EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA MAUN SURESİ 1. AYET

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

Rahman Rahim olan Allah’ın adıyla

1- Gördün mü (1) o şahıs ki ahiretteki ceza ve mükafatı(2) yalanlar.(3)

AÇIKLAMA

1. “Sen gördün mü?” Bu hitab görünüşte Rasulullah’adır. Ama Kur’an’ın üslubu gereği, böyle durumlarda hitab her akıl sahibi insanadır. “Gördün mü?” nün anlamı, gözle görmektir. Çünkü ileride beyan edilecek şeyler, gözü gören her insanın görebileceği unsurlardır. Bunun anlamı, anlamak, bilmek ve düşünmek de olabilir. Meselâ biz, “bakın” diyoruz. Bunun anlamı, “biraz düşünün”dür. Ayetteki kelimeyi bu manada anlarsak, ayetin anlamı “biliyor musun ceza ve mükafaatı yalanlayanlar ne gibi kişilerdir?” olur. Veya “düşün o şahsın halini. Amellere ceza ve mükafaat verileceğini inkâr etmektedir.” olabilir.

2. Burada “yükezzibu biddin” buyurulmuştur. “Din” Kur’an ıstılahında, ahirette amellerin karşılığı olarak kullanılır. Bu kelime aynı zamanda İslam için de kullanılır. Ama ilerideki açıklamalara dikkat edilirse birinci anlam daha uygun düşer. İkinci anlam kabul edilse de söz dizimine aykırı düşmez. İbni Abbas ikinci manayı tercih etmiştir. Müfessirlerin çoğu birinci manayı tercih etmişlerdir. Birinci manayı alırsak surenin anlamı, ahireti inkâr eden insanda bu karakterin meydana geleceğine işaret olur. İkinci manaya göre ise, surenin maksadı İslam dininin ahlâkî önemini açıklamaktır. Yani maksat, İslam dininin surede tanımlanan karakterinin tersine bir karakter meydana getireceğini açıklamaktır.

3. Ayetin üslubundan anlaşılıyor ki, bu soru ile başlanmasının nedeni, “bu adamı gördün mü, görmedin mi?” şeklinde soru sorulması için değildir. Muhatabı, ahireti inkar eden insanda ne gibi bir karakter meydana geleceğini düşünmeye davet etmek içindir. Aynı zamanda ahirete inananların ahlâkî önemini anlamaya çalışmayan ve bu akideyi yalanlayanların ne biçim insanlar olduklarını öğrenmeye teşvik etmek içindir de.