TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA TEVBE SURESİ 16. VE 20. AYETLER

16- Yoksa siz, Allah, içinizden cihad edenleri, Alhıhı, Peygamberini ve müminlerden başkasını sırdaş edinmeyenleri açığa çıkarmadan bırakı­lacağınızı mı zannediyor sunuz? Şüphesiz ki Allah, bütün yaptıklarınızdan haberdardır.

Ey müminler topluluğu, AUahın, sizi çile ve imtihanlardangeçirmeden dininde samimi olanla yalancı olanı ayirdetmeden başıboş bırakacağını mı zan­nediyor sunuz? Halbuki içinizden kimlerin cihad ettiği, kimlerin ise dininden ta­viz verenler olduğu Allah tarafından henüz ortaya çıkarılmamıştır. Kendisinden, peygamberinden ve müminlerden başkasını canciğer dost edinmeyenler henüz belirtilmemiştir. İşte Allah, bütün bunları açığa çıkarmak için size cihadı emret­miştir. Allah, bütün yaptıklarınızdan haberdardır.

Evet, Allah teala samimi olan müminleri, samimi olmayanlardan ayırmak için insanları çeşitli imtihanlardan geçirir.

Bu hususta İbn-i Zeyd “Allah, insanları arındırmadan ve denemeden bı­rakmamıştır.” demiş ve bu âyet-i bir de şu âyetleri okumuştur. “Sizden Öncekile­rin başına gelenlerin benzeri sizin de başınıza gelmeden cennete gireceğinizi mi zannediyorsunuz? Onlara yoksulluk ve sıkıntılar dokunmuştu ve şiddetle sarsıl­mışlardı. Öyle ki, peygamber ve onunla beraber iman edenler, “Allanın yardımı ne zaman gelecek?” demişlerdi. Bilin ki Alîahın yardımı çok yakındır. ^[1][18] “İn­sanlar sadece “İman ettik” demekle bırakılıp imtihan edilmeyecklerini mi sanı­yorlar.” “Doğrusu biz, onlardan öncekileri de imtihan etmiştik. Allah elbette sö­züne sadık olanları da bilir, yalancıları da bilir.” ^[2][19]

17- Müşrikler, kendilerinin kâfirliğine şahitlik ederken, Alîahın mes-cİdlerini imar edemezler. İşU onların yaptıkları boşa çıkmıştır. Cehennem­de devamlı kalacak olanlar da onlardır.

Mecsitler ancak Allaha kulluk etmek için yapılır. Allahı inkâr etmek için değil. Bu nedenle, kim AHahı inkâr ederse onun, mescit yapmaya hakkı yoktur. Halbuki onlar, dinlerinin ne olduğu sorulduğunda kendi ağızlarıyla, müşrik ol­duklarını söyleyerek kâfirliklerine bizzat şahitlik ederler. Bunlar, yaptıklarını Allah için değil de şeytan için yaptıklarından, amelleri boşa çıkmış olur. Cehen­nem ateşinde ebedi olarak kalırlar.

Süddi, müşriklerin kâfir olduklarına şahitlik etmelerini şöyle izah et­miştir. “Hrisîi yani ara, kim oldukları sorulunca, Hristiyan olduklarını söylerler. Yahudilere sorulunca Yahudi olduklarım söylerler. Müşriklere, kim oldukları sorulunca da, ağızlanya, müşrik olduklarını söylerler. Böylece kâfir olduklarına bizzat kendileri şahitlik etmiş olurlar. ^[3][20]

18- Alîahın mescitlerini, ancak Allaha ve âhir et gününe iman eden, namazı gereği gibi kılan rekâtı veren ve yalnız Allah’tan korkan kimseler imar ederler. Gerekir ki onlar, doğru yolda bulunanlardan olurlar.

Gerçekte Allanın mescitlerini imar etme çalışmaları, Allaha ve âhiret gü­nüne iman eden, namazı gereği gibi kılan, zekâtı veren ve yalnız Allah’tan kor­kan kimselerin çalişmalandır. İşte doğru yolu bulmaya layık olanlar bunlardır.

Âyet-i kerime’de, Kureyşlilerin “Biz haremin sakinleriyiz, hacılara su verenleriz. Beytullahı imar edenleriz. Hiçbir kimse biden üstün olamaz.” deme­leri üzerine bu âyet-i kerime inmiş, Beytullahı ve diğer mescitleri ancak hakkıy­la iman eden, Allanın emirlerini yerine getiren ve Allah’tan korkan müminlerin gerçek manada imar edeceklerini beyan etmiştir^[4][21]

19- Hacılara su dağıtan ve Mescid-i Haramı imar edenle Allaha ve âhiret gününe iman eden ve Allah yolunda cihadda bulunanı bir mi tutarsı­nız? Bunlar, Allah katında eşit değildirler. Allah, zalim kavmi hidayete er­dirmez.

Alalh ve âhiret gününe iman edip Allah yolunda cihad edenlerle, inkarcılıkta ve şirkte ısrar ettiği halde Hacılara su dağıtıp Mescid-i Haramı tamir edenler elbetteki bir değildirler. Çünkü Allah teala, kendisine iman edilmeden hiçbir ameli kabul etmez.

Bu âyet-i kerime, hacıları su vermekle ve Beytullaha hizmet etmekle ifti­har eden bir kısım insanları kınamış ve onlara, insanlara su vermek ve Kâbeye hizmet etmekle değil. Allah ve âhiret gününe iman etmekle ve Allah yolunda ci­had etmekle iftihar edileceğini bildirmiştir.

Şu hususta Numan b. Beşir diyor ki:’

“Ben Resulullahın mimberinin yanında bulunuyordum. Bir adam dedi ki: “Müslüman olduktan sonra hacılara su dağıtmam dışında başka bir ameli işle-memig olmam benim için önemli değildir.” Diğer bir adam da dedi ki: “Müslü­man olduktan sonra, Mescid-i Haramı tamir etmem dışında başka bir amel işle­mem benim için önemli değildir.” Başka bir adam da dedi ki: “Allah yolunda ci-had etmek sizin söylediklerinizden daha üstündür.” Ömer b. el-Hattab, bu sözle­ri söyleyenleri azarladı ve dedi ki: “Resulullahın minberi yanında seslerinizi yükseltmeyin.” (O gün cuma günü idi) Ben Cuma namazım kıldıktan sonra Re-sululîahın yanına gider, sizin ihtilaf ettiğiniz hususu ondan sorup öğrenirim.” iş­te bunun üzerine Aziz ve Celil olan Allah: “Hacılara su dağıtan ve mescid-i ha­ramı imar edenle, Allaha ve âhiret gününe iman eden ve Allah yolunda cihadda bulunanı bir mi tutarsınız?..” âyetini indirdi^[5][22]

Abdullah b. Abbas diyor ki: “Müşrikler dediler ki: “Aîlahm evini tamir eden ve hacılara su dağıtan kimse, Allaha iman eden ve cihad edenden daha ha­yırlıdır. Onlar, haremin sakinleri ve banileri olmaları hasebiyle bununla iftihar ediyor ve gururlanıyorlardı. Allah, onların böbürlenmelerini ve haktan yüzçevir-melerini zikrederek buyurdu ki: “Size âyetlerimiz okunurken arkıma dönüyor­dunuz. Yaptıklarınızla böbürleniyor, geceleri toplantınızda hezeyanlarda bulu­nuyordunuz. ^[6][23]Evet, onlar haremle övünüyor, geceleri eğleniydr, Kuran-i Kerirni ve Resulullahı alaya alıyorlardı. Allah, iman etmenin ve cihad etmenin, Beytullahi tamir etmekten ve hacılara su vermekten daha hayırlı olduğuna Müşriklerin, Allaha ortak koşmalarıyla birlikte yaptıktan amellerim, ken­dilerine fayda vermediğini beyan etti.

Muhamnıed b. Kâb el-Kurezi diyor ki: “Talha b. Şeybe, Abbas b. Abdttl-muttalib ve Ali b. Ebi Talib birbirlerine karşı Övündüler. Talha dedi fei: “Ben Kâberan sahibiyim, anahtarı elimde. Dilersem onun içinde yatabilirim. Afefeas da dedi ki: “Hacılara su verme işi bana aittir. Dilersem Mescid-i Haramda yata­bilirim. Ali de dedi ki: “Söylediklerinizi anlamıyorum amma, bütün insofâasâaa önce altı ay kıbleye karşı namaz kıldım. Cihad ettim.” îşte bunun üzerine Allah teala: “Hamlara su dağıtan ve mescid-i haramı imar edenle, Allah’a ve ahiret gü-nürte iman eden ve Allah yolunda cihadda bulunanı bir mi tutarsınız?” âyetini indirdi.

Dehhaktan rivayet edildiğine göre:

Abbas b. Abdülmuttalip, Bedir muharebesinde esir düşünce Müsİüfîî^Iâ-ronu, inkârcılığından ve akrabalık bağlarını koparmasından dolayı ayıplamttar, Hz. Ali ise daha ağır sözler söylemiş bunun üzerine Abbas da demişti ki: “Bi­zim kötü taraflarımızı söylüyor iyi taraflarımızı anlatamıyorsunuz.” Mz. Ali âe: “Sizin iyi tarafınız var mı ki?” deyince Abbas: “Evet ver. Mescid-i Haramı biz imar ediyoruz. Kâbenin perdedarhğıni biz yapıyoruz, Hacılara su dağitıyofti ve köleleri hürriyetine kavuşturuyoruz.” diye cevap vermişti. İşte bu olay üzerine bu âyeti Kerime nazil oldu. ^[7][24]

20- İman eden, hicret eden, Allah yolunda malları ve canlarıyla d-had edenler, Allah katında daha büyük dereceye sahiptirler,  feunJar, kurtuluşa erenlerdir.

îman eden, yurt ve mallarını bırakarak hicret eden, İslâm dinini yaymak için Alîah yolunda mallarıyla, canlarıyla cihad edenler, Allah katında, Hacılara su dağıtan ve Mescid-i Haramı imar eden kişilerden daha büyük dereceye sahip­tirler. İşte cehesnemdenkurtulup cennete erişecekler de bunlardır. ^[8][25]