EBU’L A’LÂ MEVDUDİ’NİN (RH.A.) BAKIŞ AÇISIYLA YASİN SURESİ 59. ve 64. AYETLER

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

59- “Ey suçlu-günahkârlar, bugün siz bir yana çekilin.”(52)
60- “Ey Adem oğulları, ben size and vermedim mi ki: -Şeytana kulluk etmeyin, çünkü, o, sizin için apaçık bir düşmandır;”
61- “Bana kulluk edin, doğru olan yol budur.”(53)
62- Andolsun o, sizden birçok insan-kuşağını saptırmıştı. Yine de aklınızı kullanmıyor muydunuz?(54)
63- İşte bu, size vadedilmiş olan cehennemdir.
64- Küfre sapmalarınıza karşılık olmak üzere bugün oraya girin.

AÇIKLAMA

52. Bu ayet iki şekilde de anlaşılabilir. Birincisi mümin ve salih insanlar, kafirlerden ayrılacaklardır. Çünkü dünyada aynı kavme, kabileye veya aileye mensup olmalarından ötürü birlikteydiler. Ancak şimdi onlarla bir bağları kalmayacaktır. İkincisi, parti, grup gibi topluluklara mensup olmanın getirdiği ilişkiler kesilerek, herkes yapayalnız sadece yaptıklarının hesabını verecektir.

53. Allah Teâlâ burada “ibadet” kelimesini, “itaat” anlamında kullanmıştır. Daha önce bu konuda açıklamalar yapmıştık. Bkz. Bakara an: 170, Nisa an: 145, En’am an: 87-107, Tevbe an: 30, İbrahim an: 32, Kehf an: 50, Meryem an: 27, Kasas an: 86, Sebe an: 63, Ayrıca İmam Razi’nin Tefsir-i Kebir adlı eserinden, bu konudaki güzel bir açıklamasını aşağıya alıyoruz.

“Şeytana ibadet etme” ifadesinin anlamı, “Şeytan’a itaat etme” demektir. Yani insan sadece Şeytan’a secde etmekten men olunmakla kalmıyor, aynı zamanda ona uymaktan ve itaat etmekten de men olunuyor.

İşte bu bağlamda itaat, ibadet anlamı taşır.” Bu ifadelerin ardından İmam Razi şöyle bir soru yöneltiyor. “Şayet itaat kelimesi, ibadet anlamı da taşıyorsa, “Allah’a, Rasûlüne ve sizden olan emir sahiplerine itaat edin” ayeti mucibince, bizler, Rasûl’e (s.a.) ve emir sahibi olan kimselere ibadet mi etmiş oluyoruz? İmam Razi bu soruyu yine kendisi cevaplıyor. “Bu kimselere Allah’ın emri ile itaat edilmektedir. Yani onlara itaat etmekle, aslında Allah’a ibadet etmiş oluyoruz. Tıpkı Allah meleklere “Adem’e secde edin” diye emrettiğinde de meleklerin Adem’e değilde, Allah’a secde etmiş olmaları gibi. Bizlerin emir sahiplerine itaatimiz, onların Allah’ın hududlarını çiğnemelerine rağmen devam ederse bu itaat “ibadet” anlamına gelir.” İşte o zaman ibadet Allah’a değil, emir sahiplerine yapılmış olur ki bu da şirkin ta kendisidir.” İmam-ı Razi daha sonra şöyle devam ediyor. “Size bir şahıs herhangi bir konuda emir verdiğinde, siz o emrin Allah’ın emirlerine uygun olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Şayet uygun değilse, bilin ki o şahsın yanında şeytan vardır. Siz bu duruma rağmen verilen emre itaat ederseniz, o takdirde şeytana ibadet etmiş olursunuz. Yine, nefsiniz sizi herhangi bir şey için tahrik ederse, o şeyin İslam’a göre caiz olup olmadığına bakmalısınız. Şayet caiz değilse, nefsin şeytandır veya şeytan nefsinin yanındadır. İşte sen bu durumda nefsine uyarsan, şeytana ibadet etmiş olursun.” İmam Razi yine sözlerine şöyle devam ediyor: “Şeytan’a ibadet etmenin dereceleri vardır. Şöyle ki, bazen bir insan bir iş yaptığında, onun tüm organları, dili ve hatta kalbi de o işin yapılmasına iştirak eder. Bazı zamanlar ise, insanın organlarını kullanarak bir iş yapmış olmasına rağmen kalbi ve dili, o işe iştirak etmeyebilir. Nitekim bazı insanlar günah işlediklerinde yaptıklarına kalpleri razı olmaz ve dilleri Allah’dan bağışlanma diler. O, bu şekilde kötü bir iş yaptığını itiraf eder. Böylece bu kimse şeytana sadece organlarıyla ibadet etmiş olur, bazı insanlar da gayet soğukkanlı olarak günah işlerler ve dilleriyle de memnuniyetlerini izhar ederler… Bunlar zahirde de, batında da şeytanın gerçek kullarıdır.” (Tefsir-i Kebir c. 7 sh. 103-104)

54. Yani, sizlere akıl verilmediği halde, Rabbinizi unutarak O’nun düşmanlarına kulluk etmiş olsaydınız, o takdirde belki bir mazeret öne sürmek gibi bir şansa sahip olurdunuz. Fakat Allah sizlere akıl vermiştir. Nitekim sizler aklınızı kullanmak suretiyle işlerinizi yapmaktasınız. Ayrıca Allah sizlere mesaj ulaştırmaları için peygamberler de göndermiştir. Ancak buna rağmen sizler, düşmanınızın tuzağına düşmüş ve o da sizleri kandırmayı başarmışsa, o zaman bu sizlerin gafletidir. Bu yüzden sorumlu olmanızın sonucundan hiçbir şekilde kaçamazsınız.