اِنَّ اِلٰى رَبِّكَ الرُّجْعٰىؕ

GÜNÜN HADİSİ

67.-…….. Âişe (R) şöyle dedi: Peygamber (-S-Cibrîl kendisi­ne vahy getirdikten sonra Hırâ’dan) korkuyla yüreği titreyerek Ha-dîce’ye döndü. Bundan sonra Hadîce, Peygamber’i birlikte alıp amca oğlu olan Varaka ibn Nevfel’in yanına götürdü. Bu zât (puta tapıcı-lığı terkedip) Hrıstiyan Dîni’ne girmiş, İncil’i Arab diliyle okuyan bir kimse idi. Varaka, Peygamber’e:

— Ne görüyorsun? dedi.

Peygamber gördüklerini ona haber verdi. Bunun üzerine Varaka:

— Bu gördüğün, Allah’ın Mûsâ Peygamber’e indirdiği Nâmûs’tur (yânî vahy sırrının sahibidir). Eğer senin da’vet günlerine yetişirsem, sana kuvvetli bir şekilde yardım ederim, dedi.

“en-Nâmûs”, Allah’ın başkalarından gizlemekte olduğu şeyleri kendisine bildirmekte olduğu sır sahibidir [100].

25- Aziz Ve Celîl Allah’ın Şu Kavli Babı:

“Musa’nın haberi geldi mi sana? Hani o, bîr ateş görmüştü de ailesine: ‘Siz (burada) durun. Hakikat ben bir ateş gördüm. Belki ondan size bir kor getirir yâhud ateşin yanında bir yol (gösterici) bulurum’ demişti. İşte Mûsâ; ona gelince kendisine şöyle nida olundu: ‘Ey Mûsâ! Şübhesiz benim ben senin Rabb ‘in! Haydi pabuçlarını çıkar. Çünkü sen mukaddes bir vâdîde Tûvâ’dasın” (Tâhâ: 9-12) [101]

Ânestu absartu naran”, “Bir ateş gördüm, belki ondan size bir kor getiririm” ma’nâsınadır.

İbn Abbâs şöyle demiştir: “Mukaddes”, “Mübarek” demektir. “Tûvâ”, vâdînin ismidir; “Sîretehâ”, “Hâletehâ”; “en-Nuhâ” “et-Tukaa”, “Bi-melkinâ”, “Bi-emrinâ”; “Hevâ>\ “Şakiye”, “Fârığan illâ min zikri Mâsâ”, “Musa’nın anasının kalbi Mûsâ düşüncesinden başka herşeyden boş olarak sabahladı”; “Rid’en key yusaddıkanî…” “Kardeşim Hârûn lisânca benden daha fasihtir, onu da benimle, beni tasdik edecek bir yardımcı yap”. “Rid’en”in tefsirinde “Mugîsen” yâhud “Muînen” denilir. “Yebtuşu” ve “Yebtışu” fiili birinci ve ikinci bâblardan söylenir. “Ye’temirûn”, “İstişare ediyorlar”; “el-Cezvetu”, kendisinde alev bulunmayan odundan kalın bir ateş parçası, “Seneşuddu”, “Senuînuke” (yânî sana yardım edeceğiz); Ne zaman bir şeyi kuvvetlendirirsen, ona kuvvet verecek bir pazu yapmışsındır.

İbn Abbâs’tan başkaları da şöyle dedi: Bir harf söyleyemezse yâhud söylemede temteme ve fe’fee olduğu hâlde söylerse, o, dilde bir ukdedir [102].

“Ezri”, “Sırtımı”; “Feyushıtekum”, “Sizi helak edecek”; “el-MusW\ “el-Emselu”nun müennesidir Bi-tarîkatıkumu ‘l-muslâ ”Bi-dînikumu ‘l-musiâ” (yânî düzgün olan dîninizle) diyor. “Muslâyı al, emseli al” denilir. “Sonra saf fa geliniz”: Sen bu gün saffa geldin mi? denilir, bununla içinde namaz kılınan musallayı kasdeder. “Evcese hîfeten”, “İçinde bir korku gizledi” demektir. “Mı/eten” kelimesinden -hâ’nin kesresinden dolayı- vâv harfi gitti. “Fî cuzûl’n-nahli”, “Ala cuzuı’n-nahli” (yânî hurma gövdeleri üzerine) demektir. “Hatbuke”, “Bâluke”, yânî hâlin, sânın demektir. “Misâse”, mufâale babının masdarıdır.

“Le-nensifennehû” “Onu zerre zerre savunurum”; “esed-Dahâu”, “Sıcaklık”; “Kussîhi”, “Onun izi üzere git, onu ta’kîb et” demektir. Bazen “Biz sana en güzel kıssa anlatıyoruz” gibi söz nakletmek ma’nâsına olur.

“An cunubin”, “Uzaktan” demektir; “An cenabetin” ve “An ictinâbin” de bir ma’nâyadır. Mücâhid de şöyle demiştir:

“Alâ kaderin” “Bir va’de kadar”; “Lâ teniyâ”, “Zayıflamayın, gevşemeyin”; “Mekânen sııven”, “Aralarında eşit uzaklıkta bir yer”; “Yebesen”, “Yâbisen” yânî kuru; “Min zînetVl-kavmV\ İsrail oğulları’nın Fir’avn halkından ariyet aldıkları zînetler;

“Kazefethâ”; Musa’nın anası o sandığı suya attı;

“Elkaa”, “Yaptı” (yânî Sâmirî onlara bir buzağı heykeli yaptı), “Mûsâ unuttu”: Bu sözü Sâmirîler söylüyorlardı:

“Sâmirî onlara böğüren bir buzağı heykeli çıkardı da:

İşte sizin de, Musa’nın da tanrısı budur. Fakat Mûsâ unuttu, demişlerdi (yânî Mûsâ Rabb’de yanıldı, onlara buzağı hakkında hiçbir söz söylemedi, demişlerdi)”

(KİTABU’L ENBİYA – BUHARİ – 67. HADİS)