EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN BAKIŞ AÇISIYLA HİCR SURESİ 28. VE 39. AYETLER ARASI

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

28- Hani Rabbin meleklere demişti: “Ben, kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir balçıktan bir beşer yaratacağım,”
29- “Ona bir biçim verdiğimde ve ona ruhumdan üfürdüğümde(19) hemen ona secde ederek kapanın.”
30- Böylece meleklerin tümü, topluca secde etti;
31- Ancak İblis, secde edenlerle birlikte olmaktan kaçınıp-dayattı.(20)
32- Dedi ki: “Ey İblis, sana ne oluyor, secde edenlerle birlikte olmadın?”
33- Dedi ki: “Ben, kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir balçıktan yarattığın beşere secde etmek için var değilim.”
34- Dedi ki: “Öyleyse ondan (cennetten) çık, çünkü sen kovulmuş-bulunmaktasın.”
35- “Ve şüphesiz, din gününe kadar lanet senin üzerinedir.”(21)
36- Dedi ki: “Rabbim, öyleyse onların dirileceği güne kadar bana süre tanı.”
37- Dedi ki: “Öyleyse, sen (kendisine) süre tanınanlardansın.”
38- “Bilinen günün vaktine kadar.”
39- Dedi ki: “Rabbim, beni kışkırttığın şeye karşılık, andolsun, bende yeryüzünde onlara, (sana başkaldırmayı ve dünya tutkularını) süsleyip-çekici göstereceğim(22) ve onların tümünü mutlaka kışkırtıp-saptıracağım.”

AÇIKLAMA

19. “… Ona Ruhumdan üflediğim (zaman) ….”
“… Ona ilahi özelliklerimin bir yansımasını verdiğim (zaman) …” Bu, insan ruhunun hayat, bilgi, kudret, istek, basiret ve ortalama tüm diğer insani özelliklere sahip olduğunu gösterir. Bunlar gerçekte, kurutulmuş balçıktan yaratılan insana ilahi özelliklerin hafif bir yansımasıdır. İnsanı, Allah’ın halifesi olma konumuna yükselten ve onu meleklerin ve bütün dünyevi varlıkların secde edeceği bir yüceliğe eriştiren işte Allah’ın ruhunu insana üflemesi olayıdır.
Her özellik gerçekte ilahi sıfatların şu veya bu şekilde bir yansımasıdır: Bir hadiste Peygamber (s.a) şöyle buyurmuştur: “Allah merhameti yüz parçaya böldü. Doksandokuz parçasını kendisine ayırdı. Geriye kalan bir parçayı da yeryüzüne gönderdi. İşte bu parça nedeniyle yaratıklar birbirlerine merhamet gösteriyorlar. O kadar ki hayvanların yavrularını tepmemelerinin nedeni de bu merhamettir.”
Bu bağlamda, ilahi özelliklerden bazılarına sahip olmanın, ilahlığın bir kısmına da sahip olmak anlamına gelmediğine dikkat edilmelidir. Çünkü ilahlık mutlak olarak bütün yaratıklar için erişilmesi sözkonusu olmayan bir makamdır.
20. Bu pasajı (30-43. ayetler) , Bakara: 30-39, Nisa: 117-120 ve A’raf: 11-25 ile ve bu ayetlerle ilgili notlarla karşılaştırınız.
2l. Yani, “Kıyamet gününe kadar lanetli olarak kalacaksın. Sonra Hüküm gününde isyanından dolayı cezalandırılacaksın.
22. Yani, “Sen benden aşağı olan birine secde etmemi isteyerek beni saptırdın. Benim böyle bir emre uymayacağım malumdu. Bu nedenle ben de onları saptıracağım ve sana isyan edeceğim”. Başka bir deyişle İblis şöyle demek istiyordu: “Dünya hayatını, onun zevklerini ve geçici faydalarını insanlara o kadar süslü göstereceğim ki, sonunda o Allah’ın halifesi olmasının gerektirdiği sorumlulukları unutacak ve ahirette karşılığını alacak. Onlar seni ya unutacaklar, ya da seni hatırladıklarını söyledikleri halde sana isyan edecekler.”