Allah (c.c)’nun Sübûti Sıfatlarından “Tekvin”

• Tekvin

 Yüce Allah’ın zatı ile kaim ve ezeli bir sıfattır ki bir şeyi yokluktan varlığa çıkarmak yani o şeyi yokluktan var etmek demektir.

Tekvin icad etmek, yoktan var etmek, meydan getirmek ve yaratmak manalarına gelir. kökünden gelir. “KEVN” var olma manasındadır. Bu itibarla cenabı Allah için mükevvin=var kılan diye de tesmiye olunur.

Kevn var oluşun zıddı fesaddır. Fesadın Allah (c.c) için isim veya sıfat olarak kullanılması mustahildir. Yüce Allah (c.c) canlı cansız, misalli misalsiz kainatı tekvin sıfatıyla var kılmıştır.

Tekvin; ilim, irade ve kudret sıfatlarından ayn mustakil bir sıfattır. Zira ilim ile malum bilinir. Kudret ile mümkün fiil veya terk edilmesi sahih olur. İrade mümkünün fiil veya terki tercih olunur. Artık icad (var etme) müessir bir sıfat gerekir ki o da tekvin sıfatıdır. Bu sıfata, tekvine halk icad ve tesir de denir. Bu sıfatı celile Yüce Allah’ın tahlile, tarzik, ten’im, tazib, ihya ve imare gibi ilahi fiillerin merciidir.

Yüce Allah’ın tekvin sıfatıyla ilgili ayetler vardır. Bunlardan bir tanesini okuyalım;

Rabbim, bana bir beşer dokunmamışken, nasıl bir çocuğum olabilir?” dedi. (Fakat) Allah neyi dilerse yaratır. Bir işin olmasına karar verirse, yalnızca ona “ol” der, o da hemen oluverir.( Al-i İmran Suresi: 47)

Küçük büyük, canlı cansız, misalli misalsiz bütün kainatı canabı Allah (c.c) dilediği şekilde var kılmıştır. Varlıklardan ne var olduysa ve ne var olacak ise hepsi sadece ve sadece Allah (c.c)’ın var kılmasıyla yoktan var olmuşlardır. Allah (c.c) yoktan var kıldığı gibi var kıldığı bir mahluktanda başka bir mahluku dilerse yaratır. Koymuş olduğu tekvini nizamı dilediğinde değiştirmek de ancak Allah’a mahsustur.

Tekvin sıfatı; kudret ve irade sıfatları gibi mümkünata taalluk edip, iradeye tabii olmakla taalluku cevaz, tesiri ise vacib suretiyledir. Kudret sıfatını ise iradeye tabi olmayıp taalluku vücub, tesiri cevaz suretiyledir.

Tekvin sıfatının tesiriyle meydana gelen (yoktan var olan) eserleri ölüm-diriliş, rızık gibi çeşitli olsa da kendisi birden fazla değildir. Eserlerinin hepsi tekvin ile olmuştur.

Maturidilerin dediği gibi “tekvin sıfatı hakiki bir sıfattır.”

Yoksa Eşarilerin dediği gibi “Kudret sıfatının taallukundan ibaret olan -izafi- hadis bir sıfat” değildir.

Eşariler; “tekvin bir emri itibaridir, hakiki ve mustakil bir sıfat değildir. Kudretin iki taalluku vardır. Biri ezeli diğeri layezali. Mümkünatın fiilden meydana gelmesi ezeli taalluk iledir ki bu fiilen sonsuzdur. Fakat takdir edilen şeyin var olması hadis iledir. Bu hadis ise tekvindir” diyorlar. Yani Eşarilere göre tekvinin görevi sadece var kılma emrine memurdur. Oysa kudret sıfatı ve irade sıfatı ile aynı netice hasıl olur.

Eşariler; tekvin ile mükevveni birleştirerek sonuçta hadisin ezeli olması söz konu olur, endişesiyle tekvin sıfatının hakiki bir sıfat olmadığını savunmuşlardır. Oysa tekvin ile mükevven ayrı ayrı şeylerdir. Mükevven (sonradan olma)’ın hadis olması tekvinin ezeli olmasına mani değildir. Yani tekvin ezeli olduğu halde mükevven’in hadis olması mümkündür.

Zati sıfatlar Allah ( c.c) ile kaim oldukları gibi subuti sıfatlarda Yüce Allah’ın zatında kaimdirler. Allah’ın sıfatlarını inkar zatı hakkında noksan bir inanç meydana getirme durumundan dolayı itikada taalluk eder. İtikadi inkarlar ise affa mazhar olamazlar.