TABERİ (RH.A)’İN BAKIŞ AÇISIYLA ENBİYA SURESİ 21. VE 25. AYET-İ KERİMELER

21- Yoksa müşrikler yeryüzünde birtakım ilahlar edindiler de ölüleri onlar mı diriltecekler?

* Allah Teala bu âyet-i Kerime’de, ilah edinilen pulların, Öldürme ve di­riltme gibi, ilahlığa yaraşır herhangi bir sıfatlan bulunmadığını, ancak Allahı-nöldürüp diriltebileceğini, bu itibarla müşriklerin açık bir sapıklık ve gaflet için­de olduklarını beyan ediyor.

22- Eğer göklerde ve yerde Allah’tan başka ilahlar olsaydı, mutlaka göklerin de yerin de (düzeni bozulur) fesada uğrarlardı. Arşın rabbi olan Allah, müşriklerin uydurdukları sıfatlardan münezzehtir, yücedir.

* Allah teala bu âyet-i Kerimede, göklerde ve yerde kendisinden başka hiçbir ilahın bulunmadığını bildiriyor. Şayet orada, Allah’a ortak koşanların id­dia ettikleri gibi Allah’atn başka ilahlar bulunsaydı, ilahların birbirleriyle ters düşmelerinden dolayı yer ve göklerin fesada uğrayacağını ve yok olup gidecek­lerini beyan ediyor.

Bu hususta başka bir âyette şöyle buyunıluyor: “Allah çocuk edinmemiş-tir. Ounla birlite bir başka ilah ta yoktur. Eğer öyle olsaydı, her ilah kendi yarat­tığına hükmedip onu istediği yöne götürürdü. Aynca onların bir kısmi diğerine üstün gelmeye çalışırdı, Allah, müşriklerin taktıkları sıfatlardan münezzeh-

tir.”<4>

23- Allah’a, yaptıkları sorulamaz. Onlar ise yaptıklarından sorumlu­durlar.

Yüce arşın sahibi olan Allah’a yarattıklarına yaptığı muamelelerden dola­yı hiç kimse hesap soramaz. O dilediği şekilde tasarrufta bulunur. Var eder, yok eder., aziz kılar, zelil düşürür ve dilediği şeklide davranır. Zira bütün varlıklar onun yarattıkları, isteseler de istemeseler de onun kullan» onun mülkünder ve idaresi altında yaşayan mahlukatıdır. Hüküm onundu, karar onundur ondan Üs­tün hiçbir varlık yoktur ki, ondan hesap sorabilsin. Bütün yaratıklar ise Allah Teala4nın huzurunda hesap vermek zorundadırlar. Allah’ın, kendilerine verdiği nimetleri emrettiği yönde kullanmalarmdan ve emirlerine uyup yasaklarından kaçınmalarından hesap vereceklerdir.

* Ehl-i Sünnet, bu âyet-i Kerimeye dayanarak, kaza ve kaderi izah etmiş­tir. Kaza ve kader meselesi, ilgili Kelam kitaplarında genişçe anlatılmaktadır.

s

24- Yoksa onlar, Allahtan başka ilahlar mı edindiler? Ey Muham-mcd, de ki: “Öyleyse getirin delilinizi. İşte benimle beraber olanların kitabı Kur’an, işte benden öncekilerin kitapları. Fakat onların çoğu hakkı bilmez­ler ve ondan yüz çevirirler.

* İbn-İ kesir bu âyet-i Kerimeyi mealde verildiği şekilde izah ederken Ta-beri şöyle izah etmektedir: “Yoksa o müşrikler, Allah’an başka, kendilerine bir

(4) Mümi’nûn Suresi, âyet: 91

Cüz: 17, Sûre: 21ENBİYA SURESİ

fayda sağlayacak veya kendilerine herhangi bir zararı dokunacak yahut herhangi bir şeyi yaratacak, onlan diriltip öldürebilecek bir kısım ilahlar mı edindiler? Ey Muhammed, onlara de ki: “Eğer iddianızda doğru iseniz buna dair delillerinizi getirin. Benim sezlere Allah katından getirdiğim Kur’an, benimle beraber olan müminlere ait bütün hükümleri ihtiva etmekte, bundan önce geçen ümmetlerin ise çeşitli haberlerini kapsamaktadır. Fakat bu müşriklerin çoğu, söylediklerin­den ve yaptıklarından ve yapmadıklarından neyin doğru olduğunu bilmezler. Cahilliklerinden dolayı haktan yüz çevirirler.”

Âyet-i Kerime Tevhid inancını telkin etmekte, Allah Teala’ya ortak koş­maktan kaçınmayı emretmektedir.

25- Ey Muhammed, biz senden önce hiçbir Peygamber göndermedik ki, ona: “Benden başka hiçbir ilah yoktur. O halde ancak bana ibadet edin.” diye vahyetmiş olmayalım.

* Allah Teala bu âyet-i kerimede bütün Peygamberlerini Tevhid inancını tebliğ etmek ve kendisinden başka hiçbir şeye kulluk edilemeyeceğini bildirmek için gönderdiğini, bu itibarla bütün ilahî dinlerde bu temel esasların değişmedi­ğini beyan etmektedir.

Son ilâhî din olan İslam dini de bu temel esasları tebliğ etmiştir. O halde müşriklerin bundan yüz çevirmeleri sapıklıktan başka bir şey değildir.