KELİMELER VE KAVRAMLAR (97) TAASSUB

Taassup; dinde herhangi bir delile dayanmadan, bir fikre körü körüne bağlanmaktır. Taassup, yanlışı doğru adına sahiplenip doğru diye savunmaktır. Taassup günlük yaşamda bir inanca körü körüne bağlılık anlamında kullanılır. Asabiyyet bağı da körü körüne bir bağlılık içerir. Akrabalık ilişkilerinin nedeni sorgulanmaz. Asabiyyet, töresini bir taassup ile korur. Törenin sorgulanmadan güçlü kalmasını bu taassup sağlar.

Müslüman insan, her yerde ve her zaman şer’i delil ile hareket eden insandır. Taassup, şer’i delili sormayı ve öğrenmeyi engeller. Asrımızda taassup hastalığı, üınmete sirayet etmiş olan en tehlikeli hasletlerden biri olarak Müslümanları tehdit etmektedir. Taassup hasleti adeta zehir misali insanları uyuşturup, fıtratı gereği onlara verilen en elzem akıl özelliğini, kullanamama ve olayları olması gerektiği şekilde o elzem akıl olgusu ile tahkik edememe durumuna düşürmüş bulunmaktadır. Hatta bu donukluk kadar ileri safhaya gelmiş bulunmaktadır ki, adeta İslarn’ın kaynaklarını, yani Kur ‘an’ı Kerim ile Hadis’i şerifleri, görmemezliğe gelip ve onları nlayabilrnek için önderimiz ve örneğimiz Muhammed (s.a.v.)’i unutup gerçek anlamda onu tanıyamamaktayız. Sanki bir takım kişilerin Muhammed (s.a.v.)’i vekâleten, örnek ve önder olduğunu ve aynı zamanda İslam’ın anlaşılabilmesi için onları delil olarak görmüş olmaları, yine bu taassup hastalığının bir gereği olarak meydana gelmektedir.

Taassupta kör bir tarafgirlik ve doğruluğu hiç araştırılmadan karşıt düşünceyi inkâr vardır. Aynı zamanda bağnazlık, doğru veya yanlışlığa bakmaksızın bir fikrin savunmasını yapmaktır taassup. Taassup sahiplerine mutaassıp denir. Her ne kadar halk arasında mutaassıp kelimesi dindar anlamında kullanılıyorsa da, bu çok yanlış bir kullanımdır. Taassuba en çok karşı çıkan din İslam’dır. Hz. Muhammed (s.a.v) müşrikleri İslam’a davet ettiğinde onlar, yanlış-eksik yönleri olduğunu söyleyerek değil, körü körüne atalarının dinine sarıldıkları, hiç bir araştırma ve tartışmaya girmeden kendi dinlerini üstün gördükleri için İslamiyet’i kabul etmiyorlardı. Hak dini kabul ettirmeyen, ona karşı koyduran bu kör inada Kur’an “Cahiliyye taassubu” (hamiyyetü’l-cahiliyye) (el-Fetih, 48/26) demektedir.[1] Bakınız Rabbimiz şöyle buyuruyor:

” O zaman inkâr edenler, kalplerine taassubu, cahiliyet taassubunu yerleştirmişlerdi. Allah da elçisine ve müminlere sükûnet ve güvenini indirdi. Onları takva sözü üzerinde durdurdu. Zaten onlar buna pek layık ve ehil kimselerdi. Allah herşeyi bilendir.( Fetih 26)

Kur’anî nasslara ve sünnete uygun olan bağlılık taassup değildir. Zira iman, tasdik etmek; İslâm ise, hak ve doğru olana teslim olmak demektir. Bu da dine bağlılık ve sadık olmak anlamını taşır ki, buna salâbet-i diniyye* denir.

Bilgisizlikten kaynaklanan taassup ise inat ve muhakemesizlik üzere kuruludur. Taassup yalnız dinlerde değil, beşeri ideolojilerde de bağnazca bağlılıklar neticesinde görülmektedir. Müslüman dinine körü körüne değil bilinçli olarak bağlıdır.[2]

Asabiye gayreti, asabiyeye davet bir cahiliye anlayışıdır. Bir hadiste şöyle buyruluyor;

İnsanları bir asabiye için toplamaya çağıran, bir asabiye için çağıran ve asabiye uğruna ölen bizden değildir.[3]

1789 Fıransız ihtilalinden sonra kavmiyetçilik, daha yaygın deyimiyle milliyetçilik daha da gelişti ve yaygınlaştı milliyetçi ideolojilerin çoğalmasından sonra büyük devletler parçalandı. Ulus unsuru üzerine devletler kuruldu, bir ırkın üstünlüğü fikri devletlerin ideolojisi oldu. Olumsuz anlamıyla ön plana çıkarılan asbiye yüzünden nice zulümler işlendi nice savaşlar oldu nice toplumun kimliği inkâr edildi nice kesimler baskı ve hile ile asimile edildi. Günümüzde bu sakat anlayışın hala devam ettiğini üzülerek görmekteyiz.[4]

[1] Mekarim-i Ahlak – M.Çelik/

[2] Şamil İ.A

[3] Müslim imare 57 Hd No: 1850, 3/1478. İbni Mace Fiten/7, Hd No:3948.2.1302.

[4] H. Ece islamın temel kavramları