bat\u0131l\u0131n saflar\u0131nda; deh\u015fet, korku, par\u00e7alanma ve bozgun ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir.\\\"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r.\\\"Bu d\u00fcnyadaki halleri... Ya ahirette?.. Orada da zalimlere yak\u0131\u015fan ac\u0131kl\u0131 ve fen\u00e2 bir sonu\u00e7 beklemektedir onlar\u0131...\\\"Onlar\u0131n gidecekleri yer de Cehennemdir Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.\\\"\u0130\u015fte bu noktada ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlara, Uhud sava\u015f\u0131ndaki bu vaadin do\u011frulu\u011funu belgeleyen kan\u0131tlara \u00e7evrilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015f\u0131n ba\u015f\u0131nda zafer onlar\u0131n olmu\u015ftu. M\u00fc\u015frikler birer birer \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcyordu. Arkalar\u0131nda bir\u00e7ok ganimet b\u0131rakarak ka\u00e7maya ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131. Bayraklar\u0131 da yere d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ve bir kad\u0131n kald\u0131r\u0131ncaya kadar kimse de buna el atmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimete kar\u015f\u0131 ok\u00e7ular\u0131n nefislerinde zaaf belirip, aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek Peygamberleri ve komutanlar\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) emrine kar\u015f\u0131 gelmeyinceye kadar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n zaferi yenilgiye d\u00f6n\u00fc\u015fmemi\u015fti. Burada ayetler dikkati; sahneleri, mek\u00e2nlar\u0131, olaylar\u0131 ve ko\u015fullar\u0131yla sava\u015f\u0131n i\u00e7ine \u00e7ekmektedir:\\\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.\\\"\\\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ko\u015fuyordunuz, ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelenlere \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.\\\"\\\"Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah i\u00e7inizden bir grubu saran \u00fczerinize bir g\u00fcven duygusu ve bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliyye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? diyorlard\u0131. Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir. Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir\u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. \u0130\u00e7lerinden, `E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik' diyorlar. De ki; `E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yinede boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek ve kalplerinizdekini ar\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\\\"\\\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, affedici ve Halim'dir.\\\"Ku\u015fkusuz, burada Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131, meydandaki hi\u00e7bir hareketi, ruhlardaki hi\u00e7bir duyguyu, y\u00fczlerdeki hi\u00e7bir \u00e7izgiyi ve vicdanlardaki hi\u00e7bir devinimi belirtmeksizin ge\u00e7meyecek \u015fekilde sava\u015f sahnesinin ve zaferle yenilginin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fcn eksiksiz bir tablosunu \u00e7izmektedir. \u0130bareler, bir film \u015feridi gibi g\u00f6zler \u00f6n\u00fcnde ge\u00e7mekte ve her harekette yepyeni ve canl\u0131 bir tablo ta\u015f\u0131maktad\u0131r. \u00d6zellikle da\u011fa t\u0131rmanmay\u0131, panik ve deh\u015fet i\u00e7inde ka\u00e7\u0131\u015f hareketini ve Resulullah,\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) sava\u015ftan d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7anlar\u0131 ve korkudan da\u011fa t\u0131rmananlar\u0131 \u00e7a\u011f\u0131rmas\u0131n\u0131 tasvir etmesinin yan\u0131nda nefislerin hareketini, m\u00fcsl\u00fcmanlarda meydana gelen \u00e7alkalanma, \u00e7e\u015fitli duygular, heyecanlar ve arzular\u0131 da tasvir etmektedir. Bunca hareketli ve canl\u0131 tablonun yan\u0131nda, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunun ve ola\u011fan\u00fcst\u00fc e\u011fitim metodunun belirmesini sa\u011flayan \u015fu direktifler ve h\u00fck\u00fcmler yer almaktad\u0131r:\\\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz.\\\"Bu durum, ganimet duygusuna kap\u0131lmadan \u00f6nce m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n m\u00fc\u015frikleri do\u011frad\u0131klar\u0131 ya da k\u00f6klerini kuruttuklar\u0131, sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndayd\u0131. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) onlara \\\"Sabretti\u011finiz s\u00fcrece zafer sizindir.\\\" demi\u015fti. B\u00f6ylece y\u00fcce Allah Peygamberinin dilinden verdi\u011fi vaadi do\u011frulam\u0131\u015ft\u0131:\\\"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu...\\\"Bu ifade, ok\u00e7ular\u0131n durumunu belirtmektedir. Onlardan bir grup ganimet arzusu kar\u015f\u0131s\u0131nda zaaf g\u00f6stermi\u015f, onlarla, Resulullah'\u0131n emrine mutlak itaat etmenin gerekti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olanlar aras\u0131nda \u00e7eki\u015fme ba\u015f g\u00f6stermi\u015f ve sevdikleri zaferin belirdi\u011fini g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fckten sonra isyan etmeye kadar g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015flerdi i\u015fi. B\u00f6ylece iki gruba ayr\u0131lm\u0131\u015f oldular. Bir k\u0131sm\u0131 d\u00fcnya ganimetini, di\u011fer bir k\u0131sm\u0131 da ahiret sevab\u0131n\u0131 istiyordu. Art\u0131k kalpleri da\u011f\u0131lm\u0131\u015f, saflarda ve hedefte birlik diye bir\u015fey kalmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimet arzusu ihl\u00e2s cil\u00e2s\u0131n\u0131 ve akide sava\u015flar\u0131nda bulunmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olan mutlak d\u00fcnya mal\u0131ndan soyutlanma duygusunu gidermi\u015fti. \u00c7\u00fcnk\u00fc akide sava\u015f\u0131 ba\u015fka sava\u015flara benzemez. Bu sava\u015f, hem sava\u015f alan\u0131nda hem vicdan da s\u00fcrmektedir. Vicdandaki sava\u015f kazan\u0131lmadan sava\u015f alan\u0131nda zafer elde etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu, Allah i\u00e7in yap\u0131lan bir sava\u015ft\u0131r. Bu y\u00fczden nefsini Allah i\u00e7in ar\u0131nd\u0131rmad\u0131k\u00e7a y\u00fcce Allah kimseye zafer nasip etmez.Allah'\u0131n sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri ve O'na dayand\u0131klar\u0131 halde, ortada bir kapal\u0131l\u0131k, bozukluk ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k olmamas\u0131 i\u00e7in, y\u00fckselttikleri sancak ad\u0131na her\u015feyden ar\u0131n\u0131p temizlenmedik\u00e7e y\u00fcce Allah zafer bah\u015fetmez. Ku\u015fkusuz, a\u00e7\u0131kca bat\u0131l sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselten bat\u0131l taraftarlar\u0131 -Allah'\u0131n bildi\u011fi bir hikmetten \u00f6t\u00fcr\u00fc- galip gelmi\u015flerdir. Ancak, akide sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri halde, i\u00e7tenlikle O'nun ad\u0131na her\u015feyden soyutlanmayanlara y\u00fcce Allah, ar\u0131nd\u0131r\u0131p temizlemek i\u00e7in onlar\u0131 denemedik\u00e7e ebediyyen zafer bah\u015fetmez. Kur'an'\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki konumlar\u0131na i\u015faret ederken m\u00fcsl\u00fcman kitleye g\u00f6stermek istedi\u011fi budur. Kaypak ve karars\u0131z tutumlar\u0131n\u0131n meyvesi olan ac\u0131 bir yenilgi ve a\u00e7\u0131k bir yara alm\u0131\u015f bulunan m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00fcce Allah, bunu \u00f6\u011fretmek istiyordu.\\\"...Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu.\\\"Kur'ana Kerim, bizzat m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi kalplerinde varl\u0131\u011f\u0131ndan habersiz olduklar\u0131 gizli duygulara \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r. Abdullah \u0130bn-i Mes'ud (Allah O'ndan raz\u0131 olsun) \u015f\u00f6yle der: \\\"Uhud g\u00fcn\u00fc bizim hakk\u0131m\u0131zda \\\"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu\\\" ( \u0130bn-i Kesir, tefsirinde rivayet eder ve \\\"\u0130bn-i Mes'ud d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka yollardan da rivayet edilmi\u015ftir\\\" der. \u0130bn-i M\u00fcrdeveyh de tefsirinde bunu rivayet etmektedir.) ayeti inene kadar Resulullah'\u0131n ashab\u0131ndan birinin d\u00fcnyay\u0131 istedi\u011fini g\u00f6rmemi\u015ftim.\\\" B\u00f6ylece Kur'an, kalpleri ve i\u00e7indekilerini a\u00e7\u0131p \u00f6nlerine koymakta, bir dahaki sefere sak\u0131nmalar\u0131 i\u00e7in yenilginin nereden geldi\u011fini g\u00f6stermektedir onlara.Ayn\u0131 zamanda, kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 ac\u0131lar\u0131n ve a\u00e7\u0131k sebeplerinden dolay\u0131 meydana gelen olaylar\u0131n arka pl\u00e2ndaki Allah'\u0131n hikmet ve tedbirinin bir taraf\u0131n\u0131 da onlara g\u00f6stermektedir.\\\"...Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131.\\\"Ku\u015fkusuz, orada insanlar\u0131n fiillerinin arkas\u0131nda, Allah'\u0131n takdiri yeral\u0131yordu. Zaaf g\u00f6sterip aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek isyan edince y\u00fcce Allah, g\u00fc\u00e7lerini, heybetlerin\u00ef ve m\u00fc\u015frikler kar\u015f\u0131s\u0131ndaki dikkatlerini giderdi. Ok\u00e7ular\u0131 ge\u00e7itten geri d\u00f6nd\u00fcrd\u00fc, sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131 sava\u015f alan\u0131ndan \u00e7evirdi ve b\u00f6ylece hep birlikte ka\u00e7maya ba\u015flad\u0131lar. B\u00fct\u00fcn bunlar, onlar\u0131 denemek i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 plana g\u00f6re meydana geliyordu. Kalplerin gizliliklerini ortaya \u00e7\u0131karmak, ruhlar\u0131 ar\u0131nd\u0131rmak ve de\u011finece\u011fimiz gibi saflar\u0131 belirlemek i\u00e7in; zorluk, korku ve yenilgi, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ve yaralanma ile deniyordu onlar\u0131 y\u00fcce Allah.B\u00f6ylece, olaylar sebeplerin sonucu meydana geldi\u011fi gibi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi hesaplar\u0131na g\u00f6re planlanm\u0131\u015f olarak canlan\u0131yordu. Ancak hi\u00e7biri di\u011feriyle \u00e7ak\u0131\u015fmadan oluyordu bunlar\u0131n. Her olay\u0131n bir sebebi ve her sebebin arkas\u0131nda, latif ve her\u015feyden haberdar olan Allah'\u0131n pl\u00e2n\u0131 vard\u0131r.\\\"...Ama yine de sizi affetti.\\\"Sizde meydana gelen zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan\u0131 ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 gibi sava\u015ftan ka\u00e7\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131, d\u00f6nmenizi ve irtidat\u0131n\u0131z\u0131 da ba\u011f\u0131\u015flad\u0131. Kendisinden bir l\u00fctuf ve minnetle yapt\u0131 bunu. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00f6t\u00fc bir niyet ve hatada \u0131srar s\u00f6z konusu olmay\u0131p be\u015feri zaaftan kaynaklan\u0131yordu bu hal. Allah'a iman, O'na teslim olmak, \u00f6nderli\u011finize ve Allah'\u0131n iradesine teslim olmak \u00e7er\u00e7evesinde de hata edebilir, zaaf g\u00f6sterebilirdiniz.\\\"...Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.\\\"O'nun metoduna uyduklar\u0131, O'na kulluk \u00fczere bulunduklar\u0131, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi kendileri i\u00e7in iddia etmedikleri, metod, d\u00fczen, de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini O'ndan ba\u015fkas\u0131ndan almad\u0131klar\u0131 s\u00fcrece onlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamak Allah'\u0131n l\u00fctfundand\u0131r. Onlardan bir hata meydana geldi\u011finde, zaaf acizlik ya da s\u00fcr\u00e7me ve ba\u015fka bir nedenden dolay\u0131 meydana gelece\u011finden; deneme, ar\u0131nma ve ihl\u00e2stan sonra Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015facaklard\u0131r...A\u015fa\u011f\u0131daki ayet-i kerime yenilginin canl\u0131 ve hareket halindeki bir tablosunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirecektir:\\\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz.\\\"Sahnedeki olgunun duygular\u0131nda derinle\u015fmesi, zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan sonucu kendilerinden kaynaklanan davran\u0131\u015f ve sonucundan mahcup olup utanmalar\u0131 i\u00e7in... \u0130bare, birka\u00e7 kelimeyle duygusal ve ruhsal hareketlerinin tablosunu \u00e7izmektedir. Sahnede b\u00fcy\u00fck bir korku deh\u015fet ve panik i\u00e7inde da\u011fa t\u0131rman\u0131yorlar. \u00d6yle ki biri di\u011ferine bakam\u0131yor. \u00c7a\u011f\u0131r\u0131nca cevap veremiyor. \u00dcstelik, kalplerini ve ayaklar\u0131n\u0131 titreten \\\"Muhammed \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fc\\\" \u015fayias\u0131ndan sonra, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na inand\u0131rmak i\u00e7in Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) da arkalar\u0131ndan \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p duruyordu. Bu, \u015fu kadarc\u0131k kelimede g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirilen m\u00fckemmel bir sahnedir.Sonu\u00e7ta y\u00fcce Allah, ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131na sevinmemeleri ve ba\u015flar\u0131na gelene \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in ka\u00e7mak, kendileri ka\u00e7t\u0131klar\u0131 halde arkalar\u0131nda direnen sevgili Peygamberini b\u0131rakmak ve b\u00f6ylece birtak\u0131m yaralar almas\u0131na ve \u00fcz\u00fclmesine neden olduklar\u0131ndan dolay\u0131 onlar\u0131n ruhlar\u0131na \u00fcz\u00fcnt\u00fc salmakla cezaland\u0131r\u0131yor. Ba\u015flar\u0131ndan ge\u00e7en bu deney Peygamberinin ba\u015f\u0131na gelen bu ac\u0131 -ki bu, kendilerine isabet eden her\u015feyden daha a\u011f\u0131r geliyordu- ruhlar\u0131n\u0131 kaplayan bu pi\u015fmanl\u0131k ve u\u011frad\u0131klar\u0131 bu \u00fcz\u00fcnt\u00fc... Ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131 bunca menfaati ve ba\u015flar\u0131na gelen bunca s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fcmsemelerini sa\u011flayacakt\u0131r:\\\"Ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131...\\\"Allah, b\u00fct\u00fcn gizliliklerden haberdard\u0131r. Sizin yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n hakikatini ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131z\u0131n nedenini hakk\u0131yla bilir:\\\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.\\\"Yenilginin, korku ve deh\u015fetini, Rabblerine ve Peygamberlerine d\u00f6nen m\u00fcmin ruhlarda yereden hayret verici bir g\u00fcven duygusu takip etmi\u015fti. Kendilerini, b\u00fcsb\u00fct\u00fcn kaplayan tatl\u0131 bir uykuya teslim etmi\u015flerdi. Bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc mucize ifade edilirken, t\u0131k\u0131rt\u0131s\u0131 ve g\u00f6lgesiyle bu g\u00fcven ve s\u00fck\u00fbn atmosferini tasvir etmesi i\u00e7in istikrar, incelik ve yumu\u015fakl\u0131k sa\u00e7\u0131yor adeta.\\\"...Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu bir uyuklama indirdi.\\\"Bu, o m\u00fcmin kullar\u0131n\u0131 ku\u015fatan ilahi rahmetin sonucu meydana gelen ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir mucizedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bir an i\u00e7in de olsa, korkup ka\u00e7\u0131\u015fan yorgunlar\u0131 uyku b\u00fcr\u00fcd\u00fc m\u00fc, b\u00fcnyelerinde b\u00fcy\u00fc etkisini yapar, onlar\u0131 yeniden yarat\u0131r ve niteli\u011fi bilinmeyen bir \u015fekilde b\u00fcnyelerine g\u00fcven duygusunu serper. Bunu, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve zorluk an\u0131nda denedi\u011fimden s\u00f6yl\u00fcyorum. O anda, insan\u0131n k\u0131s\u0131r ifadesinin tasvir edemeyece\u011fi \u015fekilde y\u00fcce Allah'\u0131n ku\u015fat\u0131c\u0131 ve derin rahmetini hissetmi\u015ftim.Tirmizi, Nesei ve Hakim, Hammad b. Seleme'nin hadisinden, O da Enes'ten, O da Ebi Talha'dan \u015f\u00f6yle rivayet ederler: Ebu Talha der ki: \\\"Uhud g\u00fcn\u00fc ba\u015f\u0131m\u0131 kald\u0131r\u0131p bakt\u0131\u011f\u0131mda onlardan kabu\u011funa \u00e7ekilip uyuklamayan biri yoktu.\\\"Ebu Talha'dan yap\u0131lan bir ba\u015fka rivayette \\\"Uhud g\u00fcn\u00fc saflarda iken bizi bir uyku basm\u0131\u015ft\u0131. \u00d6yle ki k\u0131l\u0131c\u0131m elimden d\u00fc\u015fer gibi oluyor ben de tutuyordum. Tekrar d\u00fc\u015f\u00fcyor tekrar tutuyordum\\\" der.KEND\u0130LER\u0130N\u0130 D\u00dc\u015e\u00dcNENLERDi\u011fer gruba gelince onlar; nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131r\u0131p daha \u00e7ok ilgilendiren, cahiliye d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden tamamen kurtulamayan, nefislerini i\u00e7tenlikle Allah'a teslim etmeyen, b\u00fct\u00fcn benlikleriyle O'nun kaderine teslim olmayan, ba\u015flar\u0131na gelenin imtihan ve ar\u0131nma i\u00e7in oldu\u011fu, yoksa y\u00fcce Allah dostlar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakmayaca\u011f\u0131 konusunda mutmain olmayan ve y\u00fcce Allah'\u0131n, k\u00fcf\u00fcr, \u015fer ve bat\u0131la nihai galibiyet ve tam zafer vermeyi takdir etmedi\u011fine g\u00fcvenmeyen iman\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015f kimselerdir:\\\"...Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve `Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?' diyorlard\u0131.\\\"Bu akide, mensuplar\u0131na, hi\u00e7bir \u015feyin kendilerine ait olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, tamamen Allah'a ait olduklar\u0131n\u0131, O'nun yolunda cihada \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131nda O'nun i\u00e7in \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131n\u0131, O'nun i\u00e7in hareket ettiklerini, O'nun i\u00e7in sava\u015ft\u0131klar\u0131n\u0131, bu cihadda, kendilerine ait ba\u015fka bir amac\u0131n s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Allah'\u0131n kaderine teslim olduklar\u0131n\u0131, ne \u015fekilde olursa olsun bu kaderden geleni ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lamalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmektedir.Sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnenler ve \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce, de\u011ferlendirme, ilgi ve u\u011fra\u015flar\u0131n\u0131n ekseni durumuna getirenlere gelince bunlar\u0131n ruhlar\u0131nda iman ger\u00e7e\u011fi olgunla\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte Kur'an'\u0131n burada s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fi grup bunlardand\u0131r. Bunlar\u0131n nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131rm\u0131\u015f ve sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnecek duruma gelmi\u015flerdi. D\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmayan bir i\u015f y\u00fcz\u00fcnden kaybettiklerini sanarak b\u00fcy\u00fck bir s\u0131k\u0131nt\u0131 ve karars\u0131zl\u0131k i\u00e7inde bocalamaktayd\u0131lar. \u0130stemeden sava\u015fa itildiklerini, buna ra\u011fmen ac\u0131 bir s\u0131nav verdiklerini, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme, yara ve ac\u0131lardan olu\u015fan a\u011f\u0131r bir bedel \u00f6dediklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. Allah'\u0131 ger\u00e7ek anlamda tan\u0131m\u0131yorlard\u0131. Bu y\u00fczden cahiliyede oldu\u011fu gibi O'nun hakk\u0131nda haks\u0131z zan y\u00fcr\u00fct\u00fcyorlard\u0131. Kendilerine bir\u015fey d\u00fc\u015fmeyen, ancak \u00f6l\u00fcp yaralanmalar\u0131 i\u00e7in s\u00fcr\u00fcklendikleri sava\u015fta kaybolacaklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri, Allah hakk\u0131nda besledikleri haks\u0131z zandan kaynaklan\u0131yordu. Allah'\u0131n, kendilerini yard\u0131m edip kurtarmayaca\u011f\u0131n\u0131 ve aksine d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n eline bir kurban gibi teslim edece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131.\\\"...Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?\\\" diye sormalar\u0131 bu y\u00fczdendi. Bu s\u00f6zleri, kumanda ve sava\u015f \u00e7izgisine kar\u015f\u0131 geldiklerini g\u00f6stermektedir. Bunlar Medine'den \u00e7\u0131kmama g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olup Abdullah b. Ubeyy ile birlikte geri d\u00f6nmedikleri halde kalpleri bir t\u00fcrl\u00fc istikrar ve g\u00fcvene kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015filer olabilirler.Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmay\u0131 bitirmeden \u00f6nce, sorduklar\u0131 i\u015fin asl\u0131n\u0131 d\u00fczeltmek ve ger\u00e7e\u011fini yerle\u015ftirmek i\u00e7in \u015fu s\u00f6zlerini ele \u00e2lmaktad\u0131r:\\\"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.\\\"Bu i\u015fte kimseye bir\u015fey yok. Ne kendilerine ne de ba\u015fkalar\u0131na... Bundan \u00f6nce Peygamberine \u015f\u00f6yle demi\u015fti y\u00fcce Allah: \\\"Bu i\u015ften sana hi\u00e7bir \u015fey yoktur.\\\"\u00b7(Al-i \u0130mran suresi; 128) Bu dinin i\u015fi, yery\u00fcz\u00fcnde onu yerle\u015ftirmek ve d\u00fczenini kurma meselesi, kalpleri ona y\u00f6neltme konusu... Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah'\u0131n i\u015fidir. G\u00f6revlerini yapmak, biatlar\u0131na sad\u0131k kalmaktan ba\u015fka bu i\u015fte insan\u0131n hi\u00e7bir m\u00fcdahalesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Sonras\u0131nda Allah, ne \u015fekilde dilemi\u015fse \u00f6yle olur her\u015fey.Ayet-i kerime b\u00f6ylece, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmadan \u00f6nce ruhlar\u0131n\u0131n gizlediklerini a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmaktad\u0131r:\\\"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar.\\\"Ruhlar\u0131, vesvese ve ku\u015fkularla doludur. Kar\u015f\u0131 gelme ve inat\u00e7\u0131l\u0131kla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \\\"Bu i\u015fte bize bir\u015fey var m\u0131?\\\" diye sormalar\u0131, istemeden bu sonuca geldikleri d\u00fc\u015f\u00fcncesinde olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Bunun alt\u0131nda k\u00f6t\u00fc idarenin kurban\u0131 olduklar\u0131n\u0131, \u015fayet sava\u015f\u0131 kendileri idare etmi\u015f olsalard\u0131 bu sonuca lay\u0131k olmayacaklar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi yatmaktad\u0131r.\\\"E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik, diyorlar.\\\"Bu, yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze geldiklerinde, yenilginin ac\u0131lar\u0131na katlanmak zorunda kald\u0131klar\u0131nda, bedelin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden de a\u011f\u0131r oldu\u011funu anlad\u0131klar\u0131nda, vicdanlar\u0131na bakt\u0131klar\u0131nda, sorunun a\u00e7\u0131k ve oturmu\u015f olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 alg\u0131lad\u0131klar\u0131nda, kumandan\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n ve bu i\u015fte bir yetkileri olsayd\u0131 b\u00f6yle olmayacaklar\u0131n\u0131 zannettiklerinde, akide i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmam\u0131\u015f t\u00fcm ruhlarda depre\u015fen bir vesvesedir. B\u00f6yle olunca da d\u00fc\u015f\u00fcncelerindeki bu bulan\u0131kl\u0131kla, olaylar\u0131n arkas\u0131nda Allah'\u0131n elinin ve imtihanda O'nun hikmetinin oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Onlar\u0131n de\u011ferlendirmesine g\u00f6re sorun zarar \u00fcst\u00fcne zarar kay\u0131p \u00fcst\u00fcne kay\u0131pt\u0131r.\u0130\u015fte bu noktada b\u00fct\u00fcn i\u015fler hakk\u0131nda derin bir d\u00fczeltme yeralmakta ve arkas\u0131ndan hayat, \u00f6l\u00fcm ve s\u0131naman\u0131n gerisindeki gizli hikmet hakk\u0131nda do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce gelmektedir:\\\"De ki; `Evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek, kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\\\"De ki; \u015fayet siz; evlerinizde olsayd\u0131n\u0131z, komutan\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uymay\u0131p sava\u015fa \u00e7\u0131kmasayd\u0131n\u0131z ve her i\u015finizi kendi de\u011ferlendirmenize g\u00f6re yapsayd\u0131n\u0131z yine de \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesi yaz\u0131lanlar \u00f6ld\u00fcr\u00fclecekleri yeri boylarlard\u0131. Herkesin belirli bir eceli vard\u0131r, \u00f6ne al\u0131nmad\u0131\u011f\u0131 gibi ertelenmez de. Ayn\u0131 \u015fekilde, herkesin belirtilmi\u015f bir yeri vard\u0131r, oraya gelip \u00f6lmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Ecel yakla\u015ft\u0131\u011f\u0131nda, eceli gelen kendi ayaklar\u0131yla ona ko\u015far, \u00f6lece\u011fi yere kendi ad\u0131mlar\u0131yla var\u0131r. Belirlenen eceline kimse zorla s\u00fcr\u00fcklemez onu, ayr\u0131lan \u00f6l\u00fcm yerine de kimse itmez.\u015eu ifadeye bak\u0131n: \\\".. Yatacaklar\u0131 yer\\\"... Buna g\u00f6re bedenlerinin yere de\u011fip rahatlad\u0131\u011f\u0131, ad\u0131mlar\u0131n sustu\u011fu ve yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fanlar\u0131n sonu\u00e7ta geldikleri kabir bir yatakt\u0131r. Hi\u00e7bir zaman kavrayamad\u0131klar\u0131 ancak kendilerini kavrayan ve kendilerini diledikleri gibi idare eden gizli bir etken taraf\u0131ndan s\u00fcr\u00fcklendikleri bir yatak... Bu g\u00fc\u00e7l\u00fc etkene teslim olmak kalp i\u00e7in daha huzur verici, ruh i\u00e7in daha sakinle\u015ftirici ve vicdan i\u00e7in daha rahatlat\u0131c\u0131d\u0131r.Ku\u015fkusuz bu, arka planda gizli bir hikmeti bulunan Allah'\u0131n kaderidir:\\\"Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi.\\\"G\u00f6\u011f\u00fcslerdekini a\u00e7\u0131\u011fa vuran, kalplerdekini gideren ve ger\u00e7e\u011fini abart\u0131s\u0131z ortaya \u00e7\u0131karan s\u0131nama gibi bir mihenk yoktur. S\u0131namak; ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karmak i\u00e7in g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar\u0131 denemek ve bildirmektir. Bu, i\u00e7inde bir bozukluk ve \u00e7\u00fcr\u00fckl\u00fck b\u0131rakmayacak \u015fekilde kalpleri temizleme ve tasfiye operasyonudur. Ayr\u0131ca, i\u00e7inde bir kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmaks\u0131z\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncenin sahihle\u015fip parlamas\u0131n\u0131 sa\u011flar s\u0131nav zorlu\u011fu.\\\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\\\"G\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar; onlar i\u00e7in gerekli gizli s\u0131rlard\u0131r. Bunlar orada gizlenir, s\u00fcrekli nefse e\u015flik ederler. Bunlar\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmad\u0131\u011f\u0131 gibi g\u00fcn y\u00fcz\u00fcne de \u00e7\u0131karmaz. \u0130\u015fte Allah, g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunan b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 bilir. Ancak y\u00fcce Allah, olaylar\u0131 hareketlendirip ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a insanlar\u0131n bilmesinin imkans\u0131z oldu\u011fu bu s\u0131rlar\u0131 onlara da \u00f6\u011fretmeyi dilemektedir.Sava\u015f alan\u0131nda iki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn yenilip ka\u00e7anlar\u0131n i\u00e7lerinde bulunan\u0131 y\u00fcce Allah biliyordu. \u0130\u015fledikleri bir g\u00fcnah y\u00fcz\u00fcnden zaaf g\u00f6sterip geri d\u00f6nm\u00fc\u015flerdi. Bu y\u00fczden ruhlar\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eeytan da bu gedikten ruhlar\u0131na musallat olmu\u015f ve onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti. Onlar da kay\u0131p d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerdir:\\\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah yine de sizi affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve Halim'dir.\\\"Bu ayette, Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kendilerini paylar\u0131ndan yoksun b\u0131rakaca\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesine kap\u0131ld\u0131klar\u0131 gibi ganimet arzusuna kap\u0131lan ok\u00e7ulara \u00f6zel bir i\u015faret vard\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131 buydu. Ve \u015feytan da bununla onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti.Ok\u00e7ulara i\u015faret yan\u0131nda; hata i\u015fleyen, g\u00fcc\u00fcndeki dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 yitiren, Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131 gev\u015feten \u00f6l\u00e7\u00fc ve dayanaklar\u0131n\u0131 terkeden, Allah'la ba\u011f\u0131n\u0131 ve O'nun ho\u015fnutlu\u011funa olan ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir kenara att\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 ku\u015fku ve vesveselere geni\u015f bir alan b\u0131rakan her insan nefsinin d\u00fc\u015fece\u011fi durumu belirleyen genel bir tasvir s\u00f6z konusudur burada. B\u00f6yle bir durumda \u015feytan, bu nefsi etkilemek i\u00e7in kolayl\u0131kla kendisine yol bulur. Bu nefsi ta\u015f\u0131yan insan\u0131 dayanaktan yoksun b\u0131rak\u0131r art\u0131k.Peygamberlerle birlikte d\u00fc\u015fmanlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sava\u015fan ve sadece Rabb'e kul olanlar\u0131n \u00f6ncelikle g\u00fcnahlardan isti\u011ffar etmesinin sebebi buydu. Bu isti\u011ffar, onlar\u0131 Allah'a d\u00f6nd\u00fcrm\u00fc\u015f, O'nunla ba\u011flar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015f, kalplerindeki karars\u0131zl\u0131\u011f\u0131 silmi\u015f, or\u00e2daki vesveseleri kovmu\u015f, \u015feytan\u0131n girdi\u011fi, Allah'tan kopma, O'nun korumas\u0131ndan uzakla\u015fma gedi\u011fini kapatm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u015feytan; bu gedikten girerek kendilerini kurtaracak koruyucudan fersah fersah uzakla\u015ft\u0131r\u0131p batakl\u0131kta bir ba\u015f\u0131na b\u0131rakana kadar tekrar tekrar ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.Burada y\u00fcce Allah, r\u00e0hmetinin kendilerine kavu\u015ftu\u011funu, \u015feytan\u0131n onlar\u0131 kendisinden koparmaya izin vermedi\u011fini, dolay\u0131s\u0131yle kendilerini ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Burada kendisini onlara -\u00c7ok ba\u011f\u0131\u015flayan- Gaf\u00fbr, ve Yumu\u015fakl\u0131k sahibi- Hal\u00eem olarak tan\u0131tmakta. Ruhlar\u0131nda O'na y\u00f6nelme ve ba\u011fl\u0131l\u0131k oldu\u011funu; azg\u0131nl\u0131k, kopukluk ve ka\u00e7akl\u0131k duygusunun f\u0131tratlar\u0131nda olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildi\u011fini ve b\u00f6ylece hata i\u015fleyenleri kovmay\u0131p onlar\u0131 cezaland\u0131rmada da acele etmedi\u011fini bildirmektedir.\u00d6l\u00fcm ve hayata ili\u015fkin y\u00fcce Allah'\u0131n kaderi ve bu konuda k\u00e2fir ve m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin ger\u00e7ek mahiyetinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131, m\u00fcminlere bunlar gibi d\u00fc\u015f\u00fcnmemelerine ili\u015fkin bir \u00e7a\u011fr\u0131yla son bulmaktad\u0131r. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcminleri, ba\u015fka de\u011ferlere, ac\u0131 ve fedakarl\u0131klar\u0131 daha iyi de\u011ferlendiren \u00f6l\u00e7\u00fclere y\u00f6neltmektedir:\\\"Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6r\u00fcr.\\\"\\\"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek. olan ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\\\"Bu ayetlerin, sava\u015f konusuyla olan ili\u015fkilerinden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi bu s\u00f6zler, sava\u015f \u00f6ncesinde geri d\u00f6nen m\u00fcnaf\u0131klar ile m\u00fcsl\u00fcmanlarla ili\u015fki ve yak\u0131nl\u0131klar\u0131 bulunan ve ancak hen\u00fcz \u0130sl\u00e2m'a girmemi\u015f Medine'li m\u00fc\u015friklere aittir. B\u00f6ylece bu m\u00fc\u015frikler, Uhud'da \u015fehid d\u00fc\u015fenlerin yak\u0131nlar\u0131n\u0131n kalplerine; hasret ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin, sava\u015fa \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu oldu\u011funa ili\u015fkin bir duyguyu yaymaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlard\u0131. Ku\u015fkusuz bu t\u00fcr fitneler ve kanl\u0131 hicranlar m\u00fcsl\u00fcman saflarda; kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve \u00e7alkalanmalara neden olur. Bu y\u00fczden d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek ve tuzaklar\u0131 kuranlar\u0131n boyunlar\u0131na ge\u00e7irmek i\u00e7in bu Kur'an\u00ee a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r.Kafirlerin \\\"E\u011fer yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmez veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi\\\" s\u00f6zleri; bollu\u011fu ve darl\u0131\u011f\u0131yla t\u00fcm hayat ve hayattaki olaylara y\u00f6n veren kanunlara ili\u015fkin akide sahibi ile ondan yoksun olan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnceleri aras\u0131ndaki temel fark\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Akide sahibi, Allah'\u0131n kanunlar\u0131n\u0131 kavram\u0131\u015f, O'nun iradesini alg\u0131lam\u0131\u015f ve O'nun kaderine g\u00fcvenmi\u015ftir. Allah'\u0131n yazd\u0131\u011f\u0131ndan ba\u015fkas\u0131n\u0131n kendisine isabet etmeyece\u011fini \u00e7ok iyi bilmektedir.Ba\u015f\u0131na bir\u015fey gelmi\u015fse bu onun kendi hatas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Kendisi i\u00e7in takdir edilmeyen bir \u015feyin de ba\u015f\u0131na gelmesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Bu y\u00fczden, zorluk an\u0131nda feryad\u0131 basmad\u0131\u011f\u0131 gibi bolluk kar\u015f\u0131s\u0131nda da \u015f\u0131marmaz. Ne bunun ne de \u015funun i\u00e7in ruhunda bir s\u0131k\u0131nt\u0131 hissetmez. \u0130\u015f olup bittikten sonra, \\\"bu \u015fekilde\\\" korunmak ya da \\\"\u015f\u00f6yle\\\" kazanmak i\u00e7in \\\"b\u00f6yle\\\" yapmad\u0131\u011f\u0131na \u00fcz\u00fclmez. De\u011ferlendirme, planlama, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirme ve dan\u0131\u015fman\u0131n zaman\u0131 harekete ge\u00e7meden \u00f6ncedir. Kendi bilgisi ve Allah'\u0131n emir ve nehiylerinin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde de\u011ferlendirip pl\u00e2nlad\u0131ktan sonra harekete ge\u00e7ti\u011finde meydana gelen her\u015feyi; g\u00fcven, ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc m\u00fcmin, meydana gelen her\u015feyin Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmeti uyar\u0131nca meydana geldi\u011fine inanmaktad\u0131r. B\u00fct\u00fcn sebepleri bizzat yerine getirmi\u015f olsa da her\u015feyin Allah'\u0131n takdir etti\u011fi \u015fekilde olaca\u011f\u0131na kanidir. Bu \u015fekilde teslimiyet, g\u00f6revi yerine getirmek ve tevekk\u00fcl aras\u0131ndaki denge sayesinde insan\u0131n ad\u0131mlar\u0131 do\u011frulur ve vicdan\u0131 huzura kavu\u015fur. Ancak; kalbini Allah hakk\u0131ndaki bu dosdo\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceden yoksun b\u0131rakana gelince o, s\u00fcrekli bir karars\u0131zl\u0131k ve bunal\u0131m i\u00e7indedir. Daima \\\"\u015fayet..\\\", \\\"olmasayd\u0131..\\\", \\\"ke\u015fke olsayd\u0131m...\\\" ve \\\"eyvah.. \\\"lar i\u00e7inde bocalamaya mahkumdur.Y\u00fcce Allah -m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fitmek i\u00e7in, Uhud sava\u015f\u0131 ve orada m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelenlerin g\u00f6lgesinde- onlar\u0131, r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken veya cihada \u00e7\u0131k\u0131p sava\u015f esnas\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fclen bir yak\u0131nlar\u0131ndan dolay\u0131 \u00fcz\u00fcnt\u00fcye kap\u0131lan kafirler gibi olmaktan sak\u0131nd\u0131r\u0131yor.\\\"Ey m\u00fcminler; Yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131n\u0131z.\\\"Bu s\u00f6z\u00fc, evrende meydana gelen \u015feyler ve bunlar \u00fczerinde etkin g\u00fc\u00e7 olan Allah hakk\u0131ndaki bozuk d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden dolay\u0131 s\u00f6yl\u00fcyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kafirlerin Allah ve O'nun hayata egemen kaderiyle ba\u011flar\u0131 kopuk oldu\u011fundan g\u00f6r\u00fcnen sebepler ve y\u00fczeysel ko\u015fullardan ba\u015fka bir\u015fey g\u00f6rmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.\\\"...Allah bunu kalplerinde bir hasret olsun diye b\u0131rakt\u0131...\\\"Karde\u015flerinin r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fmaya \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu \u00f6ld\u00fckleri ya da sava\u015f ve \u00e7arp\u0131\u015fmadan \u00f6t\u00fcr\u00fc \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fcklerine ili\u015fkin duygular\u0131... \u00d6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin nedeninin bu yery\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131k\u0131\u015f olay\u0131 oldu\u011funa dair inan\u00e7lar\u0131 sonucu \u00e7\u0131kmaktan al\u0131koymad\u0131klar\u0131na \u00fcz\u00fclmelerini sa\u011flamaktad\u0131r. Ger\u00e7ek nedenin; ecelin gelmesi, \u00f6l\u00fcm \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Allah'\u0131n takdiri, \u00f6l\u00fcm ve hayat hakk\u0131ndaki kanunu oldu\u011funu bilselerdi \u00fcz\u00fclmezlerdi. \u0130mtihan\u0131 sab\u0131rla kar\u015f\u0131lay\u0131p ho\u015fnutlukla Allah'a y\u00f6nelirlerdi.\\\"Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r.\\\"Hayat\u0131 vermek, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir zamanda, belirlenen bir ecelle ister evlerinde veya ailelerinin yan\u0131nda ister r\u0131z\u0131k elde etmek ya da akide i\u00e7in sava\u015f meydan\u0131nda olsunlar insanlara verdi\u011fini almak Allah'\u0131n elindedir. Her\u015feyden haberdar olan O'dur, her\u015feyi bilip g\u00f6ren O'dur, ceza ve kar\u015f\u0131l\u0131k da O'nun kat\u0131ndad\u0131r.\\\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.\\\"\u00d6L\u00dcM OLGUSUBuna g\u00f6re i\u015f, \u00f6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ile bitmiyor, son nokta buras\u0131 de\u011fildir. \u015eu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayat y\u00fcce Allah'\u0131n insanlara bah\u015fetti\u011fi nimetlerin en iyisi de\u011fildir. Ba\u015fka de\u011ferler; Allah kat\u0131nda daha \u00fcst\u00fcn de\u011ferler vard\u0131r:\\\"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr veya \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek olan bir ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha bay\u0131rl\u0131d\u0131r.\\\"\\\"Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\\\"Allah yolunda \u00f6lmek ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek -bu \u015fartla ve bu itibarla- hayattan, insanlar\u0131n hayatta elde ettikleri mal, makam, g\u00fc\u00e7 ve d\u00fcnya meta\u0131ndan daha iyidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, arkas\u0131nda gelen Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti vard\u0131r. Bunlar insanlar\u0131n elde ettiklerinden daha iyidir. \u0130\u015fte Allah, m\u00fcminleri bu ba\u011f\u0131\u015flanma ve merhamete y\u00f6neltmektedir. Bu noktada onlar\u0131, ki\u015fisel \u00fcst\u00fcnl\u00fcklere ve be\u015fer\u00ee de\u011ferlere terk etmiyor. Allah'\u0131n yan\u0131nda bulunanlara da teslim ediyor bizzat kalplerini, kendi rahmetine ba\u011fl\u0131yor. Bu da insanlar\u0131n t\u00fcm toplad\u0131klar\u0131ndan kalplerin ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 t\u00fcm de\u011ferlerden daha iyidir ku\u015fkusuz.Herkes Allah'a d\u00f6necektir. \u0130ster yataklar\u0131nda veya yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken \u00f6ls\u00fcnler, ister meydanda \u00e7arp\u0131\u015f\u0131rken \u00f6ld\u00fcr\u00fcls\u00fcnler; her durumda O'nun huzurunda toplanacaklard\u0131r. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda d\u00f6necekleri, bundan ba\u015fka varacaklar\u0131 bir yer yoktur. O halde oradaki farkl\u0131l\u0131k; yap\u0131lan i\u015f, niyet, y\u00f6neli\u015f ve ilgide s\u00f6z konusu olabilir. Sonu\u00e7 ise hep birdir; gerek \u00f6lmek, gerekse kesinle\u015fmi\u015f zamanda ve belirlenmi\u015f s\u00fcrede \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek \u015feklinde olsun Allah'a d\u00f6n\u00fclecektir. Ve toplanma g\u00fcn\u00fcnde O'nun huzurunda toplan\u0131lacakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla herkesi bekleyen son; Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti ya da \u00f6fke ve azab\u0131 olacakt\u0131r. Ahmaklar\u0131n ahmak\u0131; her durumda \u00f6lece\u011fi halde, kendine k\u00f6t\u00fc sonucu se\u00e7endir.B\u00f6ylece kalplerde, \u00f6l\u00fcm, hayat ve Allah'\u0131n kaderinin ger\u00e7ek mahiyetleri yer etmektedir. Bu \u015fekilde kalpler, beraberinde kaderin hareket etti\u011fi imtihan, kaderin arka pl\u00e2n\u0131ndaki hikmet ve imtihan sonras\u0131ndaki m\u00fckafatla tatmin olmaktad\u0131r. Bununla da, sava\u015ftaki olaylar ve bu olaylar\u0131n do\u011furdu\u011fu \u015fartlar aras\u0131nda yap\u0131lan gezinti son bulmaktad\u0131r.PEYGAMBER\u0130N \u015eAHS\u0130YET\u0130Daha sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yeni bir konu ile s\u00fcr\u00fcyor. Bu ak\u0131\u015f\u0131n eksenini de Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ki\u015fili\u011fi, y\u00fcce peygamberlik ger\u00e7e\u011fi, bu y\u00fcce ger\u00e7e\u011fin m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin hayat\u0131ndaki de\u011fer\u00ef ve bu sayede y\u00fcce Allah'\u0131n bu \u00fcmmete bah\u015fetti\u011fi rahmetin tecelli etmesi olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu eksenin etraf\u0131nda, m\u00fcsl\u00fcman kitlenin hayat\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesi ve bu d\u00fczenin temellerine ili\u015fkin \u0130sl\u00e2m metodundan ve \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile onun dayand\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7eklerden, genel anlamda bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin ve bu metodun insan hayat\u0131ndaki de\u011ferinden olu\u015fan ba\u015fka \u00e7izgiler de yer almaktad\u0131r.\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"tr\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/\"]}]},{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"tr\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#primaryimage\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg\",\"contentUrl\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg\",\"width\":730,\"height\":360},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Ana sayfa\",\"item\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\",\"name\":\"Ebrar Medya\",\"description\":\"Tarafs\u0131z De\u011fil, Hakk'tan Taraf\u0131z\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":{\"@type\":\"PropertyValueSpecification\",\"valueRequired\":true,\"valueName\":\"search_term_string\"}}],\"inLanguage\":\"tr\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\",\"name\":\"Ebrar Medya\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"tr\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png\",\"contentUrl\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png\",\"width\":244,\"height\":90,\"caption\":\"Ebrar Medya\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/\"},\"sameAs\":[\"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/\",\"https:\/\/x.com\/ebrarmedyacom\",\"https:\/\/www.instagram.com\/ebrarmedyacom\",\"https:\/\/www.linkedin.com\/in\/ebrar-medya-343157188\/\",\"https:\/\/tr.pinterest.com\/ebrarmedya\/\"]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6\",\"name\":\"EBRAR MEDYA\",\"image\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"tr\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g\",\"contentUrl\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g\",\"caption\":\"EBRAR MEDYA\"},\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/author\/ebrarmedya2\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.K\u00c2F\u0130RLERE T\u00c2B\u0130 OLMAK146- Nice peygamber var ki, \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.147- Onlar sadece \"Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve k\u00e2firler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et\" demi\u015flerdir.148- Allah da onlara hem d\u00fcnya kazanc\u0131n\u0131 ve hem de ahiret m\u00fck\u00e2fat\u0131n\u0131n en g\u00fczelini verdi. Allah iyi i\u015fler yapanlar\u0131 sever.149- Ey m\u00fcminler, e\u011fer k\u00e2firlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.150- Oysa Allah't\u0131r sizin mevl\u00e2n\u0131z. O yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.151- Biz k\u00e2firlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah `a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennem'dir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r!152- Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.153- Hani Peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.154- Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah, \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu, bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdi-ne d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyetini yans\u0131tan, ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve \"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?\" diyorlard\u0131. Onlara de ki; \"Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.\"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. i\u00e7lerinden \"E\u011fer bu i\u015fte bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik \" diyorlar. De ki; \"E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131.\" Allah, g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.155- \u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve halimdir.156- Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda \"E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezler ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi\" diyen k\u00e2firler gibi olmay\u0131n\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.157 E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz, Allah'tan gelecek olan ba\u011f\u0131\u015flama ve rahmet, onlar\u0131n biriktirecekleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.158- Ku\u015fku yok ki, \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\u015eu ayetler grubuna ara\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir g\u00f6zle bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, kanatlar\u0131n\u0131n canl\u0131l\u0131k f\u0131\u015fk\u0131ran bir \u00e7ok sahneyi, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi, insan hayat\u0131 ve evrensel yasalara ili\u015fkin temel ve b\u00fcy\u00fck hakikatleri sard\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Duygu ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri co\u015fturacak d\u00fczeyde sava\u015f\u0131n hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc d\u0131\u015farda b\u0131rakmayacak \u015fekilde; \u00e7abuk, canl\u0131, hareketli ve derin bir dokunu\u015fla ele ald\u0131\u011f\u0131na \u015fahid oluruz. Ku\u015fkusuz bu ayetler; meydana geldi\u011fi atmosfer, kendine \u00f6zg\u00fc ko\u015fullar\u0131 ve olaylar\u0131, beraberindeki ruhsal ve duygusal hareketlerle birlikte, sava\u015f\u0131, canl\u0131l\u0131k ve g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serme bak\u0131m\u0131ndan, bunca uzunluk ve detayl\u0131l\u0131klar\u0131na ra\u011fmen siyer kitaplar\u0131nda rastlanan t\u00fcm rivayetlerden daha etkindirler. Ayr\u0131ca, daha do\u011fru bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye ula\u015fmak isteyen ruhlardaki canl\u0131 ve hareket halindeki ger\u00e7ekler y\u0131\u011f\u0131n\u0131n\u0131 da kanatlar\u0131n\u0131n alt\u0131na ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz.Bunca sahneyi, b\u00fct\u00fcn bu ger\u00e7ekleri, bu denli canl\u0131, hareketli ve duyguland\u0131r\u0131c\u0131 bir tarzda bu kadarc\u0131k s\u00f6z ve ifadeye s\u0131\u011fd\u0131rmak insan\u0131n yapaca\u011f\u0131 bir\u015fey de\u011fildir ku\u015fkusuz. Bu ger\u00e7e\u011fi, \u00fcsluplar\u0131n s\u0131rlar\u0131n\u0131 ve ifadelerinin g\u00fcc\u00fcn\u00fc alg\u0131layanlar, \u00f6ncelikle de \u00fcsl\u00fbplarla u\u011fra\u015fan ve ifadenin s\u0131rlar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131ranlar kavrayabilirler:\"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.\"\"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.\"Medine'deki kafirler, m\u00fcnaf\u0131klar ve yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n diren\u00e7lerini k\u0131rmak, Muhammed'le (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) birlikte hareket etmenin sonucundan onlar\u0131 korkutmak, sava\u015f\u0131n \u00fcrk\u00fct\u00fcc\u00fc yanlar\u0131n\u0131, Kurey\u015f m\u00fc\u015frikleri ve m\u00fcttefikleriyle tak\u0131\u015fman\u0131n sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 tasvir etmek i\u00e7in m\u00fcminlerin ba\u015flar\u0131na gelen yenilgi, \u00f6l\u00fcm ve yaralanmalar\u0131 dillerine dolam\u0131\u015flard\u0131. K\u00fcf\u00fcr kalplerin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, saflar\u0131n da\u011f\u0131lmas\u0131, g\u00fcvensizli\u011fin olu\u015fmas\u0131 ve g\u00fc\u00e7l\u00fclerle sava\u015fmaya devam etmenin gere\u011finden ku\u015fkulanman\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 istiyordu. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015ftan el \u00e7ekmenin ho\u015f g\u00f6sterilmesi ve zaferi kazanmak \u00fczere olanlar\u0131n bar\u0131\u015fmaya yana\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in en uygun hava, yenilgi havas\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca bu atmosfer, ki\u015fisel ac\u0131lar\u0131n ve bireysel felaketlerin yayg\u0131nla\u015f\u0131p toplumun ve akidenin b\u00fcnyesini y\u0131kmaya d\u00f6n\u00fc\u015fmesine ve b\u00f6ylece galip g\u00fc\u00e7lere teslim olmaya uygun bir atmosferdir.Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah, iman edenleri kafirlere uymaktan sak\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kafirlere uyman\u0131n sonu kesin zarard\u0131r; hi\u00e7bir k\u00e2r ve yarar s\u00f6z konusu de\u011fildir. Onlara uymak, topuklar\u0131n \u00fczerinde k\u00fcfre gerisin geriye d\u00f6nmektir. M\u00fcmin, ya k\u00fcf\u00fcr ve kafirlerle sava\u015fmak, bat\u0131l ve bat\u0131la uyanlar\u0131 defetmek suretiyle yoluna devam edecek ya da Allah korusun topuklar\u0131 \u00fczerinde k\u00fcfre d\u00f6necektir. M\u00fcminin konumunu ve dinini koruyarak ikisinin aras\u0131na pasif bir pozisyonda bulunmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131r. \u0130nsan b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnebilir. Yenilginin ard\u0131ndan, yara ve berenin etkisiyle, g\u00fc\u00e7l\u00fc galiplerle sava\u015fmaktan vazge\u00e7ip, onlarla bar\u0131\u015f yapabilece\u011fini, bununla beraber dinini, akidesini, imam\u0131 ve varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 koruyabilece\u011fini sanabilir. Bu, kof bir vahimdir. B\u00f6yle bir durumda ileriye at\u0131lmayan\u0131n, geriye d\u00f6nmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u00fcf\u00fcr, \u015ferr, sap\u0131kl\u0131k ve ta\u011futlarla sava\u015fa tutu\u015fmayan\u0131n, horlan\u0131p geriye d\u00f6nerek; k\u00fcf\u00fcr, \u015ferr sap\u0131kl\u0131k, bat\u0131l ve tu\u011fyana d\u00f6nmesi zorunlu bir sonu\u00e7tur. Bir ki\u015finin akidesi ve iman\u0131, onu kafirlere uymaktan, onlar\u0131 dinlemekten ve onlara g\u00fcvenmekten al\u0131koyam\u0131yorsa bu durumu o ki\u015finin ger\u00e7ekte daha ilk andan itibaren iman etmedi\u011fini g\u00f6sterir. Akide sahibinin, akidenin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dayanmas\u0131, onlar\u0131n desiselerine kulak vermesi ve direktiflerine uymas\u0131 ruhsal bozgun belirtisidir. Yenilgi ba\u015f g\u00f6sterdimi de s\u00fcrecektir. Art\u0131k kimse onu sonu\u00e7ta yenilmekten, topuklar\u0131 \u00fczerinden k\u00fcfre d\u00f6nmekten al\u0131koyamaz. \u0130lk ad\u0131mlar\u0131n\u0131 atarken bu k\u00f6t\u00fc sonuca varaca\u011f\u0131n\u0131 zannetmese de... M\u00fcmin, akidesi ve y\u00f6netilmesi bak\u0131m\u0131ndan, dininin ve \u00f6nderli\u011finin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dan\u0131\u015fma gere\u011fini duymaz. Bir kere onlar\u0131 dinlerse f\u0131tri ve pratik bir olgu olarak art\u0131k topuklar\u0131 \u00fczerinde irtidat yolunu tutmu\u015f demektir. \u0130\u015fte y\u00fcce Allah, m\u00fcminleri uyarmakta, bundan sak\u0131nd\u0131rmakta ve iman ad\u0131na onlara seslenmektedir:\"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.\"Topuklar\u0131n \u00fczerinden, imandan k\u00fcfre d\u00f6nme y\u0131k\u0131m\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck zarar var m\u0131? \u0130man zarar\u0131ndan sonra hangi kazan\u00e7 olabilir ki?\u015eayet kafirlere uymaya e\u011filim g\u00f6stermenin nedeni, onlardan bir koruma ve yard\u0131m beklentisi ise, bu bir vehimdir. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yard\u0131m ve koruman\u0131n ger\u00e7e\u011fini hat\u0131rlatarak bunu da reddediyor:\"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.\"M\u00fcminlerin dostluk ve yard\u0131m bekleyecekleri merci buras\u0131d\u0131r. Allah'\u0131n dost oldu\u011fu kimse i\u00e7in O'nun yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n birinin dostlu\u011funa gerek varm\u0131? Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Allah olan\u0131n, kullar\u0131n yard\u0131m\u0131na ihtiyac\u0131 olur mu?Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerini sa\u011flamla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in kendisine hi\u00e7bir otorite, g\u00fc\u00e7 ve kuvvet indirilmeyen \u015feyleri Allah'a ortak ko\u015fmalar\u0131ndan dolay\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n kalplerine korku sal\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 m\u00fcjdeliyerek bunun ahirette haz\u0131rlanan azaptan \u00f6nce olaca\u011f\u0131n\u0131 bildirerek s\u00fcrmektedir:\"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennemdir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.\"Kafirlerin kalplerine korku sal\u0131naca\u011f\u0131na ili\u015fkin Ulu, K\u00e2dir ve Kahhar olan Allah'\u0131n verdi\u011fi s\u00f6z, sava\u015f\u0131n sonu i\u00e7in bir garanti, d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n yenilgisi ve dostlar\u0131n\u0131n zaferi i\u00e7in bir g\u00fcvencedir.K\u00fcfr\u00fcn, imanla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her sava\u015f i\u00e7in ge\u00e7erlidir bu vaad. K\u00fcfredenlerin, korkmadan ve Allah taraf\u0131ndan kalplerine at\u0131lan deh\u015fet duygusu harekete ge\u00e7meden m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 vaki de\u011fildir. Ancak \u00f6nemli olan, m\u00fcminlerin kalplerinde iman ve birtek Allah'a dostluk duygusu ger\u00e7e\u011finin bulunmas\u0131d\u0131r. Bu dostlu\u011fa s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ba\u011fl\u0131 bulunmalar\u0131, Allah'\u0131n ordusunun galip olaca\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fi konusunda her t\u00fcrl\u00fc s\u00f6ylenti ve ku\u015fkudan soyutlanmalar\u0131 ve k\u00e2firlerin, yery\u00fcz\u00fcnde Allah'\u0131 aciz b\u0131rakamayacaklar\u0131 gibi O'ndan kurtulamayacaklar\u0131n\u0131 da bilmeleridir. G\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fte bu ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir durum belirdi\u011finde de Allah'\u0131n ayette ge\u00e7en s\u00f6z\u00fcne i\u00e7tenlikle g\u00fcvenip buna g\u00f6re hareket etmeleri gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc, insanlar\u0131n g\u00f6zlerinin g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc ve ak\u0131llar\u0131n\u0131n de\u011ferlendirdi\u011fi her\u015feyden daha do\u011frudur.K\u00e2firler korkacaklard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kalpleri ger\u00e7ek bir dayanaktan yoksundur. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar ne bir g\u00fcce ne de g\u00fc\u00e7l\u00fc birine dayanmaktad\u0131rlar. Onlar hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7leri olmayan tanr\u0131lar\u0131n\u0131 Allah'a ortak ko\u015fmaktad\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah, bu tanr\u0131lara hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 bah\u015fetmemi\u015ftir.\"Kendisine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneler...\" deyimi bazen iddia edilen tanr\u0131lar\u0131, bazen de kof inan\u00e7lar\u0131 vas\u0131fland\u0131rmak i\u00e7in Kuran'da s\u0131k\u00e7a rastlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z k\u00f6kl\u00fc ve temel bir ger\u00e7e\u011fe i\u015faret eden derin anlaml\u0131 bir deyimdir.Ku\u015fkusuz, herhangi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, inan\u00e7, ki\u015fi veya kurulu\u015f, ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 gizli g\u00fc\u00e7 ve cayd\u0131r\u0131c\u0131 otorite oran\u0131nda, ya\u015far, hareket alan\u0131 bulur ve etkinlik g\u00f6sterebilir. Bu g\u00fc\u00e7; i\u00e7indeki \"Hakk\" mefhumu ile, yani Allah'\u0131n t\u00fcm evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 temeller ve evrende y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan Allah'\u0131n koydu\u011fu yasalara uygunluk derecesi ile \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. Bu \"Hakk\" olma mefhumunu i\u00e7ermesi ile y\u00fcce Allah, varl\u0131k aleminde ger\u00e7ek anlamda faal ve etkin olan g\u00fc\u00e7 ve otoritesinden ona bah\u015fedecektir. Aksi takdirde, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde parlak ve heybetli g\u00f6r\u00fcnse de son derece hafif bo\u015f, zay\u0131f ve \u00e7\u00fcr\u00fck olacakt\u0131r bu g\u00fc\u00e7.M\u00fc\u015frikler, (Allah'tan) ba\u015fka tanr\u0131lar\u0131 \u00e7e\u015fitli \u015fekillerde Allah'a ortak ko\u015farlar. \u00d6ncelikle, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi Allah'tan ba\u015fkas\u0131na vermekle meydana gelir bu \u015firk. Bu \u00f6zellik, kanun koyma, hayat tarzlar\u0131 ve toplumsal d\u00fczenleri i\u00e7in ba\u015fvurduklar\u0131 de\u011ferleri belirlemek i\u00e7in bu kanunlara uymaya ve bu de\u011ferleri benimsemeye zorlamak \u015feklinde kullar \u00fczerinde kullara egemenlik hakk\u0131 tan\u0131makt\u0131r. Bu \u00f6zelliklerin kapsam\u0131nda bulunan ve onlardan bir par\u00e7a say\u0131lan sembolik ibadet sorunu bundan sonra gelir.Peki bu tanr\u0131lar, Allah'\u0131n \u015fu evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 \"hakk\"tan neye sahip bulunuyorlar? Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, \u015fu evreni sadece bir olan yarat\u0131c\u0131s\u0131na dayanmas\u0131 i\u00e7in yaratm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu yarat\u0131klar\u0131 da, ortak ko\u015fmaks\u0131z\u0131n kendisine kullukta bulunmalar\u0131, hi\u00e7 tart\u0131\u015fmas\u0131z kanun ve de\u011ferler konusunda sadece kendisine ba\u015fvurmalar\u0131 ve O'na bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 e\u015f ko\u015fmadan hakk\u0131yla kendisine kulluk etmeleri i\u00e7in yaratt\u0131. Bunun i\u00e7in, kapsaml\u0131 anlam\u0131yla Tevhidin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her\u015fey, dayan\u0131ks\u0131z ve bo\u015ftur. Evrenin yap\u0131s\u0131ndaki gizli \"hakk\"tan yoksundur. Bu y\u00fczden de \u00e7\u00fcr\u00fck ve c\u0131l\u0131zd\u0131r. Ne bir g\u00fc\u00e7 ne de bir otoriteye sahiptir. Hayat\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir etkisi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Hatta hayat \u00f6\u011felerine ve hayat hakk\u0131na da sahip de\u011fildir.\u0130nan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcnce konusunda kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmeyen Tanr\u0131lar\u0131 Allah'a ortak ko\u015ftuklar\u0131ndan dolay\u0131 m\u00fc\u015frikler, zay\u0131fl\u0131k ve bo\u015flu\u011fa dayanmaktad\u0131rlar. Onlar sonsuza kadar hor ve zay\u0131f \u00e7\u0131\u011f\u0131rtkanlar olacaklard\u0131r. Mutlak g\u00fc\u00e7 sahibi ger\u00e7e\u011fe dayanan m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131nda i\u00e7lerini hep bir korku saracakt\u0131r onlar\u0131n.Hakk ile bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her durumda bu vaadin do\u011frulu\u011funu buluruz. Ka\u00e7 kere, silahs\u0131z hakk kar\u015f\u0131s\u0131nda son derece silahlanm\u0131\u015f olarak dikilen bat\u0131l, korkaklar gibi b\u00fcz\u00fclm\u00fc\u015f, bunca silahl\u0131 kalabal\u0131\u011fa ra\u011fmen her hareketten ve her sesten dolay\u0131 titremi\u015ftir. Hakk hareket edip sald\u0131r\u0131ya ge\u00e7ince de, bunca kalabal\u0131\u011f\u0131na ve hakk\u0131n azl\u0131\u011f\u0131na ra\u011fmen Allah'\u0131n vaadini do\u011frularcas\u0131na bat\u0131l\u0131n saflar\u0131nda; deh\u015fet, korku, par\u00e7alanma ve bozgun ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir.\"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r.\"Bu d\u00fcnyadaki halleri... Ya ahirette?.. Orada da zalimlere yak\u0131\u015fan ac\u0131kl\u0131 ve fen\u00e2 bir sonu\u00e7 beklemektedir onlar\u0131...\"Onlar\u0131n gidecekleri yer de Cehennemdir Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.\"\u0130\u015fte bu noktada ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlara, Uhud sava\u015f\u0131ndaki bu vaadin do\u011frulu\u011funu belgeleyen kan\u0131tlara \u00e7evrilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015f\u0131n ba\u015f\u0131nda zafer onlar\u0131n olmu\u015ftu. M\u00fc\u015frikler birer birer \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcyordu. Arkalar\u0131nda bir\u00e7ok ganimet b\u0131rakarak ka\u00e7maya ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131. Bayraklar\u0131 da yere d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ve bir kad\u0131n kald\u0131r\u0131ncaya kadar kimse de buna el atmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimete kar\u015f\u0131 ok\u00e7ular\u0131n nefislerinde zaaf belirip, aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek Peygamberleri ve komutanlar\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) emrine kar\u015f\u0131 gelmeyinceye kadar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n zaferi yenilgiye d\u00f6n\u00fc\u015fmemi\u015fti. Burada ayetler dikkati; sahneleri, mek\u00e2nlar\u0131, olaylar\u0131 ve ko\u015fullar\u0131yla sava\u015f\u0131n i\u00e7ine \u00e7ekmektedir:\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.\"\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ko\u015fuyordunuz, ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelenlere \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.\"\"Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah i\u00e7inizden bir grubu saran \u00fczerinize bir g\u00fcven duygusu ve bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliyye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? diyorlard\u0131. Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir. Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir\u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. \u0130\u00e7lerinden, `E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik' diyorlar. De ki; `E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yinede boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek ve kalplerinizdekini ar\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, affedici ve Halim'dir.\"Ku\u015fkusuz, burada Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131, meydandaki hi\u00e7bir hareketi, ruhlardaki hi\u00e7bir duyguyu, y\u00fczlerdeki hi\u00e7bir \u00e7izgiyi ve vicdanlardaki hi\u00e7bir devinimi belirtmeksizin ge\u00e7meyecek \u015fekilde sava\u015f sahnesinin ve zaferle yenilginin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fcn eksiksiz bir tablosunu \u00e7izmektedir. \u0130bareler, bir film \u015feridi gibi g\u00f6zler \u00f6n\u00fcnde ge\u00e7mekte ve her harekette yepyeni ve canl\u0131 bir tablo ta\u015f\u0131maktad\u0131r. \u00d6zellikle da\u011fa t\u0131rmanmay\u0131, panik ve deh\u015fet i\u00e7inde ka\u00e7\u0131\u015f hareketini ve Resulullah,\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) sava\u015ftan d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7anlar\u0131 ve korkudan da\u011fa t\u0131rmananlar\u0131 \u00e7a\u011f\u0131rmas\u0131n\u0131 tasvir etmesinin yan\u0131nda nefislerin hareketini, m\u00fcsl\u00fcmanlarda meydana gelen \u00e7alkalanma, \u00e7e\u015fitli duygular, heyecanlar ve arzular\u0131 da tasvir etmektedir. Bunca hareketli ve canl\u0131 tablonun yan\u0131nda, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunun ve ola\u011fan\u00fcst\u00fc e\u011fitim metodunun belirmesini sa\u011flayan \u015fu direktifler ve h\u00fck\u00fcmler yer almaktad\u0131r:\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz.\"Bu durum, ganimet duygusuna kap\u0131lmadan \u00f6nce m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n m\u00fc\u015frikleri do\u011frad\u0131klar\u0131 ya da k\u00f6klerini kuruttuklar\u0131, sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndayd\u0131. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) onlara \"Sabretti\u011finiz s\u00fcrece zafer sizindir.\" demi\u015fti. B\u00f6ylece y\u00fcce Allah Peygamberinin dilinden verdi\u011fi vaadi do\u011frulam\u0131\u015ft\u0131:\"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu...\"Bu ifade, ok\u00e7ular\u0131n durumunu belirtmektedir. Onlardan bir grup ganimet arzusu kar\u015f\u0131s\u0131nda zaaf g\u00f6stermi\u015f, onlarla, Resulullah'\u0131n emrine mutlak itaat etmenin gerekti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olanlar aras\u0131nda \u00e7eki\u015fme ba\u015f g\u00f6stermi\u015f ve sevdikleri zaferin belirdi\u011fini g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fckten sonra isyan etmeye kadar g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015flerdi i\u015fi. B\u00f6ylece iki gruba ayr\u0131lm\u0131\u015f oldular. Bir k\u0131sm\u0131 d\u00fcnya ganimetini, di\u011fer bir k\u0131sm\u0131 da ahiret sevab\u0131n\u0131 istiyordu. Art\u0131k kalpleri da\u011f\u0131lm\u0131\u015f, saflarda ve hedefte birlik diye bir\u015fey kalmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimet arzusu ihl\u00e2s cil\u00e2s\u0131n\u0131 ve akide sava\u015flar\u0131nda bulunmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olan mutlak d\u00fcnya mal\u0131ndan soyutlanma duygusunu gidermi\u015fti. \u00c7\u00fcnk\u00fc akide sava\u015f\u0131 ba\u015fka sava\u015flara benzemez. Bu sava\u015f, hem sava\u015f alan\u0131nda hem vicdan da s\u00fcrmektedir. Vicdandaki sava\u015f kazan\u0131lmadan sava\u015f alan\u0131nda zafer elde etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu, Allah i\u00e7in yap\u0131lan bir sava\u015ft\u0131r. Bu y\u00fczden nefsini Allah i\u00e7in ar\u0131nd\u0131rmad\u0131k\u00e7a y\u00fcce Allah kimseye zafer nasip etmez.Allah'\u0131n sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri ve O'na dayand\u0131klar\u0131 halde, ortada bir kapal\u0131l\u0131k, bozukluk ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k olmamas\u0131 i\u00e7in, y\u00fckselttikleri sancak ad\u0131na her\u015feyden ar\u0131n\u0131p temizlenmedik\u00e7e y\u00fcce Allah zafer bah\u015fetmez. Ku\u015fkusuz, a\u00e7\u0131kca bat\u0131l sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselten bat\u0131l taraftarlar\u0131 -Allah'\u0131n bildi\u011fi bir hikmetten \u00f6t\u00fcr\u00fc- galip gelmi\u015flerdir. Ancak, akide sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri halde, i\u00e7tenlikle O'nun ad\u0131na her\u015feyden soyutlanmayanlara y\u00fcce Allah, ar\u0131nd\u0131r\u0131p temizlemek i\u00e7in onlar\u0131 denemedik\u00e7e ebediyyen zafer bah\u015fetmez. Kur'an'\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki konumlar\u0131na i\u015faret ederken m\u00fcsl\u00fcman kitleye g\u00f6stermek istedi\u011fi budur. Kaypak ve karars\u0131z tutumlar\u0131n\u0131n meyvesi olan ac\u0131 bir yenilgi ve a\u00e7\u0131k bir yara alm\u0131\u015f bulunan m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00fcce Allah, bunu \u00f6\u011fretmek istiyordu.\"...Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu.\"Kur'ana Kerim, bizzat m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi kalplerinde varl\u0131\u011f\u0131ndan habersiz olduklar\u0131 gizli duygulara \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r. Abdullah \u0130bn-i Mes'ud (Allah O'ndan raz\u0131 olsun) \u015f\u00f6yle der: \"Uhud g\u00fcn\u00fc bizim hakk\u0131m\u0131zda \"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu\" ( \u0130bn-i Kesir, tefsirinde rivayet eder ve \"\u0130bn-i Mes'ud d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka yollardan da rivayet edilmi\u015ftir\" der. \u0130bn-i M\u00fcrdeveyh de tefsirinde bunu rivayet etmektedir.) ayeti inene kadar Resulullah'\u0131n ashab\u0131ndan birinin d\u00fcnyay\u0131 istedi\u011fini g\u00f6rmemi\u015ftim.\" B\u00f6ylece Kur'an, kalpleri ve i\u00e7indekilerini a\u00e7\u0131p \u00f6nlerine koymakta, bir dahaki sefere sak\u0131nmalar\u0131 i\u00e7in yenilginin nereden geldi\u011fini g\u00f6stermektedir onlara.Ayn\u0131 zamanda, kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 ac\u0131lar\u0131n ve a\u00e7\u0131k sebeplerinden dolay\u0131 meydana gelen olaylar\u0131n arka pl\u00e2ndaki Allah'\u0131n hikmet ve tedbirinin bir taraf\u0131n\u0131 da onlara g\u00f6stermektedir.\"...Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131.\"Ku\u015fkusuz, orada insanlar\u0131n fiillerinin arkas\u0131nda, Allah'\u0131n takdiri yeral\u0131yordu. Zaaf g\u00f6sterip aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek isyan edince y\u00fcce Allah, g\u00fc\u00e7lerini, heybetlerin\u00ef ve m\u00fc\u015frikler kar\u015f\u0131s\u0131ndaki dikkatlerini giderdi. Ok\u00e7ular\u0131 ge\u00e7itten geri d\u00f6nd\u00fcrd\u00fc, sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131 sava\u015f alan\u0131ndan \u00e7evirdi ve b\u00f6ylece hep birlikte ka\u00e7maya ba\u015flad\u0131lar. B\u00fct\u00fcn bunlar, onlar\u0131 denemek i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 plana g\u00f6re meydana geliyordu. Kalplerin gizliliklerini ortaya \u00e7\u0131karmak, ruhlar\u0131 ar\u0131nd\u0131rmak ve de\u011finece\u011fimiz gibi saflar\u0131 belirlemek i\u00e7in; zorluk, korku ve yenilgi, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ve yaralanma ile deniyordu onlar\u0131 y\u00fcce Allah.B\u00f6ylece, olaylar sebeplerin sonucu meydana geldi\u011fi gibi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi hesaplar\u0131na g\u00f6re planlanm\u0131\u015f olarak canlan\u0131yordu. Ancak hi\u00e7biri di\u011feriyle \u00e7ak\u0131\u015fmadan oluyordu bunlar\u0131n. Her olay\u0131n bir sebebi ve her sebebin arkas\u0131nda, latif ve her\u015feyden haberdar olan Allah'\u0131n pl\u00e2n\u0131 vard\u0131r.\"...Ama yine de sizi affetti.\"Sizde meydana gelen zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan\u0131 ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 gibi sava\u015ftan ka\u00e7\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131, d\u00f6nmenizi ve irtidat\u0131n\u0131z\u0131 da ba\u011f\u0131\u015flad\u0131. Kendisinden bir l\u00fctuf ve minnetle yapt\u0131 bunu. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00f6t\u00fc bir niyet ve hatada \u0131srar s\u00f6z konusu olmay\u0131p be\u015feri zaaftan kaynaklan\u0131yordu bu hal. Allah'a iman, O'na teslim olmak, \u00f6nderli\u011finize ve Allah'\u0131n iradesine teslim olmak \u00e7er\u00e7evesinde de hata edebilir, zaaf g\u00f6sterebilirdiniz.\"...Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.\"O'nun metoduna uyduklar\u0131, O'na kulluk \u00fczere bulunduklar\u0131, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi kendileri i\u00e7in iddia etmedikleri, metod, d\u00fczen, de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini O'ndan ba\u015fkas\u0131ndan almad\u0131klar\u0131 s\u00fcrece onlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamak Allah'\u0131n l\u00fctfundand\u0131r. Onlardan bir hata meydana geldi\u011finde, zaaf acizlik ya da s\u00fcr\u00e7me ve ba\u015fka bir nedenden dolay\u0131 meydana gelece\u011finden; deneme, ar\u0131nma ve ihl\u00e2stan sonra Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015facaklard\u0131r...A\u015fa\u011f\u0131daki ayet-i kerime yenilginin canl\u0131 ve hareket halindeki bir tablosunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirecektir:\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz.\"Sahnedeki olgunun duygular\u0131nda derinle\u015fmesi, zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan sonucu kendilerinden kaynaklanan davran\u0131\u015f ve sonucundan mahcup olup utanmalar\u0131 i\u00e7in... \u0130bare, birka\u00e7 kelimeyle duygusal ve ruhsal hareketlerinin tablosunu \u00e7izmektedir. Sahnede b\u00fcy\u00fck bir korku deh\u015fet ve panik i\u00e7inde da\u011fa t\u0131rman\u0131yorlar. \u00d6yle ki biri di\u011ferine bakam\u0131yor. \u00c7a\u011f\u0131r\u0131nca cevap veremiyor. \u00dcstelik, kalplerini ve ayaklar\u0131n\u0131 titreten \"Muhammed \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fc\" \u015fayias\u0131ndan sonra, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na inand\u0131rmak i\u00e7in Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) da arkalar\u0131ndan \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p duruyordu. Bu, \u015fu kadarc\u0131k kelimede g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirilen m\u00fckemmel bir sahnedir.Sonu\u00e7ta y\u00fcce Allah, ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131na sevinmemeleri ve ba\u015flar\u0131na gelene \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in ka\u00e7mak, kendileri ka\u00e7t\u0131klar\u0131 halde arkalar\u0131nda direnen sevgili Peygamberini b\u0131rakmak ve b\u00f6ylece birtak\u0131m yaralar almas\u0131na ve \u00fcz\u00fclmesine neden olduklar\u0131ndan dolay\u0131 onlar\u0131n ruhlar\u0131na \u00fcz\u00fcnt\u00fc salmakla cezaland\u0131r\u0131yor. Ba\u015flar\u0131ndan ge\u00e7en bu deney Peygamberinin ba\u015f\u0131na gelen bu ac\u0131 -ki bu, kendilerine isabet eden her\u015feyden daha a\u011f\u0131r geliyordu- ruhlar\u0131n\u0131 kaplayan bu pi\u015fmanl\u0131k ve u\u011frad\u0131klar\u0131 bu \u00fcz\u00fcnt\u00fc... Ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131 bunca menfaati ve ba\u015flar\u0131na gelen bunca s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fcmsemelerini sa\u011flayacakt\u0131r:\"Ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131...\"Allah, b\u00fct\u00fcn gizliliklerden haberdard\u0131r. Sizin yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n hakikatini ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131z\u0131n nedenini hakk\u0131yla bilir:\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.\"Yenilginin, korku ve deh\u015fetini, Rabblerine ve Peygamberlerine d\u00f6nen m\u00fcmin ruhlarda yereden hayret verici bir g\u00fcven duygusu takip etmi\u015fti. Kendilerini, b\u00fcsb\u00fct\u00fcn kaplayan tatl\u0131 bir uykuya teslim etmi\u015flerdi. Bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc mucize ifade edilirken, t\u0131k\u0131rt\u0131s\u0131 ve g\u00f6lgesiyle bu g\u00fcven ve s\u00fck\u00fbn atmosferini tasvir etmesi i\u00e7in istikrar, incelik ve yumu\u015fakl\u0131k sa\u00e7\u0131yor adeta.\"...Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu bir uyuklama indirdi.\"Bu, o m\u00fcmin kullar\u0131n\u0131 ku\u015fatan ilahi rahmetin sonucu meydana gelen ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir mucizedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bir an i\u00e7in de olsa, korkup ka\u00e7\u0131\u015fan yorgunlar\u0131 uyku b\u00fcr\u00fcd\u00fc m\u00fc, b\u00fcnyelerinde b\u00fcy\u00fc etkisini yapar, onlar\u0131 yeniden yarat\u0131r ve niteli\u011fi bilinmeyen bir \u015fekilde b\u00fcnyelerine g\u00fcven duygusunu serper. Bunu, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve zorluk an\u0131nda denedi\u011fimden s\u00f6yl\u00fcyorum. O anda, insan\u0131n k\u0131s\u0131r ifadesinin tasvir edemeyece\u011fi \u015fekilde y\u00fcce Allah'\u0131n ku\u015fat\u0131c\u0131 ve derin rahmetini hissetmi\u015ftim.Tirmizi, Nesei ve Hakim, Hammad b. Seleme'nin hadisinden, O da Enes'ten, O da Ebi Talha'dan \u015f\u00f6yle rivayet ederler: Ebu Talha der ki: \"Uhud g\u00fcn\u00fc ba\u015f\u0131m\u0131 kald\u0131r\u0131p bakt\u0131\u011f\u0131mda onlardan kabu\u011funa \u00e7ekilip uyuklamayan biri yoktu.\"Ebu Talha'dan yap\u0131lan bir ba\u015fka rivayette \"Uhud g\u00fcn\u00fc saflarda iken bizi bir uyku basm\u0131\u015ft\u0131. \u00d6yle ki k\u0131l\u0131c\u0131m elimden d\u00fc\u015fer gibi oluyor ben de tutuyordum. Tekrar d\u00fc\u015f\u00fcyor tekrar tutuyordum\" der.KEND\u0130LER\u0130N\u0130 D\u00dc\u015e\u00dcNENLERDi\u011fer gruba gelince onlar; nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131r\u0131p daha \u00e7ok ilgilendiren, cahiliye d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden tamamen kurtulamayan, nefislerini i\u00e7tenlikle Allah'a teslim etmeyen, b\u00fct\u00fcn benlikleriyle O'nun kaderine teslim olmayan, ba\u015flar\u0131na gelenin imtihan ve ar\u0131nma i\u00e7in oldu\u011fu, yoksa y\u00fcce Allah dostlar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakmayaca\u011f\u0131 konusunda mutmain olmayan ve y\u00fcce Allah'\u0131n, k\u00fcf\u00fcr, \u015fer ve bat\u0131la nihai galibiyet ve tam zafer vermeyi takdir etmedi\u011fine g\u00fcvenmeyen iman\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015f kimselerdir:\"...Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve `Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?' diyorlard\u0131.\"Bu akide, mensuplar\u0131na, hi\u00e7bir \u015feyin kendilerine ait olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, tamamen Allah'a ait olduklar\u0131n\u0131, O'nun yolunda cihada \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131nda O'nun i\u00e7in \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131n\u0131, O'nun i\u00e7in hareket ettiklerini, O'nun i\u00e7in sava\u015ft\u0131klar\u0131n\u0131, bu cihadda, kendilerine ait ba\u015fka bir amac\u0131n s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Allah'\u0131n kaderine teslim olduklar\u0131n\u0131, ne \u015fekilde olursa olsun bu kaderden geleni ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lamalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmektedir.Sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnenler ve \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce, de\u011ferlendirme, ilgi ve u\u011fra\u015flar\u0131n\u0131n ekseni durumuna getirenlere gelince bunlar\u0131n ruhlar\u0131nda iman ger\u00e7e\u011fi olgunla\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte Kur'an'\u0131n burada s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fi grup bunlardand\u0131r. Bunlar\u0131n nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131rm\u0131\u015f ve sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnecek duruma gelmi\u015flerdi. D\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmayan bir i\u015f y\u00fcz\u00fcnden kaybettiklerini sanarak b\u00fcy\u00fck bir s\u0131k\u0131nt\u0131 ve karars\u0131zl\u0131k i\u00e7inde bocalamaktayd\u0131lar. \u0130stemeden sava\u015fa itildiklerini, buna ra\u011fmen ac\u0131 bir s\u0131nav verdiklerini, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme, yara ve ac\u0131lardan olu\u015fan a\u011f\u0131r bir bedel \u00f6dediklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. Allah'\u0131 ger\u00e7ek anlamda tan\u0131m\u0131yorlard\u0131. Bu y\u00fczden cahiliyede oldu\u011fu gibi O'nun hakk\u0131nda haks\u0131z zan y\u00fcr\u00fct\u00fcyorlard\u0131. Kendilerine bir\u015fey d\u00fc\u015fmeyen, ancak \u00f6l\u00fcp yaralanmalar\u0131 i\u00e7in s\u00fcr\u00fcklendikleri sava\u015fta kaybolacaklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri, Allah hakk\u0131nda besledikleri haks\u0131z zandan kaynaklan\u0131yordu. Allah'\u0131n, kendilerini yard\u0131m edip kurtarmayaca\u011f\u0131n\u0131 ve aksine d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n eline bir kurban gibi teslim edece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131.\"...Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?\" diye sormalar\u0131 bu y\u00fczdendi. Bu s\u00f6zleri, kumanda ve sava\u015f \u00e7izgisine kar\u015f\u0131 geldiklerini g\u00f6stermektedir. Bunlar Medine'den \u00e7\u0131kmama g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olup Abdullah b. Ubeyy ile birlikte geri d\u00f6nmedikleri halde kalpleri bir t\u00fcrl\u00fc istikrar ve g\u00fcvene kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015filer olabilirler.Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmay\u0131 bitirmeden \u00f6nce, sorduklar\u0131 i\u015fin asl\u0131n\u0131 d\u00fczeltmek ve ger\u00e7e\u011fini yerle\u015ftirmek i\u00e7in \u015fu s\u00f6zlerini ele \u00e2lmaktad\u0131r:\"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.\"Bu i\u015fte kimseye bir\u015fey yok. Ne kendilerine ne de ba\u015fkalar\u0131na... Bundan \u00f6nce Peygamberine \u015f\u00f6yle demi\u015fti y\u00fcce Allah: \"Bu i\u015ften sana hi\u00e7bir \u015fey yoktur.\"\u00b7(Al-i \u0130mran suresi; 128) Bu dinin i\u015fi, yery\u00fcz\u00fcnde onu yerle\u015ftirmek ve d\u00fczenini kurma meselesi, kalpleri ona y\u00f6neltme konusu... Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah'\u0131n i\u015fidir. G\u00f6revlerini yapmak, biatlar\u0131na sad\u0131k kalmaktan ba\u015fka bu i\u015fte insan\u0131n hi\u00e7bir m\u00fcdahalesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Sonras\u0131nda Allah, ne \u015fekilde dilemi\u015fse \u00f6yle olur her\u015fey.Ayet-i kerime b\u00f6ylece, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmadan \u00f6nce ruhlar\u0131n\u0131n gizlediklerini a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmaktad\u0131r:\"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar.\"Ruhlar\u0131, vesvese ve ku\u015fkularla doludur. Kar\u015f\u0131 gelme ve inat\u00e7\u0131l\u0131kla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \"Bu i\u015fte bize bir\u015fey var m\u0131?\" diye sormalar\u0131, istemeden bu sonuca geldikleri d\u00fc\u015f\u00fcncesinde olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Bunun alt\u0131nda k\u00f6t\u00fc idarenin kurban\u0131 olduklar\u0131n\u0131, \u015fayet sava\u015f\u0131 kendileri idare etmi\u015f olsalard\u0131 bu sonuca lay\u0131k olmayacaklar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi yatmaktad\u0131r.\"E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik, diyorlar.\"Bu, yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze geldiklerinde, yenilginin ac\u0131lar\u0131na katlanmak zorunda kald\u0131klar\u0131nda, bedelin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden de a\u011f\u0131r oldu\u011funu anlad\u0131klar\u0131nda, vicdanlar\u0131na bakt\u0131klar\u0131nda, sorunun a\u00e7\u0131k ve oturmu\u015f olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 alg\u0131lad\u0131klar\u0131nda, kumandan\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n ve bu i\u015fte bir yetkileri olsayd\u0131 b\u00f6yle olmayacaklar\u0131n\u0131 zannettiklerinde, akide i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmam\u0131\u015f t\u00fcm ruhlarda depre\u015fen bir vesvesedir. B\u00f6yle olunca da d\u00fc\u015f\u00fcncelerindeki bu bulan\u0131kl\u0131kla, olaylar\u0131n arkas\u0131nda Allah'\u0131n elinin ve imtihanda O'nun hikmetinin oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Onlar\u0131n de\u011ferlendirmesine g\u00f6re sorun zarar \u00fcst\u00fcne zarar kay\u0131p \u00fcst\u00fcne kay\u0131pt\u0131r.\u0130\u015fte bu noktada b\u00fct\u00fcn i\u015fler hakk\u0131nda derin bir d\u00fczeltme yeralmakta ve arkas\u0131ndan hayat, \u00f6l\u00fcm ve s\u0131naman\u0131n gerisindeki gizli hikmet hakk\u0131nda do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce gelmektedir:\"De ki; `Evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek, kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"De ki; \u015fayet siz; evlerinizde olsayd\u0131n\u0131z, komutan\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uymay\u0131p sava\u015fa \u00e7\u0131kmasayd\u0131n\u0131z ve her i\u015finizi kendi de\u011ferlendirmenize g\u00f6re yapsayd\u0131n\u0131z yine de \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesi yaz\u0131lanlar \u00f6ld\u00fcr\u00fclecekleri yeri boylarlard\u0131. Herkesin belirli bir eceli vard\u0131r, \u00f6ne al\u0131nmad\u0131\u011f\u0131 gibi ertelenmez de. Ayn\u0131 \u015fekilde, herkesin belirtilmi\u015f bir yeri vard\u0131r, oraya gelip \u00f6lmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Ecel yakla\u015ft\u0131\u011f\u0131nda, eceli gelen kendi ayaklar\u0131yla ona ko\u015far, \u00f6lece\u011fi yere kendi ad\u0131mlar\u0131yla var\u0131r. Belirlenen eceline kimse zorla s\u00fcr\u00fcklemez onu, ayr\u0131lan \u00f6l\u00fcm yerine de kimse itmez.\u015eu ifadeye bak\u0131n: \".. Yatacaklar\u0131 yer\"... Buna g\u00f6re bedenlerinin yere de\u011fip rahatlad\u0131\u011f\u0131, ad\u0131mlar\u0131n sustu\u011fu ve yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fanlar\u0131n sonu\u00e7ta geldikleri kabir bir yatakt\u0131r. Hi\u00e7bir zaman kavrayamad\u0131klar\u0131 ancak kendilerini kavrayan ve kendilerini diledikleri gibi idare eden gizli bir etken taraf\u0131ndan s\u00fcr\u00fcklendikleri bir yatak... Bu g\u00fc\u00e7l\u00fc etkene teslim olmak kalp i\u00e7in daha huzur verici, ruh i\u00e7in daha sakinle\u015ftirici ve vicdan i\u00e7in daha rahatlat\u0131c\u0131d\u0131r.Ku\u015fkusuz bu, arka planda gizli bir hikmeti bulunan Allah'\u0131n kaderidir:\"Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi.\"G\u00f6\u011f\u00fcslerdekini a\u00e7\u0131\u011fa vuran, kalplerdekini gideren ve ger\u00e7e\u011fini abart\u0131s\u0131z ortaya \u00e7\u0131karan s\u0131nama gibi bir mihenk yoktur. S\u0131namak; ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karmak i\u00e7in g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar\u0131 denemek ve bildirmektir. Bu, i\u00e7inde bir bozukluk ve \u00e7\u00fcr\u00fckl\u00fck b\u0131rakmayacak \u015fekilde kalpleri temizleme ve tasfiye operasyonudur. Ayr\u0131ca, i\u00e7inde bir kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmaks\u0131z\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncenin sahihle\u015fip parlamas\u0131n\u0131 sa\u011flar s\u0131nav zorlu\u011fu.\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"G\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar; onlar i\u00e7in gerekli gizli s\u0131rlard\u0131r. Bunlar orada gizlenir, s\u00fcrekli nefse e\u015flik ederler. Bunlar\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmad\u0131\u011f\u0131 gibi g\u00fcn y\u00fcz\u00fcne de \u00e7\u0131karmaz. \u0130\u015fte Allah, g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunan b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 bilir. Ancak y\u00fcce Allah, olaylar\u0131 hareketlendirip ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a insanlar\u0131n bilmesinin imkans\u0131z oldu\u011fu bu s\u0131rlar\u0131 onlara da \u00f6\u011fretmeyi dilemektedir.Sava\u015f alan\u0131nda iki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn yenilip ka\u00e7anlar\u0131n i\u00e7lerinde bulunan\u0131 y\u00fcce Allah biliyordu. \u0130\u015fledikleri bir g\u00fcnah y\u00fcz\u00fcnden zaaf g\u00f6sterip geri d\u00f6nm\u00fc\u015flerdi. Bu y\u00fczden ruhlar\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eeytan da bu gedikten ruhlar\u0131na musallat olmu\u015f ve onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti. Onlar da kay\u0131p d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerdir:\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah yine de sizi affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve Halim'dir.\"Bu ayette, Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kendilerini paylar\u0131ndan yoksun b\u0131rakaca\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesine kap\u0131ld\u0131klar\u0131 gibi ganimet arzusuna kap\u0131lan ok\u00e7ulara \u00f6zel bir i\u015faret vard\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131 buydu. Ve \u015feytan da bununla onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti.Ok\u00e7ulara i\u015faret yan\u0131nda; hata i\u015fleyen, g\u00fcc\u00fcndeki dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 yitiren, Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131 gev\u015feten \u00f6l\u00e7\u00fc ve dayanaklar\u0131n\u0131 terkeden, Allah'la ba\u011f\u0131n\u0131 ve O'nun ho\u015fnutlu\u011funa olan ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir kenara att\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 ku\u015fku ve vesveselere geni\u015f bir alan b\u0131rakan her insan nefsinin d\u00fc\u015fece\u011fi durumu belirleyen genel bir tasvir s\u00f6z konusudur burada. B\u00f6yle bir durumda \u015feytan, bu nefsi etkilemek i\u00e7in kolayl\u0131kla kendisine yol bulur. Bu nefsi ta\u015f\u0131yan insan\u0131 dayanaktan yoksun b\u0131rak\u0131r art\u0131k.Peygamberlerle birlikte d\u00fc\u015fmanlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sava\u015fan ve sadece Rabb'e kul olanlar\u0131n \u00f6ncelikle g\u00fcnahlardan isti\u011ffar etmesinin sebebi buydu. Bu isti\u011ffar, onlar\u0131 Allah'a d\u00f6nd\u00fcrm\u00fc\u015f, O'nunla ba\u011flar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015f, kalplerindeki karars\u0131zl\u0131\u011f\u0131 silmi\u015f, or\u00e2daki vesveseleri kovmu\u015f, \u015feytan\u0131n girdi\u011fi, Allah'tan kopma, O'nun korumas\u0131ndan uzakla\u015fma gedi\u011fini kapatm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u015feytan; bu gedikten girerek kendilerini kurtaracak koruyucudan fersah fersah uzakla\u015ft\u0131r\u0131p batakl\u0131kta bir ba\u015f\u0131na b\u0131rakana kadar tekrar tekrar ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.Burada y\u00fcce Allah, r\u00e0hmetinin kendilerine kavu\u015ftu\u011funu, \u015feytan\u0131n onlar\u0131 kendisinden koparmaya izin vermedi\u011fini, dolay\u0131s\u0131yle kendilerini ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Burada kendisini onlara -\u00c7ok ba\u011f\u0131\u015flayan- Gaf\u00fbr, ve Yumu\u015fakl\u0131k sahibi- Hal\u00eem olarak tan\u0131tmakta. Ruhlar\u0131nda O'na y\u00f6nelme ve ba\u011fl\u0131l\u0131k oldu\u011funu; azg\u0131nl\u0131k, kopukluk ve ka\u00e7akl\u0131k duygusunun f\u0131tratlar\u0131nda olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildi\u011fini ve b\u00f6ylece hata i\u015fleyenleri kovmay\u0131p onlar\u0131 cezaland\u0131rmada da acele etmedi\u011fini bildirmektedir.\u00d6l\u00fcm ve hayata ili\u015fkin y\u00fcce Allah'\u0131n kaderi ve bu konuda k\u00e2fir ve m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin ger\u00e7ek mahiyetinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131, m\u00fcminlere bunlar gibi d\u00fc\u015f\u00fcnmemelerine ili\u015fkin bir \u00e7a\u011fr\u0131yla son bulmaktad\u0131r. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcminleri, ba\u015fka de\u011ferlere, ac\u0131 ve fedakarl\u0131klar\u0131 daha iyi de\u011ferlendiren \u00f6l\u00e7\u00fclere y\u00f6neltmektedir:\"Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6r\u00fcr.\"\"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek. olan ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\"Bu ayetlerin, sava\u015f konusuyla olan ili\u015fkilerinden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi bu s\u00f6zler, sava\u015f \u00f6ncesinde geri d\u00f6nen m\u00fcnaf\u0131klar ile m\u00fcsl\u00fcmanlarla ili\u015fki ve yak\u0131nl\u0131klar\u0131 bulunan ve ancak hen\u00fcz \u0130sl\u00e2m'a girmemi\u015f Medine'li m\u00fc\u015friklere aittir. B\u00f6ylece bu m\u00fc\u015frikler, Uhud'da \u015fehid d\u00fc\u015fenlerin yak\u0131nlar\u0131n\u0131n kalplerine; hasret ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin, sava\u015fa \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu oldu\u011funa ili\u015fkin bir duyguyu yaymaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlard\u0131. Ku\u015fkusuz bu t\u00fcr fitneler ve kanl\u0131 hicranlar m\u00fcsl\u00fcman saflarda; kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve \u00e7alkalanmalara neden olur. Bu y\u00fczden d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek ve tuzaklar\u0131 kuranlar\u0131n boyunlar\u0131na ge\u00e7irmek i\u00e7in bu Kur'an\u00ee a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r.Kafirlerin \"E\u011fer yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmez veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi\" s\u00f6zleri; bollu\u011fu ve darl\u0131\u011f\u0131yla t\u00fcm hayat ve hayattaki olaylara y\u00f6n veren kanunlara ili\u015fkin akide sahibi ile ondan yoksun olan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnceleri aras\u0131ndaki temel fark\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Akide sahibi, Allah'\u0131n kanunlar\u0131n\u0131 kavram\u0131\u015f, O'nun iradesini alg\u0131lam\u0131\u015f ve O'nun kaderine g\u00fcvenmi\u015ftir. Allah'\u0131n yazd\u0131\u011f\u0131ndan ba\u015fkas\u0131n\u0131n kendisine isabet etmeyece\u011fini \u00e7ok iyi bilmektedir.Ba\u015f\u0131na bir\u015fey gelmi\u015fse bu onun kendi hatas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Kendisi i\u00e7in takdir edilmeyen bir \u015feyin de ba\u015f\u0131na gelmesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Bu y\u00fczden, zorluk an\u0131nda feryad\u0131 basmad\u0131\u011f\u0131 gibi bolluk kar\u015f\u0131s\u0131nda da \u015f\u0131marmaz. Ne bunun ne de \u015funun i\u00e7in ruhunda bir s\u0131k\u0131nt\u0131 hissetmez. \u0130\u015f olup bittikten sonra, \"bu \u015fekilde\" korunmak ya da \"\u015f\u00f6yle\" kazanmak i\u00e7in \"b\u00f6yle\" yapmad\u0131\u011f\u0131na \u00fcz\u00fclmez. De\u011ferlendirme, planlama, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirme ve dan\u0131\u015fman\u0131n zaman\u0131 harekete ge\u00e7meden \u00f6ncedir. Kendi bilgisi ve Allah'\u0131n emir ve nehiylerinin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde de\u011ferlendirip pl\u00e2nlad\u0131ktan sonra harekete ge\u00e7ti\u011finde meydana gelen her\u015feyi; g\u00fcven, ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc m\u00fcmin, meydana gelen her\u015feyin Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmeti uyar\u0131nca meydana geldi\u011fine inanmaktad\u0131r. B\u00fct\u00fcn sebepleri bizzat yerine getirmi\u015f olsa da her\u015feyin Allah'\u0131n takdir etti\u011fi \u015fekilde olaca\u011f\u0131na kanidir. Bu \u015fekilde teslimiyet, g\u00f6revi yerine getirmek ve tevekk\u00fcl aras\u0131ndaki denge sayesinde insan\u0131n ad\u0131mlar\u0131 do\u011frulur ve vicdan\u0131 huzura kavu\u015fur. Ancak; kalbini Allah hakk\u0131ndaki bu dosdo\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceden yoksun b\u0131rakana gelince o, s\u00fcrekli bir karars\u0131zl\u0131k ve bunal\u0131m i\u00e7indedir. Daima \"\u015fayet..\", \"olmasayd\u0131..\", \"ke\u015fke olsayd\u0131m...\" ve \"eyvah.. \"lar i\u00e7inde bocalamaya mahkumdur.Y\u00fcce Allah -m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fitmek i\u00e7in, Uhud sava\u015f\u0131 ve orada m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelenlerin g\u00f6lgesinde- onlar\u0131, r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken veya cihada \u00e7\u0131k\u0131p sava\u015f esnas\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fclen bir yak\u0131nlar\u0131ndan dolay\u0131 \u00fcz\u00fcnt\u00fcye kap\u0131lan kafirler gibi olmaktan sak\u0131nd\u0131r\u0131yor.\"Ey m\u00fcminler; Yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131n\u0131z.\"Bu s\u00f6z\u00fc, evrende meydana gelen \u015feyler ve bunlar \u00fczerinde etkin g\u00fc\u00e7 olan Allah hakk\u0131ndaki bozuk d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden dolay\u0131 s\u00f6yl\u00fcyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kafirlerin Allah ve O'nun hayata egemen kaderiyle ba\u011flar\u0131 kopuk oldu\u011fundan g\u00f6r\u00fcnen sebepler ve y\u00fczeysel ko\u015fullardan ba\u015fka bir\u015fey g\u00f6rmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.\"...Allah bunu kalplerinde bir hasret olsun diye b\u0131rakt\u0131...\"Karde\u015flerinin r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fmaya \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu \u00f6ld\u00fckleri ya da sava\u015f ve \u00e7arp\u0131\u015fmadan \u00f6t\u00fcr\u00fc \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fcklerine ili\u015fkin duygular\u0131... \u00d6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin nedeninin bu yery\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131k\u0131\u015f olay\u0131 oldu\u011funa dair inan\u00e7lar\u0131 sonucu \u00e7\u0131kmaktan al\u0131koymad\u0131klar\u0131na \u00fcz\u00fclmelerini sa\u011flamaktad\u0131r. Ger\u00e7ek nedenin; ecelin gelmesi, \u00f6l\u00fcm \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Allah'\u0131n takdiri, \u00f6l\u00fcm ve hayat hakk\u0131ndaki kanunu oldu\u011funu bilselerdi \u00fcz\u00fclmezlerdi. \u0130mtihan\u0131 sab\u0131rla kar\u015f\u0131lay\u0131p ho\u015fnutlukla Allah'a y\u00f6nelirlerdi.\"Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r.\"Hayat\u0131 vermek, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir zamanda, belirlenen bir ecelle ister evlerinde veya ailelerinin yan\u0131nda ister r\u0131z\u0131k elde etmek ya da akide i\u00e7in sava\u015f meydan\u0131nda olsunlar insanlara verdi\u011fini almak Allah'\u0131n elindedir. Her\u015feyden haberdar olan O'dur, her\u015feyi bilip g\u00f6ren O'dur, ceza ve kar\u015f\u0131l\u0131k da O'nun kat\u0131ndad\u0131r.\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.\"\u00d6L\u00dcM OLGUSUBuna g\u00f6re i\u015f, \u00f6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ile bitmiyor, son nokta buras\u0131 de\u011fildir. \u015eu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayat y\u00fcce Allah'\u0131n insanlara bah\u015fetti\u011fi nimetlerin en iyisi de\u011fildir. Ba\u015fka de\u011ferler; Allah kat\u0131nda daha \u00fcst\u00fcn de\u011ferler vard\u0131r:\"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr veya \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek olan bir ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha bay\u0131rl\u0131d\u0131r.\"\"Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\"Allah yolunda \u00f6lmek ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek -bu \u015fartla ve bu itibarla- hayattan, insanlar\u0131n hayatta elde ettikleri mal, makam, g\u00fc\u00e7 ve d\u00fcnya meta\u0131ndan daha iyidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, arkas\u0131nda gelen Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti vard\u0131r. Bunlar insanlar\u0131n elde ettiklerinden daha iyidir. \u0130\u015fte Allah, m\u00fcminleri bu ba\u011f\u0131\u015flanma ve merhamete y\u00f6neltmektedir. Bu noktada onlar\u0131, ki\u015fisel \u00fcst\u00fcnl\u00fcklere ve be\u015fer\u00ee de\u011ferlere terk etmiyor. Allah'\u0131n yan\u0131nda bulunanlara da teslim ediyor bizzat kalplerini, kendi rahmetine ba\u011fl\u0131yor. Bu da insanlar\u0131n t\u00fcm toplad\u0131klar\u0131ndan kalplerin ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 t\u00fcm de\u011ferlerden daha iyidir ku\u015fkusuz.Herkes Allah'a d\u00f6necektir. \u0130ster yataklar\u0131nda veya yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken \u00f6ls\u00fcnler, ister meydanda \u00e7arp\u0131\u015f\u0131rken \u00f6ld\u00fcr\u00fcls\u00fcnler; her durumda O'nun huzurunda toplanacaklard\u0131r. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda d\u00f6necekleri, bundan ba\u015fka varacaklar\u0131 bir yer yoktur. O halde oradaki farkl\u0131l\u0131k; yap\u0131lan i\u015f, niyet, y\u00f6neli\u015f ve ilgide s\u00f6z konusu olabilir. Sonu\u00e7 ise hep birdir; gerek \u00f6lmek, gerekse kesinle\u015fmi\u015f zamanda ve belirlenmi\u015f s\u00fcrede \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek \u015feklinde olsun Allah'a d\u00f6n\u00fclecektir. Ve toplanma g\u00fcn\u00fcnde O'nun huzurunda toplan\u0131lacakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla herkesi bekleyen son; Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti ya da \u00f6fke ve azab\u0131 olacakt\u0131r. Ahmaklar\u0131n ahmak\u0131; her durumda \u00f6lece\u011fi halde, kendine k\u00f6t\u00fc sonucu se\u00e7endir.B\u00f6ylece kalplerde, \u00f6l\u00fcm, hayat ve Allah'\u0131n kaderinin ger\u00e7ek mahiyetleri yer etmektedir. Bu \u015fekilde kalpler, beraberinde kaderin hareket etti\u011fi imtihan, kaderin arka pl\u00e2n\u0131ndaki hikmet ve imtihan sonras\u0131ndaki m\u00fckafatla tatmin olmaktad\u0131r. Bununla da, sava\u015ftaki olaylar ve bu olaylar\u0131n do\u011furdu\u011fu \u015fartlar aras\u0131nda yap\u0131lan gezinti son bulmaktad\u0131r.PEYGAMBER\u0130N \u015eAHS\u0130YET\u0130Daha sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yeni bir konu ile s\u00fcr\u00fcyor. Bu ak\u0131\u015f\u0131n eksenini de Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ki\u015fili\u011fi, y\u00fcce peygamberlik ger\u00e7e\u011fi, bu y\u00fcce ger\u00e7e\u011fin m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin hayat\u0131ndaki de\u011fer\u00ef ve bu sayede y\u00fcce Allah'\u0131n bu \u00fcmmete bah\u015fetti\u011fi rahmetin tecelli etmesi olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu eksenin etraf\u0131nda, m\u00fcsl\u00fcman kitlenin hayat\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesi ve bu d\u00fczenin temellerine ili\u015fkin \u0130sl\u00e2m metodundan ve \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile onun dayand\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7eklerden, genel anlamda bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin ve bu metodun insan hayat\u0131ndaki de\u011ferinden olu\u015fan ba\u015fka \u00e7izgiler de yer almaktad\u0131r.","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/","og_locale":"tr_TR","og_type":"article","og_title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","og_description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.K\u00c2F\u0130RLERE T\u00c2B\u0130 OLMAK146- Nice peygamber var ki, \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.147- Onlar sadece \"Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve k\u00e2firler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et\" demi\u015flerdir.148- Allah da onlara hem d\u00fcnya kazanc\u0131n\u0131 ve hem de ahiret m\u00fck\u00e2fat\u0131n\u0131n en g\u00fczelini verdi. Allah iyi i\u015fler yapanlar\u0131 sever.149- Ey m\u00fcminler, e\u011fer k\u00e2firlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.150- Oysa Allah't\u0131r sizin mevl\u00e2n\u0131z. O yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.151- Biz k\u00e2firlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah `a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennem'dir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r!152- Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.153- Hani Peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.154- Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah, \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu, bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdi-ne d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyetini yans\u0131tan, ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve \"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?\" diyorlard\u0131. Onlara de ki; \"Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.\"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. i\u00e7lerinden \"E\u011fer bu i\u015fte bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik \" diyorlar. De ki; \"E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131.\" Allah, g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.155- \u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve halimdir.156- Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda \"E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezler ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi\" diyen k\u00e2firler gibi olmay\u0131n\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.157 E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz, Allah'tan gelecek olan ba\u011f\u0131\u015flama ve rahmet, onlar\u0131n biriktirecekleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.158- Ku\u015fku yok ki, \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\u015eu ayetler grubuna ara\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir g\u00f6zle bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, kanatlar\u0131n\u0131n canl\u0131l\u0131k f\u0131\u015fk\u0131ran bir \u00e7ok sahneyi, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi, insan hayat\u0131 ve evrensel yasalara ili\u015fkin temel ve b\u00fcy\u00fck hakikatleri sard\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Duygu ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri co\u015fturacak d\u00fczeyde sava\u015f\u0131n hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc d\u0131\u015farda b\u0131rakmayacak \u015fekilde; \u00e7abuk, canl\u0131, hareketli ve derin bir dokunu\u015fla ele ald\u0131\u011f\u0131na \u015fahid oluruz. Ku\u015fkusuz bu ayetler; meydana geldi\u011fi atmosfer, kendine \u00f6zg\u00fc ko\u015fullar\u0131 ve olaylar\u0131, beraberindeki ruhsal ve duygusal hareketlerle birlikte, sava\u015f\u0131, canl\u0131l\u0131k ve g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serme bak\u0131m\u0131ndan, bunca uzunluk ve detayl\u0131l\u0131klar\u0131na ra\u011fmen siyer kitaplar\u0131nda rastlanan t\u00fcm rivayetlerden daha etkindirler. Ayr\u0131ca, daha do\u011fru bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye ula\u015fmak isteyen ruhlardaki canl\u0131 ve hareket halindeki ger\u00e7ekler y\u0131\u011f\u0131n\u0131n\u0131 da kanatlar\u0131n\u0131n alt\u0131na ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz.Bunca sahneyi, b\u00fct\u00fcn bu ger\u00e7ekleri, bu denli canl\u0131, hareketli ve duyguland\u0131r\u0131c\u0131 bir tarzda bu kadarc\u0131k s\u00f6z ve ifadeye s\u0131\u011fd\u0131rmak insan\u0131n yapaca\u011f\u0131 bir\u015fey de\u011fildir ku\u015fkusuz. Bu ger\u00e7e\u011fi, \u00fcsluplar\u0131n s\u0131rlar\u0131n\u0131 ve ifadelerinin g\u00fcc\u00fcn\u00fc alg\u0131layanlar, \u00f6ncelikle de \u00fcsl\u00fbplarla u\u011fra\u015fan ve ifadenin s\u0131rlar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131ranlar kavrayabilirler:\"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.\"\"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.\"Medine'deki kafirler, m\u00fcnaf\u0131klar ve yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n diren\u00e7lerini k\u0131rmak, Muhammed'le (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) birlikte hareket etmenin sonucundan onlar\u0131 korkutmak, sava\u015f\u0131n \u00fcrk\u00fct\u00fcc\u00fc yanlar\u0131n\u0131, Kurey\u015f m\u00fc\u015frikleri ve m\u00fcttefikleriyle tak\u0131\u015fman\u0131n sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 tasvir etmek i\u00e7in m\u00fcminlerin ba\u015flar\u0131na gelen yenilgi, \u00f6l\u00fcm ve yaralanmalar\u0131 dillerine dolam\u0131\u015flard\u0131. K\u00fcf\u00fcr kalplerin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, saflar\u0131n da\u011f\u0131lmas\u0131, g\u00fcvensizli\u011fin olu\u015fmas\u0131 ve g\u00fc\u00e7l\u00fclerle sava\u015fmaya devam etmenin gere\u011finden ku\u015fkulanman\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 istiyordu. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015ftan el \u00e7ekmenin ho\u015f g\u00f6sterilmesi ve zaferi kazanmak \u00fczere olanlar\u0131n bar\u0131\u015fmaya yana\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in en uygun hava, yenilgi havas\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca bu atmosfer, ki\u015fisel ac\u0131lar\u0131n ve bireysel felaketlerin yayg\u0131nla\u015f\u0131p toplumun ve akidenin b\u00fcnyesini y\u0131kmaya d\u00f6n\u00fc\u015fmesine ve b\u00f6ylece galip g\u00fc\u00e7lere teslim olmaya uygun bir atmosferdir.Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah, iman edenleri kafirlere uymaktan sak\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kafirlere uyman\u0131n sonu kesin zarard\u0131r; hi\u00e7bir k\u00e2r ve yarar s\u00f6z konusu de\u011fildir. Onlara uymak, topuklar\u0131n \u00fczerinde k\u00fcfre gerisin geriye d\u00f6nmektir. M\u00fcmin, ya k\u00fcf\u00fcr ve kafirlerle sava\u015fmak, bat\u0131l ve bat\u0131la uyanlar\u0131 defetmek suretiyle yoluna devam edecek ya da Allah korusun topuklar\u0131 \u00fczerinde k\u00fcfre d\u00f6necektir. M\u00fcminin konumunu ve dinini koruyarak ikisinin aras\u0131na pasif bir pozisyonda bulunmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131r. \u0130nsan b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnebilir. Yenilginin ard\u0131ndan, yara ve berenin etkisiyle, g\u00fc\u00e7l\u00fc galiplerle sava\u015fmaktan vazge\u00e7ip, onlarla bar\u0131\u015f yapabilece\u011fini, bununla beraber dinini, akidesini, imam\u0131 ve varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 koruyabilece\u011fini sanabilir. Bu, kof bir vahimdir. B\u00f6yle bir durumda ileriye at\u0131lmayan\u0131n, geriye d\u00f6nmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u00fcf\u00fcr, \u015ferr, sap\u0131kl\u0131k ve ta\u011futlarla sava\u015fa tutu\u015fmayan\u0131n, horlan\u0131p geriye d\u00f6nerek; k\u00fcf\u00fcr, \u015ferr sap\u0131kl\u0131k, bat\u0131l ve tu\u011fyana d\u00f6nmesi zorunlu bir sonu\u00e7tur. Bir ki\u015finin akidesi ve iman\u0131, onu kafirlere uymaktan, onlar\u0131 dinlemekten ve onlara g\u00fcvenmekten al\u0131koyam\u0131yorsa bu durumu o ki\u015finin ger\u00e7ekte daha ilk andan itibaren iman etmedi\u011fini g\u00f6sterir. Akide sahibinin, akidenin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dayanmas\u0131, onlar\u0131n desiselerine kulak vermesi ve direktiflerine uymas\u0131 ruhsal bozgun belirtisidir. Yenilgi ba\u015f g\u00f6sterdimi de s\u00fcrecektir. Art\u0131k kimse onu sonu\u00e7ta yenilmekten, topuklar\u0131 \u00fczerinden k\u00fcfre d\u00f6nmekten al\u0131koyamaz. \u0130lk ad\u0131mlar\u0131n\u0131 atarken bu k\u00f6t\u00fc sonuca varaca\u011f\u0131n\u0131 zannetmese de... M\u00fcmin, akidesi ve y\u00f6netilmesi bak\u0131m\u0131ndan, dininin ve \u00f6nderli\u011finin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dan\u0131\u015fma gere\u011fini duymaz. Bir kere onlar\u0131 dinlerse f\u0131tri ve pratik bir olgu olarak art\u0131k topuklar\u0131 \u00fczerinde irtidat yolunu tutmu\u015f demektir. \u0130\u015fte y\u00fcce Allah, m\u00fcminleri uyarmakta, bundan sak\u0131nd\u0131rmakta ve iman ad\u0131na onlara seslenmektedir:\"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.\"Topuklar\u0131n \u00fczerinden, imandan k\u00fcfre d\u00f6nme y\u0131k\u0131m\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck zarar var m\u0131? \u0130man zarar\u0131ndan sonra hangi kazan\u00e7 olabilir ki?\u015eayet kafirlere uymaya e\u011filim g\u00f6stermenin nedeni, onlardan bir koruma ve yard\u0131m beklentisi ise, bu bir vehimdir. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yard\u0131m ve koruman\u0131n ger\u00e7e\u011fini hat\u0131rlatarak bunu da reddediyor:\"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.\"M\u00fcminlerin dostluk ve yard\u0131m bekleyecekleri merci buras\u0131d\u0131r. Allah'\u0131n dost oldu\u011fu kimse i\u00e7in O'nun yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n birinin dostlu\u011funa gerek varm\u0131? Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Allah olan\u0131n, kullar\u0131n yard\u0131m\u0131na ihtiyac\u0131 olur mu?Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerini sa\u011flamla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in kendisine hi\u00e7bir otorite, g\u00fc\u00e7 ve kuvvet indirilmeyen \u015feyleri Allah'a ortak ko\u015fmalar\u0131ndan dolay\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n kalplerine korku sal\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 m\u00fcjdeliyerek bunun ahirette haz\u0131rlanan azaptan \u00f6nce olaca\u011f\u0131n\u0131 bildirerek s\u00fcrmektedir:\"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennemdir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.\"Kafirlerin kalplerine korku sal\u0131naca\u011f\u0131na ili\u015fkin Ulu, K\u00e2dir ve Kahhar olan Allah'\u0131n verdi\u011fi s\u00f6z, sava\u015f\u0131n sonu i\u00e7in bir garanti, d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n yenilgisi ve dostlar\u0131n\u0131n zaferi i\u00e7in bir g\u00fcvencedir.K\u00fcfr\u00fcn, imanla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her sava\u015f i\u00e7in ge\u00e7erlidir bu vaad. K\u00fcfredenlerin, korkmadan ve Allah taraf\u0131ndan kalplerine at\u0131lan deh\u015fet duygusu harekete ge\u00e7meden m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 vaki de\u011fildir. Ancak \u00f6nemli olan, m\u00fcminlerin kalplerinde iman ve birtek Allah'a dostluk duygusu ger\u00e7e\u011finin bulunmas\u0131d\u0131r. Bu dostlu\u011fa s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ba\u011fl\u0131 bulunmalar\u0131, Allah'\u0131n ordusunun galip olaca\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fi konusunda her t\u00fcrl\u00fc s\u00f6ylenti ve ku\u015fkudan soyutlanmalar\u0131 ve k\u00e2firlerin, yery\u00fcz\u00fcnde Allah'\u0131 aciz b\u0131rakamayacaklar\u0131 gibi O'ndan kurtulamayacaklar\u0131n\u0131 da bilmeleridir. G\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fte bu ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir durum belirdi\u011finde de Allah'\u0131n ayette ge\u00e7en s\u00f6z\u00fcne i\u00e7tenlikle g\u00fcvenip buna g\u00f6re hareket etmeleri gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc, insanlar\u0131n g\u00f6zlerinin g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc ve ak\u0131llar\u0131n\u0131n de\u011ferlendirdi\u011fi her\u015feyden daha do\u011frudur.K\u00e2firler korkacaklard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kalpleri ger\u00e7ek bir dayanaktan yoksundur. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar ne bir g\u00fcce ne de g\u00fc\u00e7l\u00fc birine dayanmaktad\u0131rlar. Onlar hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7leri olmayan tanr\u0131lar\u0131n\u0131 Allah'a ortak ko\u015fmaktad\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah, bu tanr\u0131lara hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 bah\u015fetmemi\u015ftir.\"Kendisine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneler...\" deyimi bazen iddia edilen tanr\u0131lar\u0131, bazen de kof inan\u00e7lar\u0131 vas\u0131fland\u0131rmak i\u00e7in Kuran'da s\u0131k\u00e7a rastlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z k\u00f6kl\u00fc ve temel bir ger\u00e7e\u011fe i\u015faret eden derin anlaml\u0131 bir deyimdir.Ku\u015fkusuz, herhangi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, inan\u00e7, ki\u015fi veya kurulu\u015f, ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 gizli g\u00fc\u00e7 ve cayd\u0131r\u0131c\u0131 otorite oran\u0131nda, ya\u015far, hareket alan\u0131 bulur ve etkinlik g\u00f6sterebilir. Bu g\u00fc\u00e7; i\u00e7indeki \"Hakk\" mefhumu ile, yani Allah'\u0131n t\u00fcm evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 temeller ve evrende y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan Allah'\u0131n koydu\u011fu yasalara uygunluk derecesi ile \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. Bu \"Hakk\" olma mefhumunu i\u00e7ermesi ile y\u00fcce Allah, varl\u0131k aleminde ger\u00e7ek anlamda faal ve etkin olan g\u00fc\u00e7 ve otoritesinden ona bah\u015fedecektir. Aksi takdirde, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde parlak ve heybetli g\u00f6r\u00fcnse de son derece hafif bo\u015f, zay\u0131f ve \u00e7\u00fcr\u00fck olacakt\u0131r bu g\u00fc\u00e7.M\u00fc\u015frikler, (Allah'tan) ba\u015fka tanr\u0131lar\u0131 \u00e7e\u015fitli \u015fekillerde Allah'a ortak ko\u015farlar. \u00d6ncelikle, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi Allah'tan ba\u015fkas\u0131na vermekle meydana gelir bu \u015firk. Bu \u00f6zellik, kanun koyma, hayat tarzlar\u0131 ve toplumsal d\u00fczenleri i\u00e7in ba\u015fvurduklar\u0131 de\u011ferleri belirlemek i\u00e7in bu kanunlara uymaya ve bu de\u011ferleri benimsemeye zorlamak \u015feklinde kullar \u00fczerinde kullara egemenlik hakk\u0131 tan\u0131makt\u0131r. Bu \u00f6zelliklerin kapsam\u0131nda bulunan ve onlardan bir par\u00e7a say\u0131lan sembolik ibadet sorunu bundan sonra gelir.Peki bu tanr\u0131lar, Allah'\u0131n \u015fu evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 \"hakk\"tan neye sahip bulunuyorlar? Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, \u015fu evreni sadece bir olan yarat\u0131c\u0131s\u0131na dayanmas\u0131 i\u00e7in yaratm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu yarat\u0131klar\u0131 da, ortak ko\u015fmaks\u0131z\u0131n kendisine kullukta bulunmalar\u0131, hi\u00e7 tart\u0131\u015fmas\u0131z kanun ve de\u011ferler konusunda sadece kendisine ba\u015fvurmalar\u0131 ve O'na bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 e\u015f ko\u015fmadan hakk\u0131yla kendisine kulluk etmeleri i\u00e7in yaratt\u0131. Bunun i\u00e7in, kapsaml\u0131 anlam\u0131yla Tevhidin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her\u015fey, dayan\u0131ks\u0131z ve bo\u015ftur. Evrenin yap\u0131s\u0131ndaki gizli \"hakk\"tan yoksundur. Bu y\u00fczden de \u00e7\u00fcr\u00fck ve c\u0131l\u0131zd\u0131r. Ne bir g\u00fc\u00e7 ne de bir otoriteye sahiptir. Hayat\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir etkisi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Hatta hayat \u00f6\u011felerine ve hayat hakk\u0131na da sahip de\u011fildir.\u0130nan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcnce konusunda kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmeyen Tanr\u0131lar\u0131 Allah'a ortak ko\u015ftuklar\u0131ndan dolay\u0131 m\u00fc\u015frikler, zay\u0131fl\u0131k ve bo\u015flu\u011fa dayanmaktad\u0131rlar. Onlar sonsuza kadar hor ve zay\u0131f \u00e7\u0131\u011f\u0131rtkanlar olacaklard\u0131r. Mutlak g\u00fc\u00e7 sahibi ger\u00e7e\u011fe dayanan m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131nda i\u00e7lerini hep bir korku saracakt\u0131r onlar\u0131n.Hakk ile bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her durumda bu vaadin do\u011frulu\u011funu buluruz. Ka\u00e7 kere, silahs\u0131z hakk kar\u015f\u0131s\u0131nda son derece silahlanm\u0131\u015f olarak dikilen bat\u0131l, korkaklar gibi b\u00fcz\u00fclm\u00fc\u015f, bunca silahl\u0131 kalabal\u0131\u011fa ra\u011fmen her hareketten ve her sesten dolay\u0131 titremi\u015ftir. Hakk hareket edip sald\u0131r\u0131ya ge\u00e7ince de, bunca kalabal\u0131\u011f\u0131na ve hakk\u0131n azl\u0131\u011f\u0131na ra\u011fmen Allah'\u0131n vaadini do\u011frularcas\u0131na bat\u0131l\u0131n saflar\u0131nda; deh\u015fet, korku, par\u00e7alanma ve bozgun ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir.\"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r.\"Bu d\u00fcnyadaki halleri... Ya ahirette?.. Orada da zalimlere yak\u0131\u015fan ac\u0131kl\u0131 ve fen\u00e2 bir sonu\u00e7 beklemektedir onlar\u0131...\"Onlar\u0131n gidecekleri yer de Cehennemdir Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.\"\u0130\u015fte bu noktada ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlara, Uhud sava\u015f\u0131ndaki bu vaadin do\u011frulu\u011funu belgeleyen kan\u0131tlara \u00e7evrilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015f\u0131n ba\u015f\u0131nda zafer onlar\u0131n olmu\u015ftu. M\u00fc\u015frikler birer birer \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcyordu. Arkalar\u0131nda bir\u00e7ok ganimet b\u0131rakarak ka\u00e7maya ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131. Bayraklar\u0131 da yere d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ve bir kad\u0131n kald\u0131r\u0131ncaya kadar kimse de buna el atmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimete kar\u015f\u0131 ok\u00e7ular\u0131n nefislerinde zaaf belirip, aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek Peygamberleri ve komutanlar\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) emrine kar\u015f\u0131 gelmeyinceye kadar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n zaferi yenilgiye d\u00f6n\u00fc\u015fmemi\u015fti. Burada ayetler dikkati; sahneleri, mek\u00e2nlar\u0131, olaylar\u0131 ve ko\u015fullar\u0131yla sava\u015f\u0131n i\u00e7ine \u00e7ekmektedir:\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.\"\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ko\u015fuyordunuz, ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelenlere \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.\"\"Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah i\u00e7inizden bir grubu saran \u00fczerinize bir g\u00fcven duygusu ve bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliyye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? diyorlard\u0131. Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir. Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir\u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. \u0130\u00e7lerinden, `E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik' diyorlar. De ki; `E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yinede boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek ve kalplerinizdekini ar\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, affedici ve Halim'dir.\"Ku\u015fkusuz, burada Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131, meydandaki hi\u00e7bir hareketi, ruhlardaki hi\u00e7bir duyguyu, y\u00fczlerdeki hi\u00e7bir \u00e7izgiyi ve vicdanlardaki hi\u00e7bir devinimi belirtmeksizin ge\u00e7meyecek \u015fekilde sava\u015f sahnesinin ve zaferle yenilginin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fcn eksiksiz bir tablosunu \u00e7izmektedir. \u0130bareler, bir film \u015feridi gibi g\u00f6zler \u00f6n\u00fcnde ge\u00e7mekte ve her harekette yepyeni ve canl\u0131 bir tablo ta\u015f\u0131maktad\u0131r. \u00d6zellikle da\u011fa t\u0131rmanmay\u0131, panik ve deh\u015fet i\u00e7inde ka\u00e7\u0131\u015f hareketini ve Resulullah,\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) sava\u015ftan d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7anlar\u0131 ve korkudan da\u011fa t\u0131rmananlar\u0131 \u00e7a\u011f\u0131rmas\u0131n\u0131 tasvir etmesinin yan\u0131nda nefislerin hareketini, m\u00fcsl\u00fcmanlarda meydana gelen \u00e7alkalanma, \u00e7e\u015fitli duygular, heyecanlar ve arzular\u0131 da tasvir etmektedir. Bunca hareketli ve canl\u0131 tablonun yan\u0131nda, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunun ve ola\u011fan\u00fcst\u00fc e\u011fitim metodunun belirmesini sa\u011flayan \u015fu direktifler ve h\u00fck\u00fcmler yer almaktad\u0131r:\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz.\"Bu durum, ganimet duygusuna kap\u0131lmadan \u00f6nce m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n m\u00fc\u015frikleri do\u011frad\u0131klar\u0131 ya da k\u00f6klerini kuruttuklar\u0131, sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndayd\u0131. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) onlara \"Sabretti\u011finiz s\u00fcrece zafer sizindir.\" demi\u015fti. B\u00f6ylece y\u00fcce Allah Peygamberinin dilinden verdi\u011fi vaadi do\u011frulam\u0131\u015ft\u0131:\"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu...\"Bu ifade, ok\u00e7ular\u0131n durumunu belirtmektedir. Onlardan bir grup ganimet arzusu kar\u015f\u0131s\u0131nda zaaf g\u00f6stermi\u015f, onlarla, Resulullah'\u0131n emrine mutlak itaat etmenin gerekti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olanlar aras\u0131nda \u00e7eki\u015fme ba\u015f g\u00f6stermi\u015f ve sevdikleri zaferin belirdi\u011fini g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fckten sonra isyan etmeye kadar g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015flerdi i\u015fi. B\u00f6ylece iki gruba ayr\u0131lm\u0131\u015f oldular. Bir k\u0131sm\u0131 d\u00fcnya ganimetini, di\u011fer bir k\u0131sm\u0131 da ahiret sevab\u0131n\u0131 istiyordu. Art\u0131k kalpleri da\u011f\u0131lm\u0131\u015f, saflarda ve hedefte birlik diye bir\u015fey kalmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimet arzusu ihl\u00e2s cil\u00e2s\u0131n\u0131 ve akide sava\u015flar\u0131nda bulunmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olan mutlak d\u00fcnya mal\u0131ndan soyutlanma duygusunu gidermi\u015fti. \u00c7\u00fcnk\u00fc akide sava\u015f\u0131 ba\u015fka sava\u015flara benzemez. Bu sava\u015f, hem sava\u015f alan\u0131nda hem vicdan da s\u00fcrmektedir. Vicdandaki sava\u015f kazan\u0131lmadan sava\u015f alan\u0131nda zafer elde etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu, Allah i\u00e7in yap\u0131lan bir sava\u015ft\u0131r. Bu y\u00fczden nefsini Allah i\u00e7in ar\u0131nd\u0131rmad\u0131k\u00e7a y\u00fcce Allah kimseye zafer nasip etmez.Allah'\u0131n sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri ve O'na dayand\u0131klar\u0131 halde, ortada bir kapal\u0131l\u0131k, bozukluk ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k olmamas\u0131 i\u00e7in, y\u00fckselttikleri sancak ad\u0131na her\u015feyden ar\u0131n\u0131p temizlenmedik\u00e7e y\u00fcce Allah zafer bah\u015fetmez. Ku\u015fkusuz, a\u00e7\u0131kca bat\u0131l sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselten bat\u0131l taraftarlar\u0131 -Allah'\u0131n bildi\u011fi bir hikmetten \u00f6t\u00fcr\u00fc- galip gelmi\u015flerdir. Ancak, akide sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri halde, i\u00e7tenlikle O'nun ad\u0131na her\u015feyden soyutlanmayanlara y\u00fcce Allah, ar\u0131nd\u0131r\u0131p temizlemek i\u00e7in onlar\u0131 denemedik\u00e7e ebediyyen zafer bah\u015fetmez. Kur'an'\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki konumlar\u0131na i\u015faret ederken m\u00fcsl\u00fcman kitleye g\u00f6stermek istedi\u011fi budur. Kaypak ve karars\u0131z tutumlar\u0131n\u0131n meyvesi olan ac\u0131 bir yenilgi ve a\u00e7\u0131k bir yara alm\u0131\u015f bulunan m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00fcce Allah, bunu \u00f6\u011fretmek istiyordu.\"...Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu.\"Kur'ana Kerim, bizzat m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi kalplerinde varl\u0131\u011f\u0131ndan habersiz olduklar\u0131 gizli duygulara \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r. Abdullah \u0130bn-i Mes'ud (Allah O'ndan raz\u0131 olsun) \u015f\u00f6yle der: \"Uhud g\u00fcn\u00fc bizim hakk\u0131m\u0131zda \"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu\" ( \u0130bn-i Kesir, tefsirinde rivayet eder ve \"\u0130bn-i Mes'ud d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka yollardan da rivayet edilmi\u015ftir\" der. \u0130bn-i M\u00fcrdeveyh de tefsirinde bunu rivayet etmektedir.) ayeti inene kadar Resulullah'\u0131n ashab\u0131ndan birinin d\u00fcnyay\u0131 istedi\u011fini g\u00f6rmemi\u015ftim.\" B\u00f6ylece Kur'an, kalpleri ve i\u00e7indekilerini a\u00e7\u0131p \u00f6nlerine koymakta, bir dahaki sefere sak\u0131nmalar\u0131 i\u00e7in yenilginin nereden geldi\u011fini g\u00f6stermektedir onlara.Ayn\u0131 zamanda, kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 ac\u0131lar\u0131n ve a\u00e7\u0131k sebeplerinden dolay\u0131 meydana gelen olaylar\u0131n arka pl\u00e2ndaki Allah'\u0131n hikmet ve tedbirinin bir taraf\u0131n\u0131 da onlara g\u00f6stermektedir.\"...Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131.\"Ku\u015fkusuz, orada insanlar\u0131n fiillerinin arkas\u0131nda, Allah'\u0131n takdiri yeral\u0131yordu. Zaaf g\u00f6sterip aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek isyan edince y\u00fcce Allah, g\u00fc\u00e7lerini, heybetlerin\u00ef ve m\u00fc\u015frikler kar\u015f\u0131s\u0131ndaki dikkatlerini giderdi. Ok\u00e7ular\u0131 ge\u00e7itten geri d\u00f6nd\u00fcrd\u00fc, sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131 sava\u015f alan\u0131ndan \u00e7evirdi ve b\u00f6ylece hep birlikte ka\u00e7maya ba\u015flad\u0131lar. B\u00fct\u00fcn bunlar, onlar\u0131 denemek i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 plana g\u00f6re meydana geliyordu. Kalplerin gizliliklerini ortaya \u00e7\u0131karmak, ruhlar\u0131 ar\u0131nd\u0131rmak ve de\u011finece\u011fimiz gibi saflar\u0131 belirlemek i\u00e7in; zorluk, korku ve yenilgi, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ve yaralanma ile deniyordu onlar\u0131 y\u00fcce Allah.B\u00f6ylece, olaylar sebeplerin sonucu meydana geldi\u011fi gibi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi hesaplar\u0131na g\u00f6re planlanm\u0131\u015f olarak canlan\u0131yordu. Ancak hi\u00e7biri di\u011feriyle \u00e7ak\u0131\u015fmadan oluyordu bunlar\u0131n. Her olay\u0131n bir sebebi ve her sebebin arkas\u0131nda, latif ve her\u015feyden haberdar olan Allah'\u0131n pl\u00e2n\u0131 vard\u0131r.\"...Ama yine de sizi affetti.\"Sizde meydana gelen zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan\u0131 ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 gibi sava\u015ftan ka\u00e7\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131, d\u00f6nmenizi ve irtidat\u0131n\u0131z\u0131 da ba\u011f\u0131\u015flad\u0131. Kendisinden bir l\u00fctuf ve minnetle yapt\u0131 bunu. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00f6t\u00fc bir niyet ve hatada \u0131srar s\u00f6z konusu olmay\u0131p be\u015feri zaaftan kaynaklan\u0131yordu bu hal. Allah'a iman, O'na teslim olmak, \u00f6nderli\u011finize ve Allah'\u0131n iradesine teslim olmak \u00e7er\u00e7evesinde de hata edebilir, zaaf g\u00f6sterebilirdiniz.\"...Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.\"O'nun metoduna uyduklar\u0131, O'na kulluk \u00fczere bulunduklar\u0131, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi kendileri i\u00e7in iddia etmedikleri, metod, d\u00fczen, de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini O'ndan ba\u015fkas\u0131ndan almad\u0131klar\u0131 s\u00fcrece onlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamak Allah'\u0131n l\u00fctfundand\u0131r. Onlardan bir hata meydana geldi\u011finde, zaaf acizlik ya da s\u00fcr\u00e7me ve ba\u015fka bir nedenden dolay\u0131 meydana gelece\u011finden; deneme, ar\u0131nma ve ihl\u00e2stan sonra Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015facaklard\u0131r...A\u015fa\u011f\u0131daki ayet-i kerime yenilginin canl\u0131 ve hareket halindeki bir tablosunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirecektir:\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz.\"Sahnedeki olgunun duygular\u0131nda derinle\u015fmesi, zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan sonucu kendilerinden kaynaklanan davran\u0131\u015f ve sonucundan mahcup olup utanmalar\u0131 i\u00e7in... \u0130bare, birka\u00e7 kelimeyle duygusal ve ruhsal hareketlerinin tablosunu \u00e7izmektedir. Sahnede b\u00fcy\u00fck bir korku deh\u015fet ve panik i\u00e7inde da\u011fa t\u0131rman\u0131yorlar. \u00d6yle ki biri di\u011ferine bakam\u0131yor. \u00c7a\u011f\u0131r\u0131nca cevap veremiyor. \u00dcstelik, kalplerini ve ayaklar\u0131n\u0131 titreten \"Muhammed \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fc\" \u015fayias\u0131ndan sonra, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na inand\u0131rmak i\u00e7in Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) da arkalar\u0131ndan \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p duruyordu. Bu, \u015fu kadarc\u0131k kelimede g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirilen m\u00fckemmel bir sahnedir.Sonu\u00e7ta y\u00fcce Allah, ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131na sevinmemeleri ve ba\u015flar\u0131na gelene \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in ka\u00e7mak, kendileri ka\u00e7t\u0131klar\u0131 halde arkalar\u0131nda direnen sevgili Peygamberini b\u0131rakmak ve b\u00f6ylece birtak\u0131m yaralar almas\u0131na ve \u00fcz\u00fclmesine neden olduklar\u0131ndan dolay\u0131 onlar\u0131n ruhlar\u0131na \u00fcz\u00fcnt\u00fc salmakla cezaland\u0131r\u0131yor. Ba\u015flar\u0131ndan ge\u00e7en bu deney Peygamberinin ba\u015f\u0131na gelen bu ac\u0131 -ki bu, kendilerine isabet eden her\u015feyden daha a\u011f\u0131r geliyordu- ruhlar\u0131n\u0131 kaplayan bu pi\u015fmanl\u0131k ve u\u011frad\u0131klar\u0131 bu \u00fcz\u00fcnt\u00fc... Ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131 bunca menfaati ve ba\u015flar\u0131na gelen bunca s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fcmsemelerini sa\u011flayacakt\u0131r:\"Ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131...\"Allah, b\u00fct\u00fcn gizliliklerden haberdard\u0131r. Sizin yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n hakikatini ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131z\u0131n nedenini hakk\u0131yla bilir:\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.\"Yenilginin, korku ve deh\u015fetini, Rabblerine ve Peygamberlerine d\u00f6nen m\u00fcmin ruhlarda yereden hayret verici bir g\u00fcven duygusu takip etmi\u015fti. Kendilerini, b\u00fcsb\u00fct\u00fcn kaplayan tatl\u0131 bir uykuya teslim etmi\u015flerdi. Bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc mucize ifade edilirken, t\u0131k\u0131rt\u0131s\u0131 ve g\u00f6lgesiyle bu g\u00fcven ve s\u00fck\u00fbn atmosferini tasvir etmesi i\u00e7in istikrar, incelik ve yumu\u015fakl\u0131k sa\u00e7\u0131yor adeta.\"...Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu bir uyuklama indirdi.\"Bu, o m\u00fcmin kullar\u0131n\u0131 ku\u015fatan ilahi rahmetin sonucu meydana gelen ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir mucizedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bir an i\u00e7in de olsa, korkup ka\u00e7\u0131\u015fan yorgunlar\u0131 uyku b\u00fcr\u00fcd\u00fc m\u00fc, b\u00fcnyelerinde b\u00fcy\u00fc etkisini yapar, onlar\u0131 yeniden yarat\u0131r ve niteli\u011fi bilinmeyen bir \u015fekilde b\u00fcnyelerine g\u00fcven duygusunu serper. Bunu, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve zorluk an\u0131nda denedi\u011fimden s\u00f6yl\u00fcyorum. O anda, insan\u0131n k\u0131s\u0131r ifadesinin tasvir edemeyece\u011fi \u015fekilde y\u00fcce Allah'\u0131n ku\u015fat\u0131c\u0131 ve derin rahmetini hissetmi\u015ftim.Tirmizi, Nesei ve Hakim, Hammad b. Seleme'nin hadisinden, O da Enes'ten, O da Ebi Talha'dan \u015f\u00f6yle rivayet ederler: Ebu Talha der ki: \"Uhud g\u00fcn\u00fc ba\u015f\u0131m\u0131 kald\u0131r\u0131p bakt\u0131\u011f\u0131mda onlardan kabu\u011funa \u00e7ekilip uyuklamayan biri yoktu.\"Ebu Talha'dan yap\u0131lan bir ba\u015fka rivayette \"Uhud g\u00fcn\u00fc saflarda iken bizi bir uyku basm\u0131\u015ft\u0131. \u00d6yle ki k\u0131l\u0131c\u0131m elimden d\u00fc\u015fer gibi oluyor ben de tutuyordum. Tekrar d\u00fc\u015f\u00fcyor tekrar tutuyordum\" der.KEND\u0130LER\u0130N\u0130 D\u00dc\u015e\u00dcNENLERDi\u011fer gruba gelince onlar; nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131r\u0131p daha \u00e7ok ilgilendiren, cahiliye d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden tamamen kurtulamayan, nefislerini i\u00e7tenlikle Allah'a teslim etmeyen, b\u00fct\u00fcn benlikleriyle O'nun kaderine teslim olmayan, ba\u015flar\u0131na gelenin imtihan ve ar\u0131nma i\u00e7in oldu\u011fu, yoksa y\u00fcce Allah dostlar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakmayaca\u011f\u0131 konusunda mutmain olmayan ve y\u00fcce Allah'\u0131n, k\u00fcf\u00fcr, \u015fer ve bat\u0131la nihai galibiyet ve tam zafer vermeyi takdir etmedi\u011fine g\u00fcvenmeyen iman\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015f kimselerdir:\"...Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve `Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?' diyorlard\u0131.\"Bu akide, mensuplar\u0131na, hi\u00e7bir \u015feyin kendilerine ait olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, tamamen Allah'a ait olduklar\u0131n\u0131, O'nun yolunda cihada \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131nda O'nun i\u00e7in \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131n\u0131, O'nun i\u00e7in hareket ettiklerini, O'nun i\u00e7in sava\u015ft\u0131klar\u0131n\u0131, bu cihadda, kendilerine ait ba\u015fka bir amac\u0131n s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Allah'\u0131n kaderine teslim olduklar\u0131n\u0131, ne \u015fekilde olursa olsun bu kaderden geleni ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lamalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmektedir.Sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnenler ve \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce, de\u011ferlendirme, ilgi ve u\u011fra\u015flar\u0131n\u0131n ekseni durumuna getirenlere gelince bunlar\u0131n ruhlar\u0131nda iman ger\u00e7e\u011fi olgunla\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte Kur'an'\u0131n burada s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fi grup bunlardand\u0131r. Bunlar\u0131n nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131rm\u0131\u015f ve sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnecek duruma gelmi\u015flerdi. D\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmayan bir i\u015f y\u00fcz\u00fcnden kaybettiklerini sanarak b\u00fcy\u00fck bir s\u0131k\u0131nt\u0131 ve karars\u0131zl\u0131k i\u00e7inde bocalamaktayd\u0131lar. \u0130stemeden sava\u015fa itildiklerini, buna ra\u011fmen ac\u0131 bir s\u0131nav verdiklerini, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme, yara ve ac\u0131lardan olu\u015fan a\u011f\u0131r bir bedel \u00f6dediklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. Allah'\u0131 ger\u00e7ek anlamda tan\u0131m\u0131yorlard\u0131. Bu y\u00fczden cahiliyede oldu\u011fu gibi O'nun hakk\u0131nda haks\u0131z zan y\u00fcr\u00fct\u00fcyorlard\u0131. Kendilerine bir\u015fey d\u00fc\u015fmeyen, ancak \u00f6l\u00fcp yaralanmalar\u0131 i\u00e7in s\u00fcr\u00fcklendikleri sava\u015fta kaybolacaklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri, Allah hakk\u0131nda besledikleri haks\u0131z zandan kaynaklan\u0131yordu. Allah'\u0131n, kendilerini yard\u0131m edip kurtarmayaca\u011f\u0131n\u0131 ve aksine d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n eline bir kurban gibi teslim edece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131.\"...Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?\" diye sormalar\u0131 bu y\u00fczdendi. Bu s\u00f6zleri, kumanda ve sava\u015f \u00e7izgisine kar\u015f\u0131 geldiklerini g\u00f6stermektedir. Bunlar Medine'den \u00e7\u0131kmama g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olup Abdullah b. Ubeyy ile birlikte geri d\u00f6nmedikleri halde kalpleri bir t\u00fcrl\u00fc istikrar ve g\u00fcvene kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015filer olabilirler.Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmay\u0131 bitirmeden \u00f6nce, sorduklar\u0131 i\u015fin asl\u0131n\u0131 d\u00fczeltmek ve ger\u00e7e\u011fini yerle\u015ftirmek i\u00e7in \u015fu s\u00f6zlerini ele \u00e2lmaktad\u0131r:\"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.\"Bu i\u015fte kimseye bir\u015fey yok. Ne kendilerine ne de ba\u015fkalar\u0131na... Bundan \u00f6nce Peygamberine \u015f\u00f6yle demi\u015fti y\u00fcce Allah: \"Bu i\u015ften sana hi\u00e7bir \u015fey yoktur.\"\u00b7(Al-i \u0130mran suresi; 128) Bu dinin i\u015fi, yery\u00fcz\u00fcnde onu yerle\u015ftirmek ve d\u00fczenini kurma meselesi, kalpleri ona y\u00f6neltme konusu... Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah'\u0131n i\u015fidir. G\u00f6revlerini yapmak, biatlar\u0131na sad\u0131k kalmaktan ba\u015fka bu i\u015fte insan\u0131n hi\u00e7bir m\u00fcdahalesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Sonras\u0131nda Allah, ne \u015fekilde dilemi\u015fse \u00f6yle olur her\u015fey.Ayet-i kerime b\u00f6ylece, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmadan \u00f6nce ruhlar\u0131n\u0131n gizlediklerini a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmaktad\u0131r:\"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar.\"Ruhlar\u0131, vesvese ve ku\u015fkularla doludur. Kar\u015f\u0131 gelme ve inat\u00e7\u0131l\u0131kla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \"Bu i\u015fte bize bir\u015fey var m\u0131?\" diye sormalar\u0131, istemeden bu sonuca geldikleri d\u00fc\u015f\u00fcncesinde olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Bunun alt\u0131nda k\u00f6t\u00fc idarenin kurban\u0131 olduklar\u0131n\u0131, \u015fayet sava\u015f\u0131 kendileri idare etmi\u015f olsalard\u0131 bu sonuca lay\u0131k olmayacaklar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi yatmaktad\u0131r.\"E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik, diyorlar.\"Bu, yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze geldiklerinde, yenilginin ac\u0131lar\u0131na katlanmak zorunda kald\u0131klar\u0131nda, bedelin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden de a\u011f\u0131r oldu\u011funu anlad\u0131klar\u0131nda, vicdanlar\u0131na bakt\u0131klar\u0131nda, sorunun a\u00e7\u0131k ve oturmu\u015f olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 alg\u0131lad\u0131klar\u0131nda, kumandan\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n ve bu i\u015fte bir yetkileri olsayd\u0131 b\u00f6yle olmayacaklar\u0131n\u0131 zannettiklerinde, akide i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmam\u0131\u015f t\u00fcm ruhlarda depre\u015fen bir vesvesedir. B\u00f6yle olunca da d\u00fc\u015f\u00fcncelerindeki bu bulan\u0131kl\u0131kla, olaylar\u0131n arkas\u0131nda Allah'\u0131n elinin ve imtihanda O'nun hikmetinin oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Onlar\u0131n de\u011ferlendirmesine g\u00f6re sorun zarar \u00fcst\u00fcne zarar kay\u0131p \u00fcst\u00fcne kay\u0131pt\u0131r.\u0130\u015fte bu noktada b\u00fct\u00fcn i\u015fler hakk\u0131nda derin bir d\u00fczeltme yeralmakta ve arkas\u0131ndan hayat, \u00f6l\u00fcm ve s\u0131naman\u0131n gerisindeki gizli hikmet hakk\u0131nda do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce gelmektedir:\"De ki; `Evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek, kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"De ki; \u015fayet siz; evlerinizde olsayd\u0131n\u0131z, komutan\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uymay\u0131p sava\u015fa \u00e7\u0131kmasayd\u0131n\u0131z ve her i\u015finizi kendi de\u011ferlendirmenize g\u00f6re yapsayd\u0131n\u0131z yine de \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesi yaz\u0131lanlar \u00f6ld\u00fcr\u00fclecekleri yeri boylarlard\u0131. Herkesin belirli bir eceli vard\u0131r, \u00f6ne al\u0131nmad\u0131\u011f\u0131 gibi ertelenmez de. Ayn\u0131 \u015fekilde, herkesin belirtilmi\u015f bir yeri vard\u0131r, oraya gelip \u00f6lmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Ecel yakla\u015ft\u0131\u011f\u0131nda, eceli gelen kendi ayaklar\u0131yla ona ko\u015far, \u00f6lece\u011fi yere kendi ad\u0131mlar\u0131yla var\u0131r. Belirlenen eceline kimse zorla s\u00fcr\u00fcklemez onu, ayr\u0131lan \u00f6l\u00fcm yerine de kimse itmez.\u015eu ifadeye bak\u0131n: \".. Yatacaklar\u0131 yer\"... Buna g\u00f6re bedenlerinin yere de\u011fip rahatlad\u0131\u011f\u0131, ad\u0131mlar\u0131n sustu\u011fu ve yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fanlar\u0131n sonu\u00e7ta geldikleri kabir bir yatakt\u0131r. Hi\u00e7bir zaman kavrayamad\u0131klar\u0131 ancak kendilerini kavrayan ve kendilerini diledikleri gibi idare eden gizli bir etken taraf\u0131ndan s\u00fcr\u00fcklendikleri bir yatak... Bu g\u00fc\u00e7l\u00fc etkene teslim olmak kalp i\u00e7in daha huzur verici, ruh i\u00e7in daha sakinle\u015ftirici ve vicdan i\u00e7in daha rahatlat\u0131c\u0131d\u0131r.Ku\u015fkusuz bu, arka planda gizli bir hikmeti bulunan Allah'\u0131n kaderidir:\"Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi.\"G\u00f6\u011f\u00fcslerdekini a\u00e7\u0131\u011fa vuran, kalplerdekini gideren ve ger\u00e7e\u011fini abart\u0131s\u0131z ortaya \u00e7\u0131karan s\u0131nama gibi bir mihenk yoktur. S\u0131namak; ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karmak i\u00e7in g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar\u0131 denemek ve bildirmektir. Bu, i\u00e7inde bir bozukluk ve \u00e7\u00fcr\u00fckl\u00fck b\u0131rakmayacak \u015fekilde kalpleri temizleme ve tasfiye operasyonudur. Ayr\u0131ca, i\u00e7inde bir kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmaks\u0131z\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncenin sahihle\u015fip parlamas\u0131n\u0131 sa\u011flar s\u0131nav zorlu\u011fu.\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"G\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar; onlar i\u00e7in gerekli gizli s\u0131rlard\u0131r. Bunlar orada gizlenir, s\u00fcrekli nefse e\u015flik ederler. Bunlar\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmad\u0131\u011f\u0131 gibi g\u00fcn y\u00fcz\u00fcne de \u00e7\u0131karmaz. \u0130\u015fte Allah, g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunan b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 bilir. Ancak y\u00fcce Allah, olaylar\u0131 hareketlendirip ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a insanlar\u0131n bilmesinin imkans\u0131z oldu\u011fu bu s\u0131rlar\u0131 onlara da \u00f6\u011fretmeyi dilemektedir.Sava\u015f alan\u0131nda iki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn yenilip ka\u00e7anlar\u0131n i\u00e7lerinde bulunan\u0131 y\u00fcce Allah biliyordu. \u0130\u015fledikleri bir g\u00fcnah y\u00fcz\u00fcnden zaaf g\u00f6sterip geri d\u00f6nm\u00fc\u015flerdi. Bu y\u00fczden ruhlar\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eeytan da bu gedikten ruhlar\u0131na musallat olmu\u015f ve onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti. Onlar da kay\u0131p d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerdir:\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah yine de sizi affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve Halim'dir.\"Bu ayette, Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kendilerini paylar\u0131ndan yoksun b\u0131rakaca\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesine kap\u0131ld\u0131klar\u0131 gibi ganimet arzusuna kap\u0131lan ok\u00e7ulara \u00f6zel bir i\u015faret vard\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131 buydu. Ve \u015feytan da bununla onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti.Ok\u00e7ulara i\u015faret yan\u0131nda; hata i\u015fleyen, g\u00fcc\u00fcndeki dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 yitiren, Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131 gev\u015feten \u00f6l\u00e7\u00fc ve dayanaklar\u0131n\u0131 terkeden, Allah'la ba\u011f\u0131n\u0131 ve O'nun ho\u015fnutlu\u011funa olan ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir kenara att\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 ku\u015fku ve vesveselere geni\u015f bir alan b\u0131rakan her insan nefsinin d\u00fc\u015fece\u011fi durumu belirleyen genel bir tasvir s\u00f6z konusudur burada. B\u00f6yle bir durumda \u015feytan, bu nefsi etkilemek i\u00e7in kolayl\u0131kla kendisine yol bulur. Bu nefsi ta\u015f\u0131yan insan\u0131 dayanaktan yoksun b\u0131rak\u0131r art\u0131k.Peygamberlerle birlikte d\u00fc\u015fmanlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sava\u015fan ve sadece Rabb'e kul olanlar\u0131n \u00f6ncelikle g\u00fcnahlardan isti\u011ffar etmesinin sebebi buydu. Bu isti\u011ffar, onlar\u0131 Allah'a d\u00f6nd\u00fcrm\u00fc\u015f, O'nunla ba\u011flar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015f, kalplerindeki karars\u0131zl\u0131\u011f\u0131 silmi\u015f, or\u00e2daki vesveseleri kovmu\u015f, \u015feytan\u0131n girdi\u011fi, Allah'tan kopma, O'nun korumas\u0131ndan uzakla\u015fma gedi\u011fini kapatm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u015feytan; bu gedikten girerek kendilerini kurtaracak koruyucudan fersah fersah uzakla\u015ft\u0131r\u0131p batakl\u0131kta bir ba\u015f\u0131na b\u0131rakana kadar tekrar tekrar ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.Burada y\u00fcce Allah, r\u00e0hmetinin kendilerine kavu\u015ftu\u011funu, \u015feytan\u0131n onlar\u0131 kendisinden koparmaya izin vermedi\u011fini, dolay\u0131s\u0131yle kendilerini ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Burada kendisini onlara -\u00c7ok ba\u011f\u0131\u015flayan- Gaf\u00fbr, ve Yumu\u015fakl\u0131k sahibi- Hal\u00eem olarak tan\u0131tmakta. Ruhlar\u0131nda O'na y\u00f6nelme ve ba\u011fl\u0131l\u0131k oldu\u011funu; azg\u0131nl\u0131k, kopukluk ve ka\u00e7akl\u0131k duygusunun f\u0131tratlar\u0131nda olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildi\u011fini ve b\u00f6ylece hata i\u015fleyenleri kovmay\u0131p onlar\u0131 cezaland\u0131rmada da acele etmedi\u011fini bildirmektedir.\u00d6l\u00fcm ve hayata ili\u015fkin y\u00fcce Allah'\u0131n kaderi ve bu konuda k\u00e2fir ve m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin ger\u00e7ek mahiyetinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131, m\u00fcminlere bunlar gibi d\u00fc\u015f\u00fcnmemelerine ili\u015fkin bir \u00e7a\u011fr\u0131yla son bulmaktad\u0131r. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcminleri, ba\u015fka de\u011ferlere, ac\u0131 ve fedakarl\u0131klar\u0131 daha iyi de\u011ferlendiren \u00f6l\u00e7\u00fclere y\u00f6neltmektedir:\"Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6r\u00fcr.\"\"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek. olan ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\"Bu ayetlerin, sava\u015f konusuyla olan ili\u015fkilerinden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi bu s\u00f6zler, sava\u015f \u00f6ncesinde geri d\u00f6nen m\u00fcnaf\u0131klar ile m\u00fcsl\u00fcmanlarla ili\u015fki ve yak\u0131nl\u0131klar\u0131 bulunan ve ancak hen\u00fcz \u0130sl\u00e2m'a girmemi\u015f Medine'li m\u00fc\u015friklere aittir. B\u00f6ylece bu m\u00fc\u015frikler, Uhud'da \u015fehid d\u00fc\u015fenlerin yak\u0131nlar\u0131n\u0131n kalplerine; hasret ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin, sava\u015fa \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu oldu\u011funa ili\u015fkin bir duyguyu yaymaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlard\u0131. Ku\u015fkusuz bu t\u00fcr fitneler ve kanl\u0131 hicranlar m\u00fcsl\u00fcman saflarda; kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve \u00e7alkalanmalara neden olur. Bu y\u00fczden d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek ve tuzaklar\u0131 kuranlar\u0131n boyunlar\u0131na ge\u00e7irmek i\u00e7in bu Kur'an\u00ee a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r.Kafirlerin \"E\u011fer yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmez veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi\" s\u00f6zleri; bollu\u011fu ve darl\u0131\u011f\u0131yla t\u00fcm hayat ve hayattaki olaylara y\u00f6n veren kanunlara ili\u015fkin akide sahibi ile ondan yoksun olan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnceleri aras\u0131ndaki temel fark\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Akide sahibi, Allah'\u0131n kanunlar\u0131n\u0131 kavram\u0131\u015f, O'nun iradesini alg\u0131lam\u0131\u015f ve O'nun kaderine g\u00fcvenmi\u015ftir. Allah'\u0131n yazd\u0131\u011f\u0131ndan ba\u015fkas\u0131n\u0131n kendisine isabet etmeyece\u011fini \u00e7ok iyi bilmektedir.Ba\u015f\u0131na bir\u015fey gelmi\u015fse bu onun kendi hatas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Kendisi i\u00e7in takdir edilmeyen bir \u015feyin de ba\u015f\u0131na gelmesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Bu y\u00fczden, zorluk an\u0131nda feryad\u0131 basmad\u0131\u011f\u0131 gibi bolluk kar\u015f\u0131s\u0131nda da \u015f\u0131marmaz. Ne bunun ne de \u015funun i\u00e7in ruhunda bir s\u0131k\u0131nt\u0131 hissetmez. \u0130\u015f olup bittikten sonra, \"bu \u015fekilde\" korunmak ya da \"\u015f\u00f6yle\" kazanmak i\u00e7in \"b\u00f6yle\" yapmad\u0131\u011f\u0131na \u00fcz\u00fclmez. De\u011ferlendirme, planlama, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirme ve dan\u0131\u015fman\u0131n zaman\u0131 harekete ge\u00e7meden \u00f6ncedir. Kendi bilgisi ve Allah'\u0131n emir ve nehiylerinin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde de\u011ferlendirip pl\u00e2nlad\u0131ktan sonra harekete ge\u00e7ti\u011finde meydana gelen her\u015feyi; g\u00fcven, ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc m\u00fcmin, meydana gelen her\u015feyin Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmeti uyar\u0131nca meydana geldi\u011fine inanmaktad\u0131r. B\u00fct\u00fcn sebepleri bizzat yerine getirmi\u015f olsa da her\u015feyin Allah'\u0131n takdir etti\u011fi \u015fekilde olaca\u011f\u0131na kanidir. Bu \u015fekilde teslimiyet, g\u00f6revi yerine getirmek ve tevekk\u00fcl aras\u0131ndaki denge sayesinde insan\u0131n ad\u0131mlar\u0131 do\u011frulur ve vicdan\u0131 huzura kavu\u015fur. Ancak; kalbini Allah hakk\u0131ndaki bu dosdo\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceden yoksun b\u0131rakana gelince o, s\u00fcrekli bir karars\u0131zl\u0131k ve bunal\u0131m i\u00e7indedir. Daima \"\u015fayet..\", \"olmasayd\u0131..\", \"ke\u015fke olsayd\u0131m...\" ve \"eyvah.. \"lar i\u00e7inde bocalamaya mahkumdur.Y\u00fcce Allah -m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fitmek i\u00e7in, Uhud sava\u015f\u0131 ve orada m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelenlerin g\u00f6lgesinde- onlar\u0131, r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken veya cihada \u00e7\u0131k\u0131p sava\u015f esnas\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fclen bir yak\u0131nlar\u0131ndan dolay\u0131 \u00fcz\u00fcnt\u00fcye kap\u0131lan kafirler gibi olmaktan sak\u0131nd\u0131r\u0131yor.\"Ey m\u00fcminler; Yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131n\u0131z.\"Bu s\u00f6z\u00fc, evrende meydana gelen \u015feyler ve bunlar \u00fczerinde etkin g\u00fc\u00e7 olan Allah hakk\u0131ndaki bozuk d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden dolay\u0131 s\u00f6yl\u00fcyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kafirlerin Allah ve O'nun hayata egemen kaderiyle ba\u011flar\u0131 kopuk oldu\u011fundan g\u00f6r\u00fcnen sebepler ve y\u00fczeysel ko\u015fullardan ba\u015fka bir\u015fey g\u00f6rmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.\"...Allah bunu kalplerinde bir hasret olsun diye b\u0131rakt\u0131...\"Karde\u015flerinin r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fmaya \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu \u00f6ld\u00fckleri ya da sava\u015f ve \u00e7arp\u0131\u015fmadan \u00f6t\u00fcr\u00fc \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fcklerine ili\u015fkin duygular\u0131... \u00d6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin nedeninin bu yery\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131k\u0131\u015f olay\u0131 oldu\u011funa dair inan\u00e7lar\u0131 sonucu \u00e7\u0131kmaktan al\u0131koymad\u0131klar\u0131na \u00fcz\u00fclmelerini sa\u011flamaktad\u0131r. Ger\u00e7ek nedenin; ecelin gelmesi, \u00f6l\u00fcm \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Allah'\u0131n takdiri, \u00f6l\u00fcm ve hayat hakk\u0131ndaki kanunu oldu\u011funu bilselerdi \u00fcz\u00fclmezlerdi. \u0130mtihan\u0131 sab\u0131rla kar\u015f\u0131lay\u0131p ho\u015fnutlukla Allah'a y\u00f6nelirlerdi.\"Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r.\"Hayat\u0131 vermek, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir zamanda, belirlenen bir ecelle ister evlerinde veya ailelerinin yan\u0131nda ister r\u0131z\u0131k elde etmek ya da akide i\u00e7in sava\u015f meydan\u0131nda olsunlar insanlara verdi\u011fini almak Allah'\u0131n elindedir. Her\u015feyden haberdar olan O'dur, her\u015feyi bilip g\u00f6ren O'dur, ceza ve kar\u015f\u0131l\u0131k da O'nun kat\u0131ndad\u0131r.\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.\"\u00d6L\u00dcM OLGUSUBuna g\u00f6re i\u015f, \u00f6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ile bitmiyor, son nokta buras\u0131 de\u011fildir. \u015eu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayat y\u00fcce Allah'\u0131n insanlara bah\u015fetti\u011fi nimetlerin en iyisi de\u011fildir. Ba\u015fka de\u011ferler; Allah kat\u0131nda daha \u00fcst\u00fcn de\u011ferler vard\u0131r:\"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr veya \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek olan bir ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha bay\u0131rl\u0131d\u0131r.\"\"Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\"Allah yolunda \u00f6lmek ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek -bu \u015fartla ve bu itibarla- hayattan, insanlar\u0131n hayatta elde ettikleri mal, makam, g\u00fc\u00e7 ve d\u00fcnya meta\u0131ndan daha iyidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, arkas\u0131nda gelen Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti vard\u0131r. Bunlar insanlar\u0131n elde ettiklerinden daha iyidir. \u0130\u015fte Allah, m\u00fcminleri bu ba\u011f\u0131\u015flanma ve merhamete y\u00f6neltmektedir. Bu noktada onlar\u0131, ki\u015fisel \u00fcst\u00fcnl\u00fcklere ve be\u015fer\u00ee de\u011ferlere terk etmiyor. Allah'\u0131n yan\u0131nda bulunanlara da teslim ediyor bizzat kalplerini, kendi rahmetine ba\u011fl\u0131yor. Bu da insanlar\u0131n t\u00fcm toplad\u0131klar\u0131ndan kalplerin ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 t\u00fcm de\u011ferlerden daha iyidir ku\u015fkusuz.Herkes Allah'a d\u00f6necektir. \u0130ster yataklar\u0131nda veya yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken \u00f6ls\u00fcnler, ister meydanda \u00e7arp\u0131\u015f\u0131rken \u00f6ld\u00fcr\u00fcls\u00fcnler; her durumda O'nun huzurunda toplanacaklard\u0131r. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda d\u00f6necekleri, bundan ba\u015fka varacaklar\u0131 bir yer yoktur. O halde oradaki farkl\u0131l\u0131k; yap\u0131lan i\u015f, niyet, y\u00f6neli\u015f ve ilgide s\u00f6z konusu olabilir. Sonu\u00e7 ise hep birdir; gerek \u00f6lmek, gerekse kesinle\u015fmi\u015f zamanda ve belirlenmi\u015f s\u00fcrede \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek \u015feklinde olsun Allah'a d\u00f6n\u00fclecektir. Ve toplanma g\u00fcn\u00fcnde O'nun huzurunda toplan\u0131lacakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla herkesi bekleyen son; Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti ya da \u00f6fke ve azab\u0131 olacakt\u0131r. Ahmaklar\u0131n ahmak\u0131; her durumda \u00f6lece\u011fi halde, kendine k\u00f6t\u00fc sonucu se\u00e7endir.B\u00f6ylece kalplerde, \u00f6l\u00fcm, hayat ve Allah'\u0131n kaderinin ger\u00e7ek mahiyetleri yer etmektedir. Bu \u015fekilde kalpler, beraberinde kaderin hareket etti\u011fi imtihan, kaderin arka pl\u00e2n\u0131ndaki hikmet ve imtihan sonras\u0131ndaki m\u00fckafatla tatmin olmaktad\u0131r. Bununla da, sava\u015ftaki olaylar ve bu olaylar\u0131n do\u011furdu\u011fu \u015fartlar aras\u0131nda yap\u0131lan gezinti son bulmaktad\u0131r.PEYGAMBER\u0130N \u015eAHS\u0130YET\u0130Daha sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yeni bir konu ile s\u00fcr\u00fcyor. Bu ak\u0131\u015f\u0131n eksenini de Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ki\u015fili\u011fi, y\u00fcce peygamberlik ger\u00e7e\u011fi, bu y\u00fcce ger\u00e7e\u011fin m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin hayat\u0131ndaki de\u011fer\u00ef ve bu sayede y\u00fcce Allah'\u0131n bu \u00fcmmete bah\u015fetti\u011fi rahmetin tecelli etmesi olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu eksenin etraf\u0131nda, m\u00fcsl\u00fcman kitlenin hayat\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesi ve bu d\u00fczenin temellerine ili\u015fkin \u0130sl\u00e2m metodundan ve \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile onun dayand\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7eklerden, genel anlamda bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin ve bu metodun insan hayat\u0131ndaki de\u011ferinden olu\u015fan ba\u015fka \u00e7izgiler de yer almaktad\u0131r.","og_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/","og_site_name":"Ebrar Medya","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/","article_published_time":"2019-11-21T07:19:27+00:00","og_image":[{"width":730,"height":360,"url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"EBRAR MEDYA","twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@ebrarmedyacom","twitter_site":"@ebrarmedyacom","twitter_misc":{"Yazan:":"EBRAR MEDYA","Tahmini okuma s\u00fcresi":"39 dakika"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/"},"author":{"name":"EBRAR MEDYA","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6"},"headline":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI","datePublished":"2019-11-21T07:19:27+00:00","dateModified":"2019-11-21T07:19:27+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/"},"wordCount":7754,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization"},"image":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#primaryimage"},"thumbnailUrl":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg","articleSection":["G\u00dcNDEM"],"inLanguage":"tr","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/","name":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","isPartOf":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website"},"primaryImageOfPage":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#primaryimage"},"image":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#primaryimage"},"thumbnailUrl":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg","datePublished":"2019-11-21T07:19:27+00:00","dateModified":"2019-11-21T07:19:27+00:00","description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.K\u00c2F\u0130RLERE T\u00c2B\u0130 OLMAK146- Nice peygamber var ki, \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.147- Onlar sadece \"Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve k\u00e2firler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et\" demi\u015flerdir.148- Allah da onlara hem d\u00fcnya kazanc\u0131n\u0131 ve hem de ahiret m\u00fck\u00e2fat\u0131n\u0131n en g\u00fczelini verdi. Allah iyi i\u015fler yapanlar\u0131 sever.149- Ey m\u00fcminler, e\u011fer k\u00e2firlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.150- Oysa Allah't\u0131r sizin mevl\u00e2n\u0131z. O yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.151- Biz k\u00e2firlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah `a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennem'dir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r!152- Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.153- Hani Peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.154- Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah, \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu, bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdi-ne d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyetini yans\u0131tan, ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve \"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?\" diyorlard\u0131. Onlara de ki; \"Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.\"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. i\u00e7lerinden \"E\u011fer bu i\u015fte bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik \" diyorlar. De ki; \"E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131.\" Allah, g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.155- \u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve halimdir.156- Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda \"E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezler ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi\" diyen k\u00e2firler gibi olmay\u0131n\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.157 E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz, Allah'tan gelecek olan ba\u011f\u0131\u015flama ve rahmet, onlar\u0131n biriktirecekleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.158- Ku\u015fku yok ki, \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\u015eu ayetler grubuna ara\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir g\u00f6zle bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, kanatlar\u0131n\u0131n canl\u0131l\u0131k f\u0131\u015fk\u0131ran bir \u00e7ok sahneyi, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi, insan hayat\u0131 ve evrensel yasalara ili\u015fkin temel ve b\u00fcy\u00fck hakikatleri sard\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Duygu ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri co\u015fturacak d\u00fczeyde sava\u015f\u0131n hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc d\u0131\u015farda b\u0131rakmayacak \u015fekilde; \u00e7abuk, canl\u0131, hareketli ve derin bir dokunu\u015fla ele ald\u0131\u011f\u0131na \u015fahid oluruz. Ku\u015fkusuz bu ayetler; meydana geldi\u011fi atmosfer, kendine \u00f6zg\u00fc ko\u015fullar\u0131 ve olaylar\u0131, beraberindeki ruhsal ve duygusal hareketlerle birlikte, sava\u015f\u0131, canl\u0131l\u0131k ve g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serme bak\u0131m\u0131ndan, bunca uzunluk ve detayl\u0131l\u0131klar\u0131na ra\u011fmen siyer kitaplar\u0131nda rastlanan t\u00fcm rivayetlerden daha etkindirler. Ayr\u0131ca, daha do\u011fru bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye ula\u015fmak isteyen ruhlardaki canl\u0131 ve hareket halindeki ger\u00e7ekler y\u0131\u011f\u0131n\u0131n\u0131 da kanatlar\u0131n\u0131n alt\u0131na ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz.Bunca sahneyi, b\u00fct\u00fcn bu ger\u00e7ekleri, bu denli canl\u0131, hareketli ve duyguland\u0131r\u0131c\u0131 bir tarzda bu kadarc\u0131k s\u00f6z ve ifadeye s\u0131\u011fd\u0131rmak insan\u0131n yapaca\u011f\u0131 bir\u015fey de\u011fildir ku\u015fkusuz. Bu ger\u00e7e\u011fi, \u00fcsluplar\u0131n s\u0131rlar\u0131n\u0131 ve ifadelerinin g\u00fcc\u00fcn\u00fc alg\u0131layanlar, \u00f6ncelikle de \u00fcsl\u00fbplarla u\u011fra\u015fan ve ifadenin s\u0131rlar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131ranlar kavrayabilirler:\"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.\"\"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.\"Medine'deki kafirler, m\u00fcnaf\u0131klar ve yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n diren\u00e7lerini k\u0131rmak, Muhammed'le (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) birlikte hareket etmenin sonucundan onlar\u0131 korkutmak, sava\u015f\u0131n \u00fcrk\u00fct\u00fcc\u00fc yanlar\u0131n\u0131, Kurey\u015f m\u00fc\u015frikleri ve m\u00fcttefikleriyle tak\u0131\u015fman\u0131n sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 tasvir etmek i\u00e7in m\u00fcminlerin ba\u015flar\u0131na gelen yenilgi, \u00f6l\u00fcm ve yaralanmalar\u0131 dillerine dolam\u0131\u015flard\u0131. K\u00fcf\u00fcr kalplerin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, saflar\u0131n da\u011f\u0131lmas\u0131, g\u00fcvensizli\u011fin olu\u015fmas\u0131 ve g\u00fc\u00e7l\u00fclerle sava\u015fmaya devam etmenin gere\u011finden ku\u015fkulanman\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 istiyordu. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015ftan el \u00e7ekmenin ho\u015f g\u00f6sterilmesi ve zaferi kazanmak \u00fczere olanlar\u0131n bar\u0131\u015fmaya yana\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in en uygun hava, yenilgi havas\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca bu atmosfer, ki\u015fisel ac\u0131lar\u0131n ve bireysel felaketlerin yayg\u0131nla\u015f\u0131p toplumun ve akidenin b\u00fcnyesini y\u0131kmaya d\u00f6n\u00fc\u015fmesine ve b\u00f6ylece galip g\u00fc\u00e7lere teslim olmaya uygun bir atmosferdir.Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah, iman edenleri kafirlere uymaktan sak\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kafirlere uyman\u0131n sonu kesin zarard\u0131r; hi\u00e7bir k\u00e2r ve yarar s\u00f6z konusu de\u011fildir. Onlara uymak, topuklar\u0131n \u00fczerinde k\u00fcfre gerisin geriye d\u00f6nmektir. M\u00fcmin, ya k\u00fcf\u00fcr ve kafirlerle sava\u015fmak, bat\u0131l ve bat\u0131la uyanlar\u0131 defetmek suretiyle yoluna devam edecek ya da Allah korusun topuklar\u0131 \u00fczerinde k\u00fcfre d\u00f6necektir. M\u00fcminin konumunu ve dinini koruyarak ikisinin aras\u0131na pasif bir pozisyonda bulunmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131r. \u0130nsan b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnebilir. Yenilginin ard\u0131ndan, yara ve berenin etkisiyle, g\u00fc\u00e7l\u00fc galiplerle sava\u015fmaktan vazge\u00e7ip, onlarla bar\u0131\u015f yapabilece\u011fini, bununla beraber dinini, akidesini, imam\u0131 ve varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 koruyabilece\u011fini sanabilir. Bu, kof bir vahimdir. B\u00f6yle bir durumda ileriye at\u0131lmayan\u0131n, geriye d\u00f6nmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u00fcf\u00fcr, \u015ferr, sap\u0131kl\u0131k ve ta\u011futlarla sava\u015fa tutu\u015fmayan\u0131n, horlan\u0131p geriye d\u00f6nerek; k\u00fcf\u00fcr, \u015ferr sap\u0131kl\u0131k, bat\u0131l ve tu\u011fyana d\u00f6nmesi zorunlu bir sonu\u00e7tur. Bir ki\u015finin akidesi ve iman\u0131, onu kafirlere uymaktan, onlar\u0131 dinlemekten ve onlara g\u00fcvenmekten al\u0131koyam\u0131yorsa bu durumu o ki\u015finin ger\u00e7ekte daha ilk andan itibaren iman etmedi\u011fini g\u00f6sterir. Akide sahibinin, akidenin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dayanmas\u0131, onlar\u0131n desiselerine kulak vermesi ve direktiflerine uymas\u0131 ruhsal bozgun belirtisidir. Yenilgi ba\u015f g\u00f6sterdimi de s\u00fcrecektir. Art\u0131k kimse onu sonu\u00e7ta yenilmekten, topuklar\u0131 \u00fczerinden k\u00fcfre d\u00f6nmekten al\u0131koyamaz. \u0130lk ad\u0131mlar\u0131n\u0131 atarken bu k\u00f6t\u00fc sonuca varaca\u011f\u0131n\u0131 zannetmese de... M\u00fcmin, akidesi ve y\u00f6netilmesi bak\u0131m\u0131ndan, dininin ve \u00f6nderli\u011finin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na dan\u0131\u015fma gere\u011fini duymaz. Bir kere onlar\u0131 dinlerse f\u0131tri ve pratik bir olgu olarak art\u0131k topuklar\u0131 \u00fczerinde irtidat yolunu tutmu\u015f demektir. \u0130\u015fte y\u00fcce Allah, m\u00fcminleri uyarmakta, bundan sak\u0131nd\u0131rmakta ve iman ad\u0131na onlara seslenmektedir:\"Ey m\u00fcminler, e\u011fer kafirlere itaat ederseniz sizleri topuklar\u0131n\u0131z\u0131n \u00fczerinde geriye d\u00f6nd\u00fcr\u00fcrler de h\u00fcsrana u\u011frars\u0131n\u0131z.\"Topuklar\u0131n \u00fczerinden, imandan k\u00fcfre d\u00f6nme y\u0131k\u0131m\u0131ndan daha b\u00fcy\u00fck zarar var m\u0131? \u0130man zarar\u0131ndan sonra hangi kazan\u00e7 olabilir ki?\u015eayet kafirlere uymaya e\u011filim g\u00f6stermenin nedeni, onlardan bir koruma ve yard\u0131m beklentisi ise, bu bir vehimdir. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yard\u0131m ve koruman\u0131n ger\u00e7e\u011fini hat\u0131rlatarak bunu da reddediyor:\"Oysa Allah't\u0131r sizin mevlan\u0131z. O, yard\u0131m edenlerin en hay\u0131rl\u0131s\u0131d\u0131r.\"M\u00fcminlerin dostluk ve yard\u0131m bekleyecekleri merci buras\u0131d\u0131r. Allah'\u0131n dost oldu\u011fu kimse i\u00e7in O'nun yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n birinin dostlu\u011funa gerek varm\u0131? Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Allah olan\u0131n, kullar\u0131n yard\u0131m\u0131na ihtiyac\u0131 olur mu?Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerini sa\u011flamla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in kendisine hi\u00e7bir otorite, g\u00fc\u00e7 ve kuvvet indirilmeyen \u015feyleri Allah'a ortak ko\u015fmalar\u0131ndan dolay\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n kalplerine korku sal\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 m\u00fcjdeliyerek bunun ahirette haz\u0131rlanan azaptan \u00f6nce olaca\u011f\u0131n\u0131 bildirerek s\u00fcrmektedir:\"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r. Onlar\u0131n gidecekleri yer Cehennemdir. Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.\"Kafirlerin kalplerine korku sal\u0131naca\u011f\u0131na ili\u015fkin Ulu, K\u00e2dir ve Kahhar olan Allah'\u0131n verdi\u011fi s\u00f6z, sava\u015f\u0131n sonu i\u00e7in bir garanti, d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n yenilgisi ve dostlar\u0131n\u0131n zaferi i\u00e7in bir g\u00fcvencedir.K\u00fcfr\u00fcn, imanla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her sava\u015f i\u00e7in ge\u00e7erlidir bu vaad. K\u00fcfredenlerin, korkmadan ve Allah taraf\u0131ndan kalplerine at\u0131lan deh\u015fet duygusu harekete ge\u00e7meden m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 vaki de\u011fildir. Ancak \u00f6nemli olan, m\u00fcminlerin kalplerinde iman ve birtek Allah'a dostluk duygusu ger\u00e7e\u011finin bulunmas\u0131d\u0131r. Bu dostlu\u011fa s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ba\u011fl\u0131 bulunmalar\u0131, Allah'\u0131n ordusunun galip olaca\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fi konusunda her t\u00fcrl\u00fc s\u00f6ylenti ve ku\u015fkudan soyutlanmalar\u0131 ve k\u00e2firlerin, yery\u00fcz\u00fcnde Allah'\u0131 aciz b\u0131rakamayacaklar\u0131 gibi O'ndan kurtulamayacaklar\u0131n\u0131 da bilmeleridir. G\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fte bu ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir durum belirdi\u011finde de Allah'\u0131n ayette ge\u00e7en s\u00f6z\u00fcne i\u00e7tenlikle g\u00fcvenip buna g\u00f6re hareket etmeleri gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc, insanlar\u0131n g\u00f6zlerinin g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc ve ak\u0131llar\u0131n\u0131n de\u011ferlendirdi\u011fi her\u015feyden daha do\u011frudur.K\u00e2firler korkacaklard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kalpleri ger\u00e7ek bir dayanaktan yoksundur. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar ne bir g\u00fcce ne de g\u00fc\u00e7l\u00fc birine dayanmaktad\u0131rlar. Onlar hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7leri olmayan tanr\u0131lar\u0131n\u0131 Allah'a ortak ko\u015fmaktad\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah, bu tanr\u0131lara hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 bah\u015fetmemi\u015ftir.\"Kendisine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneler...\" deyimi bazen iddia edilen tanr\u0131lar\u0131, bazen de kof inan\u00e7lar\u0131 vas\u0131fland\u0131rmak i\u00e7in Kuran'da s\u0131k\u00e7a rastlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z k\u00f6kl\u00fc ve temel bir ger\u00e7e\u011fe i\u015faret eden derin anlaml\u0131 bir deyimdir.Ku\u015fkusuz, herhangi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, inan\u00e7, ki\u015fi veya kurulu\u015f, ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 gizli g\u00fc\u00e7 ve cayd\u0131r\u0131c\u0131 otorite oran\u0131nda, ya\u015far, hareket alan\u0131 bulur ve etkinlik g\u00f6sterebilir. Bu g\u00fc\u00e7; i\u00e7indeki \"Hakk\" mefhumu ile, yani Allah'\u0131n t\u00fcm evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 temeller ve evrende y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan Allah'\u0131n koydu\u011fu yasalara uygunluk derecesi ile \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. Bu \"Hakk\" olma mefhumunu i\u00e7ermesi ile y\u00fcce Allah, varl\u0131k aleminde ger\u00e7ek anlamda faal ve etkin olan g\u00fc\u00e7 ve otoritesinden ona bah\u015fedecektir. Aksi takdirde, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde parlak ve heybetli g\u00f6r\u00fcnse de son derece hafif bo\u015f, zay\u0131f ve \u00e7\u00fcr\u00fck olacakt\u0131r bu g\u00fc\u00e7.M\u00fc\u015frikler, (Allah'tan) ba\u015fka tanr\u0131lar\u0131 \u00e7e\u015fitli \u015fekillerde Allah'a ortak ko\u015farlar. \u00d6ncelikle, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi Allah'tan ba\u015fkas\u0131na vermekle meydana gelir bu \u015firk. Bu \u00f6zellik, kanun koyma, hayat tarzlar\u0131 ve toplumsal d\u00fczenleri i\u00e7in ba\u015fvurduklar\u0131 de\u011ferleri belirlemek i\u00e7in bu kanunlara uymaya ve bu de\u011ferleri benimsemeye zorlamak \u015feklinde kullar \u00fczerinde kullara egemenlik hakk\u0131 tan\u0131makt\u0131r. Bu \u00f6zelliklerin kapsam\u0131nda bulunan ve onlardan bir par\u00e7a say\u0131lan sembolik ibadet sorunu bundan sonra gelir.Peki bu tanr\u0131lar, Allah'\u0131n \u015fu evreni dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 \"hakk\"tan neye sahip bulunuyorlar? Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, \u015fu evreni sadece bir olan yarat\u0131c\u0131s\u0131na dayanmas\u0131 i\u00e7in yaratm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu yarat\u0131klar\u0131 da, ortak ko\u015fmaks\u0131z\u0131n kendisine kullukta bulunmalar\u0131, hi\u00e7 tart\u0131\u015fmas\u0131z kanun ve de\u011ferler konusunda sadece kendisine ba\u015fvurmalar\u0131 ve O'na bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 e\u015f ko\u015fmadan hakk\u0131yla kendisine kulluk etmeleri i\u00e7in yaratt\u0131. Bunun i\u00e7in, kapsaml\u0131 anlam\u0131yla Tevhidin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her\u015fey, dayan\u0131ks\u0131z ve bo\u015ftur. Evrenin yap\u0131s\u0131ndaki gizli \"hakk\"tan yoksundur. Bu y\u00fczden de \u00e7\u00fcr\u00fck ve c\u0131l\u0131zd\u0131r. Ne bir g\u00fc\u00e7 ne de bir otoriteye sahiptir. Hayat\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir etkisi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Hatta hayat \u00f6\u011felerine ve hayat hakk\u0131na da sahip de\u011fildir.\u0130nan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcnce konusunda kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmeyen Tanr\u0131lar\u0131 Allah'a ortak ko\u015ftuklar\u0131ndan dolay\u0131 m\u00fc\u015frikler, zay\u0131fl\u0131k ve bo\u015flu\u011fa dayanmaktad\u0131rlar. Onlar sonsuza kadar hor ve zay\u0131f \u00e7\u0131\u011f\u0131rtkanlar olacaklard\u0131r. Mutlak g\u00fc\u00e7 sahibi ger\u00e7e\u011fe dayanan m\u00fcminlerle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131nda i\u00e7lerini hep bir korku saracakt\u0131r onlar\u0131n.Hakk ile bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her durumda bu vaadin do\u011frulu\u011funu buluruz. Ka\u00e7 kere, silahs\u0131z hakk kar\u015f\u0131s\u0131nda son derece silahlanm\u0131\u015f olarak dikilen bat\u0131l, korkaklar gibi b\u00fcz\u00fclm\u00fc\u015f, bunca silahl\u0131 kalabal\u0131\u011fa ra\u011fmen her hareketten ve her sesten dolay\u0131 titremi\u015ftir. Hakk hareket edip sald\u0131r\u0131ya ge\u00e7ince de, bunca kalabal\u0131\u011f\u0131na ve hakk\u0131n azl\u0131\u011f\u0131na ra\u011fmen Allah'\u0131n vaadini do\u011frularcas\u0131na bat\u0131l\u0131n saflar\u0131nda; deh\u015fet, korku, par\u00e7alanma ve bozgun ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir.\"Biz kafirlerin kalplerine korku salaca\u011f\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar kendilerine hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7 verilmemi\u015f olan nesneleri Allah'a ortak ko\u015fmu\u015flard\u0131r.\"Bu d\u00fcnyadaki halleri... Ya ahirette?.. Orada da zalimlere yak\u0131\u015fan ac\u0131kl\u0131 ve fen\u00e2 bir sonu\u00e7 beklemektedir onlar\u0131...\"Onlar\u0131n gidecekleri yer de Cehennemdir Zalimlerin varaca\u011f\u0131 yer ne fenad\u0131r.\"\u0130\u015fte bu noktada ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlara, Uhud sava\u015f\u0131ndaki bu vaadin do\u011frulu\u011funu belgeleyen kan\u0131tlara \u00e7evrilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc sava\u015f\u0131n ba\u015f\u0131nda zafer onlar\u0131n olmu\u015ftu. M\u00fc\u015frikler birer birer \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcyordu. Arkalar\u0131nda bir\u00e7ok ganimet b\u0131rakarak ka\u00e7maya ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131. Bayraklar\u0131 da yere d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ve bir kad\u0131n kald\u0131r\u0131ncaya kadar kimse de buna el atmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimete kar\u015f\u0131 ok\u00e7ular\u0131n nefislerinde zaaf belirip, aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek Peygamberleri ve komutanlar\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) emrine kar\u015f\u0131 gelmeyinceye kadar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n zaferi yenilgiye d\u00f6n\u00fc\u015fmemi\u015fti. Burada ayetler dikkati; sahneleri, mek\u00e2nlar\u0131, olaylar\u0131 ve ko\u015fullar\u0131yla sava\u015f\u0131n i\u00e7ine \u00e7ekmektedir:\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131. Ama yine de sizi affetti. Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.\"\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ko\u015fuyordunuz, ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelenlere \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.\"\"Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah i\u00e7inizden bir grubu saran \u00fczerinize bir g\u00fcven duygusu ve bir uyuklama indirdi. Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliyye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? diyorlard\u0131. Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir. Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 bir\u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar. \u0130\u00e7lerinden, `E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik' diyorlar. De ki; `E\u011fer evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yinede boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek ve kalplerinizdekini ar\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, affedici ve Halim'dir.\"Ku\u015fkusuz, burada Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131, meydandaki hi\u00e7bir hareketi, ruhlardaki hi\u00e7bir duyguyu, y\u00fczlerdeki hi\u00e7bir \u00e7izgiyi ve vicdanlardaki hi\u00e7bir devinimi belirtmeksizin ge\u00e7meyecek \u015fekilde sava\u015f sahnesinin ve zaferle yenilginin d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fcn eksiksiz bir tablosunu \u00e7izmektedir. \u0130bareler, bir film \u015feridi gibi g\u00f6zler \u00f6n\u00fcnde ge\u00e7mekte ve her harekette yepyeni ve canl\u0131 bir tablo ta\u015f\u0131maktad\u0131r. \u00d6zellikle da\u011fa t\u0131rmanmay\u0131, panik ve deh\u015fet i\u00e7inde ka\u00e7\u0131\u015f hareketini ve Resulullah,\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) sava\u015ftan d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7anlar\u0131 ve korkudan da\u011fa t\u0131rmananlar\u0131 \u00e7a\u011f\u0131rmas\u0131n\u0131 tasvir etmesinin yan\u0131nda nefislerin hareketini, m\u00fcsl\u00fcmanlarda meydana gelen \u00e7alkalanma, \u00e7e\u015fitli duygular, heyecanlar ve arzular\u0131 da tasvir etmektedir. Bunca hareketli ve canl\u0131 tablonun yan\u0131nda, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunun ve ola\u011fan\u00fcst\u00fc e\u011fitim metodunun belirmesini sa\u011flayan \u015fu direktifler ve h\u00fck\u00fcmler yer almaktad\u0131r:\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc yerine getirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye ve itaatsizlik edinceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz.\"Bu durum, ganimet duygusuna kap\u0131lmadan \u00f6nce m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n m\u00fc\u015frikleri do\u011frad\u0131klar\u0131 ya da k\u00f6klerini kuruttuklar\u0131, sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndayd\u0131. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) onlara \"Sabretti\u011finiz s\u00fcrece zafer sizindir.\" demi\u015fti. B\u00f6ylece y\u00fcce Allah Peygamberinin dilinden verdi\u011fi vaadi do\u011frulam\u0131\u015ft\u0131:\"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu...\"Bu ifade, ok\u00e7ular\u0131n durumunu belirtmektedir. Onlardan bir grup ganimet arzusu kar\u015f\u0131s\u0131nda zaaf g\u00f6stermi\u015f, onlarla, Resulullah'\u0131n emrine mutlak itaat etmenin gerekti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olanlar aras\u0131nda \u00e7eki\u015fme ba\u015f g\u00f6stermi\u015f ve sevdikleri zaferin belirdi\u011fini g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fckten sonra isyan etmeye kadar g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015flerdi i\u015fi. B\u00f6ylece iki gruba ayr\u0131lm\u0131\u015f oldular. Bir k\u0131sm\u0131 d\u00fcnya ganimetini, di\u011fer bir k\u0131sm\u0131 da ahiret sevab\u0131n\u0131 istiyordu. Art\u0131k kalpleri da\u011f\u0131lm\u0131\u015f, saflarda ve hedefte birlik diye bir\u015fey kalmam\u0131\u015ft\u0131. Ganimet arzusu ihl\u00e2s cil\u00e2s\u0131n\u0131 ve akide sava\u015flar\u0131nda bulunmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olan mutlak d\u00fcnya mal\u0131ndan soyutlanma duygusunu gidermi\u015fti. \u00c7\u00fcnk\u00fc akide sava\u015f\u0131 ba\u015fka sava\u015flara benzemez. Bu sava\u015f, hem sava\u015f alan\u0131nda hem vicdan da s\u00fcrmektedir. Vicdandaki sava\u015f kazan\u0131lmadan sava\u015f alan\u0131nda zafer elde etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu, Allah i\u00e7in yap\u0131lan bir sava\u015ft\u0131r. Bu y\u00fczden nefsini Allah i\u00e7in ar\u0131nd\u0131rmad\u0131k\u00e7a y\u00fcce Allah kimseye zafer nasip etmez.Allah'\u0131n sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri ve O'na dayand\u0131klar\u0131 halde, ortada bir kapal\u0131l\u0131k, bozukluk ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k olmamas\u0131 i\u00e7in, y\u00fckselttikleri sancak ad\u0131na her\u015feyden ar\u0131n\u0131p temizlenmedik\u00e7e y\u00fcce Allah zafer bah\u015fetmez. Ku\u015fkusuz, a\u00e7\u0131kca bat\u0131l sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselten bat\u0131l taraftarlar\u0131 -Allah'\u0131n bildi\u011fi bir hikmetten \u00f6t\u00fcr\u00fc- galip gelmi\u015flerdir. Ancak, akide sanca\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselttikleri halde, i\u00e7tenlikle O'nun ad\u0131na her\u015feyden soyutlanmayanlara y\u00fcce Allah, ar\u0131nd\u0131r\u0131p temizlemek i\u00e7in onlar\u0131 denemedik\u00e7e ebediyyen zafer bah\u015fetmez. Kur'an'\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki konumlar\u0131na i\u015faret ederken m\u00fcsl\u00fcman kitleye g\u00f6stermek istedi\u011fi budur. Kaypak ve karars\u0131z tutumlar\u0131n\u0131n meyvesi olan ac\u0131 bir yenilgi ve a\u00e7\u0131k bir yara alm\u0131\u015f bulunan m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00fcce Allah, bunu \u00f6\u011fretmek istiyordu.\"...Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu.\"Kur'ana Kerim, bizzat m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi kalplerinde varl\u0131\u011f\u0131ndan habersiz olduklar\u0131 gizli duygulara \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r. Abdullah \u0130bn-i Mes'ud (Allah O'ndan raz\u0131 olsun) \u015f\u00f6yle der: \"Uhud g\u00fcn\u00fc bizim hakk\u0131m\u0131zda \"Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu\" ( \u0130bn-i Kesir, tefsirinde rivayet eder ve \"\u0130bn-i Mes'ud d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka yollardan da rivayet edilmi\u015ftir\" der. \u0130bn-i M\u00fcrdeveyh de tefsirinde bunu rivayet etmektedir.) ayeti inene kadar Resulullah'\u0131n ashab\u0131ndan birinin d\u00fcnyay\u0131 istedi\u011fini g\u00f6rmemi\u015ftim.\" B\u00f6ylece Kur'an, kalpleri ve i\u00e7indekilerini a\u00e7\u0131p \u00f6nlerine koymakta, bir dahaki sefere sak\u0131nmalar\u0131 i\u00e7in yenilginin nereden geldi\u011fini g\u00f6stermektedir onlara.Ayn\u0131 zamanda, kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 ac\u0131lar\u0131n ve a\u00e7\u0131k sebeplerinden dolay\u0131 meydana gelen olaylar\u0131n arka pl\u00e2ndaki Allah'\u0131n hikmet ve tedbirinin bir taraf\u0131n\u0131 da onlara g\u00f6stermektedir.\"...Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131n ba\u015f\u0131ndan savd\u0131.\"Ku\u015fkusuz, orada insanlar\u0131n fiillerinin arkas\u0131nda, Allah'\u0131n takdiri yeral\u0131yordu. Zaaf g\u00f6sterip aralar\u0131nda \u00e7eki\u015ferek isyan edince y\u00fcce Allah, g\u00fc\u00e7lerini, heybetlerin\u00ef ve m\u00fc\u015frikler kar\u015f\u0131s\u0131ndaki dikkatlerini giderdi. Ok\u00e7ular\u0131 ge\u00e7itten geri d\u00f6nd\u00fcrd\u00fc, sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131 sava\u015f alan\u0131ndan \u00e7evirdi ve b\u00f6ylece hep birlikte ka\u00e7maya ba\u015flad\u0131lar. B\u00fct\u00fcn bunlar, onlar\u0131 denemek i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 plana g\u00f6re meydana geliyordu. Kalplerin gizliliklerini ortaya \u00e7\u0131karmak, ruhlar\u0131 ar\u0131nd\u0131rmak ve de\u011finece\u011fimiz gibi saflar\u0131 belirlemek i\u00e7in; zorluk, korku ve yenilgi, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ve yaralanma ile deniyordu onlar\u0131 y\u00fcce Allah.B\u00f6ylece, olaylar sebeplerin sonucu meydana geldi\u011fi gibi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi hesaplar\u0131na g\u00f6re planlanm\u0131\u015f olarak canlan\u0131yordu. Ancak hi\u00e7biri di\u011feriyle \u00e7ak\u0131\u015fmadan oluyordu bunlar\u0131n. Her olay\u0131n bir sebebi ve her sebebin arkas\u0131nda, latif ve her\u015feyden haberdar olan Allah'\u0131n pl\u00e2n\u0131 vard\u0131r.\"...Ama yine de sizi affetti.\"Sizde meydana gelen zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan\u0131 ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 gibi sava\u015ftan ka\u00e7\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131, d\u00f6nmenizi ve irtidat\u0131n\u0131z\u0131 da ba\u011f\u0131\u015flad\u0131. Kendisinden bir l\u00fctuf ve minnetle yapt\u0131 bunu. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00f6t\u00fc bir niyet ve hatada \u0131srar s\u00f6z konusu olmay\u0131p be\u015feri zaaftan kaynaklan\u0131yordu bu hal. Allah'a iman, O'na teslim olmak, \u00f6nderli\u011finize ve Allah'\u0131n iradesine teslim olmak \u00e7er\u00e7evesinde de hata edebilir, zaaf g\u00f6sterebilirdiniz.\"...Allah m\u00fcminlere kar\u015f\u0131 ger\u00e7ekten l\u00fctuf sahibidir.\"O'nun metoduna uyduklar\u0131, O'na kulluk \u00fczere bulunduklar\u0131, uluhiyetin \u00f6zelliklerinden herhangi bir \u015feyi kendileri i\u00e7in iddia etmedikleri, metod, d\u00fczen, de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini O'ndan ba\u015fkas\u0131ndan almad\u0131klar\u0131 s\u00fcrece onlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamak Allah'\u0131n l\u00fctfundand\u0131r. Onlardan bir hata meydana geldi\u011finde, zaaf acizlik ya da s\u00fcr\u00e7me ve ba\u015fka bir nedenden dolay\u0131 meydana gelece\u011finden; deneme, ar\u0131nma ve ihl\u00e2stan sonra Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015facaklard\u0131r...A\u015fa\u011f\u0131daki ayet-i kerime yenilginin canl\u0131 ve hareket halindeki bir tablosunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirecektir:\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz.\"Sahnedeki olgunun duygular\u0131nda derinle\u015fmesi, zaaf, \u00e7eki\u015fme ve isyan sonucu kendilerinden kaynaklanan davran\u0131\u015f ve sonucundan mahcup olup utanmalar\u0131 i\u00e7in... \u0130bare, birka\u00e7 kelimeyle duygusal ve ruhsal hareketlerinin tablosunu \u00e7izmektedir. Sahnede b\u00fcy\u00fck bir korku deh\u015fet ve panik i\u00e7inde da\u011fa t\u0131rman\u0131yorlar. \u00d6yle ki biri di\u011ferine bakam\u0131yor. \u00c7a\u011f\u0131r\u0131nca cevap veremiyor. \u00dcstelik, kalplerini ve ayaklar\u0131n\u0131 titreten \"Muhammed \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fc\" \u015fayias\u0131ndan sonra, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na inand\u0131rmak i\u00e7in Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) da arkalar\u0131ndan \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p duruyordu. Bu, \u015fu kadarc\u0131k kelimede g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirilen m\u00fckemmel bir sahnedir.Sonu\u00e7ta y\u00fcce Allah, ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131na sevinmemeleri ve ba\u015flar\u0131na gelene \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in ka\u00e7mak, kendileri ka\u00e7t\u0131klar\u0131 halde arkalar\u0131nda direnen sevgili Peygamberini b\u0131rakmak ve b\u00f6ylece birtak\u0131m yaralar almas\u0131na ve \u00fcz\u00fclmesine neden olduklar\u0131ndan dolay\u0131 onlar\u0131n ruhlar\u0131na \u00fcz\u00fcnt\u00fc salmakla cezaland\u0131r\u0131yor. Ba\u015flar\u0131ndan ge\u00e7en bu deney Peygamberinin ba\u015f\u0131na gelen bu ac\u0131 -ki bu, kendilerine isabet eden her\u015feyden daha a\u011f\u0131r geliyordu- ruhlar\u0131n\u0131 kaplayan bu pi\u015fmanl\u0131k ve u\u011frad\u0131klar\u0131 bu \u00fcz\u00fcnt\u00fc... Ka\u00e7\u0131rd\u0131klar\u0131 bunca menfaati ve ba\u015flar\u0131na gelen bunca s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fcmsemelerini sa\u011flayacakt\u0131r:\"Ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131...\"Allah, b\u00fct\u00fcn gizliliklerden haberdard\u0131r. Sizin yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n hakikatini ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131z\u0131n nedenini hakk\u0131yla bilir:\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan haberdard\u0131r.\"Yenilginin, korku ve deh\u015fetini, Rabblerine ve Peygamberlerine d\u00f6nen m\u00fcmin ruhlarda yereden hayret verici bir g\u00fcven duygusu takip etmi\u015fti. Kendilerini, b\u00fcsb\u00fct\u00fcn kaplayan tatl\u0131 bir uykuya teslim etmi\u015flerdi. Bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc mucize ifade edilirken, t\u0131k\u0131rt\u0131s\u0131 ve g\u00f6lgesiyle bu g\u00fcven ve s\u00fck\u00fbn atmosferini tasvir etmesi i\u00e7in istikrar, incelik ve yumu\u015fakl\u0131k sa\u00e7\u0131yor adeta.\"...Sonra o kederin ard\u0131ndan Allah \u00fczerinize i\u00e7inizden bir grubu saran bir g\u00fcven duygusu bir uyuklama indirdi.\"Bu, o m\u00fcmin kullar\u0131n\u0131 ku\u015fatan ilahi rahmetin sonucu meydana gelen ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir mucizedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bir an i\u00e7in de olsa, korkup ka\u00e7\u0131\u015fan yorgunlar\u0131 uyku b\u00fcr\u00fcd\u00fc m\u00fc, b\u00fcnyelerinde b\u00fcy\u00fc etkisini yapar, onlar\u0131 yeniden yarat\u0131r ve niteli\u011fi bilinmeyen bir \u015fekilde b\u00fcnyelerine g\u00fcven duygusunu serper. Bunu, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve zorluk an\u0131nda denedi\u011fimden s\u00f6yl\u00fcyorum. O anda, insan\u0131n k\u0131s\u0131r ifadesinin tasvir edemeyece\u011fi \u015fekilde y\u00fcce Allah'\u0131n ku\u015fat\u0131c\u0131 ve derin rahmetini hissetmi\u015ftim.Tirmizi, Nesei ve Hakim, Hammad b. Seleme'nin hadisinden, O da Enes'ten, O da Ebi Talha'dan \u015f\u00f6yle rivayet ederler: Ebu Talha der ki: \"Uhud g\u00fcn\u00fc ba\u015f\u0131m\u0131 kald\u0131r\u0131p bakt\u0131\u011f\u0131mda onlardan kabu\u011funa \u00e7ekilip uyuklamayan biri yoktu.\"Ebu Talha'dan yap\u0131lan bir ba\u015fka rivayette \"Uhud g\u00fcn\u00fc saflarda iken bizi bir uyku basm\u0131\u015ft\u0131. \u00d6yle ki k\u0131l\u0131c\u0131m elimden d\u00fc\u015fer gibi oluyor ben de tutuyordum. Tekrar d\u00fc\u015f\u00fcyor tekrar tutuyordum\" der.KEND\u0130LER\u0130N\u0130 D\u00dc\u015e\u00dcNENLERDi\u011fer gruba gelince onlar; nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131r\u0131p daha \u00e7ok ilgilendiren, cahiliye d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden tamamen kurtulamayan, nefislerini i\u00e7tenlikle Allah'a teslim etmeyen, b\u00fct\u00fcn benlikleriyle O'nun kaderine teslim olmayan, ba\u015flar\u0131na gelenin imtihan ve ar\u0131nma i\u00e7in oldu\u011fu, yoksa y\u00fcce Allah dostlar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakmayaca\u011f\u0131 konusunda mutmain olmayan ve y\u00fcce Allah'\u0131n, k\u00fcf\u00fcr, \u015fer ve bat\u0131la nihai galibiyet ve tam zafer vermeyi takdir etmedi\u011fine g\u00fcvenmeyen iman\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015f kimselerdir:\"...Bir grup da kendi derdine d\u00fc\u015ft\u00fc. Bunlar Allah hakk\u0131nda cahiliye zihniyeti yans\u0131tan ger\u00e7e\u011fe ayk\u0131r\u0131 bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ta\u015f\u0131yorlar ve `Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?' diyorlard\u0131.\"Bu akide, mensuplar\u0131na, hi\u00e7bir \u015feyin kendilerine ait olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, tamamen Allah'a ait olduklar\u0131n\u0131, O'nun yolunda cihada \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131nda O'nun i\u00e7in \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131n\u0131, O'nun i\u00e7in hareket ettiklerini, O'nun i\u00e7in sava\u015ft\u0131klar\u0131n\u0131, bu cihadda, kendilerine ait ba\u015fka bir amac\u0131n s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Allah'\u0131n kaderine teslim olduklar\u0131n\u0131, ne \u015fekilde olursa olsun bu kaderden geleni ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lamalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmektedir.Sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnenler ve \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce, de\u011ferlendirme, ilgi ve u\u011fra\u015flar\u0131n\u0131n ekseni durumuna getirenlere gelince bunlar\u0131n ruhlar\u0131nda iman ger\u00e7e\u011fi olgunla\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte Kur'an'\u0131n burada s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fi grup bunlardand\u0131r. Bunlar\u0131n nefisleri kendilerini u\u011fra\u015ft\u0131rm\u0131\u015f ve sadece kendilerini d\u00fc\u015f\u00fcnecek duruma gelmi\u015flerdi. D\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmayan bir i\u015f y\u00fcz\u00fcnden kaybettiklerini sanarak b\u00fcy\u00fck bir s\u0131k\u0131nt\u0131 ve karars\u0131zl\u0131k i\u00e7inde bocalamaktayd\u0131lar. \u0130stemeden sava\u015fa itildiklerini, buna ra\u011fmen ac\u0131 bir s\u0131nav verdiklerini, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme, yara ve ac\u0131lardan olu\u015fan a\u011f\u0131r bir bedel \u00f6dediklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. Allah'\u0131 ger\u00e7ek anlamda tan\u0131m\u0131yorlard\u0131. Bu y\u00fczden cahiliyede oldu\u011fu gibi O'nun hakk\u0131nda haks\u0131z zan y\u00fcr\u00fct\u00fcyorlard\u0131. Kendilerine bir\u015fey d\u00fc\u015fmeyen, ancak \u00f6l\u00fcp yaralanmalar\u0131 i\u00e7in s\u00fcr\u00fcklendikleri sava\u015fta kaybolacaklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri, Allah hakk\u0131nda besledikleri haks\u0131z zandan kaynaklan\u0131yordu. Allah'\u0131n, kendilerini yard\u0131m edip kurtarmayaca\u011f\u0131n\u0131 ve aksine d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n eline bir kurban gibi teslim edece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131.\"...Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131?\" diye sormalar\u0131 bu y\u00fczdendi. Bu s\u00f6zleri, kumanda ve sava\u015f \u00e7izgisine kar\u015f\u0131 geldiklerini g\u00f6stermektedir. Bunlar Medine'den \u00e7\u0131kmama g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde olup Abdullah b. Ubeyy ile birlikte geri d\u00f6nmedikleri halde kalpleri bir t\u00fcrl\u00fc istikrar ve g\u00fcvene kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015filer olabilirler.Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmay\u0131 bitirmeden \u00f6nce, sorduklar\u0131 i\u015fin asl\u0131n\u0131 d\u00fczeltmek ve ger\u00e7e\u011fini yerle\u015ftirmek i\u00e7in \u015fu s\u00f6zlerini ele \u00e2lmaktad\u0131r:\"Bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz var m\u0131? Onlara de ki; Hay\u0131r, bu tamamen Allah'\u0131 ilgilendiren bir i\u015ftir.\"Bu i\u015fte kimseye bir\u015fey yok. Ne kendilerine ne de ba\u015fkalar\u0131na... Bundan \u00f6nce Peygamberine \u015f\u00f6yle demi\u015fti y\u00fcce Allah: \"Bu i\u015ften sana hi\u00e7bir \u015fey yoktur.\"\u00b7(Al-i \u0130mran suresi; 128) Bu dinin i\u015fi, yery\u00fcz\u00fcnde onu yerle\u015ftirmek ve d\u00fczenini kurma meselesi, kalpleri ona y\u00f6neltme konusu... Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah'\u0131n i\u015fidir. G\u00f6revlerini yapmak, biatlar\u0131na sad\u0131k kalmaktan ba\u015fka bu i\u015fte insan\u0131n hi\u00e7bir m\u00fcdahalesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Sonras\u0131nda Allah, ne \u015fekilde dilemi\u015fse \u00f6yle olur her\u015fey.Ayet-i kerime b\u00f6ylece, ku\u015fku ve zanlar\u0131n\u0131 sunmadan \u00f6nce ruhlar\u0131n\u0131n gizlediklerini a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmaktad\u0131r:\"Asl\u0131nda sana a\u00e7\u0131klayamad\u0131klar\u0131 \u015feyi i\u00e7lerinde sakl\u0131yorlar.\"Ruhlar\u0131, vesvese ve ku\u015fkularla doludur. Kar\u015f\u0131 gelme ve inat\u00e7\u0131l\u0131kla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \"Bu i\u015fte bize bir\u015fey var m\u0131?\" diye sormalar\u0131, istemeden bu sonuca geldikleri d\u00fc\u015f\u00fcncesinde olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Bunun alt\u0131nda k\u00f6t\u00fc idarenin kurban\u0131 olduklar\u0131n\u0131, \u015fayet sava\u015f\u0131 kendileri idare etmi\u015f olsalard\u0131 bu sonuca lay\u0131k olmayacaklar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi yatmaktad\u0131r.\"E\u011fer bu i\u015fte bizim bir fonksiyonumuz olsayd\u0131 burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezdik, diyorlar.\"Bu, yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze geldiklerinde, yenilginin ac\u0131lar\u0131na katlanmak zorunda kald\u0131klar\u0131nda, bedelin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden de a\u011f\u0131r oldu\u011funu anlad\u0131klar\u0131nda, vicdanlar\u0131na bakt\u0131klar\u0131nda, sorunun a\u00e7\u0131k ve oturmu\u015f olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 alg\u0131lad\u0131klar\u0131nda, kumandan\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n ve bu i\u015fte bir yetkileri olsayd\u0131 b\u00f6yle olmayacaklar\u0131n\u0131 zannettiklerinde, akide i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmam\u0131\u015f t\u00fcm ruhlarda depre\u015fen bir vesvesedir. B\u00f6yle olunca da d\u00fc\u015f\u00fcncelerindeki bu bulan\u0131kl\u0131kla, olaylar\u0131n arkas\u0131nda Allah'\u0131n elinin ve imtihanda O'nun hikmetinin oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Onlar\u0131n de\u011ferlendirmesine g\u00f6re sorun zarar \u00fcst\u00fcne zarar kay\u0131p \u00fcst\u00fcne kay\u0131pt\u0131r.\u0130\u015fte bu noktada b\u00fct\u00fcn i\u015fler hakk\u0131nda derin bir d\u00fczeltme yeralmakta ve arkas\u0131ndan hayat, \u00f6l\u00fcm ve s\u0131naman\u0131n gerisindeki gizli hikmet hakk\u0131nda do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce gelmektedir:\"De ki; `Evlerinizde de olsayd\u0131n\u0131z al\u0131nlar\u0131na \u00f6l\u00fcm yaz\u0131lanlar uzanacaklar\u0131 yerleri yine de boylarlard\u0131. Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini denemek, kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"De ki; \u015fayet siz; evlerinizde olsayd\u0131n\u0131z, komutan\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uymay\u0131p sava\u015fa \u00e7\u0131kmasayd\u0131n\u0131z ve her i\u015finizi kendi de\u011ferlendirmenize g\u00f6re yapsayd\u0131n\u0131z yine de \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesi yaz\u0131lanlar \u00f6ld\u00fcr\u00fclecekleri yeri boylarlard\u0131. Herkesin belirli bir eceli vard\u0131r, \u00f6ne al\u0131nmad\u0131\u011f\u0131 gibi ertelenmez de. Ayn\u0131 \u015fekilde, herkesin belirtilmi\u015f bir yeri vard\u0131r, oraya gelip \u00f6lmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Ecel yakla\u015ft\u0131\u011f\u0131nda, eceli gelen kendi ayaklar\u0131yla ona ko\u015far, \u00f6lece\u011fi yere kendi ad\u0131mlar\u0131yla var\u0131r. Belirlenen eceline kimse zorla s\u00fcr\u00fcklemez onu, ayr\u0131lan \u00f6l\u00fcm yerine de kimse itmez.\u015eu ifadeye bak\u0131n: \".. Yatacaklar\u0131 yer\"... Buna g\u00f6re bedenlerinin yere de\u011fip rahatlad\u0131\u011f\u0131, ad\u0131mlar\u0131n sustu\u011fu ve yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fanlar\u0131n sonu\u00e7ta geldikleri kabir bir yatakt\u0131r. Hi\u00e7bir zaman kavrayamad\u0131klar\u0131 ancak kendilerini kavrayan ve kendilerini diledikleri gibi idare eden gizli bir etken taraf\u0131ndan s\u00fcr\u00fcklendikleri bir yatak... Bu g\u00fc\u00e7l\u00fc etkene teslim olmak kalp i\u00e7in daha huzur verici, ruh i\u00e7in daha sakinle\u015ftirici ve vicdan i\u00e7in daha rahatlat\u0131c\u0131d\u0131r.Ku\u015fkusuz bu, arka planda gizli bir hikmeti bulunan Allah'\u0131n kaderidir:\"Allah g\u00f6n\u00fcllerinizdekini deneyden ge\u00e7irmek ve kalplerinizdekini ar\u0131tmak i\u00e7in bunlar\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131za getirdi.\"G\u00f6\u011f\u00fcslerdekini a\u00e7\u0131\u011fa vuran, kalplerdekini gideren ve ger\u00e7e\u011fini abart\u0131s\u0131z ortaya \u00e7\u0131karan s\u0131nama gibi bir mihenk yoktur. S\u0131namak; ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karmak i\u00e7in g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar\u0131 denemek ve bildirmektir. Bu, i\u00e7inde bir bozukluk ve \u00e7\u00fcr\u00fckl\u00fck b\u0131rakmayacak \u015fekilde kalpleri temizleme ve tasfiye operasyonudur. Ayr\u0131ca, i\u00e7inde bir kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmaks\u0131z\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncenin sahihle\u015fip parlamas\u0131n\u0131 sa\u011flar s\u0131nav zorlu\u011fu.\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00f6n\u00fcllerin \u00f6z\u00fcn\u00fc bilir.\"G\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunanlar; onlar i\u00e7in gerekli gizli s\u0131rlard\u0131r. Bunlar orada gizlenir, s\u00fcrekli nefse e\u015flik ederler. Bunlar\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131karmad\u0131\u011f\u0131 gibi g\u00fcn y\u00fcz\u00fcne de \u00e7\u0131karmaz. \u0130\u015fte Allah, g\u00f6\u011f\u00fcslerde bulunan b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 bilir. Ancak y\u00fcce Allah, olaylar\u0131 hareketlendirip ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a insanlar\u0131n bilmesinin imkans\u0131z oldu\u011fu bu s\u0131rlar\u0131 onlara da \u00f6\u011fretmeyi dilemektedir.Sava\u015f alan\u0131nda iki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn yenilip ka\u00e7anlar\u0131n i\u00e7lerinde bulunan\u0131 y\u00fcce Allah biliyordu. \u0130\u015fledikleri bir g\u00fcnah y\u00fcz\u00fcnden zaaf g\u00f6sterip geri d\u00f6nm\u00fc\u015flerdi. Bu y\u00fczden ruhlar\u0131 sars\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eeytan da bu gedikten ruhlar\u0131na musallat olmu\u015f ve onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti. Onlar da kay\u0131p d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerdir:\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn, sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti. Ama Allah yine de sizi affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve Halim'dir.\"Bu ayette, Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kendilerini paylar\u0131ndan yoksun b\u0131rakaca\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesine kap\u0131ld\u0131klar\u0131 gibi ganimet arzusuna kap\u0131lan ok\u00e7ulara \u00f6zel bir i\u015faret vard\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131 buydu. Ve \u015feytan da bununla onlar\u0131 kayd\u0131rmak istemi\u015fti.Ok\u00e7ulara i\u015faret yan\u0131nda; hata i\u015fleyen, g\u00fcc\u00fcndeki dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 yitiren, Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131 gev\u015feten \u00f6l\u00e7\u00fc ve dayanaklar\u0131n\u0131 terkeden, Allah'la ba\u011f\u0131n\u0131 ve O'nun ho\u015fnutlu\u011funa olan ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir kenara att\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 ku\u015fku ve vesveselere geni\u015f bir alan b\u0131rakan her insan nefsinin d\u00fc\u015fece\u011fi durumu belirleyen genel bir tasvir s\u00f6z konusudur burada. B\u00f6yle bir durumda \u015feytan, bu nefsi etkilemek i\u00e7in kolayl\u0131kla kendisine yol bulur. Bu nefsi ta\u015f\u0131yan insan\u0131 dayanaktan yoksun b\u0131rak\u0131r art\u0131k.Peygamberlerle birlikte d\u00fc\u015fmanlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sava\u015fan ve sadece Rabb'e kul olanlar\u0131n \u00f6ncelikle g\u00fcnahlardan isti\u011ffar etmesinin sebebi buydu. Bu isti\u011ffar, onlar\u0131 Allah'a d\u00f6nd\u00fcrm\u00fc\u015f, O'nunla ba\u011flar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmi\u015f, kalplerindeki karars\u0131zl\u0131\u011f\u0131 silmi\u015f, or\u00e2daki vesveseleri kovmu\u015f, \u015feytan\u0131n girdi\u011fi, Allah'tan kopma, O'nun korumas\u0131ndan uzakla\u015fma gedi\u011fini kapatm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u015feytan; bu gedikten girerek kendilerini kurtaracak koruyucudan fersah fersah uzakla\u015ft\u0131r\u0131p batakl\u0131kta bir ba\u015f\u0131na b\u0131rakana kadar tekrar tekrar ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.Burada y\u00fcce Allah, r\u00e0hmetinin kendilerine kavu\u015ftu\u011funu, \u015feytan\u0131n onlar\u0131 kendisinden koparmaya izin vermedi\u011fini, dolay\u0131s\u0131yle kendilerini ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Burada kendisini onlara -\u00c7ok ba\u011f\u0131\u015flayan- Gaf\u00fbr, ve Yumu\u015fakl\u0131k sahibi- Hal\u00eem olarak tan\u0131tmakta. Ruhlar\u0131nda O'na y\u00f6nelme ve ba\u011fl\u0131l\u0131k oldu\u011funu; azg\u0131nl\u0131k, kopukluk ve ka\u00e7akl\u0131k duygusunun f\u0131tratlar\u0131nda olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildi\u011fini ve b\u00f6ylece hata i\u015fleyenleri kovmay\u0131p onlar\u0131 cezaland\u0131rmada da acele etmedi\u011fini bildirmektedir.\u00d6l\u00fcm ve hayata ili\u015fkin y\u00fcce Allah'\u0131n kaderi ve bu konuda k\u00e2fir ve m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin ger\u00e7ek mahiyetinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131, m\u00fcminlere bunlar gibi d\u00fc\u015f\u00fcnmemelerine ili\u015fkin bir \u00e7a\u011fr\u0131yla son bulmaktad\u0131r. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 m\u00fcminleri, ba\u015fka de\u011ferlere, ac\u0131 ve fedakarl\u0131klar\u0131 daha iyi de\u011ferlendiren \u00f6l\u00e7\u00fclere y\u00f6neltmektedir:\"Ey m\u00fcminler, yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi ya da \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131z. Allah bu as\u0131ls\u0131z saplant\u0131y\u0131 onlar\u0131n kalplerine \u00e7\u00f6reklenen ac\u0131 bir hay\u0131flanmaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6r\u00fcr.\"\"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ya da \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek. olan ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\"Bu ayetlerin, sava\u015f konusuyla olan ili\u015fkilerinden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi bu s\u00f6zler, sava\u015f \u00f6ncesinde geri d\u00f6nen m\u00fcnaf\u0131klar ile m\u00fcsl\u00fcmanlarla ili\u015fki ve yak\u0131nl\u0131klar\u0131 bulunan ve ancak hen\u00fcz \u0130sl\u00e2m'a girmemi\u015f Medine'li m\u00fc\u015friklere aittir. B\u00f6ylece bu m\u00fc\u015frikler, Uhud'da \u015fehid d\u00fc\u015fenlerin yak\u0131nlar\u0131n\u0131n kalplerine; hasret ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin, sava\u015fa \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu oldu\u011funa ili\u015fkin bir duyguyu yaymaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlard\u0131. Ku\u015fkusuz bu t\u00fcr fitneler ve kanl\u0131 hicranlar m\u00fcsl\u00fcman saflarda; kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k ve \u00e7alkalanmalara neden olur. Bu y\u00fczden d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek ve tuzaklar\u0131 kuranlar\u0131n boyunlar\u0131na ge\u00e7irmek i\u00e7in bu Kur'an\u00ee a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r.Kafirlerin \"E\u011fer yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmez veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi\" s\u00f6zleri; bollu\u011fu ve darl\u0131\u011f\u0131yla t\u00fcm hayat ve hayattaki olaylara y\u00f6n veren kanunlara ili\u015fkin akide sahibi ile ondan yoksun olan\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnceleri aras\u0131ndaki temel fark\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Akide sahibi, Allah'\u0131n kanunlar\u0131n\u0131 kavram\u0131\u015f, O'nun iradesini alg\u0131lam\u0131\u015f ve O'nun kaderine g\u00fcvenmi\u015ftir. Allah'\u0131n yazd\u0131\u011f\u0131ndan ba\u015fkas\u0131n\u0131n kendisine isabet etmeyece\u011fini \u00e7ok iyi bilmektedir.Ba\u015f\u0131na bir\u015fey gelmi\u015fse bu onun kendi hatas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Kendisi i\u00e7in takdir edilmeyen bir \u015feyin de ba\u015f\u0131na gelmesi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Bu y\u00fczden, zorluk an\u0131nda feryad\u0131 basmad\u0131\u011f\u0131 gibi bolluk kar\u015f\u0131s\u0131nda da \u015f\u0131marmaz. Ne bunun ne de \u015funun i\u00e7in ruhunda bir s\u0131k\u0131nt\u0131 hissetmez. \u0130\u015f olup bittikten sonra, \"bu \u015fekilde\" korunmak ya da \"\u015f\u00f6yle\" kazanmak i\u00e7in \"b\u00f6yle\" yapmad\u0131\u011f\u0131na \u00fcz\u00fclmez. De\u011ferlendirme, planlama, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirme ve dan\u0131\u015fman\u0131n zaman\u0131 harekete ge\u00e7meden \u00f6ncedir. Kendi bilgisi ve Allah'\u0131n emir ve nehiylerinin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde de\u011ferlendirip pl\u00e2nlad\u0131ktan sonra harekete ge\u00e7ti\u011finde meydana gelen her\u015feyi; g\u00fcven, ho\u015fnutluk ve teslimiyetle kar\u015f\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc m\u00fcmin, meydana gelen her\u015feyin Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmeti uyar\u0131nca meydana geldi\u011fine inanmaktad\u0131r. B\u00fct\u00fcn sebepleri bizzat yerine getirmi\u015f olsa da her\u015feyin Allah'\u0131n takdir etti\u011fi \u015fekilde olaca\u011f\u0131na kanidir. Bu \u015fekilde teslimiyet, g\u00f6revi yerine getirmek ve tevekk\u00fcl aras\u0131ndaki denge sayesinde insan\u0131n ad\u0131mlar\u0131 do\u011frulur ve vicdan\u0131 huzura kavu\u015fur. Ancak; kalbini Allah hakk\u0131ndaki bu dosdo\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceden yoksun b\u0131rakana gelince o, s\u00fcrekli bir karars\u0131zl\u0131k ve bunal\u0131m i\u00e7indedir. Daima \"\u015fayet..\", \"olmasayd\u0131..\", \"ke\u015fke olsayd\u0131m...\" ve \"eyvah.. \"lar i\u00e7inde bocalamaya mahkumdur.Y\u00fcce Allah -m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fitmek i\u00e7in, Uhud sava\u015f\u0131 ve orada m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelenlerin g\u00f6lgesinde- onlar\u0131, r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken veya cihada \u00e7\u0131k\u0131p sava\u015f esnas\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fclen bir yak\u0131nlar\u0131ndan dolay\u0131 \u00fcz\u00fcnt\u00fcye kap\u0131lan kafirler gibi olmaktan sak\u0131nd\u0131r\u0131yor.\"Ey m\u00fcminler; Yolculu\u011fa \u00e7\u0131kan ya da sava\u015fa kat\u0131lan karde\u015fleri hakk\u0131nda `E\u011fer onlar yan\u0131m\u0131zda olsalard\u0131 \u00f6lmezlerdi veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmezlerdi' diyen kafirler gibi olmay\u0131n\u0131z.\"Bu s\u00f6z\u00fc, evrende meydana gelen \u015feyler ve bunlar \u00fczerinde etkin g\u00fc\u00e7 olan Allah hakk\u0131ndaki bozuk d\u00fc\u015f\u00fcncelerinden dolay\u0131 s\u00f6yl\u00fcyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kafirlerin Allah ve O'nun hayata egemen kaderiyle ba\u011flar\u0131 kopuk oldu\u011fundan g\u00f6r\u00fcnen sebepler ve y\u00fczeysel ko\u015fullardan ba\u015fka bir\u015fey g\u00f6rmeleri m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.\"...Allah bunu kalplerinde bir hasret olsun diye b\u0131rakt\u0131...\"Karde\u015flerinin r\u0131z\u0131k elde etmek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015fmaya \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131n sonucu \u00f6ld\u00fckleri ya da sava\u015f ve \u00e7arp\u0131\u015fmadan \u00f6t\u00fcr\u00fc \u00f6ld\u00fcr\u00fcld\u00fcklerine ili\u015fkin duygular\u0131... \u00d6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinin nedeninin bu yery\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131k\u0131\u015f olay\u0131 oldu\u011funa dair inan\u00e7lar\u0131 sonucu \u00e7\u0131kmaktan al\u0131koymad\u0131klar\u0131na \u00fcz\u00fclmelerini sa\u011flamaktad\u0131r. Ger\u00e7ek nedenin; ecelin gelmesi, \u00f6l\u00fcm \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Allah'\u0131n takdiri, \u00f6l\u00fcm ve hayat hakk\u0131ndaki kanunu oldu\u011funu bilselerdi \u00fcz\u00fclmezlerdi. \u0130mtihan\u0131 sab\u0131rla kar\u015f\u0131lay\u0131p ho\u015fnutlukla Allah'a y\u00f6nelirlerdi.\"Oysa can veren de \u00f6ld\u00fcren de Allah't\u0131r.\"Hayat\u0131 vermek, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir zamanda, belirlenen bir ecelle ister evlerinde veya ailelerinin yan\u0131nda ister r\u0131z\u0131k elde etmek ya da akide i\u00e7in sava\u015f meydan\u0131nda olsunlar insanlara verdi\u011fini almak Allah'\u0131n elindedir. Her\u015feyden haberdar olan O'dur, her\u015feyi bilip g\u00f6ren O'dur, ceza ve kar\u015f\u0131l\u0131k da O'nun kat\u0131ndad\u0131r.\"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.\"\u00d6L\u00dcM OLGUSUBuna g\u00f6re i\u015f, \u00f6l\u00fcm veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclme ile bitmiyor, son nokta buras\u0131 de\u011fildir. \u015eu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayat y\u00fcce Allah'\u0131n insanlara bah\u015fetti\u011fi nimetlerin en iyisi de\u011fildir. Ba\u015fka de\u011ferler; Allah kat\u0131nda daha \u00fcst\u00fcn de\u011ferler vard\u0131r:\"E\u011fer Allah yolunda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr veya \u00f6l\u00fcrseniz Allah'tan gelecek olan bir ba\u011f\u0131\u015flanma ve rahmet onlar\u0131n biriktirdikleri d\u00fcnya nimetlerinden daha bay\u0131rl\u0131d\u0131r.\"\"Ku\u015fku yok ki \u00f6lseniz de \u00f6ld\u00fcr\u00fclseniz de Allah kat\u0131nda toplanacaks\u0131n\u0131z.\"Allah yolunda \u00f6lmek ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek -bu \u015fartla ve bu itibarla- hayattan, insanlar\u0131n hayatta elde ettikleri mal, makam, g\u00fc\u00e7 ve d\u00fcnya meta\u0131ndan daha iyidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, arkas\u0131nda gelen Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti vard\u0131r. Bunlar insanlar\u0131n elde ettiklerinden daha iyidir. \u0130\u015fte Allah, m\u00fcminleri bu ba\u011f\u0131\u015flanma ve merhamete y\u00f6neltmektedir. Bu noktada onlar\u0131, ki\u015fisel \u00fcst\u00fcnl\u00fcklere ve be\u015fer\u00ee de\u011ferlere terk etmiyor. Allah'\u0131n yan\u0131nda bulunanlara da teslim ediyor bizzat kalplerini, kendi rahmetine ba\u011fl\u0131yor. Bu da insanlar\u0131n t\u00fcm toplad\u0131klar\u0131ndan kalplerin ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 t\u00fcm de\u011ferlerden daha iyidir ku\u015fkusuz.Herkes Allah'a d\u00f6necektir. \u0130ster yataklar\u0131nda veya yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131rken \u00f6ls\u00fcnler, ister meydanda \u00e7arp\u0131\u015f\u0131rken \u00f6ld\u00fcr\u00fcls\u00fcnler; her durumda O'nun huzurunda toplanacaklard\u0131r. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda d\u00f6necekleri, bundan ba\u015fka varacaklar\u0131 bir yer yoktur. O halde oradaki farkl\u0131l\u0131k; yap\u0131lan i\u015f, niyet, y\u00f6neli\u015f ve ilgide s\u00f6z konusu olabilir. Sonu\u00e7 ise hep birdir; gerek \u00f6lmek, gerekse kesinle\u015fmi\u015f zamanda ve belirlenmi\u015f s\u00fcrede \u00f6ld\u00fcr\u00fclmek \u015feklinde olsun Allah'a d\u00f6n\u00fclecektir. Ve toplanma g\u00fcn\u00fcnde O'nun huzurunda toplan\u0131lacakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla herkesi bekleyen son; Allah'\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 ve merhameti ya da \u00f6fke ve azab\u0131 olacakt\u0131r. Ahmaklar\u0131n ahmak\u0131; her durumda \u00f6lece\u011fi halde, kendine k\u00f6t\u00fc sonucu se\u00e7endir.B\u00f6ylece kalplerde, \u00f6l\u00fcm, hayat ve Allah'\u0131n kaderinin ger\u00e7ek mahiyetleri yer etmektedir. Bu \u015fekilde kalpler, beraberinde kaderin hareket etti\u011fi imtihan, kaderin arka pl\u00e2n\u0131ndaki hikmet ve imtihan sonras\u0131ndaki m\u00fckafatla tatmin olmaktad\u0131r. Bununla da, sava\u015ftaki olaylar ve bu olaylar\u0131n do\u011furdu\u011fu \u015fartlar aras\u0131nda yap\u0131lan gezinti son bulmaktad\u0131r.PEYGAMBER\u0130N \u015eAHS\u0130YET\u0130Daha sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, yeni bir konu ile s\u00fcr\u00fcyor. Bu ak\u0131\u015f\u0131n eksenini de Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ki\u015fili\u011fi, y\u00fcce peygamberlik ger\u00e7e\u011fi, bu y\u00fcce ger\u00e7e\u011fin m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin hayat\u0131ndaki de\u011fer\u00ef ve bu sayede y\u00fcce Allah'\u0131n bu \u00fcmmete bah\u015fetti\u011fi rahmetin tecelli etmesi olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu eksenin etraf\u0131nda, m\u00fcsl\u00fcman kitlenin hayat\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesi ve bu d\u00fczenin temellerine ili\u015fkin \u0130sl\u00e2m metodundan ve \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile onun dayand\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7eklerden, genel anlamda bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin ve bu metodun insan hayat\u0131ndaki de\u011ferinden olu\u015fan ba\u015fka \u00e7izgiler de yer almaktad\u0131r.","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#breadcrumb"},"inLanguage":"tr","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/"]}]},{"@type":"ImageObject","inLanguage":"tr","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#primaryimage","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg","contentUrl":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-14.jpg","width":730,"height":360},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-146-ve-158-ayetler-arasi\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Ana sayfa","item":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 146. VE 158. AYETLER ARASI"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/","name":"Ebrar Medya","description":"Tarafs\u0131z De\u011fil, Hakk'tan Taraf\u0131z","publisher":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?s={search_term_string}"},"query-input":{"@type":"PropertyValueSpecification","valueRequired":true,"valueName":"search_term_string"}}],"inLanguage":"tr"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization","name":"Ebrar Medya","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"tr","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png","contentUrl":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png","width":244,"height":90,"caption":"Ebrar Medya"},"image":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/"},"sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/","https:\/\/x.com\/ebrarmedyacom","https:\/\/www.instagram.com\/ebrarmedyacom","https:\/\/www.linkedin.com\/in\/ebrar-medya-343157188\/","https:\/\/tr.pinterest.com\/ebrarmedya\/"]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6","name":"EBRAR MEDYA","image":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"tr","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/image\/","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g","contentUrl":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g","caption":"EBRAR MEDYA"},"url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/author\/ebrarmedya2\/"}]}},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7481","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/13"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=7481"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7481\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":7483,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7481\/revisions\/7483"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/7482"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=7481"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=7481"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=7481"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}