TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA BAKARA SURESİ 231. AYET-İ KERİME

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

231- Kadınları boyadığınızda iddctlcrini tamamlayınca ya onları iyi­likle tutun ya da iyilikle bırakın. Haklarına tecavüz etmek İçin onlara zarar verecek şekilde tutmayın. Kim böyle yaparsa nefsine zulmetmiş olur. Alla-hın âyetlerini alay konusu yapmayın. Allanın, üzerinizdeki nimetini ve size indirdiği kitap ve hikmeti hatırlayın. Allah bununla size öğüt verir. Allah-tan korkun ve bilin ki Allah her şeyi çok iyi bilendir.

Kadınlarınızı boşadığınızda, Allanın kendileri için tayin etmiş olduğu te­mizlenme sürelerini yahut aylanın tamamlayınca onları ya örfe göre bakımlarını temin etmek ve kendileriyle iyi geçinmek üzere tutun yahut da mehillerini, na­fakalarını ve diğer haklanın vererek bırakın. İddet süresini uzatarak yahut onla­ra verdiğiniz bazı şeyleri geri alarak onlara zarar vermek için tutmayın. Bu tak­dirde AH ahin koymuş olduğu sınırları aşmış olursunuz. Kim kadına sırf zarar vennek için, boşadiktaıı sonra tekrar ona dönerse günahkâr olur, cezayı hak eder ve böylece kendisine zulmetmiş olur. Allahın indirdiği âyetleriyle alay etmeyin, onları eğlenceye almayın. İslam dini sebebiyle Allahın üzerinizde olan nimetini, size indirmiş olduğu Kur’anı ve Peygamberin size getirmiş olduğu sünnetleri ha­tırlayın. Allah size, indirdiği bu Kur’anla Öğüt verir. Allahın emirlerini tutup ya­saklarından kaçınarak ondan korkun ve bilin ki Allah, hayır, şer, gizli ve açık bütün amellerinizi çok iyi bilendir. O, iyiliğinize karşı sevap, kötülüğünüze kar­şı da ceza verecektir.

İbn-i Abbas diyor ki: “Kişi karısını boşar sonra iddetini tamamlamadan ona döner sonra tekrar boşar ve bunu da o. kadına zarar vennek ve başkasıyla evlenmesine engel olmak için yapardı. İşte bu âyet bunun üzerine nazil oldu.

Mesruk, Hasan-ı Basri, Zühri, Katade, Sevr b. Zeyd, pehhak, Abdülaziz ve Atiyye de âyet-i kerimenin nüzul sebebi olarak Abdullah b. Abbasın zikretti­ği hususu söylemişlerdir. Kadını engelleyici ve zarar verici bu boşama şekline denilmektedir. Mücahid talak-ı dırarı izah ederken şöyle demiştir:

“Kişi hanımını boşar ve onun iddetinin son gününde ona döner. Öyle ki karısına zara vernıek için onu dokuz ay böyle tutar.”

Rebi1 b. Enes de bu âyetin izahında şöyle demiştir: “Önceleri erkek karı­sını bir talakla boşuyor ve onu serbest bırakıyordu. Kadının iddetinin dolması yaklaşınca da ona dönüyor, bir müddet sonra tekrar boşuyordu. Yine iddetinin dolması yaklaşınca, kadına ihtiyacı okluğu için değil sırf ona zarar vermek için tekrar ona dönüyordu. İşte Allah teala bunu yasakladı ve buyurdu ki: “Kim böyle yaparsa nefsine zulmetmiş olur.”

Süddi diyor ki: “Bu âyet-i kerime Ensardan Sabit b. Beşşar adında bir kişi hakkında nazil olmuştur. Bu adam hanımını boşamıştı. İddetinin bitimine iki ve­ya üç gün kalarak ona tekrar döndü. Sonra tekrar onu boşadı. Adam kadına za­rar vernıek için bu durumu dokuz ay devam ettirdi. İşte bunun üzerine Allah te­ala: “Haklarına tecavüz etmek için onlara zarar verecek şekilde tutmayın.” âyetini indirdi.

Âyeti kerimede “Allahın âyetlerini alay konusu yapmayın.” buyurulmaktadır. Yani Allanın koyduğu sınırlarla, helalleri haramları, emirleri ve ya­saklan arasına koyduğu hudutlarla alay etmeyin. Çünkü Allah sizlere kitabının âyetlerinde hangi tür boşamalarda tekrar hanımlarınıza dönebileceğinizi ve han­gi tür boşamalarda dönemeyeceğinizi beyan etmiştir.

Hasan-ı Basri diyor ki: “Resulullah dönminde öyle insanlar vardı ki, kişi hanımını boşuyor veya kölesini azad ediyordu. Ona “Sen ne yapıyorsun?” deni­lince de “Ben ancak şaka yaptım, eğlendim.” diyordu. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.) buyurdu ki: “Kim şakadan karısını boşayacak olursa veya kölesini azad edecek olursa bu davranışı onun aleyhine olmak üzere geçerlidir.” Hasan-ı Basri âyetin bu bölümünün bu gibi insanlar için nazil olduğunu söyle­miştir.

Ebu Musa el-Eş’ari diyor ki: “Bir zaman Resulullah, Eş’ari kabilesi men­suplarına kızdı. Bunun üzerine Ebu Musa ona gelerek: “Ey Allahın Resulü, sen Eş’arilere kızmışsın.” dedi. Resulullah da “Sizden biriniz “Boşadım, tekrar dön­düm” diyor. Bu, müslümanlann boşama şekli değildir. Siz kadınları, itidalleri gelince boşayin.” buyurdu.

Âyeti kerimede “Allahın, üzerinizdeki nimetini ve size indirdiği ki­tap ve hikmeti hatırlayın.” Duyurulmaktadır. Burada zikredilen “Nimet’.’ten maksat, İslam dini ve Allahın bu ümmete, özellikle verdiği diğer nimetlerdir. Bunları anmak ise Allaha emirlerinde itaat edip yasaklanndan kaçınarak şükret­mekle olur. Buradaki “Kitap”tan maksat, Kur’an-ı Kerim “Hikmef’ten maksat ise Resulullahm sünnetidir. “Hikmet” kelimesinin ne gibi mânâlara geldiği “Si­ze kitap ve hikmeti öğreten âyetinin izahında zikredilmiştir.